• 综述 •
颜范勇, 臧悦言, 章宇扬, 李想, 王瑞杰, 卢贞彤. 检测谷胱甘肽的荧光探针[J]. 化学进展, 2022, 34(5): 1136-1152.
Fanyong Yan, Yueyan Zang, Yuyang Zhang, Xiang Li, Ruijie Wang, Zhentong Lu. The Fluorescent Probe for Detecting Glutathione[J]. Progress in Chemistry, 2022, 34(5): 1136-1152.
谷胱甘肽作为细胞中最丰富的非蛋白巯基化合物,对维持人体正常生理活动有着重要作用。因此,能够高效灵敏检测谷胱甘肽意义重大。荧光探针法具有操作方便、特异性优良和灵敏度高等优点,成为目前检测生物样品中谷胱甘肽的主要手段。荧光探针法的成功应用还得益于谷胱甘肽的特殊结构特征,如巯基的亲核性、还原性、对金属离子高亲合力以及氨基的协同反应能力。本文针对近五年来特异性检测谷胱甘肽的荧光探针进行总结,将其分为有机荧光探针和无机荧光探针两大类,并结合香豆素、BODIPY、罗丹明、花菁、苯并噻唑、萘酰亚胺、金属有机骨架、半导体量子点、碳点、金属纳米颗粒、二氧化锰纳米片、石墨烯量子点等有机/无机荧光探针的结构特征,综述了迈克尔加成反应、亲核取代、还原反应以及硫醇诱导的2,4-二硝基苯磺酰基的断裂反应与络合反应等传感机理。同时,对探针的设计策略、谷胱甘肽的响应模式及其在实际中的应用进行了阐述和分析,以期为新型谷胱甘肽荧光探针的构建提供新的思路。
分享此文:
Probe | Fluorophore | Detection limit (μmol·L-1) | Detection range (μmol·L-1) | Application | ref |
---|---|---|---|---|---|
G-6 | Coumarin | 90 | 0~15 000 | tumor margin recognition | |
G-9 | Coumarin | 0.12 | / | endogenous GSH | |
G-12 | BODIPY | 0.056 | 0~100 | RAW 264.7 cells | |
G-14 | BODIPY | 1.07 | / | cervical cancer cell | |
G-16 | Rhodamine | 0.17 | 5~50 | cell redox state | |
G-18 | Rhodamine | 0.07 | 1~3 | human serum samples | |
G-20 | Cyanine | 0.33 | 0~100 | identification and sequence detection | |
G-23 | Benzothiazole | 0.33 | 0~1000 | living cells and zebrafish | |
G-27 | Naphthalimide | 0.10 | 2~150 | tracer lysosomes | |
G-29 | Metal-organic framework | 97.5 | 500~10 000 | clinical medicine | |
G-30 | Metal-organic framework | 0.57 | 1~70 | human serum samples | |
G-38 | Semiconductor quantum dots | 0.92 | 1.95~104 | indirect fluorometry | |
G-47 | Carbon dots | 0.076 | 5~32 | H1299 cells | |
G-49 | Carbon dots | 1.53 | 10~2000 | tumor targeted | |
G-50 | Metal nano-fluorescent probes | / | 0~200 | HeLa cells | |
G-55 | Manganese dioxide nanosheet | 0.22 | 0.5~20 | pH and GSH dual sensing |
[1] |
Bjørklund G, Tinkov A A, Hosnedlová B, Kizek R, Ajsuvakova O P, Chirumbolo S, Skalnaya M G, Peana M, Dadar M, El-Ansary A, Qasem H, Adams J B, Aaseth J, Skalny A V. Free Radical. Bio. Med., 2020, 160: 149.
doi: S0891-5849(20)31153-9 pmid: 32745763 |
[2] |
Lv H, Zhen C X, Liu J Y, Yang P F, Hu L J, Shang P. Oxidative Med. Cell. Longev., 2019, 2019: 1.
|
[3] |
Tsugawa S, Noda Y, Tarumi R, Mimura Y, Yoshida K, Iwata Y, Elsalhy M, Kuromiya M, Kurose S, Masuda F, Morita S, Ogyu K, Plitman E, Wada M, Miyazaki T, Graff-Guerrero A, Mimura M, Nakajima S. J. Psychopharmacol., 2019, 33(10): 1199.
doi: 10.1177/0269881119845820 pmid: 31039654 |
[4] |
Wang L X, Ahn Y J, Asmis R. Redox Biol., 2020, 31: 101410.
doi: 10.1016/j.redox.2019.101410 URL |
[5] |
Li J, Kwon Y, Chung K S, Lim C S, Lee D, Yue Y K, Yoon J, Kim G, Nam S J, Chung Y W, Kim H M, Yin C X, Ryu J H, Yoon J,. Theranostics, 2018, 8(5): 1411.
doi: 10.7150/thno.22252 URL |
[6] |
Hanko M, Švorc L’, Planková A, Mikuš P. Anal. Chimica Acta, 2019, 1062: 1.
doi: 10.1016/j.aca.2019.02.052 URL |
[7] |
Nesakumar N, Berchmans S, Alwarappan S. Sens. Actuat. B: Chem., 2018, 264: 448.
doi: 10.1016/j.snb.2018.01.224 URL |
[8] |
Liu T, Yue Y, Zhai Y, Guo Z, Zhao W, Yang X, Chen D, Yin C. Chem.Commun., 2021, 57(100), 13764.
|
[9] |
Tian M, Liu Y, Jiang F L. Anal. Chem., 2020, 92(21): 14285.
doi: 10.1021/acs.analchem.0c03418 URL |
[10] |
Xu Z Y, Qin T Y, Zhou X F, Wang L, Liu B. Trac Trends Anal. Chem., 2019, 121: 115672.
doi: 10.1016/j.trac.2019.115672 URL |
[11] |
Shen B X, Zhu W, Zhi X, Qian Y. Talanta, 2020, 208: 120461.
doi: 10.1016/j.talanta.2019.120461 URL |
[12] |
Wang T T. Master Dissertation of Lanzhou University, 2019.
|
(王婷婷. 兰州大学硕士论文, 2019.).
|
|
[13] |
Chen D, Feng Y. Crit. Rev. Anal. Chem., 2022, 52(3): 649.
doi: 10.1080/10408347.2020.1819193 URL |
[14] |
Chen L, Li J B, Chen D G. Chinese Journal of Organic Chemistry, 2021, 41(2): 611.
doi: 10.6023/cjoc202006046 |
(陈莉, 黎俊波, 陈杜刚. 有机化学, 2020, 41(2): 611.)
|
|
[15] |
Lee S, Li J, Zhou X, Yin J, Yoon J. Coord. Chem. Rev., 2018, 366: 29.
doi: 10.1016/j.ccr.2018.03.021 URL |
[16] |
Yang J J. Master Dissertation of Nanjing Normal University, 2017.
|
(杨敬敬. 南京师范大学硕士论文, 2017.).
|
|
[17] |
Dai J N, Ma C G, Zhang P, Fu Y Q, Shen B X. Dyes Pigments, 2020, 177: 108321.
doi: 10.1016/j.dyepig.2020.108321 URL |
[18] |
Zamir G,. Khan P O P. Microchem. J., 2020, 157: 105011.
doi: 10.1016/j.microc.2020.105011 URL |
[19] |
Tian M, Feng Y L, Jiang L. Anal. Chem., 2020, 92: 14285.
doi: 10.1021/acs.analchem.0c03418 URL |
[20] |
Chen Z Y, Sun Q, Yao Y H, Fan X X, Zhang W B, Qian J H. Biosens. Bioelectron., 2017, 91: 553.
doi: 10.1016/j.bios.2017.01.013 URL |
[21] |
Khatun S, Yang S, Zhao T Q, Lu Y X. Anal. Chem., 2020, 92: 10989.
doi: 10.1021/acs.analchem.9b05175 URL |
[22] |
Tian M, Yang M, Liu Y, Jiang F L. ACS Appl. Bio Mater., 2019, 2(10): 4503.
doi: 10.1021/acsabm.9b00642 URL |
[23] |
Li Y, Liu W M, Zhang P P, Zhang H Y, Wu J S, Ge J C, Wang P F. Biosens. Bioelectron., 2017, 90: 117.
doi: 10.1016/j.bios.2016.11.021 URL |
[24] |
Yin G X, Niu T T, Gan Y B, Yu T, Yin P, Chen H M, Zhang Y Y, Li H T, Yao S Z. Angew. Chem. Int. Ed., 2018, 57(18): 4991.
doi: 10.1002/anie.201800485 URL |
[25] |
Zou Y X, Li M S, Xing Y L, Duan T T, Zhou X J, Yu F B. ACS Sens., 2020, 5(1): 242.
doi: 10.1021/acssensors.9b02118 URL |
[26] |
Yang Y, Wang Y Z, Feng Y, Cao C, Song X R, Zhang G L, Liu W S. J. Mater. Chem. B, 2019, 7(48): 7723.
doi: 10.1039/c9tb01645g pmid: 31746929 |
[27] |
He G J, Li J, Wang Z Q, Liu C X, Liu X L, Ji L G, Xie C Y, Wang Q Z. Tetrahedron, 2017, 73(3): 272.
doi: 10.1016/j.tet.2016.12.012 URL |
[28] |
He G J, Hua X B, Yang N, Li L L, Xu J H, Yang L L, Wang Q Z, Ji L G. Bioorg. Chem., 2019, 91: 103176.
doi: 10.1016/j.bioorg.2019.103176 URL |
[29] |
Liu X L, Niu L Y, Chen Y Z, Zheng M L, Yang Y X, Yang Q Z. Org. Biomol. Chem., 2017, 15(5): 1072.
doi: 10.1039/C6OB02407F URL |
[30] |
Xiang H J, Tham H P, Nguyen M D, Fiona Phua S Z, Lim W Q, Liu J G, Zhao Y L. Chem. Commun., 2017, 53(37): 5220.
doi: 10.1039/C7CC01814B URL |
[31] |
Chen X X, Niu L Y, Shao N, Yang Q Z. Anal. Chem., 2019, 91(7): 4301.
doi: 10.1021/acs.analchem.9b00169 URL |
[32] |
Wang F F, Fan X Y, Liu Y J, Gao T, Huang R, Jiang F L, Liu Y. Dyes Pigments, 2017, 145: 451.
doi: 10.1016/j.dyepig.2017.06.033 URL |
[33] |
Liu X L, Niu L Y, Chen Y Z, Yang Y X, Yang Q Z. Biosens. Bioelectron., 2017, 90: 403.
doi: 10.1016/j.bios.2016.06.076 URL |
[34] |
Ouyang J, Li C Y, Li Y F, Fei J J, Xu F, Li S J, Nie S X. Sens. Actuat. B: Chem., 2017, 240: 1165.
doi: 10.1016/j.snb.2016.09.074 URL |
[35] |
Chen L Y, Park J S, Wu D, Kim C H, Yoon J. Sens. Actuat. B: Chem., 2018, 262: 306.
doi: 10.1016/j.snb.2018.02.023 URL |
[36] |
Tong L L, Qian Y. J. Mater. Chem. B, 2018, 6(12): 1791.
doi: 10.1039/C7TB03199H URL |
[37] |
Yang X, Qian Y. J. Mater. Chem. B, 2018, 6(45): 7486.
doi: 10.1039/c8tb02309c pmid: 32254750 |
[38] |
Lee D, Jeong K, Luo X, Kim G, Yang Y J, Chen X Q, Kim S, Yoon J. J. Mater. Chem. B, 2018, 6(17): 2541.
doi: 10.1039/C7TB01560G URL |
[39] |
He L W, Yang X L, Xu K X, Kong X Q, Lin W Y. Chem. Sci., 2017, 8(9): 6257.
doi: 10.1039/C7SC00423K URL |
[40] |
Chen S, Li H M, Hou P. Tetrahedron, 2017, 73(5): 589.
doi: 10.1016/j.tet.2016.12.049 URL |
[41] |
Zheng Y L, Zhang H C, Tian D H, Duan D C, Dai F, Zhou B. Spectrochimica Acta A: Mol. Biomol. Spectrosc., 2020, 238: 118429.
doi: 10.1016/j.saa.2020.118429 URL |
[42] |
Zhang S W, Wu D D, Jiang X, Xie F, Jia X D, Song X L, Yuan Y. Sens. Actuat. B: Chem., 2019, 290: 691.
doi: 10.1016/j.snb.2019.04.028 URL |
[43] |
Liu G T, Han X, Zhang J, Xu Z Q, Liu S H, Zeng L T, Yin J. Dyes Pigments, 2018, 148: 292.
doi: 10.1016/j.dyepig.2017.09.016 URL |
[44] |
Xu Z Q, Zhang M X, Li G J, Chen X Q, Liu S H, Chen H Y, Yin J. Dyes Pigments, 2019, 171: 107685.
doi: 10.1016/j.dyepig.2019.107685 URL |
[45] |
Zong H C, Peng J Y, Li X R, Liu M, Hu Y Z, Li J, Zang Y, Li X, James T D. Chem. Commun., 2020, 56(4): 515.
doi: 10.1039/C9CC07753G URL |
[46] |
Zhu J Y, Xia T F, Cui Y J, Yang Y, Qian G D. J. Solid State Chem., 2019, 270: 317.
doi: 10.1016/j.jssc.2018.11.032 URL |
[47] |
Wang N, Xie M G, Wang M K, Li Z X, Su X G. Talanta, 2020, 220: 121352.
doi: 10.1016/j.talanta.2020.121352 URL |
[48] |
Jalili R, Khataee A, Rashidi M R, Luque R. Sens. Actuat. B: Chem., 2019, 297: 126775.
doi: 10.1016/j.snb.2019.126775 URL |
[49] |
Cui M M, Li W T, Wang L Y, Gong L S, Tang H, Cao D R. J. Mater. Chem. C, 2019, 7(13): 3779.
doi: 10.1039/C8TC05360J URL |
[50] |
Hou P, Sun J W, Wang H J, Liu L, Zou L W, Chen S. Sens. Actuat. B: Chem., 2020, 304: 127244.
doi: 10.1016/j.snb.2019.127244 URL |
[51] |
Chen J, Ma Q, Hu X Y, Gao Y J, Yan X Y, Qin D D, Lu X Q. Sens. Actuat. B: Chem., 2018, 254: 475.
doi: 10.1016/j.snb.2017.07.125 URL |
[52] |
Hu L L, Wei X, Meng J, Wang X Y, Chen X W, Wang J H. Sens. Actuat. B: Chem., 2018, 268: 264.
doi: 10.1016/j.snb.2018.04.114 URL |
[53] |
Zheng Z M, Huyan Y C, Li H J, Sun S G, Xu Y Q. Sens. Actuat. B: Chem., 2019, 301: 127065.
doi: 10.1016/j.snb.2019.127065 URL |
[54] |
Sheng Z, Chen L G. Anal. Bioanal. Chem., 2017, 409(26): 6081.
doi: 10.1007/s00216-017-0541-1 pmid: 28799001 |
[55] |
Amouzegar Z, Afkhami A, Madrakian T. Microchimica Acta, 2019, 186(3): 205.
doi: 10.1007/s00604-019-3310-3 URL |
[56] |
Sun J L, Liu F, Yu W Q, Jiang Q Y, Hu J L, Liu Y H, Wang F A, Liu X Q. Nanoscale, 2019, 11(11): 5014.
doi: 10.1039/C8NR09801H URL |
[57] |
Yang R, Guo X F, Jia L H, Zhang Y. Microchimica Acta, 2017, 184(4): 1143.
doi: 10.1007/s00604-017-2076-8 URL |
[58] |
Pan J H, Zheng Z Y, Yang J Y, Wu Y Y, Lu F S, Chen Y W, Gao W H. Talanta, 2017, 166: 1.
doi: 10.1016/j.talanta.2017.01.033 URL |
[59] |
Huang T, Song X, Cai M, Zhang D, Duan L. Mater Today Energy, 2021, 21: 100705.
|
[60] |
Yan F Y, Ye Q H, Xu J X, He J J, Chen L, Zhou X G. Sens. Actuat. B: Chem., 2017, 251: 753.
doi: 10.1016/j.snb.2017.05.050 URL |
[61] |
Wu D, Li G L, Chen X F, Qiu N N, Shi X X, Chen G, Sun Z W, You J M, Wu Y N. Microchimica Acta, 2017, 184(7): 1923.
doi: 10.1007/s00604-017-2187-2 URL |
[62] |
Jia R N, Jin K F, Zhang J M, Zheng X J, Wang S, Zhang J. Sens. Actuat. B: Chem., 2020, 321: 128506.
doi: 10.1016/j.snb.2020.128506 URL |
[63] |
Wang J P, Wang X Y, Pan X H, Pan W, Li Y, Liang X Y, Sun X B. Microchimica Acta, 2020, 187(6): 330.
doi: 10.1007/s00604-020-04311-w URL |
[64] |
Li L, Shi L, Jia J, Eltayeb O, Lu W, Tang Y, Dong C, Shuang S. ACS Appl. Mater. Inter., 2020, 12 (16): 18250.
doi: 10.1021/acsami.0c00283 URL |
[65] |
Yan F, Bai Z, Zu F, Zhang Y, Sun X, Ma T, Chen L. Microchim Acta, 2019, 186 (2): 113.
doi: 10.1007/s00604-018-3221-8 URL |
[66] |
Wang Q, Li L F, Wang X D, Dong C, Shuang S M. Talanta, 2020, 219: 121180.
doi: 10.1016/j.talanta.2020.121180 URL |
[67] |
Guo Y X, Zhang X D, Wu F G. J. Colloid Interface Sci., 2018, 530: 511.
doi: 10.1016/j.jcis.2018.06.041 URL |
[68] |
Li Q J, Sun A N, Si Y S, Chen M, Wu L M. Chem. Mater., 2017, 29(16): 6758.
doi: 10.1021/acs.chemmater.7b01649 URL |
[69] |
Li J F, Huang P C, Wu F Y. Sens. Actuat. B: Chem., 2017, 240: 553.
doi: 10.1016/j.snb.2016.09.018 URL |
[70] |
Ji D Y, Meng H M, Ge J, Zhang L, Wang H Q, Bai D M, Li J J, Qu L B, Li Z H. Microchimica Acta, 2017, 184(9): 3325.
doi: 10.1007/s00604-017-2343-8 URL |
[71] |
Yao C P, Wang J, Zheng A X, Wu L J, Zhang X L, Liu X L. Sens. Actuat. B: Chem., 2017, 252: 30.
doi: 10.1016/j.snb.2017.05.136 URL |
[72] |
Zhang X B, Kong R M, Tan Q Q, Qu F, Qu F L. Talanta, 2017, 169: 1.
doi: 10.1016/j.talanta.2017.03.050 URL |
[73] |
Fu L, Du Y L, Zhang Z X, Sun H Y, Zheng A X, Liu X L. Microchimica Acta, 2019, 186(8): 491.
doi: 10.1007/s00604-019-3590-7 URL |
[1] | 鄢剑锋, 徐进栋, 张瑞影, 周品, 袁耀锋, 李远明. 纳米碳分子——合成化学的魅力[J]. 化学进展, 2023, 35(5): 699-708. |
[2] | 杨孟蕊, 谢雨欣, 朱敦如. 化学稳定金属有机框架的合成策略[J]. 化学进展, 2023, 35(5): 683-698. |
[3] | 兰明岩, 张秀武, 楚弘宇, 王崇臣. MIL-101(Fe)及其复合物催化去除污染物:合成、性能及机理[J]. 化学进展, 2023, 35(3): 458-474. |
[4] | 张慧迪, 李子杰, 石伟群. 共价有机框架稳定性提高及其在放射性核素分离中的应用[J]. 化学进展, 2023, 35(3): 475-495. |
[5] | 董宝坤, 张婷, 何翻. 柔性热电材料的研究进展及应用[J]. 化学进展, 2023, 35(3): 433-444. |
[6] | 刘雨菲, 张蜜, 路猛, 兰亚乾. 共价有机框架材料在光催化CO2还原中的应用[J]. 化学进展, 2023, 35(3): 349-359. |
[7] | 赵京龙, 沈文锋, 吕大伍, 尹嘉琦, 梁彤祥, 宋伟杰. 基于人体呼气检测应用的气体传感器[J]. 化学进展, 2023, 35(2): 302-317. |
[8] | 叶娟, 林子谦, 李伟健, 向洪平, 容敏智, 章明秋. 自修复有机硅材料的制备策略[J]. 化学进展, 2023, 35(1): 135-156. |
[9] | 李婧, 朱伟钢, 胡文平. 基于有机复合材料的近红外和短波红外光探测器[J]. 化学进展, 2023, 35(1): 119-134. |
[10] | 国纪良, 彭剑飞, 宋爱楠, 张进生, 杜卓菲, 毛洪钧. 机动车尾气二次有机气溶胶生成研究[J]. 化学进展, 2023, 35(1): 177-188. |
[11] | 赵晓竹, 李雯, 赵学瑞, 何乃普, 李超, 张学辉. MOFs在乳液中的可控生长[J]. 化学进展, 2023, 35(1): 157-167. |
[12] | 赖燕琴, 谢振达, 付曼琳, 陈暄, 周戚, 胡金锋. 基于1,8-萘酰亚胺的多分析物荧光探针的构建和应用[J]. 化学进展, 2022, 34(9): 2024-2034. |
[13] | 李立清, 郑明豪, 江丹丹, 曹舒心, 刘昆明, 刘晋彪. 基于邻苯二胺氧化反应的生物分子比色/荧光探针[J]. 化学进展, 2022, 34(8): 1815-1830. |
[14] | 周宇航, 丁莎, 夏勇, 刘跃军. 荧光探针在半胱氨酸检测的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(8): 1831-1862. |
[15] | 陈琳, 陈捷锋, 刘一任, 刘玉玉, 凌海峰, 解令海. 有机张力半导体及其光电特性[J]. 化学进展, 2022, 34(8): 1772-1783. |
阅读次数 | ||||||
全文 |
|
|||||
摘要 |
|
|||||