English
新闻公告
More
化学进展 2009, Vol. 21 Issue (10): 2123-2131 前一篇   后一篇

• 综述与评论 •

合成受体与短肽相互作用研究进展*

赵建新;乔义涛;袁直**   

  1. (南开大学化学学院高分子化学研究所 功能高分子材料教育部重点实验室   天津 300071)
  • 收稿日期:2008-10-29 修回日期:2008-11-20 出版日期:2009-10-24 发布日期:2009-10-09
  • 通讯作者: 袁直 E-mail:zhiy@nankai.edu.cn
  • 基金资助:

    国家自然科学基金

Interaction of Synthetic Receptor with Oligopeptide

Zhao Jianxin;   Qiao Yitao;   Yuan Zhi**   

  1. (Key Laboratory of Functional Polymer Materials, Ministry of Education, Institute of Polymer Chemistry, Nankai University, Tianjin 300071, China)
  • Received:2008-10-29 Revised:2008-11-20 Online:2009-10-24 Published:2009-10-09
  • Contact: Yuan Zhi E-mail:zhiy@nankai.edu.cn
  • Supported by:

    National Natural Science Foundation of China

由于在蛋白质分离,生物传感器,疾病诊断和治疗以及基础的生物医药研究等领域的潜在重要应用,合成受体与短肽(3-20氨基酸残基)相互作用的研究已引起了人们的关注。本文综述了近年来合成受体与短肽相互作用的研究进展,介绍了小分子受体与个别氨基酸残基的相互作用,小分子受体对短肽的序列选择性识别,小分子受体对短肽二级结构的诱导与识别以及高分子受体与短肽的相互作用,并对短肽受体的设计进行了建议与展望。

Due to their potential important applications for the separation of protein, the use in biosensors, the development of biomedical diagnostics, the treatment of human diseases and the basic biomedical research, the interaction studies of oligopeptide (3-20 amino acid residues) with synthetic receptors are of great current interest. The recent progress in the interaction studies of synthetic receptor with oligopeptide has been reviewed. This review introduces the interaction of small molecule with individual amino acid residue, the sequence selective recognition for oligopeptide of small molecule, the inducement and recognition for oli-gopeptide of small molecule and the interaction studies of polymer with oligopeptide. In addition, the challenges, as well as the suggestions to further development of the design of oligopeptide receptors are outlined.

Contents
1 Introduction
2 Interaction of little molecule with oligopeptide
2.1 Interaction of little molecule with individual amino acid residue
2.2 Sequence selective recognition for oligopeptide of little molecule
2.3 Inducement and recognition for oligopeptide of little molecule
3 Interaction of polymer with oligopeptide
3.1 Interaction of linear polymer with oligopeptide
3.2 Adsorption and separation materials for oligopeptide
4 Conclusions and perspectives

中图分类号: 

()

[ 1 ]  Janin J . Proteins , 1997 , 28 : 153 —161
[ 2 ]  Jones S , Thornton J M. Proc. Natl . Acad. Sci . , 1996 , 93 : 13 —20
[ 3 ]  Lawrence MC , Colman PM. J . Mol . Biol . , 1993 , 234 : 946 —950
[ 4 ]  Janin J , Miller S , Chothia C. J . Mol . Biol . , 1988 , 204 : 155 —164
[ 5 ]  Chothia C , Janin J . Nature , 1975 , 256 : 705 —708
[ 6 ]  Janin J . Biochimie. , 1995 , 77 : 497 —505
[ 7 ]  Janin J , Chothia C. J . Biol . Chem. , 1990 , 265 : 16027 —16030
[ 8 ]  Stites W E. Chem. Rev. , 1997 , 97 : 1233 —1250
[ 9 ]  Vallone B , Miele A E , Vecchini P , et al . Proc. Natl . Acad. Sci . ,1998 , 95 : 6103 —6107
[10 ]  McCoy A J , Epa V C , Colman P M. J . Mol . Biol . , 1997 , 268 :570 —584
[11 ]  Clackson T, Ultsch M H , Wells J A , et al . J . Mol . Biol . , 1998 ,277 : 1111 —1128
[12 ]  Wells J A. Proc. Natl . Acad. Sci . , 1996 , 93 : 1 —6
[13 ]  Bogan A A , Thorn K S. J . Mol . Biol . , 1998 , 280 : 1 —9
[14 ]  Parrillia R , Mixson A J , Mcpherson J A , et al . J . Clin. Invest . ,1991 , 88 : 2123 —2130
[15 ]  Clackson T, Wells J A. Science , 1995 , 267 : 383 —386
[16 ]  Geysen H M, Rodda SJ , Mason TJ , et al . Mol . Immunol . , 1986 ,23 : 709 —715
[17 ]  Peczuh M W, Hamilton A D. Chem. Rev. , 2000 , 100 : 2479 —2494
[18 ]  Liu Y, Zhao YL , Chen Y, et al . Bioconjugate Chem. , 2004 , 15 :1236 —1245
[19 ]  宋乐新(Song L X) , 柯晓康(Ke X K) , 郭子建(Guo ZJ ) . 化学学报(Acta Chimica Sinica) , 2002 , 60 (8) : 1419 —1427
[20 ]  Breslow R , Yang Z, Ching R , et al . J . Am. Chem. Soc. , 1998 ,120 : 3536 —3537
[21 ]  Maletic M, Wennemers H , McDonald D Q , et al . Angew. Chem.Int . Ed. Engl . , 1996 , 35 : 1490 —1492
[22 ]  Schmuck C , Geiger L. J . Am. Chem. Soc. , 2004 , 126 : 8898 —8899
[23 ]  Schmuck C , Wich P. Angew. Chem. Int . Ed. , 2006 , 45 : 4277 —4281
[24 ]  Schmuck C , Heil M. Org. Biomol . Chem. , 2003 , 1 : 633 —636
[25 ]  Schmuck C , Heil M. Chem. Eur. J . , 2006 , 12 : 1339 —1348
[26 ]  Bernd K, Schmuck C , Wich P. Phys. Chem. Chem. Phys. , 2007 ,9 : 4598 —4603
[27 ]  Mito2oka Y, Tsukiji S , Hiraoka T, et al . Tetrahedron Lett . , 2001 ,42 : 7059 —7062
[28 ]  Ojida A , Mito-oka Y, Inoue M, et al . J . Am. Chem. Soc. , 2002 ,124 : 6256 —6258
[29 ]  Ojida A , Inoue M, Mito2oka Y, et al . J . Am. Chem. Soc. , 2003 ,125 : 10184 —10185
[30 ]  Lata S , Reichel A , Piehler J , et al . J . Am. Chem. Soc. , 2005 ,127 : 10205 —10215
[31 ]  Sirish M, Chertkov V , Schneider H J . Chem. Eur. J . , 2002 , 8 :1181 —1188
[32 ]  Imai H , Munakata H , Uemori Y, et al . Inorg. Chem. , 2004 , 43 :1211 —1213
[33 ]  Nakamura C , Takeda S , Kageshima M, et al . Biopolymers (Peptide Science) , 2004 , 76 : 48 —54
[34 ]  彭小彬(Peng X B) , 梁世强(Liang S Q) . 化学进展(Progress in Chemistry) , 2001 , 13 (5) : 360 —367
[35 ]  张春(Zhang C) , 郑炎松(Zheng Y S) , 梅付名(Mei F M) 等. 化学进展(Progress in Chemistry) , 2004 , 16 (6) : 934 —939
[36 ]  Bush M E , Bouley N D , Urbach A R. J . Am. Chem. Soc. , 2005 ,127 : 14511 —14517
[37 ]  Stites W E. Chem. Rev. , 1997 , 97 : 1233 —1250
[38 ]  Fitz G R J . Int . Dairy J . , 1998 , 8 : 451 —457
[39 ]  Ojida A , Mito-oka Y, Sada K, et al . J . Am. Chem. Soc. , 2004 ,126 : 2454 —2463
[40 ]  Ojida A , Miyahara Y, Kohira T, et al . Biopolymers ( Peptide Science) , 2004 , 76 : 177 —184
[41 ]  Yamaguchi S , Yoshimura I , Kohira T, et al . J . Am. Chem. Soc. ,2005 , 127 : 11835 —11841
[42 ]  Yoshimura I , Miyahara Y, Kasagi N , et al . J . Am. Chem. Soc. ,2004 , 126 : 12204 —12205
[43 ]  Torneiro M, Still W C. J . Am. Chem. Soc. , 1995 , 117 : 5887 —5888
[44 ]  Torneiro M, Still W C. Tetrahedron , 1997 , 53 : 8739 —8750
[45 ]  Chen CT, Wagner H , Still W C. Science , 1997 , 279 : 851 —853
[46 ]  Still W C. Acc. Chem. Res. , 1996 , 29 : 155 —163
[47 ]  Hossain M A , Schneider H J . J . Am. Chem. Soc. , 1998 , 120 :11208 —11209
[48 ]  Sirish M, Schneider HJ . Chem. Commun. , 1999 , 10 : 907 —908
[49 ]  Wehner M, Schrader T. Angew. Chem. Int . Ed. , 2002 , 41 :1751 —1754
[50 ]  Wehner M, Janssen D , Gerhard S. Eur. J . Org. Chem. , 2006 , 1 :138 —153
[51 ]  Tashiro S , Tominaga M, Kawano M, et al . J . Am. Chem. Soc. ,2005 , 127 : 4546 —4547
[52 ]  Zhao R , Fang C L , Yu X, et al . J . Chromatogr. A , 2005 , 1064 :59 —66
[53 ]  赵睿( Zhao R) , 刘国诠(Liu G Q) . 色谱( Chinese Journal of Chromatography) , 2007 , 25 (2) : 135 —141
[54 ]  Miwa K, Emi N , Tatsuro T, et al . Tetrahedron Lett . , 2006 , 47 :1927 —1931
[55 ]  Ruo X, Guy G, Linda E M, et al . J . Am. Chem. Soc. , 1999 ,121 : 4898 —4899
[56 ]  Natarajan S , Kilburn J D. Curr. Opin. Chem. Biol . , 2004 , 8 :305 —310
[57 ]  Aaron T W, Anslyn E V , McDevitt J T. J . Am. Chem. Soc. ,2005 , 127 : 17405 —17411
[58 ]  Cheng Y, Suenaga T, Still WC. J . Am. Chem. Soc. , 1996 , 118 :1813 —1814
[59 ]  Wennemers H , Conza M, Nold M, et al . Chem. Eur. J . , 2001 , 7 :3342 —3347.
[60 ]  Wright A T, Anslyn E V. Org. Lett . , 2004 , 6 : 1341 —1344  
[61 ]  Schneider J P , Kelly J W. Chem. Rev. , 1995 , 95 : 2169 —2187
[62 ]  Haack T, Peczuh M W, Hamiltom A D , et al . J . Am. Chem.Soc. , 1999 , 121 : 11813 —11820
[63 ]  Kovaric B C , Kokona B , Fairman R , et al . J . Am. Chem. Soc. ,2006 , 128 : 4166 —4167
[64 ]  Verma A , Nakade H , Rotello V M, et al . J . Am. Chem. Soc. ,2004 , 126 : 10806 —10807
[65 ]  Junquera E , Nowick J S. J . Org. Chem. , 1999 , 64 : 2527 —2531
[66 ]  Nowick J S. Acc. Chem. Res. , 1999 , 32 : 287 —296
[67 ]  Chitnumsub P , Fiori W R , Kelly J W, et al . Bioorg. Med. Chem. ,1999 , 7 : 39 —59
[68 ]  LaBrenz S R , Kelly J W. J . Am. Chem. Soc. , 1995 , 117 : 1655 —1656
[69 ]  Slager J , Cohen Y, Khalfin R , et al . Macromolecules , 2003 , 36 :2999 —3000
[70 ]  Nilsson K P R , Olsson J D M, Stabo-Eeg F , et al . Macromolecules ,2005 , 38 : 6813 —6821
[71 ]  Li G H , Li J H , Wang W, et al . Biomacromolecules , 2006 , 7 :1811 —1818
[72 ]  赵建新(Zhao J X) , 乔义涛(Qiao Y T) , 冯菁(Feng J ) 等. 高等学校化学学报(Chemical Journal of Chinese Universities) , 2008 ,29 (3) : 658 —660
[73 ]  Zhao J X, Qiao Y T, Feng J , et al . Chin. J . Chem. , 2008 , 26 :815 —817
[74 ]  李纪红(Li J H) , 张原玮(Zhang YW) , 杨眉(Yang M) 等. 高等学校化学学报(Chemical Journal of Chinese Universities) , 2008 ,29 (6) : 1159 —1162
[75 ]  Li J H , Dang Q Q , Sun H W, et al . Chin. Sci . Bull . , 2008 , 53 :473 —476
[76 ]  Zhou HJ , Ye M L , Zou H F , et al . J . Proteome Res. , 2008 , 7 :3957 —3967
[77 ]  Li X, Gerber S A , Rudner A D , et al . J . Proteome Res. , 2007 , 6 :1190 —1197
[78 ]  Tan F , Zhang Y, Mi W, et al . J . Proteome Res. , 2008 , 7 :1078 —1087
[79 ]  Posewitz M C , Tempst P. Anal . Chem. , 1999 , 71 : 2883 —2892
[80 ]  Lee J , Xu Y, Chen Y, et al . Mol . Cell . Proteomics , 2007 , 6 :669 —676
[81 ]  Li YC , Lin YS , Tsai PJ , et al . Anal . Chem. , 2007 , 79 : 7519 —7525
[82 ]  Feng S , Ye M, Zhou H , et al . Mol . Cell . Proteomics , 2007 , 6 :1656 —1665
[83 ]  卢彦兵(Lu Y B) , 翁健(Weng J ) , 徐伟箭(Xu W J ) . 高分子通报(Chinese Polymer Bulletin) , 1999 , 12 (2) : 61 —65
[84 ]  刘俊秋(Liu J Q) , 罗贵民(Luo GM) , 沈家骢(Shen J C) . 功能高分子学报(Journal of Functional Polymers) , 1998 , 11 ( 4) :561 —565
[85 ]  Song S , Shirasaka K, Katayama M, et al . Macromolecules , 2007 ,40 : 3530 —3532
[86 ]  Hart B R , Shea K J . J . Am. Chem. Soc. , 2001 , 123 : 2072 —2073
[87 ]  Hart B R , Shea KJ . Macromolecules , 2002 , 35 : 6192 —6201
[88 ]  盖青青(Gai Q Q) , 刘秋叶(Liu Q Y) , 何锡文(He X W) 等. 化学进展(Progress in Chemistry) , 2008 , 20 (6) : 957 —968
[89 ]  郑超(Zheng C) , 高如瑜(Gao R Y) , 张玉奎(Zhang Y Q) . 色谱(Chinese Journal of Chromatography) , 2006 , 24 (3) : 309 —314
[90 ]  Nishino H , Huang C S , Shea KJ . Angew. Chem. Int . Ed. , 2006 ,45 : 2392 —2396
[91 ]  王学军(Wang X J ) , 许振良(Xu Z L) , 杨座国(Yang Z G) . 化学进展(Progress in Chemistry) , 2007 , 19 (5) : 805 —812
[92 ]  王晓钟(Wang X Z) , 陈英奇(Chen Y Q) , 陈新志(Chen X Z) .化学进展(Progress in Chemistry) , 2005 , 17 (3) : 451 —458

[1] 王新月, 金康. 多肽及蛋白质的化学合成研究[J]. 化学进展, 2023, 35(4): 526-542.
[2] 傅安辰, 毛彦佳, 王宏博, 曹志娟. 基于二氧杂环丁烷骨架的化学发光探针发展和应用研究[J]. 化学进展, 2023, 35(2): 189-205.
[3] 于兰, 薛沛然, 李欢欢, 陶冶, 陈润锋, 黄维. 圆偏振发光性质的热活化延迟荧光材料及电致发光器件[J]. 化学进展, 2022, 34(9): 1996-2011.
[4] 王克青, 薛慧敏, 秦晨晨, 崔巍. 二苯丙氨酸二肽微纳米结构的可控组装及应用[J]. 化学进展, 2022, 34(9): 1882-1895.
[5] 颜范勇, 臧悦言, 章宇扬, 李想, 王瑞杰, 卢贞彤. 检测谷胱甘肽的荧光探针[J]. 化学进展, 2022, 34(5): 1136-1152.
[6] 李红, 史晓丹, 李洁龄. 肽自组装水凝胶的制备及在生物医学中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(3): 568-579.
[7] 赵自通, 张真真, 梁志宏. 催化水解反应的肽基模拟酶的活性来源、催化机理及应用[J]. 化学进展, 2022, 34(11): 2386-2404.
[8] 杨林颜, 郭宇鹏, 李正甲, 岑洁, 姚楠, 李小年. 钴基费托合成催化剂的表界面性质调控[J]. 化学进展, 2022, 34(10): 2254-2266.
[9] 林建云, 罗时荷, 杨崇岭, 肖颖, 杨丽庭, 汪朝阳. 生物基高分子型止血材料和伤口敷料[J]. 化学进展, 2021, 33(4): 581-595.
[10] 于帅兵, 王召璐, 庞绪良, 王蕾, 李连之, 林英武. 多肽基金属离子传感器[J]. 化学进展, 2021, 33(3): 380-393.
[11] 张晗, 丁家旺, 秦伟. 基于多肽识别的电化学生物传感技术[J]. 化学进展, 2021, 33(10): 1756-1765.
[12] 潘志君, 庄巍, 王鸿飞. 凝聚态化学研究中的动力学振动光谱理论与技术[J]. 化学进展, 2020, 32(8): 1203-1218.
[13] 王子瑄, 王跃飞, 齐崴, 苏荣欣, 何志敏. DNA-多肽复合分子的设计、组装与应用[J]. 化学进展, 2020, 32(6): 687-697.
[14] 宁鹏, 程云辉, 许宙, 丁利, 陈茂龙. 金属-有机框架材料在活性肽富集中的应用[J]. 化学进展, 2020, 32(4): 497-504.
[15] 张丹维, 王辉, 黎占亭. 芳香大分子和超分子螺旋管构筑及其功能[J]. 化学进展, 2020, 32(11): 1665-1679.