English
新闻公告
More
化学进展 2004, Vol. 16 Issue (05): 813- 前一篇   后一篇

• 综述与评论 •

铜锌超氧化物歧化酶的突变与神经退行性紊乱的生物无机化学

沈涛;张天乐;刘长林*   

  1. (华中科技大学化学系 武汉 430074)
  • 收稿日期:2003-09-01 修回日期:2003-11-01 出版日期:2004-10-14 发布日期:2004-10-14
  • 通讯作者: 刘长林

Inorganic Biochemistry on CuZn Superoxide Dismutase Mutants and Neurodegenerative Diseases

Shen Tao;Zhang Tianle;Liu Changlin*   

  1. (Department of Chemistry, Huazhong University of Science and Technology, Wuhan 430074, China)
  • Received:2003-09-01 Revised:2003-11-01 Online:2004-10-14 Published:2004-10-14
  • Contact: Liu Changlin
本文简单介绍了铜锌超氧化物歧化酶的结构、功能及其相互关系,较为详细地讨论了与神经退行性紊乱,尤其是与肌萎性脊髓侧索硬化症有关的铜锌超氧化物歧化酶突变体的生物无机化学的研究进展,提出由该酶突变而引起的蛋白质局部结构变化和金属离子缺失,以及由此导致的氧化损伤和聚集作用可能是导致神经退行性紊乱的主要原因之一.
The structure-function relationships of CuZn superoxide dismutases (SODl) are briefly reviewed. The biological inorganic chemistry of SODl mutants and neurodegenerative diseases, in particular the amyotrophic lateral sclerosis (ALS) is discussed in detail. It's reasonable to propose that the oxidative damage and aggregation resulted from the structural and metal-binding variations in SODl mutants are one of the key factors that cause ALS.

中图分类号: 

()

[ 1 ] Fridovich I. Adv. Enzymol . Relat . Areas. Mol . Biol . , 1974 ,41 : 35 —97
[ 2 ] Fridovich I. Ann. Rev. Biochem. , 1995 , 64 : 97 —112
[ 3 ] Kim E J , Kim H P , Hah Y C , et al . Eur. J . Biochem. , 1996 ,241 : 178 —189
[ 4 ] Youn H D , Youn H , Lee J W, et al . Arch. Biochem. Biophys. ,1996 , 334 : 341 —348
[ 5 ] Lyons T A , Gralla E B , Valentine J S. Metal Ions Biol . Syst . ,1999 , 36 : 125 —177
[ 6 ] Sturtz L A , Diekert K, Jensen L T, et al . J . Biol . Chem. ,2001 , 276 : 38084 —38089
[ 7 ] Okado-Matsumoto A , Fridovich I. J . Biol . Chem. , 2001 , 276 :38388 —38393
[ 8 ] Getzoff E D , Tainer J A , Stempien M M, et al . Proteins : Struct .Funct . Genet . , 1989 , 5 : 322 —336
[ 9 ] 方允中,李文杰. 自由基与酶———基础理论及其在生物学和医学中的应用,第二版. 北京:科学出版社,1994
[10] Getzoff E D , Tainer J A , Weiner P K, et al . Nature , 1983 , 306 :287 —290
[11] Bordo D , Dijnovic-Carugo K, Bolognesi M. J . Mol . Biol . ,1994 , 238 : 366 —368
[12] Bordo D , Matak D , Dijnovic-Carugo K, et al . J . Mol . Biol . ,1999 , 285 : 283 —296
[13] Richardson J S. Nature , 1977 , 268 : 495 —500
[14] Tainer J A , Getzoff E D , Beem K M, et al . J . Mol . Biol . ,1982 , 160 : 181 —217
[15] Liu C L , Xu H B. J . Inorg. Biochem. , 2002 , 88 : 77 —86
[16] 蒋明(Jiang M) ,沈涛(Shen T) ,刘长林(Liu C L) . 化学进展(Progress in Chemistry) , 2002 , 14 : 263 —272
[17] Strothkamp K G, Lippard S J . Acc. Chem. Res. , 1982 , 15 :318 —326
[18] Liao Z R , Liu W Q , Liu J P , et al . J . Inorg. Biochem. , 1994 ,55 : 165 —174
[19] Mao Z W, Yu K B , Tang W X, et al . Inorg. Chem. , 1993 , 32 :3104 —3108
[20] Fanlker K M, Stevens R D , Fridovich I. Arch. Biochem.Biophys. , 1994 , 30 : 341 —346
[21] Panchenko L F , Lamchingiin T, Gurasimov A M, et al . Vopr.Med. Khim. , 1979 , 25 : 181 —185
[22] Mavelli I , Ciriolo M R , Rossi L , et al . Eur. J . Biochem. ,1984 , 139 : 13 —18
[23] Concetti A , Massei P , Rotilio G, et al . J . Lab. Clin. Med. ,1976 , 87 : 1057 —1064
[24] Mizuno Y. Life Sci . , 1984 , 34 : 909 —914
[25] Ray G, Kumar V , Kapoor A V , et al . J . Trop. Pediatr. , 1999 ,45 : 4 —7
[26] Gonzales R , Auclair C , Voisin E , et al . Cancer Res. , 1984 ,44 : 4137 —4139
[27] Stieber A A , Gonatas J O , Gonatas N K. J . Neurol . Sci . , 2000 ,173 : 53 —62
[28] Famulari A L , Marschoff E R , Llesuy S F , et al . J . Neurol .Sci . , 1996 , 141 : 69 —78
[29] Serra J A , Famulari A L , Kohan S , et al . J . Neurol . Sci . ,1994 , 122 : 179 —188
[30] Zemlan F P , Thienhaus O J , Bosmann H B. Brain Res. , 1989 ,476 : 160 —162
[31] Rosen D R , Siddique T, Patterson D , et al . Nature , 1993 , 362 :59 —62
[32] Deng H X, Hentati A , Tainer J A , et al . Science , 1993 , 261 :1047 —1051
[33] Borchelt D R , Lee M K, Slunt H S , et al . Proc. Natl . Acad.Sci . USA , 1994 , 91 : 8292 —8296
[34] Bruijn L I , Houseweart M K, Kato S , et al . Science , 1998 , 281 :1851 —1854
[35] Reaume A B , Elliott J L , Hoffman E K, et al . Nat . Genet . ,1996 , 13 : 43 —47
[36] Gunther M R , Peter J A , Sivaneri M K. J . Bio. Chem. , 2002 ,277 : 9160 —9166
[37] Beckman J S , Carson M, Smith C D , et al . Nature , 1993 , 364 :584
[38] Estevez A G, Crow J P , Sampson J B , et al . Science , 1999 ,286 : 2498 —2500
[39] Beal M F , Ferrante R J , Browne S E , et al . Ann. Neurol . ,1997 , 42 : 644 —654
[40] Bruijin L I , Beal M F , Becher M W, et al . Proc. Natl . Acad.Sci . USA , 1997 , 94 : 7606 —7611
[41] Strong M J , Sopper M M, Crow J P , et al . Biochem. Biophys.Res. Commun. , 1998 , 248 : 157 —164
[42] Wiedau-Pazos M, Goto J J , Rabizadeh S , et al . Science , 1996 ,271 : 515 —518
[43] Bogdanov M B , Ramos L E , Xu Z, et al . J . Neurochem. , 1998 ,71 : 1321 —1324
[44] Ferrante R J , Browne S E , Shinobu L A , et al . J . Neurochem. ,1997 , 69 : 2064 —2074
[45] Yim M B , Kang J , Yim H , et al . Proc. Natl . Acad. Sci . USA ,1996 , 93 : 5709 —5714
[46] Lyons T J , Hongbin L , Joy J G, et al . Proc. Natl . Acad. Sci .USA , 1996 , 93 : 12240 —12244
[47] Crow J P , Sampson J B , Zhuang Y X, et al . J . Neurochem. ,1997 , 69 : 1936 —1944
[48] Beckman J S , Estevez A G, Crow J R. Trends Neurosci . , 2001 ,24 : S15 —S20
[49] Crow J P , Ye Y Z, Strong M, et al . J . Neurochem. , 1997 , 69 :1945 —1953
[50] Liu C L , Zhou J Y, Li Q X, et al . J . Inorg. Chem. , 1999 , 75 :233 —240
[51] Shibata N , Hirano A , Kobayashi M, et al . Neurosci . Lett . ,1994 , 179 : 149 —152
[52] Matsumoto S , Kusaka H , Ito H , et al . Clin. Neuropathol . ,1996 , 15 : 41 —46
[53] Shibata N , Asayama K, Hirano A , et al . Dev. Neurosci . , 1996 ,18 : 492 —498
[54] Bruijn L I , Becher M W, Lee M K, et al . Neuron , 1996 , 18 :327 —338
[55] Morrison B M, Morrison J H , Gordon J W. J . Exp. Zool . , 1998 ,282 : 32 —47
[56] Sherman M Y, Goldberg A L. Neuron , 2001 , 29 : 15 —32
[57] Shibata N. Neuropathology , 2001 , 21 : 82 —92
[58] Lee J P , Gerin C , Bindokas V P , et al . J . Neurochem. , 2002 ,82 : 1229 —1238
[59] Johnston J A , Dalton M J , Gurney M E , et al . Proc. Natl .Acad. Sci . USA , 2000 , 97 : 12571 —12576
[60] Wang J , Xu G, Borchelt D R. Neurobiol . Dis. , 2002 , 9 : 139 —148
[61] Shinder G A , Lacourse M C , Minotti S , et al . J . Biol . Chem. ,2001 , 276 : 12791 —12796
[62] Bruening W, Roy J , Giasson B , et al . J . Neurochem. , 1999 ,72 : 693 —699
[63] Bush A I. Trends Neurosci . , 2003 , 26 : 207 —214
[64] Lashuel H A , Hartley D , Petre B M, et al . Nature , 2002 , 418 :291
[65] Sherman M Y, Goldberg A L. Neuron , 2001 , 29 : 15 —32
[66] Richardson J S , Richardson D C. Proc. Natl . Acad. Sci . U S A ,2002 , 99 : 2754 —2759
[67] Rakhit R , Cunningham P , Furtos-Matei A , et al . J . Biol .Chem. , 2002 , 277 : 47551 —47556
[68] Strange1 R W, Antonyuk1 S , Hough M A , et al . J . Mol . Biol . ,2003 , 328 : 877 —891
[69] Elam J S , Taylor A B , Strange R , et al . Nat . Struct . Biol . ,2003 , 10 : 461 —467

[1] 徐鹏, 俞飚. 聚糖化学合成的挑战和可能的凝聚态化学问题[J]. 化学进展, 2022, 34(7): 1548-1553.
[2] 李姝慧, 李倩倩, 李振. 从单分子到分子聚集态科学[J]. 化学进展, 2022, 34(7): 1554-1575.
[3] 郭玲香, 李菊平, 刘志洋, 李全. 聚集诱导发光型光敏剂用于线粒体靶向光动力治疗[J]. 化学进展, 2022, 34(11): 2489-2502.
[4] 韩鹏博, 徐赫, 安众福, 蔡哲毅, 蔡政旭, 巢晖, 陈彪, 陈明, 陈禹, 池振国, 代淑婷, 丁丹, 董宇平, 高志远, 管伟江, 何自开, 胡晶晶, 胡蓉, 胡毅雄, 黄秋忆, 康苗苗, 李丹霞, 李济森, 李树珍, 李文朗, 李振, 林新霖, 刘骅莹, 刘佩颖, 娄筱叮, 吕超, 马东阁, 欧翰林, 欧阳娟, 彭谦, 钱骏, 秦安军, 屈佳敏, 石建兵, 帅志刚, 孙立和, 田锐, 田文晶, 佟斌, 汪辉亮, 王东, 王鹤, 王涛, 王晓, 王誉澄, 吴水珠, 夏帆, 谢育俊, 熊凯, 徐斌, 闫东鹏, 杨海波, 杨清正, 杨志涌, 袁丽珍, 袁望章, 臧双全, 曾钫, 曾嘉杰, 曾卓, 张国庆, 张晓燕, 张学鹏, 张艺, 张宇凡, 张志军, 赵娟, 赵征, 赵子豪, 赵祖金, 唐本忠. 聚集诱导发光[J]. 化学进展, 2022, 34(1): 1-130.
[5] 任飞, 石建兵, 佟斌, 蔡政旭, 董宇平. 具有聚集诱导发光性质的近红外荧光染料[J]. 化学进展, 2021, 33(3): 341-354.
[6] 秦瑞轩, 邓果诚, 郑南峰. 金属纳米材料表面配体聚集效应[J]. 化学进展, 2020, 32(8): 1140-1157.
[7] 张鹏, 郭心洁, 张倩, 丁彩凤. 有机染料聚集在光化学传感中的应用[J]. 化学进展, 2020, 32(2/3): 286-297.
[8] 赵剑曦, 顾攀攀, 曾慧, 邓生禄. 表面活性剂在非极性有机溶剂中的自组装[J]. 化学进展, 2019, 31(5): 643-653.
[9] 李亚雯, 敖宛彤, 金慧琳, 曹利平. 四苯乙烯衍生物与大环主体在主客体相互作用下的聚集诱导发光[J]. 化学进展, 2019, 31(1): 121-134.
[10] 卢金荣, 巨勇. 基于三萜骨架的超分子凝胶体系[J]. 化学进展, 2016, 28(2/3): 260-268.
[11] 赵剑曦. 表面活性剂在非极性有机溶剂中的复杂反相聚集体[J]. 化学进展, 2015, 27(2/3): 168-173.
[12] 彭邦银, 许适当, 池振国, 张锡奇, 张艺, 许家瑞. 压致变色聚集诱导发光材料[J]. 化学进展, 2013, 25(11): 1805-1820.
[13] 郑伟, 谢琼, 陈良康, 陈建兴, 仇缀百. 双位点作用的乙酰胆碱酯酶抑制剂[J]. 化学进展, 2013, 25(11): 1973-1980.
[14] 江龙, 王清叶, 崔文娟. 金纳米颗粒的细胞毒性和促细胞生长作用[J]. 化学进展, 2013, 25(10): 1631-1641.
[15] 边颖慧, 董徐静, 朱丽君, 周玉路, 项玉芝, 夏道宏. 石油组分及其模型化合物的超分子化学作用[J]. 化学进展, 2013, 25(08): 1260-1271.