English
新闻公告
More
化学进展 2004, Vol. 16 Issue (02): 220- 前一篇   后一篇

• 综述与评论 •

非对称氮杂环丙烷的亲核开环反应及其区域选择性*

马琳鸽;许家喜**   

  1. (北京大学化学与分子工程学院化学生物学系 教育部生物有机与分子工程重点实验室 北京 100871)
  • 收稿日期:2002-12-01 修回日期:2003-03-01 出版日期:2004-03-24 发布日期:2004-03-24
  • 通讯作者: 许家喜

Nucleophilic Ring Opening Reaction of Unsymmetric Aziridines and Its Regioselectivity

Ma Linge;Xu Jiaxi**   

  1. (Key Laboratory of Bioorganic Chemistry and Molecular Engineering of Ministry of Education, Department of Chemical Biology, College of Chemistry and Molecular Engineering, Peking University, Beijing 100871, China)
  • Received:2002-12-01 Revised:2003-03-01 Online:2004-03-24 Published:2004-03-24
  • Contact: Xu Jiaxi
本文系统地总结了各类亲核试剂对非对称氮杂环丙烷(吖丙啶)的亲核开环反应及开环的区域选择性.氮杂环丙烷亲核开环的区域选择性是一种空间效应和电子效应平衡的结果,非芳基和非烯基取代的氮杂环丙烷的亲核开环通常发生在氮杂环丙烷取代少的碳原子上,空间效应起主导作用;而芳基和烯基取代的氮杂环丙烷的亲核开环通常发生在氮杂环丙烷芳甲位和烯丙位的碳原子上,电子效应起主导作用,烯基取代的氮杂环丙烷的亲核开环还可以发生在烯基的β-碳原子上;分子内的亲核开环反应主要受成环时环大小的控制,成环时的倾向是五元环>六元环>七元环.对于亲核试剂,一般的亲核试剂也同时受电子效应和空间效应的影响; 而亲核性强的亲核试剂通常只受空间效应的影响.容易生成稳定自由基的亲核试剂容易发生单电子转移机理的开环反应,生成相当于亲核试剂进攻氮杂环丙烷中取代多的碳原子得到的开环产物.
Nucleophilic ring opening reaction of unsymmetric aziridines and its regioselectivity with various nucleo-philes was reviewed systematically. The regioselectivity is controlled by a balance between steric hindrance and electronic effect in an aziridine ring. Nucleophilic ring opening reaction of non-aryl and non-alkenyl substituted aziridines occurs generally on the less substituted carbon atom in their aziridine rings, controlled by steric hindrance. However, ihe reaction of aiyl and alkenyl substituted aziridines does on arylmethyl and allyl carbon atom, controlled by electronic effect, and the reaction of alkenyl substituted aziridines can also occur on the /3-carbon atom of the alkenyl group. The regiose-lectivity of intramolecular nucleophilic ring opening reaction of aziridines is controlled by the ring size of products, five-membered ring > six-membered ring > seven-membered ring. For a nucleophile, its regioselectivity is also controlled by both steric hindrance and electronic effect. However, a stronger nucleophile is generally just controlled by steric hin-drance. A nucleophile which prefers to form a stable free radical undergoes a single electron transfer mechanism in ring opening reaction of aziridines to generate products which could be obtained via its attacking on more substituted carbon at-om in an aziridine ring.

中图分类号: 

()

[ 1 ] Padwa A , Woolhouse A D. Comprehensive Heterocyclic Chemistry (eds. Katritzky A R , Rees C W) . Oxford : Pergamon Press ,1984. 47 —93
[2] Pearson W H , Lian B W, Bergmeier S C. Comprehensive Heterocyclic Chemistry Ⅱ(ed. Padwa A) . Oxford : Pergamon , 1996.1A: 1 —60
[3] Xu J X, Jiao P. J . Chem. Soc. Perkin. Trans. 1 , 2002 :1491 —1493 and cited therein
[4] Tanner D. Angew. Chem. Int . Ed. Engl . , 1994 , 33 , 599 —619
[5] Lensink C. Tetrahedron : Asymmetry , 1995 , 6 : 2033 —2038
[6] Breternitz H J , Schauman E. J . Chem. Soc. , Perkin Trans. 1 ,1999 , 1927 —1931
[7] Hayes J F , Shipman M, Twin H. J . Org. Chem. , 2002 , 67 :935 —942
[8] Bergmeier S C , Seth P P. J . Org. Chem. , 1999 , 64 : 3237 —3243
[9] Church N J , Young D W. Tetrahedron Lett . , 1995 , 36 : 151 —154
[10] Cantrill A A , Osborn H M I , Sweeney J . Tetrahedron , 1998 , 54 :2181 —2208
[11] Medina E , Moyano A , Percàs M A , Riera A. J . Org. Chem. ,1998 , 63 : 8574 —8578
[12] Tanner D , Gautun O R. Tetrahedron , 1995 , 51 : 8279 —8288
[13] Penktt C S , Simpson I D. Tetrahedron Lett . , 2001 , 42 : 1179 —1181
[14] Fujii N , Nakai K, Tamamura H , Otaka A , Mimura N , Miwa Y,Taga T, Yamamoto Y, Ibuka T. J . Chem. Soc. Perkin Trans. 1 ,1995 : 1359 —1371
[15] Tamamura H , Yamashita M, Muramatsu H , Ohno H , Ibuka T,Otaka A , Fujii N. Chem. Commun. , 1997 : 2327 —2328
[16] Ooi T, Kagoshima N , Ichikawa H , Maruoka K. J . Am. Chem.Soc. , 1999 , 121 : 3328 —3333
[17] Turner J J , Leeuwenburgh M A , van der Marel G A , et al . Tetrahedron Lett . , 2001 , 42 : 8713 —8716
[18] Ahman J , Somfai P. J . Am. Chem. Soc. , 1994 , 116 : 9781 —9782
[19] Ahman J , Somfai P. Tetrahedron , 1995 , 51 : 9747 —9756
[20] Ahman J , Somfai P. Tetrahedron Lett . , 1996 , 37 : 2495 —2498
[21] Toshimitsu A , Abe H , Hirosawa C , Tamao K. J . Chem. Soc. ,Perkin Trans , 1 , 1994 , 3465 —3471
[22] Baldwin J E , Spivey A C , Schofield C J , Sweeney J B. Tetrahedron , 1993 , 49 : 6309 —6330
[23] Enders D , Janeck C F , Raabe G. Eur. J . Org. Chem. , 2000 ,65 : 3337 —3345
[24] Lygo B. Synlett , 1993 , 10 : 764 —766
[25] Vicario J L , Baldia D , Carrillo L. J . Org. Chem. , 2001 , 66 :5801 —5807
[26] Masamune S , Choy W, Peterson J S , Sita L R. Angew. Chem.Int . Ed. Engl . , 1985 , 24 : 1 —30
[27] Iwamoto K, Kojima M, Chatani N , Murai S. J . Org. Chem. ,2001 , 66 : 169 —174
[28] Matsubara S , Kodama T, Utimoto K. Tetrahedron Lett . , 1990 ,31 : 6379 —6380
[29] Yadav J S , Reddy B V S , Srinivasa R R , Veerendhar G, Nagaiah K. Tetrahedron Lett . , 2001 , 42 : 8067 —8070
[30] Ungurean I , Klotz P , Mann A. Angew. Chem. Int . Ed. , 2000 ,39 : 4615 —4617
[31] Sato K, Kozikowski A P. Tetrahedron Lett . , 1989 , 30 : 4073 —4076
[32] Nishikawa T, Kajii S , Wada K, Ishikawa M, Isobe M. Synthesis ,2002 , 1658 —1662
[33] Yadav J S , Reddy B V S , Parimala G. Synlett 2002 , 7 : 1143 —1145
[34] Kato S , Harada H , Morie T. J . Chem. Soc. , Perkin Trans. 1 ,1997 , 3219 —3225
[35] Harada H , Morie T, Suzuki Y, Yashida T, Kato S. Tetrahedron ,1998 , 54 : 10671 —10676
[36] Meguro M, Asao N , Yamamoto Y. Tetrahedron Lett . , 1994 , 35 :7395 —7398
[37] Sekar G, Singh V K. J . Org. Chem. , 1999 , 64 : 2537 —2539
[38] Scheuermann J E W, Ilyashenko G, Griffiths D V , et al . Tetrahedron : Asymmetry , 2002 , 13 : 269 —272
[39] Yadav J S , Reddy B V S , Jyothirmai B , et al . Synlett , 2002 , 1 :53 —56
[40] Anand R V , Pandey G, Singh V K. Tetrahedron Lett . , 2002 ,43 , 3975 —3976
[41] Argouarch G, Gibson C L , Stones G, et al . Tetrahedron Lett . ,2002 , 43 : 3795 —3798
[42] Turner J J , Sikkema F D , Fillippov D V , et al . Synlett , 2001 ,11 : 1727 —1730
[43] Cossy J , Bellosa V , Alauze V , Desmurs J R. Synthesis , 2002 ,15 : 2211 —2214
[44] Chakraborty T K, Jayaprakash S. Tetrahedron Lett . , 1997 , 38 :8899 —8902
[45] Farthing C N , Baldwin J E , Russell A T, Schofield CJ , Spivey A C. Tetrahedron Lett . , 1996 , 37 : 5225 —5226
[46] Leung W H , Yu M T, Wu M C , Yeung L L. Tetrahedron Lett . ,1996 , 37 : 891 —892
[47] Chandrasekhar S , Narsihmulu Ch , Sultana S S. Tetrahedron Lett . , 2002 , 43 : 7361 —7363
[48] Sabitha G, Babu R S , Rajkumar M, Yadav J S. Org. Lett . ,2002 , 4 : 343 —345
[49] Sabitha G, Babu R S , Reddy M S K, Yadav J S. Synthesis ,2002 , 15 : 2254 —2258
[50] Fitremann J , DurUault A , Depezay J C. Tetrahedron Lett . , 1994 ,35 : 1201 —1204
[51] Dellaria J F Jr , Sallin K J . Tetrahedron Lett . , 31 : 2661 —2664
[52] Davis F A , Liu H , Reddy G V. Tetrahedron Lett . , 1996 , 37 :5473 —5476
[53] Saha B , Nandy J P , Shukla S , et al . J . Org. Chem. , 2002 , 67 :7858 —7860
[54] David F A , Zhou P , Reddy G V. J . Org. Chem. , 1994 , 59 :3243 —3245
[55] Jones D S , Srinvasan A , Kasia S , Fritzberg A R , Wikening D W.J . Org. Chem. , 1989 , 54 : 1940 —1943
[56] Park C S , Choi H G, Lee H , et al . Tetrahedron : Asymmetry ,2000 , 11 : 3283 —3292
[57] Takeuchi H , Koyama K. J . Chem. Soc. Perkin Trans. 2 , 1981 :121 —126
[58] Lee K D , Suh J M, Park J H , et al . Tetrahedron , 2001 , 57 :8267 —8276
[59] Cardillo G, Gentilucci L , Tolomelli A , Tomasini C. J . Org.Chem. , 1998 , 63 : 3458 —3462
[60] Davis F A , Reddy G V. Tetrahedron Lett . , 1996 , 37 : 4349 —4352
[61] Ho M, Chung J K K, Tang N. Tetrahedron Lett . , 1993 , 34 :6513 —6516
[62] Prasad B A B , Sekar G, Singh V K. Tetrahedron Lett . , 2000 ,41 : 4677 —4679
[63] Yadav J S , Reddy B V S , Banlanarsaiah E , et al . Tetrahedron Lett . , 2002 , 43 : 5105 —5107
[64] Stamm H , Speth D. Arch. Pharm. (Weinhein , Ger. ) , 1989 ,322 : 277 —279
[65] Wipf P , Venkatraman S , Miller C P. Tetrahedron Lett . , 1995 ,36 : 3639 —3642
[66] Dehmlow H , Mulzer J , Seilz C , Strecker A R , Kohlmann A. Tetrahedron Lett . , 1992 , 33 : 3607 —3610
[67] Chakraborty T K, Ghosh S , Jayaprakash S , et al . J . Org.Chem. , 2000 , 65 : 6441 —6457
[68] Hou X L , Fan R H , Dai L X. J . Org. Chem. , 2002 , 67 :5295 —5300
[69] Fan R H , Hou X L. J . Org. Chem. , 2003 , 68 : 726 —730
[70] Wu J , Hou X L , Dai L X. J . Chem. Soc. , Perkin Trans. 1 ,2001 , 1314 —1317
[71] Ploux O , Caruso M, Chassaing G, Marquet A. J . Org. Chem. ,1988 , 53 : 3154 —3158
[72] Atkinson R S , Meades C K. Tetrahedron , 2002 , 58 : 1415 —1424
[73] Xu J X. Tetrahedron : Asymmetry , 2002 , 13 :1129 —1134
[74] Besev M, Engman L. Org. Lett . , 2002 , 4 : 3023 —3025
[75] Hancock M T, Pinhas A R. Organometallics , 2002 , 21 : 5155 —5161
[76] Sabitha G, Satheesh B R , Rajkumar M, Reddy C S , Yadav J S.Tetrahedron Lett . , 2001 , 42 : 3955 —3958
[77] Righi G, D’Achille R , Bonini C. Tetrahedron Lett . , 1996 , 37 :6893 —6896
[78] Righi G, Potini C , Bovicelli P. Tetrahedron Lett . , 2002 , 43 :5867 —5869
[79] Werry J , Lin P Y, Bellos K, Assithianakis P , Stamm H. J .Chem. Soc. Chem. Commun. , 1990 : 1389 —1390
[80] Falkenstein , R , Mall T, Speth D , Stamm H. J . Org. Chem. ,1993 , 58 : 7377 —7381
[81] Stamm H , Assithianakis P , Buchholz B , Weiss R. Tetrahedron Lett . , 1982 , 23 : 5021 —5024
[82] Lin P Y, Bellos K, Stamm H , Onistschenko A. Tetrahedron ,1992 , 48 : 2359 —2372

[1] 郭文迪, 刘晔. 过渡金属配合物催化炔烃和亲核试剂的羰化反应[J]. 化学进展, 2021, 33(4): 512-523.
[2] 孔令斌, 严胜骄*, 林军*. 杂环烯酮缩胺:构筑分子多样性稠杂环化合物的合成先导分子[J]. 化学进展, 2018, 30(5): 639-657.
[3] 陈兴鹏, 许家喜*. 非对称氮杂环丁烷的区域选择性开环反应[J]. 化学进展, 2017, 29(2/3): 181-197.
[4] 李思琦, 许家喜*. 非对称氧杂环丁烷的选择性开环[J]. 化学进展, 2016, 28(12): 1798-1810.
[5] 周婵, 许家喜. 非对称环硫乙烷的区域选择性亲核开环反应[J]. 化学进展, 2012, 24(0203): 338-347.
[6] 石玉刚, 蔡燕, 励建荣, 朱延和. 离子液体中酶促区域选择性合成CFAE[J]. 化学进展, 2011, 23(11): 2247-2257.
[7] 周婵, 许家喜. 非对称环氧乙烷的区域选择性亲核开环反应[J]. 化学进展, 2011, 23(01): 165-180.
[8] 孔峰峰,宋钦华. Paternò-Büchi反应的区域选择性*[J]. 化学进展, 2007, 19(06): 911-919.
[9] 许家喜. 微波与有机化学反应的选择性*[J]. 化学进展, 2007, 19(05): 700-712.
[10] 夏咏梅,孙诗雨,方云,闵瑞,吴红平,张玥. 微波辐射-酶耦合催化(MIECC)反应*[J]. 化学进展, 2007, 19(0203): 250-255.
[11] 高群,万锕俊. 新型亲核NO共体Diazeniumdiolate及其靶向性控释材料*[J]. 化学进展, 2006, 18(09): 1101-1109.
[12] 刘振德,何煦昌. 微波辅助的Michael加成反应[J]. 化学进展, 2006, 18(09): 1121-1129.
[13] 王钦 李玫 余孝其 谢如刚. 金属配合物催化氮杂环丙烷化和饱和C —H键氮插入反应*[J]. 化学进展, 2005, 17(02): 275-285.
[14] 吴呼格吉乐吐,夏春谷,孙伟,徐利文. 不对称氮杂环丙烷化反应的研究*[J]. 化学进展, 2004, 16(05): 766-.
[15] 陶龙骧,邹多秀. 粘土层间金属络合物催化剂及其分子识别催化作用[J]. 化学进展, 2002, 14(03): 200-.