English
新闻公告
More
化学进展 2007, Vol. 19 Issue (10): 1612-1619 前一篇   后一篇

• 综述与评论 •

QSAR/QSPR在POPs归趋与风险评价中的应用*

王斌;余刚**;黄俊;胡洪营   

  1. 清华大学环境科学与工程系 持久性有机污染物研究中心 北京 100084
  • 收稿日期:2006-12-31 修回日期:2007-01-29 出版日期:2007-10-10 发布日期:2007-10-25
  • 通讯作者: 余刚

Application of QSAR/QSPR in fate evaluation and risk assessment of POPs

Wang Bin;Yu Gang**;Huang Jun;Hu Hongying

  

  1. Department of Environmental Sciences and Engineering, POPs Research Centre, Tsinghua University, Beijing 100084, China
  • Received:2006-12-31 Revised:2007-01-29 Online:2007-10-10 Published:2007-10-25
持久性有机污染物(POPs)是目前备受国际社会关注的高危害性有机污染物,对它们的环境归趋分析和风险评价需要获得大量可靠的性质数据和毒性数据,而定量结构活性/性质相关(QSAR/QSPR)方法为快速有效地获得这些数据提供了可能性。QSAR/QSPR模型已在预测POPs的生物活性/性质,补充缺失的基础数据及探求POPs的环境过程机制和生态效应机理等方面得到了广泛应用,近年来也在新POPs物质的筛选、归趋模拟以及风险评价等方面有着更进一步的应用或潜在应用前景。本文介绍了QSAR/QSPR在POPs性质和生物活性预测中的基本应用及其在POPs归趋和风险评价中的扩展应用,并对QSAR/QSPR在POPs研究领域的应用前景进行了展望。
Persistent organic pollutants (POPs) are very hazardous organic pollutants that have caused much attention all over the world. The fate evaluation and risk assessment of POPs need a great deal of reliable property data and toxicity data. Quantitative structure-activity/property relationship (QSAR/QSPR) made it possible to acquire these data efficiently. QSAR/QSPR models have been widely used to predict the biological activities /properties of POPs and fill the missing data, and to explain the principle of environmental process and mechanism of ecological effects. In recent years, QSAR/QSPR models have also been further used to screen new POPs substances, model the fate of POPs and perform risk assessment caused by POPs. In this paper, the basic application of QSAR/QSPR in the prediction of properties and biological activities of POPs was reviewed. Then the advanced application of QSAR/QSPR in the fate evaluation and risk assessment of POPs was also presented. Lastly, the prospect of QSAR/QSPR research in the field of POPs was proposed.

中图分类号: 

()

[ 1 ] 余刚(Yu G) , 牛军峰(Niu J F) , 黄俊(Huang J ) . 持久性有机污染物———新的全球性环境问题( Persistent Organic Pollutants ———New Global Environmental Problem ) . 北京(Beijing) : 科学出版社(Science Press) , 2005
[ 2 ] Wania F , Mackay D. Environ. Sci . Technol . , 1996 , 30 : 390 —396
[ 3 ] Meyer H. Arch. Exp. Pathol . Pharmakol . , 1899 , 42 : 109 —118
[ 4 ] Overton E. Vierteljahresschr. , 1899 , 44 : 88 —135
[ 5 ] Hammett L P. Chem. Rev. , 1935 , 17 : 125 —136
[ 6 ] Taft R W Jr. J . Am. Chem. Soc. , 1953 , 75 : 4231 —4238
[ 7 ] Hansch C , Fujita T. Nature , 1962 , 194 : 178 —179
[ 8 ] Hansch C , Fujita T. J . Am. Chem. Soc. , 1964 , 86 (8) : 1616—1626
[ 9 ] Free SMJr , Wilson J W. J . Med. Chem. , 1964 , 7 : 395 —399
[10] 梁桂兆(Liang G Z) , 梅虎(Mei H) , 周原(Zhou Y) 等. 化学进展(Prog. Chem. ) , 2006 , 18(1) : 120 —127
[11] Wang Z Y, Han X Y, Wang L S , et al . Chinese Sci . Bull . ,2004 , 49 (14) : 1437 —1441
[12] Han X Y, Wang Z Y, Zhai Z C , et al . QSAR Comb. Sci . ,2006 , 25 (4) : 333 —341
[13] 邹建卫(Zou J W) , 蒋勇军(Jiang Y J) , 胡桂香(Hu G X) 等.物理化学学报(Acta Phys. 2Chim. Sin. ) , 2005 , 21 ( 3) :267 —272
[14] Chen J W, Quan X, Zhao Y Z , et al . Chemosphere , 2001 , 44 :1369 —1374
[15] Chen J W, Xue X Y, Schramm K, et al . Chemosphere , 2002 ,48 : 535 —544
[16] Wang X D , Tang S L , Liu S S , et al . Chemosphere , 2003 , 51 :617 —632
[17] Yang P , Chen J W, Chen S , et al . Sci . Total Environ. , 2003 ,305 : 65 —76
[18] Chen J W, Xu X Y, Schramm K, et al . Comput . Biol . Chem. ,2003 , 27 : 165 —171
[19] Chen J W, Harner T , Ding G H , et al . Environ. Toxicol .Chem. , 2003 , 23(10) : 2309 —2317
[20] Ding G H , Chen J W, Qiao X L , et al . Chemosphere , 2006 , 62 :1057 —1063
[21] Baker J R , Mihelcic J R , Sabljic A , et al . Chemosphere , 2001 ,45 : 213 —221
[22] Uddameri V , Kuchanur M. Chemosphere , 2004 , 54 : 771 —776
[23] Connell D W, Hawker D W. Ecotoxicol . Environ. Saf . , 1988 ,16 : 242 —257
[24] Carlsen L , Walker J D. QSAR Comb. Sci . , 2003 , 22 : 49 —57
[25] Dimitrov S D , Dimitrova N C , Walker J D , et al . QSAR Comb.Sci . , 2003 , 22 : 58 —68
[26] Khadikar P V , Singh S , Mandloi D , et al . Bioorgan. Med.Chem. , 2003 , 11 : 5045 —5050
[27] 胡海瑛(Hu H Y) , 陶澍(Tao S) , 卢晓霞(Lu X X) 等. 环境科学(Environ. Sci . ) , 2000 , 21(4) : 16 —20
[28] 胡海瑛(Hu H Y) , 陶澍(Tao S) , 卢晓霞(Lu X X) 等. 水生生物学报(Acta Hydrobiologica Sin. ) , 2002 , 26(1) : 25 —30
[29] Chen J W, Kong L R , Zhu C M, et al . Chemosphere , 1996 , 33(6) : 1143 —1150
[30] Chen J W, Quan X, Yang F L , et al . Sci . Total Environ. ,2001 , 269 : 163 —170
[31] Niu J F , Shen Z Y, Yang Z F , et al . Chemosphere , 2006 , 64 :658 —665
[32] Chen J W, Quan X, Peijnenburg W J G M, et al . Chemosphere ,2001 , 43 : 235 —241
[33] Chen J W, Quan X, Schramm K W, et al . Chemosphere , 2001 ,45(2) : 151 —159
[34] Chen J W, Peijnenburg W J G M, Quan X, et al . Sci . Total Environ. , 2000 , 246 : 11 —20
[35] Chen J W, Peijnenburg W J G M, Quan X, et al . Environ.Poll . , 2001 , 114 : 137 —143
[36] Gramatica P , Consolaro F , Pozzi S. Chemosphere , 2001 , 43 :655 —664
[37] Behnisch P A , Hosoe K, Sakai S. Environ. Intern. , 2001 , 27 :413 —439
[38] Tysklind M, Tillitt D , Eriksson L , et al . Fundam. Appl .Toxicol . , 1994 , 22 : 277 —285
[39] Mekenyan O G, Veith G D , Call D J , et al . Environ. Health Perspect . , 1996 , 104 : 1302 —1310
[40] Safe S H. Crit . Rev. Toxicol . , 1994 , 24(2) : 87 —149
[41] 易忠胜(Yi Z S) , 刘树深(Liu S S) . 化学学报(Acta Chim.Sin. ) , 2006 , 64(18) : 1889 —1896
[42] Wang Y W, Liu H X, Zhao C Y, et al . Environ. Sci . Technol . ,2005 , 39 : 4961 —4966
[43] Wang Y W, Zhao C Y, Ma W P , et al . Chemosphere , 2006 , 64 :515 —524
[44] Tunkey J , Mayo K, Austin C , et al . Environ. Sci . Technol . ,2005 , 39 : 2188 —2199
[45] Beivik K, Wania F. Environ. Sci . Technol . , 2003 , 37 (21) :4934 —4943
[46] Arnot J A , Gobas F A P C. QSAR Comb. Sci . , 2003 , 22 :337 —345
[47] Gobas F A P C , Kelly B C , Arnot J A. QSAR Comb. Sci . ,2003 , 22 : 329 —336
[48] Chemical Abstracts Service. The latest CAS registry number and substance counts. [2006-10-16 ] . http://www.cas.org/cgi-bin/regreport.pl.
[49] 黄俊(Huang J ) , 余刚(Yu G) , 张彭义(Zhang P Y) . 环境污染与防治(Environ. Poll . Control) , 2005 , 25(1) : 16 —19
[50] Papa E , Battaini F , Gramatica P. Chemosphere , 2005 , 58 :559 —570
[51] 王斌(Wang B) , 余刚(Yu G) , 张祖麟(Zhang Z L) 等. 清华大学学报(自然科学版) ( J . Tsinghua Univ. (Sci . & Tech.) ) , 2007 , 47(3) : 369 —372
[52] Nirmalakhandan N , Arulgnanendran V , Mohsin M, et al . Wat .Res. , 1994 , 28 : 543 —551
[53] Xu S , Nirmalakhandan N. Wat . Res. , 1998 , 32 : 2391 —2399
[54] Altenburger R , Nendza M, Schüürmann G. Environ. Toxicol .Chem. , 2003 , 22 : 1900 —1915
[55] Lin Z F , Shi P , Gao S X, et al . Wat . Res. , 2003 , 37 : 2223 —2227
[56] Lin Z F , Zhong P , Niu X J , et al . Mar. Poll . Bull . , 2005 , 50 :617 —623
[57] Lin Z F , Du J W, Yin K D , et al . Chemosphere , 2004 , 54 :1691 —1701
[58] Lin Z F , Zhong P , Yin K D , et al . Chemosphere , 2003 , 52 :1199 —1208
[59] Wang B , Yu G, Zhang Z L , et al . Chinese Sci . Bull . , 2006 , 51(22) : 2717 —2723
[60] Linkov I , Ames M R , Crouch E A C , et al . Environ. Sci .Technol . , 2005 , 39(18) : 6917 —6922

[1] 韩文亮, 董林洋. 基于硫酸根自由基的先进氧化活化方法及其在有机污染物降解上的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(8): 1426-1439.
[2] 高艳蓬, 李桂英, 马盛韬, 安太成*. 合成麝香的研究新进展与当前挑战:从人体护理、环境污染到人体健康[J]. 化学进展, 2017, 29(9): 1082-1092.
[3] 刘国瑞, 李丽, 孙素芳, 姜晓旭, 王美, 郑明辉. 多溴联苯的污染来源、分析方法和环境污染特征[J]. 化学进展, 2014, 26(08): 1434-1444.
[4] 方齐乐, 陈宝梁*. 环境中高氯酸盐的自然来源、形成机制及其归趋行为[J]. 化学进展, 2012, (10): 2040-2053.
[5] 曲广波, 史建波, 江桂斌. 效应引导的污染物分析与识别方法[J]. 化学进展, 2011, 23(11): 2389-2398.
[6] 马玲玲 徐殿斗 陈扬 柴之芳. 短链氯化石蜡分析方法*[J]. 化学进展, 2010, 22(04): 720-726.
[7] 雷炳莉,黄圣彪,王子健. 生态风险评价理论和方法*[J]. 化学进展, 2009, 21(0203): 350-358.
[8] 张干,刘向. 大气持久性有机污染物(POPs)被动采样*[J]. 化学进展, 2009, 21(0203): 297-306.
[9] 郭丽,巴特,郑明辉. 多氯萘的研究*[J]. 化学进展, 2009, 21(0203): 377-389.
[10] 牛军峰,余刚,刘希涛. 水相中POPs光化学降解研究进展*[J]. 化学进展, 2005, 17(05): 938-948.
[11] 毕新慧,徐晓白. 多氯联苯的环境行为*[J]. 化学进展, 2000, 12(02): 152-.