• •
张鹏, 郭心洁, 张倩, 丁彩凤. 有机染料聚集在光化学传感中的应用[J]. 化学进展, 2020, 32(2/3): 286-297.
Peng Zhang, Xinjie Guo, Qian Zhang, Caifeng Ding. Photochemical Sensing Based on the Aggregation of Organic Dyes[J]. Progress in Chemistry, 2020, 32(2/3): 286-297.
有机染料在可见-近红外光区具有较高的摩尔消光系数和良好的荧光发光性能,因而常被用于光谱化学传感中。通常有机染料分子含有较大的π体系,在溶液中易于通过分子间弱相互作用(氢键、卤键、亲疏水作用、π-π堆积作用、范德华力等)聚集形成具有特定结构的组装体,聚集过程往往伴有明显的颜色或光谱变化。若向染料分子中引入特定的官能团,与分析物结合诱导染料聚集/解聚产生明显的光谱变化,可用于对分析物的识别。聚集体可同时提供多个结合位点,并具有组装单元之间可调控的空间取向、较高的传感结合基团局部浓度。因此基于聚集过程的光化学传感表现出优越的传感灵敏度和选择性。本文结合本课题组近年来的研究工作综述了有机染料聚集在光化学传感中的应用,分别从诱导聚集、诱导解聚以及聚集重组三个方面展开讨论,并展望了此类荧光传感体系未来的研究与发展方向。
分享此文:
[1] |
Lehn J M , 超分子化学-概念和展望 (Supramolecular Chemistry-Concept and Prospect). 沈兴海等(译)(Shen X H, et al.(Trans.)). 北京: 北京大学出版社( Beijing: Peking University Press), 2002.
|
[2] |
刘育(Liu Y) 尤长城(You C C) 张衡益(Zhang H Y) . 超分子化学-合成受体的分子识别与组装 (Supramolecular Chemistry-Molecular Recognition and Assembly of Synthetic Receptors). 天津:南开大学出版社( Tianjing: Nankai University Press), 2001.
|
[3] |
Würthner F R, Saha-Möller C, Fimmel B, Ogi S, Leowanawat P, Schmidt D . Chem. Rev., 2016,116:962. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26270260
doi: 10.1021/acs.chemrev.5b00188 URL pmid: 26270260 |
[4] |
Chen S, Slattum P, Wang C Y, Zang L . Chem. Rev., 2015,115:11967. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26441294
doi: 10.1021/acs.chemrev.5b00312 URL pmid: 26441294 |
[5] |
Kim H M, Cho B R . Chem. Rev., 2015,115:5014. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25938620
doi: 10.1021/cr5004425 URL pmid: 25938620 |
[6] |
Ashton T D, Jolliffe K A, Pfeffer F M . Chem. Soc. Rev., 2015,44:4547. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25673509
doi: 10.1039/c4cs00372a URL pmid: 25673509 |
[7] |
Bhatia S, Camacho L C, Haag R . J. Am. Chem. Soc., 2016,138:8654. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27341003
doi: 10.1021/jacs.5b12950 URL pmid: 27341003 |
[8] |
Okuro K, Sasaki M, Aida T . J. Am. Chem. Soc., 2016,138:5527. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27087468
doi: 10.1021/jacs.6b02664 URL pmid: 27087468 |
[9] |
Mogaki R, Hashim P K, Okuro K, Aida T . Chem. Soc. Rev., 2017,46:6480. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29034942
doi: 10.1039/c7cs00647k URL pmid: 29034942 |
[10] |
Larissa K S K, Christoph A S, Pall T . Chem. Soc. Rev., 2017,46:2622. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28352870
doi: 10.1039/c7cs00063d URL pmid: 28352870 |
[11] |
Mako T L, Racicot J M, Levine M . Chem. Rev., 2019,119:322. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30507166
doi: 10.1021/acs.chemrev.8b00260 URL pmid: 30507166 |
[12] |
Geninatti C S, Alberti D, Szabo I, Aime S, Djanashvili K . Angew. Chem. Int. Ed., 2013,52:1161. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23225599
doi: 10.1002/anie.201207131 URL pmid: 23225599 |
[13] |
Wasielewski M . R. Acc. Chem. Res., 2009,42:1910. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19803479
doi: 10.1021/ar9001735 URL pmid: 19803479 |
[14] |
Jiang W, Li Y, Wang Z . Acc. Chem. Res., 2014,47:3135. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25264816
doi: 10.1021/ar500240e URL pmid: 25264816 |
[15] |
Hartnett P E, Timalsina A, Matte H S S R, Zhou N, Guo X, Zhao W, Facchetti A, Chang R P H, Hersam M C, Wasielewski M R, Marks T J . J. Am. Chem. Soc., 2014,136:16345. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25350908
doi: 10.1021/ja508814z URL pmid: 25350908 |
[16] |
Brooker L G S, Wllite F L, Heseltine D W, Keyes G H, Dent S G, Vanlare E J J . Photogr. Sci., 1953,1:173.
|
[17] |
Jelley E E . Narure, 1936,138:1009.
|
[18] |
Seheibe G . Angew. Chem., 1936,49:563.
|
[19] |
Kasha M, Rawis H R, El-Bayoumi M A . Pure. Appl. Chem., 1965,11:371.
|
[20] |
Zhang Q, Li S S, Fu C X, Xiao Y Z, Zhang P, Ding C F . J Mater. Chem. B., 2019,7:443. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32254731
doi: 10.1039/c8tb02799d URL pmid: 32254731 |
[21] |
Zhang P, Xiao Y Z, Zhang Q, Zhang Z X, Yu H, Ding C F . New J. Chem., 2019,43:7620.
|
[22] |
Zhang Q, Wang Q, Chen X X, Zhang P, Ding C F, Li Z, Jiang Y B . TRAC-Trend Anal. Chem., 2018,109:32
|
[23] |
Zhang Q, Zhang P, Gong Y, Ding C F . Sens. & Actuat. B, 2019,73.
|
[24] |
Zhang P, Zhang Q, Li S S, Chen W H, Guo X J, Ding C F . J. Mater. Chem. B, 2019,7:1238. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32255163
doi: 10.1039/c8tb03023e URL pmid: 32255163 |
[25] |
Dhiman S, Jain A, Kumar M, George S J . J. Am. Chem. Soc., 2017,139:16568. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28845662
doi: 10.1021/jacs.7b07469 URL pmid: 28845662 |
[26] |
Guo X, Facchetti A, Marks T . J. Chem. Rev., 2014,114:8943. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25181005
doi: 10.1021/cr500225d URL pmid: 25181005 |
[27] |
Chen Z, Wang Q, Wu X, Li Z, Jiang Y B . Chem. Soc. Rev., 2015,44:4249. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25714523
doi: 10.1039/c4cs00531g URL pmid: 25714523 |
[28] |
Wang Q, Li Z, Tao D D, Zhang Q, Zhang P, Guo D P, Jiang Y B . Chem. Commun., 2016,52:12929. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27785482
doi: 10.1039/c6cc06075g URL pmid: 27785482 |
[29] |
Xu Z, Jia S, Wang W, Yuan Z, Ravoo B J, Guo D S . Nat. Chem., 2019. 11:86. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30455432
doi: 10.1038/s41557-018-0164-y URL pmid: 30455432 |
[30] |
Ruan Y B, Li A F, Zhao J S, Shen J S, Jiang Y B . Chem. Commun., 2010,46:4938. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20523936
doi: 10.1039/c0cc00630k URL pmid: 20523936 |
[31] |
Che Y, Yang X M, Zang L . Chem. Commun., 2008,12:1413.
|
[32] |
Zheng H, Yan M, Fan X X, Sun D, Yang S Y, Yang L J, Li J D, Jiang Y B . Chem. Commun., 2012,48:2243. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22252219
doi: 10.1039/c2cc17388c URL pmid: 22252219 |
[33] |
Zheng H, Zhang X J, Cai X, Bian Q N, Yan M, Wu G H, Lai X W, Jiang Y B . Org. Lett., 2012,14:1986. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22486889
doi: 10.1021/ol3004047 URL pmid: 22486889 |
[34] |
Dwivedi A K, Pandeeswar M, Govindaraju T . ACS Appl. Mater. Interfaces., 2014,6:21369. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25405529
doi: 10.1021/am5063844 URL pmid: 25405529 |
[35] |
Weißenstein A, Würthner F . Chem. Commun., 2015,51:3415. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25624111
doi: 10.1039/c4cc09443c URL pmid: 25624111 |
[36] |
Huang Y J, Ouyang W J, Wu X, Li Z, Fossey J S, James T D, Jiang Y B . J. Am. Chem. Soc., 2013,135:1700. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23317305
doi: 10.1021/ja311442x URL pmid: 23317305 |
[37] |
Ma T, Li C, Shi G Q . Langmuir, 2008,24:43. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18041856
doi: 10.1021/la702559m URL pmid: 18041856 |
[38] |
Wu X, Chen X X, Song B N, Huang Y J, Li Z, Chen Z, James T D, Jiang Y B . Chem. Eur. J., 2014,20:11793. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25078854
doi: 10.1002/chem.201402627 URL pmid: 25078854 |
[39] |
Chen X X, Wu X, Zhang P, Zhang M, Song B N, Huang Y J, Li Z, Jiang Y B . Chem. Commun., 2015,51:13630. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26226054
doi: 10.1039/c5cc03495g URL pmid: 26226054 |
[40] |
Li X Y, Guo X D, Cao L X, Xun Z Q, Wang S Q, Li S Y, Li Y, Yang G Q . Angew. Chem. Int. Ed., 2014,53:7809. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24909142
doi: 10.1002/anie.201403918 URL pmid: 24909142 |
[41] |
Wu N, Lan J, Yan L, You J . Chem. Commun., 2014,50:4438. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24643794
doi: 10.1039/c4cc00752b URL pmid: 24643794 |
[42] |
Zhang P, Zhu M S, Luo H, Li Z, Jiang Y B . ChemPlusChem, 2016,81:1326. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31964073
doi: 10.1002/cplu.201600419 URL pmid: 31964073 |
[43] |
He Q, Fan X, Sun S, Li H, Pei Y, Xu Y . RSC Adv., 2015,5:38571.
|
[44] |
Jin B, Zhang X, Zheng W, Liu X, Zhou J, Zhang N, Wang F, Shangguan D . Anal. Chem., 2014,86:7063. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24941428
doi: 10.1021/ac501619v URL pmid: 24941428 |
[45] |
Karpenko I A, Collot M, Richert L, Valencia C, Villa P, Mely Y, Hibert M, Bonnet D, Klymchenko A S . J. Am. Chem. Soc., 2015,137:405. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25506627
doi: 10.1021/ja5111267 URL pmid: 25506627 |
[46] |
Chen C, Wang R, Guo L, Fu N, Dong H, Yuan Y . Org. Lett., 2011,13:1162. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21306133
doi: 10.1021/ol200024g URL pmid: 21306133 |
[47] |
Chen C, Dong H, Chen Y, Guo L, Wang Z, Sun J J, Fu N . Org. Biomol. Chem., 2011,9:8195. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22027929
doi: 10.1039/c1ob06519j URL pmid: 22027929 |
[48] |
Zhu H, Lin Y, Wang G, Chen Y, Lin X, Fu N . Sens. Actuators, B, 2014,198:201.
|
[49] |
Zhu H, Fan J, Chen H, Tang Z, Wang G, Fu N . Dyes Pigm., 2015,113:181.
|
[50] |
Wang K R, An H W, Rong R X, Cao Z R, Li X L . Biosens. Bioelectron., 2014,58:27. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24607619
doi: 10.1016/j.bios.2014.02.038 URL pmid: 24607619 |
[51] |
Cheng G, Fan J, Sun W, Cao J, Hu C, Peng X . Chem. Commun., 2014,50:1018.
|
[52] |
Oushiki D, Kojima H, Terai T, Arita M, Hanaoka K, Urano Y, Nagano T . J. Am. Chem. Soc., 2010,132:2795. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20136129
doi: 10.1021/ja910090v URL pmid: 20136129 |
[53] |
Zhang P, Zhu M S, Luo H, Zhang Q, Guo L E, Li Z, Jiang Y B . Anal. Chem., 2017,89:6210. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28480717
doi: 10.1021/acs.analchem.7b01175 URL pmid: 28480717 |
[54] |
Hou T C, Wu Y Y, Chiang P Y, Tan K T . Chem. Sci., 2015,6:4643. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28717479
doi: 10.1039/c5sc01330e URL pmid: 28717479 |
[55] |
Jisha V S, Arun K T, Hariharan M, Ramaiah D J . Am. Chem. Soc., 2006,128:6024. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16669657
doi: 10.1021/ja061301x URL pmid: 16669657 |
[56] |
Xu Y, Li Z, Malkovskiy A, Sun S, Pang Y J . Phys. Chem. B, 2010,114:8574. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20524700
doi: 10.1021/jp1029536 URL pmid: 20524700 |
[57] |
Xu Y, Malkovskiy A, Pang Y . Chem. Commun., 2011,47:6662. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21559544
doi: 10.1039/c1cc11355k URL pmid: 21559544 |
[58] |
Chen X, Zhou Y, Peng X, Yoon J . Chem. Soc. Rev., 2010. 39:2120 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20502801
doi: 10.1039/b925092a URL pmid: 20502801 |
[59] |
Zhou Y, Yoon J . Chem. Soc. Rev., 2012,41:52-67. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21799954
doi: 10.1039/c1cs15159b URL pmid: 21799954 |
[60] |
Jung H S, Chen X, Kim J S, Yoon J . Chem. Soc. Rev., 2013,42:6019. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23689799
doi: 10.1039/c3cs60024f URL pmid: 23689799 |
[61] |
Yin C X, Huo F J, Zhang J J, Máñez R M, Yang Y T, Lv H G, Li S D . Chem. Soc. Rev., 2013,42:6032. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23703585
doi: 10.1039/c3cs60055f URL pmid: 23703585 |
[62] |
Lee M H, Yang Z, Lim C W, Lee Y H, Sun D, Kang C, Kim J S . Chem. Rev., 2013,113:5071. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23577659
doi: 10.1021/cr300358b URL pmid: 23577659 |
[63] |
Ashton T D, Jolliffe K A, Pfeffer F M . Chem. Soc. Rev., 2015,44:4547. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25673509
doi: 10.1039/c4cs00372a URL pmid: 25673509 |
[64] |
Anees P, Sreejith S, Ajayaghosh A . J. Am. Chem. Soc., 2014,136:13233. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25199066
doi: 10.1021/ja503850b URL pmid: 25199066 |
[65] |
Xu Y, Li B, Xiao L, Ouyang J, Sun S, Pang Y . Chem. Commun., 2014,50:8677. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24957006
doi: 10.1039/c3cc49254k URL pmid: 24957006 |
[66] |
Zhang Q, Zhang P, Li S S, Fu C X, Ding C F , Dye. Pigm., 2019,171:107697.
|
[67] |
Xu Y, Malkovskiy A, Wang Q, Pang Y . Org. Biomol. Chem., 2011,9:2878. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21373660
doi: 10.1039/c0ob01061h URL pmid: 21373660 |
[68] |
Li J, Lv B Z, Yan D P, Yan S K, Wei M, Yin M Z . Adv. Funct. Mater., 2015,25:7442.
|
[69] |
Shi Y H, Sun H X, Xiang J F, Chen H B, Zhang S G, Guan A J, Li Q, Xu S J, Tang Y L . Chem. Commun., 2016,52:7302. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27181338
doi: 10.1039/c6cc02930b URL pmid: 27181338 |
[70] |
Zhang P, Guo X J, Xiao Y Z, Zhang Q, Ding C F . Spectrochim. Acta A, 2019,223:117318. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31272040
doi: 10.1016/j.saa.2019.117318 URL pmid: 31272040 |
[71] |
Zhang P, Gong Y, Zhang Q, Guo X J, Ding C F . J. Mater. Chem. B, 2019,7:5182 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31460558
doi: 10.1039/c9tb00769e URL pmid: 31460558 |
[72] |
侯瑞(Hou R), 李桂群(Li G Q), 张岩(Zhang Y), 李明俊(Li M J), 周桂明(Zhou G M), 柴晓明(Chai X M) . 化学进展 (Progress in Chemistry), 2019,5:690.
|
[73] |
Zhang P, Li S S, Fu C X, Zhang Q, Xiao Y Z Ding C F . Analyst, 2019,144:5472. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31384852
doi: 10.1039/c9an01045a URL pmid: 31384852 |
[1] | 边颖慧, 董徐静, 朱丽君, 周玉路, 项玉芝, 夏道宏. 石油组分及其模型化合物的超分子化学作用[J]. 化学进展, 2013, 25(08): 1260-1271. |
[2] | 黄辉,郑立飞,邹小伟,成义祥. 基于1,1'-联-2萘酚衍生物的手性荧光传感器*[J]. 化学进展, 2008, 20(04): 508-517. |
[3] | 曾振亚 何永炳 孟令芝. 阴离子荧光受体研究进展*[J]. 化学进展, 2005, 17(02): 254-265. |
[4] | 吴世康. 荧光化学传感器研究中的光化学与光物理问题[J]. 化学进展, 2004, 16(02): 174-. |
阅读次数 | ||||||
全文 |
|
|||||
摘要 |
|
|||||