• 综述 •
朱本占, 沈忱, 盛治国. 膜受体介导双酚A低剂量内分泌干扰效应的分子机制[J]. 化学进展, 2019, 31(1): 167-179.
Benzhan Zhu, Chen Shen, Zhiguo Sheng. Mechanism of the Endocrine-Disruptive Effects of Low-Dose Bisphenol A via Transmembrane Receptor[J]. Progress in Chemistry, 2019, 31(1): 167-179.
双酚A(Bisphenol A, BPA)为苯酚系衍生物,作为生产聚碳酸酯塑料和环氧树脂的中间体被广泛应用于多种产品制造中,为全球产量最大的工业品之一。BPA的大量应用使普通人群暴露BPA的几率显著增加。BPA结构与雌激素相似,为一典型雌激素样内分泌干扰物,可以对机体产生多种毒性效应。高剂量BPA主要通过拮抗雌激素受体而发挥其内分泌干扰效应;环境相关低剂量BPA由于不能与雌激素竞争结合雌激素受体,主要通过膜受体介导的信号通路以非基因组方式诱导细胞生物学功能改变。但是,具体何种膜受体介导BPA的低剂量效应以及相关分子机制目前还不清楚。基于此,我们课题组近年来在这些方面做了一系列工作。我们发现,膜G蛋白偶联受体30和整合素αvβ3及其介导的信号传导通路分别介导了环境相关低剂量BPA对雄性生殖细胞的增殖诱导和甲状腺素基因转录的干扰。对环境相关低剂量BPA作用机制的深入理解不仅有助于更客观真实评价和预测环境暴露BPA对人体健康的可能潜在影响以及采取有针对性的预防和干预措施。同时,也将为评价其他类似结构雌激素样环境内分泌干扰物的健康效应提供理论基础及技术支持。本文将结合我们近年来的研究工作,综述目前环境低剂量BPA暴露对人体健康影响的分子机制研究进展、存在的问题以及将来研究的一些思考。
分享此文:
[1] |
Daston G P, Gooch J W, Breslin W J, Shuey D L, Nikiforov A I, Fico T A, Gorsuch J W . Reprod. Toxicol., 1997,11(4):465.
|
[2] |
Stancel G M, Boettger-Tong H L, Chiappetta C, Hyder S M, Kirkland J L, Murthy L, Loose-Mitchell D S . Environ. Health Perspect., 1995,103(Suppl 7):29.
|
[3] |
Morgan M, Deoraj A, Felty Q, Roy D . Mol. Cell. Endocrinol., 2017,457:89.
|
[4] |
Rochester J R . Reprod. Toxicol., 2013,42:132.
|
[5] |
ANSES (French Agency for Food, Environmental and Occupational Health Safety). 2013.
|
[6] |
ANSES (French Agency for Food, Environmental and Occupational Health Safety). 2017.
|
[7] |
ANSES (French Agency fo Food,Environmental and Occupational Health Safety). Mol. Cell.Endocrinol., 2018,ISSN 0303- 7207(18):30055.
|
[8] |
ECHA(European Chemicals Agence). 2015.
|
[9] |
EFSA (European Food Safety Authority). EFSA J, 2015,13:3978.
|
[10] |
Heindel J J, Newbold R R, Bucher J R, Camacho L, Delclos K B, Lewis S M, Vanlandingham M, Churchwell M I, Twaddle N C, McLellen M, Chidambaram M, Bryant M, Woodling K, Gamboa da Costa G, Ferguson S A, Flaws J, Howard P C, Walker N J, Zoeller R T, Fostel J, Favaro C, Schug T T . Reproductive toxicology (Elmsford, N.Y.), 2015,58:33.
|
[11] |
Jiao F R, Sun X J, Pang Z T . Chem. Ind., 2008,26(9):21.
|
[12] |
Huang Y Q, Wong C K C, Zheng J S, Bouwman H, Barra R, Wahlström B, Neretin L, Wong M H . Environ. Int., 2012,42:91.
|
[13] |
Yu C M, Jia B X . Chem. Ind., 2008,26:38.
|
[14] |
钱伯章 (Qian B Z) . 上海化工( Shanghai Chemical Industry), 2010,35(4):35.
|
[15] |
Ndaw S, Remy A, Jargot D, Robert A . Int. Arch. Occup.Environ.Health, 2016,89:935.
|
[16] |
Welshons W V, Nagel S C, vom Saal F S . Endocrinology, 2006,147(6):s56.
|
[17] |
Calafat A M, Ye X, Wong L Y, Reidy J A, Needham L L . Environ. Health Perspect., 2008,116(1):39.
|
[18] |
Zhang Z, Alomirah H, Cho H S, Li Y F, Liao C, Minh T B, Mohd M A, Nakata H, Ren N, Kannan K . Environ. Sci. Technol., 2011,45(16):7044.
|
[19] |
Vandenberg L N, Hauser R, Marcus M, Olea N, Welshons W V . Reprod. Toxicol., 2007,24(2):139.
|
[20] |
Vandenberg L N, Chahoud I, Heindel J J, Padmanabhan V, Paumgartten F J R, Schoenfelder G . Environ. Health Perspect., 2010,118(8):1055.
|
[21] |
Wang L, He X B, Li F H, Liu C . Pract. Prev. Med., 2005,12:241.
|
[22] |
Rubin B S . J. Steroid Biochem. Mol. Biol., 2011,127(1):27.
|
[23] |
Beausoleil C, Emond C, Cravedi J P, Antignac J P, Applanat M, Appenzeller B M R, Beaudouin R, Belzunces L P, Canivenc-Lavier M C, Chevalie N, Chevrier C, Elefant E, Eustache F, Habert R, Kolf-Clauw M, Le Magueresse-Battistoni B, Mhaouty-Kodja S, Minier C, Multigner L, Schroeder H, Thonneau P, Viguié C, Pouzaud F, Ormsby J N, Rousselle C, Verines-Jouin L, Pasquier E, Michel C . Mol. Cell. Endocrinol., 2018.
|
[24] |
Lee S G, Kim J Y, Chung J Y, Kim Y J, Park J E, Oh S, Yoon Y D, Yoo K S, Yoo Y H, Kim J M . Environ. Health Perspect., 2013,121(6):663.
|
[25] |
Kwintkiewicz J, Nishi Y, Yanase T, Giudice L C . Environ. Health Perspect., 2010,118(3):400.
|
[26] |
Mansur A, Adir M, Yerushalmi G, Hourvitz A, Gitman H, Yung Y, Orvieto R, Machtinger R . Hum.Reprod, 2016,31(7):1562.
|
[27] |
Kurian J R, Keen K L, Kenealy B P, Garcia J P, Hedman C J, Terasawa E . Endocrinology, 2015,156(7):2563.
|
[28] |
ANSES(French Agency for Food, Environmental and Occupational Health Safety). 2014.
|
[29] |
Soto A M, Brisken C, Schaeberle C, Sonnenschein C . J. Mammary Gland Biol. Neoplasia, 2013,18(2):199.
|
[30] |
Elsworth J D, Jentsch J D, VandeVoort C A, Roth R H, Redmond D E, Leranth C . Neurotoxicology, 2013,35:113.
|
[31] |
Elsworth J D, Jentsch J D, Groman S M, Roth R H, Redmond D E, Leranth C . J. Comp. Neurol., 2015,523(8):1248.
|
[32] |
Xu X, Gu T, Shen Q . J. Neurochem., 2015,132(5):572.
|
[33] |
Inagaki T, Frankfurt M, Luine V . Endocrinology, 2012,153(7):3357.
|
[34] |
Leranth C, Hajszan T, Szigeti-Buck K, Bober J, Maclusky N J . Proc. Natl. Acad. Sci. U. S.A., 2008,105(37):14187.
|
[35] |
Wetherill Y B, Akingbemi B T, Kanno J, McLachlan J A, Nadal A, Sonnenschein C, Watson C S, Zoeller R T, Belcher S M . Reprod. Toxicol., 2007,24(2):178.
|
[36] |
Richter C A, Birnbaum L S, Farabollini F, Newbold R R, Rubin B S, Talsness C E, Vandenbergh J G, Walser-Kuntz D R vom Saal F S . Reproductive toxicology (Elmsford, N.Y.), 2007,24(2):199.
|
[37] |
Ikezuki Y, Tsutsumi O, Takai Y, Kamei Y, Taketani Y . Hum.Reprod, 2002,17:2839.
|
[38] |
Myers J P, vom Saal F S, Akingbemi B T, Arizono K, Belcher S, Colborn T, Chahoud I, Crain D A, Farabollini F, Guillette L J, Hassold T, Ho S M, Hunt P A, Iguchi T, Jobling S, Kanno J, Laufer H, Marcus M, McLachlan J A, Nadal A, Oehlmann J, Olea N, Palanza P, Parmigiani S, Rubin B S, Schoenfelder G, Sonnenschein C, Soto A M, Talsness C E, Taylor J A, Vandenberg L N, Vandenbergh J G, Vogel S, Watson C S, Welshons W V, Zoeller R T . Environ. Health Perspect., 2009,117(3):309.
|
[39] |
Borrell B . Nature, 2010,464:1122.
|
[40] |
Bouskine A, Nebout M, Brücker-Davis F, Benahmed M, Fenichel P . Environ. Health Perspect., 2009,117(7):1053.
|
[41] |
Prins G S, Ye S H, Birch L, Zhang X, Cheong A, Lin H, Calderon-Gierszal E, Groen J, Hu W Y, Ho S M, van Breemen R B . Environ. Health Perspect., 2017,125(7):077007.
|
[42] |
Lejonklou M H, Dunder L, Bladin E, Pettersson V, Rönn M, Lind L, Waldén T B, Lind P M . Environ. Health Perspect., 2017,125(6):067018.
|
[43] |
Vom Saal F S, Hughes C . Environ. Health Perspect., 2005,113(8):926.
|
[44] |
Cabaton N J, Wadia P R, Rubin B S, Zalko D, Schaeberle C M, Askenase M H, Gadbois J L, Tharp A P, Whitt G S, Sonnenschein C, Soto A M . Environ. Health Perspect., 2011,119(4):547.
|
[45] |
Sheng Z G, Zhu B Z . Environ. Health Perspect., 2011,119(12):1775.
|
[46] |
Jenkins S, Wang J, Eltoum I, Desmond R, Lamartiniere C A . Environ. Health Perspect., 2011,119(11):1604.
|
[47] |
Pfeifer D, Chung Y M, Hu M C T . Environ. Health Perspect., 2015,123(12):1271.
|
[48] |
Massaad C, Barouki R . Environ. Health Perspect., 1999,107(7):563.
|
[49] |
Bonefeld-Jørgensen E C, Andersen H R, Rasmussen T H, Vinggaard A M . Toxicology, 2001,158(3):141.
|
[50] |
Brucker-Davis F, Thayer K, Colborn T . Environ. Health Perspect., 2001,109(Suppl 1):21.
|
[51] |
Watson C S, Jeng Y J, Kochukov M Y . Toxicol. Sci., 2010,115(1):1.
|
[52] |
Kelly M J, Levin E R . Trends Endocrinol. MeTab., 2001,12(4):152.
|
[53] |
Vasudevan N, Pfaff D W . Endocr. Rev., 2007,28(1):1.
|
[54] |
Alonso-Magdalena P, Laribi O, Ropero A B, Fuentes E, Ripoll C, Soria B, Nadal A . Environ. Health Perspect., 2005,113(8):969.
|
[55] |
Nadal A, Ropero A B, Laribi O, Maillet M, Fuentes E, Soria B . Proc. Natl. Acad. Sci. U. S. A., 2000,97(21):11603.
|
[56] |
Noguchi S, Nakatsuka M, Asagiri K, Habara T, Takata M, Konishi H, Kudo T . Toxicol.Lett, 2002,135(1):95.
|
[57] |
Peretz J, Vrooman L, Ricke W A, Hunt P A, Ehrlich S, Hauser R, Padmanabhan V, Taylor H S, Swan S H, VandeVoort C A, Flaws J A . Environ. Health Perspect., 2014,122(8):775.
|
[58] |
Manfo F P, Jubendradass R, Nantia E A, Moundipa P F, Mathur P P . Rev. Environ. Contam. Toxicol., 2014,228:57.
|
[59] |
Tinwell H, Haseman J, Lefevre P A, Wallis N, Ashby J . Toxicol.Sci, 2002,68(2):339.
|
[60] |
Salian S, Doshi T, Vanage G . Reprod.Toxicol, 2011,31(3):359.
|
[61] |
O’Dowd B F, Nguyen T, Marchese A, Cheng R, Lynch K R, Heng H H, Kolakowski L F, George S R . Genomics, 1998,47(2):310.
|
[62] |
Prossnitz E R, Maggiolini M . Mol. Cell. Endocrinol., 2009,308(1/2):32.
|
[63] |
Prossnitz E R, Barton M . Nat. Rev. Endocrinol., 2011,7(12):715.
|
[64] |
Thomas P, Dong J . J. Steroid Biochem. Mol. Biol., 2006,102(1/5):175.
|
[65] |
Bellve A R, Cavicchia J C, Millette C F, O’Brien D A, Bhatnagar Y M, Dym M . J. Cell Biol., 1977,74(1):68.
|
[66] |
Mayr B, Montminy M . Nat. Rev. Mol. Cell Biol., 2001,2(8):599.
|
[67] |
Metzger D, Ali S, Bornert J M, Chambon P . J. Biol. Chem., 1995,270(16):9535.
|
[68] |
Joel P B, Traish A M, Lannigan D A . Mol. Endocrinol., 1995,9(8):1041.
|
[69] |
Atanaskova N, Keshamouni V G, Krueger J S, Schwartz J A, Miller F, Reddy K B . Oncogene, 2002,21(25):4000.
|
[70] |
Sheng Z G, Huang W, Liu Y X, Zhu B Z . Toxicol. Appl. Pharmacol., 2013,267(1):88.
|
[71] |
Shaulian E, Karin M . Nat. Cell Biol., 2002,4(5):E131.
|
[72] |
Coulon V, Chebli K, Cavelier P, Blanchard J M . PloS ONE, 2010,5:11235.
|
[73] |
Johnson R S, Spiegelman B M, Papaioannou V . Cell, 1992,71(4):577.
|
[74] |
Piechaczyk M, Blanchard J M . Crit. Rev. Oncol. Hematol., 1994,17(2):93.
|
[75] |
Albanito L, Sisci D, Aquila S, Brunelli E, Vivacqua A, Madeo A, Lappano R, Pandey D P, Picard D, Mauro L, Andò S, Maggiolini M . Endocrinology, 2008,149(8):3799.
|
[76] |
Freeman M . Nature, 2000,408:313.
|
[77] |
Filardo E J, Quinn J A, Frackelton A R, Bland K I . Mol. Endocrinol., 2002,16(1):70.
|
[78] |
Langer G, Bader B, Meoli L, Isensee J, Delbeck M, Noppinger P R, Otto C . Steroids, 2010,75(8/9):603.
|
[79] |
Prossnitz E R, Arterburn J B, Smith H O, Oprea T I, Sklar L A, Hathaway H J . Annu. Rev. Physiol., 2008,70:165.
|
[80] |
Filardo E J, Graeber C T, Quinn J A, Resnick M B, Giri D, DeLellis R A, Steinhoff M M, Sabo E . Clin. Cancer. Res., 2006,12(21):6359.
|
[81] |
Smith H O, Arias-Pulido H, Kuo D Y, Howard T, Qualls C R, Lee S J, Verschraegen C F, Hathaway H J, Joste N E, Prossnitz E R . Gynecol. Oncol., 2009,114(3):465.
|
[82] |
Lapensee E W, Tuttle T R, Fox S R, Ben-Jonathan N . Environ Health Perspect, 2009,117:175.
|
[83] |
Hirvonen-Santti S J, Rannikko A, Santti H, Savolainen S, Nyberg M, Jänne O A, Palvimo J J . Eur. Urol., 2003,44(6):742.
|
[84] |
Pais V, Leav I, Lau K M, Jiang Z, Ho S M . Clin. Cancer. Res., 2003,9(12):4475.
|
[85] |
Gaskell T L, Robinson L L, Groome N P, Anderson R A, Saunders P T . J. Clin. Endocrinol. MeTab., 2003,88(1):424.
|
[86] |
Schönfelder G, Wittfoht W, Hopp H, Talsness C E, Paul M, Chahoud I . Environ. Health Perspect., 2002,110(11):A703.
|
[87] |
Bernal J . J. Endocrinol. Invest., 2002,25(3):268.
|
[88] |
Yen P M, Ando S, Feng X, Liu Y, Maruvada P, Xia X . Mol. Cell. Endocrinol., 2006,246(1/2):121.
|
[89] |
Kitamura S, Suzuki T, Sanoh S, Kohta R, Jinno N, Sugihara K, Yoshihara S, Fujimoto N, Watanabe H, Ohta S . Toxicol.Sci, 2005,84(2):249.
|
[90] |
Iwamuro S, Yamada M, Kato M, Kikuyama S . Life Sci, 2006,79(23):2165.
|
[91] |
Moriyama K, Tagami T, Akamizu T, Usui T, Saijo M, Kanamoto N, Hataya Y, Shimatsu A, Kuzuya H, Nakao K . J. Clin. Endocrinol. MeTab., 2002,87(11):5185.
|
[92] |
Zoeller R T, Bansal R, Parris C . Endocrinology, 2005,146(2):607.
|
[93] |
Nakamura K, Itoh K, Yaoi T, Fujiwara Y, Sugimoto T, Fushiki S . J. Neurosci. Res., 2006,84(6):1197.
|
[94] |
Xu X, Liu Y, Sadamatsu M, Tsutsumi S, Akaike M, Ushijima H, Kato N . Neurosci.Res, 2007,58(2):149.
|
[95] |
Davis P J, Leonard J L, Davis F B . Front. Neuroendocrinol., 2008,29(2):211.
|
[96] |
Arnaout M A, Mahalingam B, Xiong J P . Annu. Rev. Cell. Dev. Biol., 2005,21:381.
|
[97] |
Bergh J J, Lin H Y, Lansing L, Mohamed S N, Davis F B, Mousa S, Davis P J . Endocrinology, 2005,146:2864.
|
[98] |
Bhargava M, Lei J, Ingbar D H . Am. J. Physiol. Cell Physiol., 2009,296:977.
|
[99] |
Sheng Z G, Tang Y, Liu Y X, Yuan Y, Zhao B Q, Chao X J, Zhu B Z . Toxicol. Appl. Pharmacol., 2012,259:133.
|
[100] |
Zhang X, Ho S M . J. Mol. Endocrinol., 2011,46:11.
|
[101] |
Crews D, McLachlan J A . Endocrinology, 2006,147:S4.
|
[102] |
Jones P A, Takai D . Science, 2001,293:1068.
|
[103] |
Miyagawa S, Sato M, Iguchi T . J. Steroid Biochem. Mol. Biol., 2011,127:51.
|
[104] |
Tang W Y, Morey L M, Cheung Y Y, Birch L, Prins G S, Ho S M . Endocrinology, 2012,153:42.
|
[105] |
Yaoi T, Itoh K, Nakamura K, Ogi H, Fujiwara Y, Fushiki S . Biochem. Biophys. Res. Commum., 2008,376:563.
|
[106] |
Dolinoy D C, Huang D, Jirtle R L . Proc. Narl. Acad. Sci. USA, 2007,104:13056.
|
[107] |
Rajender S, Avery K, Agarwal A . Mutat. Res, 2011,727:62.
|
[108] |
Walker D M, Gore A C . Nat. Rev. Endocrinol., 2011,7:197.
|
[109] |
Guerrero-Bosagna C, Skinner M K . Mol. Cell. Endocrinol., 2012,354:3.
|
[110] |
Jeng Y J, Jeng Y J, Watson C S . Environ. Health. Persp., 2011,119:104.
|
[1] | 赵超, 蔡宗苇. 基于质谱成像和组学分析的环境毒理研究[J]. 化学进展, 2021, 33(4): 503-511. |
[2] | 王亚韡, 王莹, 江桂斌. 短链氯化石蜡的分析方法、污染现状与毒性效应[J]. 化学进展, 2017, 29(9): 919-929. |
[3] | 李忠民, 郭良宏. 氟调醇的环境污染与毒理学研究[J]. 化学进展, 2016, 28(7): 993-1005. |
[4] | 向垒, 孙腾飞, 莫测辉, 李彦文, 蔡全英, 李慧. 季铵盐类化合物环境问题研究进展[J]. 化学进展, 2016, 28(5): 727-736. |
[5] | 李卓娜, 周群芳, 刘稷燕, 史亚利, 蔡亚岐, 江桂斌. 多环麝香(PCMs)的环境行为及毒性效应[J]. 化学进展, 2012, 24(04): 606-615. |
[6] | 张帆,余应新,张东平,吴明红,盛国英,傅家谟. 溴系阻燃剂在环境及人体中的存在和代谢转化*[J]. 化学进展, 2009, 21(6): 1364-1372. |
阅读次数 | ||||||
全文 |
|
|||||
摘要 |
|
|||||