English
新闻公告
More
化学进展 前一篇   后一篇

• 综述与评论 •

巯基-烯点击化学

徐源鸿1, 熊兴泉1*, 蔡雷1, 唐忠科1, 叶章基2,3   

  1. 1. 华侨大学材料科学与工程学院 福建省高校功能材料重点实验室, 厦门 361021;
    2. 中国船舶重工集团公司第七二五研究所厦门分部 厦门 361002;
    3. 海洋腐蚀与防护国防科技重点实验室 厦门 361002
  • 收稿日期:2011-06-01 修回日期:2011-08-01 出版日期:2012-03-24 发布日期:2011-11-25
  • 通讯作者: 熊兴泉 E-mail:xxqluli@hqu.edu.cn
  • 基金资助:

    国防重大安全基础研究(国防973)项目(No. 61310903)、国家自然科学基金项目(No. 21004024)、福建省“高校杰出青年科研人才培育计划”(No.11FJPY02)和福建省自然科学基金项目(No. 2011J01046 )资助

Thiol-Ene Click Chemistry

Xu Yuanhong1, Xiong Xingquan1*, Cai Lei1, Tang Zhongke1, Ye Zhangji2,3   

  1. 1. The Key Laboratory for Functional Materials of Fujian Higher Education, College of Materials Science & Engineering, Huaqiao University, Xiamen 361021, China;
    2. Xiamen Branch of Luoyang Ship Material Research Institute, Xiamen 361002, China;
    3. State Key Laboratory for Marine Corrosion and Protection, Xiamen 361002, China
  • Received:2011-06-01 Revised:2011-08-01 Online:2012-03-24 Published:2011-11-25
点击化学自2001年由 Sharpless提出后,由于其高效、可靠、高选择性的特点迅速成为药物和高分子材料合成的新方法。随着对点击化学研究的深入,其反应类型在不断增多,应用范围也在不断扩大。自由基或亲核试剂引发的巯基-烯反应作为其中一种新型的点击反应具有点击化学的所有特性。本文从点击化学的概念、特征和类型出发,重点介绍了巯基-烯反应的机理和在合成功能聚合物、制备拓扑结构高分子、表面修饰以及生物药物等方面的应用,并对巯基-烯反应的最新研究成果进行综述,最后展望了巯基-烯的点击化学的发展前景。
“Click chemistry”, introduced by Sharpless in 2001, becomes a new synthetic method used in areas such as drugs, polymers and materials rapidly because of its high efficiency, high selectivity and reliable characteristics. With the further research on click chemistry, the types of it are increasing continuously and the scope of application is also expanding. Radical-mediated or nucleophile-initiated thiol-ene reaction is a novel kind of click reactions, which shows the characteristics of click chemistry. Starting from the concept, characteristic and types of click chemistry, the mechanism and the wide applications of thiol-ene reaction in preparation of functional polymers and topologic macromolecules, polymeric materials surface modification and biomaterials are emphasized. Furthermore, the latest research based on thiol-ene chemistry is summarized. The prospects of thiol-ene reaction are also discussed. Contents
1 Introduction
2 Thiol-ene click reaction and mechanism
3 Applications of thiol-ene click chemistry
3.1 Synthesis of functional polymers
3.2 Synthesis of topologies polymers
3.3 Surface modification
3.4 Biological fields
3.5 Other fields
4 Conclusions and outlook

中图分类号: 

()
[1] Kolb H C, Finn M G, Sharpless K B. Angew. Chem. Int. Ed., 2001, 40: 2004-2021
[2] 李娟(Li J),段明(Duan M),张烈辉(ZhangL H),蒋晓慧(Jiang X H). 化学进展(Progress in Chemistry),2007, 19: 1754-1760
[3] 张涛(Zhang T),郑朝晖(Zheng Z H),成煦(Cheng X),丁小斌(Ding X B),彭宇行(Peng Y X). 化学进展(Progress in Chemistry), 2008, 20: 1090-1101
[4] Moses J, Moorhouse A. Chem. Soc. Rev., 2007, 36: 1249-1262
[5] Kolb H C, Sharpless K B. Drug Discovery Today, 2003, 8: 1128-1137
[6] 邱素艳(Qiu S Y),高森(Gao S),林振宇(Lin Z Y),陈国南(Zhen G N). 化学进展(Progress in Chemistry),2011, 23: 637-648
[7] 董卫莉(Dong W L),赵卫光(ZhaoW G),李玉新(Li Y X). 有机化学 (Chinese Journal of Organic Chemistry),2006, 26: 271-277
[8] Meldal M, Tornoe C W. Chem. Rev., 2008, 108: 2952-3015
[9] Finn M G, Kolb H C, Fokin V V,Sharpless K B. 化学进展(Prog. Chem.), 2008, 20: 1-3
[10] Sumerlin B S, Vogt A P. Macromolecules, 2010, 43: 1-13
[11] Han T, Chen C F. J. Org. Chem., 2008, 73: 7735-7742
[12] Hoogenboom R. Angew. Chem. Int. Ed., 2010, 49: 2-5
[13] Lowe A B, Hoyle C E, Bowman C N. J. Mater. Chem., 2010, 20: 4745-4750
[14] Binder W H, Sachsenhofer R. Macromol. Rapid Commum., 2007, 28: 15-54
[15] Garg S M, Xiong X B, Lu C H, Lavasanifar A. Macromolecules, 2011, 44: 2058-2066
[16] Zhang K, Lackey M A, Wu Y, Tew G N. J. Am. Chem. Soc., 2011, 133: 6906-6909
[17] Luo K, Yang J Y, Kopeckova P, Kopecek J R. Macromolecules, 2011, 44: 2481-2488
[18] Wang Q, Chan T R, Hilgraf R, Fokin V V, Sharpless K B, Finn M G. J. Am. Chem. Soc., 2003, 125: 3192-3193
[19] Gierlich J, Burley G A, Gramlich P M E, Hammond D M, Carell T. Org. Lett., 2006, 8: 3639-3642
[20] Agard N J, Prescher J A, Bertozzi C R A. J. Am. Chem. Soc., 2004, 126: 15046-15047
[21] Lutz J F. Angew. Chem. Int. Ed., 2008, 47: 2182-2184
[22] Qin A J, Tang L, Lam J W Y. Adv. Funct. Mater., 2009, 19: 1891-1900
[23] Lallana E, Fernandez M E, Riguera, R. J. Am. Chem. Soc., 2009, 131: 5748-5750
[24] Jim C K W, Qin A, Lam J W Y. Adv. Funct. Mater., 2010, 20: 1319-1328
[25] Rutledge R D, Warner C L, Pittman J W, Addleman R S, Engelhard M, Chouyyok W, Warner M G. Langmuir, 2010, 26: 12285-12292
[26] Lutz J F, Schlaad H. Polymer, 2008, 49: 817-824
[27] Li G L, Xu L Q, Tang X Z, Neoh K G, Kang E T. Macromolecules, 2010, 43: 5797-5803
[28] Ates Z, Thornton P D, Heise A. Polym. Chem., 2011, 2: 309-312
[29] Lundberg P, Walter M V, Montanez M I, Hult D, Hult A, Nystromc A, Malkoch M. Polym. Chem., 2011, 2: 394-402
[30] Bernhardt C, Stoffelbach F, Charleux B. Polym. Chem., 2011, 2: 229-235
[31] Rutherglen B G, McBath R A, Huang Y L, Shipp D A. Macromolecules, 2010, 43: 10297-10303
[32] Lowe A B. Polym. Chem., 2010, 1: 17-36
[33] Kade M J, Burke D J, Hawker C J. J. Polym. Sci. Part A: Polym. Chem., 2010, 48: 743-750
[34] Hoyle C E, Bowman C N. Angew. Chem. Int. Ed., 2010, 49: 1540-1573
[35] Cramer N B, Reddy S K, Lu H, Cross T, Raj R, Bowman C N. J. Polym Sci. Part A: Poly. Chem., 2004, 42: 1752-1757
[36] Holy C E, Tai Y L, Roper T M. J. Polym. Sci. Part A: Poly. Chem., 2004, 42: 5301-5338
[37] Reddy S K, Cramer N B, Brien A K O, Cross T, Raj R, Bowman C N. Macromolecular, 2004, 206: 361-374
[38] 宋家乐(Song J L),陈立新(Chen L X),陈伟伟(Chen W W),景晨丽(Jing C L),王汝敏(Wang N M). 化学通报(Chemical Communications), 2006, 69: 1-6
[39] Cramer N B, Reddy S K, Cole M, Hoyle C, Bowman C N. J. Polym. Sci. Part A: Poly. Chem., 2004, 42: 5817-5826
[40] Chan J W, Shin J, Hoyle C E, Bowman C N, Lowe A B. Macromolecules, 2010, 43: 4937-4942
[41] Chen G J, Kumar J, Gregory A, Stenzel M H. Chem. Commun., 2009, 6291-6293
[42] Hensarling R M, Doughty V A, Chan J W, Patton D L. J. Am. Chem. Soc., 2009, 131: 14673-14675
[43] Shin J, Matsushima H, Comer C M, Bowman C N, Hoyle C E. Chem. Mater., 2010, 22: 2616-2625
[44] Konkolewicz D, Gray W A, Perrier S. J. Am. Chem. Soc., 2009, 131: 18075-18077
[45] Dondoni A. Angew. Chem. Int. Ed., 2008, 47: 8995-8997
[46] Clark T, Hoyle C, Nazarenko S. J. Coat Technol. Res., 2008, 5: 345-351
[47] Khire V S, Lee T Y, Bowman C N. Macromolecules, 2007, 40: 5669-5677
[48] Nuttelman C R, Rice M A, Rydholm A E, Salinas C N, Shah D N, Anseth K S. Prog. Polym. Sci., 2008, 33: 167-179
[49] Campos L M, Killops K L, Sakai R, Paulusse J M J, Damiron D, Drockenmuller E, Messmore B W, Hawker C J. Macromolecules, 2008, 4: 7063-7070
[50] Gu W F, Chen G J, Stenzel M H. J. Polym. Sci. Part A: Polym. Chem., 2009, 47: 5550-5556
[51] Nilsson C, Malmstrom E, Johansson M, Trey S M. J. Polym. Sci. Part A : Polym. Chem., 2009, 47: 589-601
[52] Shin J, Nazarenko S, Hoyle C E. Macromolecules, 2009, 42: 6549-6557
[53] Becer C R, Hoogenboom R, Schubert U S. Angew. Chem. Int. Ed., 2009, 48: 4900-4908
[54] Pounder R J, Stanford M J, Brooks P, Richards S P, Dove A P. Chem. Commun., 2008, 5158-5160
[55] Stanford M J, Dove A P. Macromolecules, 2009, 42: 141-147
[56] Morgan C R, Ketley A D. J. Polym. Sci. Polym. Lett. Ed., 1978, 16: 75-79
[57] Morgan C R, Magnotta F, Ketley A D. J. Polym. Sci. Polym. Chem. Ed., 1977, 15: 627-645
[58] Dohi K, Tsuchiya Y, Endo K, Masumoto A, Kawasaki H, Arakawa R. Macromolecules, 2011, 44: 1808-1813
[59] Mazzolini J, Boyron O, Monteil V, Gigmes D, Bertin D, Agosto F D, Boisson C. Macromolecules, 2011, 44: 3381-3387
[60] Li Y W, Zhang W B, Janoski J E, Li X P, Dong X H, Wesdemiotis C, Quirk R P, Cheng S Z D. Macromolecules, 2011, 44: 3328-3337
[61] Tempelaar S, Mespouille L, Dubois P, Dove A P. Macromolecules, 2011, 44: 2084-2091
[62] Reddy S K, Cramer N B, Cross T, Bowman C N. J. Chem. Mater., 2003, 15: 4257-4261
[63] Campos L M, Meinel I, Guino R G, Schierhorn M, Gupta N, Stucky G D, Hawker C J. Adv. Mater., 2008, 20: 3728-3733
[64] Truong T A, Campos L M, Matioli E, Meinel I, Hawker C J, Weisbuch C, Petroff P M. Appl. Phys. Lett., 2009, 94: 920-925
[65] Lee T Y, Roper T M, Jonsson E S, Guymon C A, Hoyle C E. Macromolecules, 2004, 37: 3659-3665
[66] 郭圣荣(Guo S R). 药用高分子材料(Polymeric Medical Materials). 北京: 人民卫生出版社(Beijing: People's Medical Publishing House), 2009. 265-289
[67] Bajpai A K, Shukla S K, Bhanu S, Kankane S. Prog. Polym. Sci., 2008, 33: 1088-1118
[68] Zhang K, Lackey M A, Cui J, Tew G N. J. Am. Chem. Soc., 2011, 133: 4140-4148
[69] Connal L A, Kinnane C R, Zelikin A N, Caruso F. Chem. Mater., 2009, 21, 576-578
[70] Xiong X Q. Aust. J. Chem., 2009, 62: 1371-1377
[71] Xiong X Q, Xu Y H. Polym. Bull., 2010, 65: 455-463
[72] 熊兴泉(Xiong X Q). 有机化学 (Chinese Journal of Organic Chemistry), 2010, 30: 307-310
[73] Oike H, Washizuka M, Tezuka Y. Macromol. Rapid Commum., 2001, 22: 1128-1134
[74] Endo K. Adv. Polym. Sci., 2008, 217: 121-183
[75] Chen B, Jerger K, Frechet J M J, Szoka F C. J. Control. Release, 2009, 140: 203-209
[76] Hennink W, Park K. J. Control. Release, 2009, 140: 185-185
[77] Nasongkla N, Chen B, Macaraeg N, Fox M E, Frechet J M J, Szoka F C. J. Am. Chem. Soc., 2009, 131: 3842-3843
[78] Misaka H, Kakuchi R, Zhang C H, Sakai R, Satoh T, Kakuchi T. Macromolecules, 2009, 42: 5091-5096
[79] Massignani M, LoPresti C, Blanazs A, Madsen J, Armes S P, Lewis A L, Battaglia G. Small, 2009, 5: 2424-2432
[80] Adronov Frechet J M J. Chem. Commum., 2000, 1701-1710
[81] Lee C C, Yoshida M, Frechet J M J, Dy E E, Szoka F C. Bioconjugate Chem., 2005, 16: 535-541
[82] Fu Y Q, Li Y, Li J, Yan S, Bo Z S. Macromolecules, 2004, 37: 6395-6400
[83] Tomalia D A, Baker H, Dewald J, Hall M, Kallo G, Martin S, Ryder J, Smith P. Polym J., 1985, 17: 117-132
[84] Ashton P R, Boyd S E, Brown C L, Jayaraman N, Stoddart J F. Angew. Chem. Int. Ed., 1997, 36: 732-735
[85] Hawker C J, Frechet J M J. J. Am. Chem. Soc., 1990, 112: 7638-7647
[86] Onitsuka K, Fujimoto M, Ohshiro N, Takahashi S. Angew. Chem. Int. Ed., 1999, 38: 689-692
[87] Killops K L, Campos L M, Hawker C J. J. Am. Chem. Soc., 2008, 130: 5062-5064
[88] Montanez M I, Campos L M, Antoni P, Hed Y, Walter M V, Krull B T, Khan A, Hult A, Harker C J, Malkoch M. Macromolecules, 2010, 43: 6004-6013
[89] Ma X P, Tang J B, Shen Y, Fan M, Tang H, Radosz M. J. Am. Chem. Soc., 2009, 131: 14795-14803
[90] Ueda J, Kamigaito M, Sawamoto M. Macromolecules, 1998, 31: 6762-6768
[91] Coessens V, Pintauer T, Matyjaszewski K. Prog. Polym. Sci., 2001, 26: 337-377
[92] Chan J W, Yu B, Hoyle C E, Lowe A B. Chem. Commun., 2008, 4959-4961
[93] Chan J W, Yu B, Hoyle C E, Lowe A B. Polymer, 2009, 50: 3158-3168
[94] Zhang T, Wu Y P, Pan X M, Zheng Z H, Ding X B, Peng Y X. Eur. Polym. J., 2009, 45: 1625-1633
[95] Xu J T, Tao L, Boyer C, Lowe A B, Davis T P. Macromolecules, 2010, 43: 20-24
[96] Degirmenci M, Genli N. Macromol. Chem. Phys., 2009, 210: 1617-1623
[97] Semsarilar M, Ladmiral V, Perrier S. Macromolecules, 2010, 43: 1438-1443
[98] Koh M L, Konkolewicz D, Perrier S. Macromolecules, 2011, 44: 2715-2724
[99] Bexell U, Berger R, Olsson M, Grehk T M, Sundell P E, Johansson M.Thin Solid Films, 2006, 515: 838-841
[100] Bexell U, Olsson M, Sundell P E, Johansson M, Carlsson P, Hellsing A. Appl. Surf. Sci., 2004, 231: 362-365
[101] Dennis G R, Garnett J L, Zilic E. Radiat. Phys. Chem., 2004, 71: 217-221
[102] Khire V S, Kloxin A, Clouch C L, Anseth K S, Bowman C N. J. Polym. Sci. Part A, 2008, 46: 6896-6906
[103] Crowe J A, Efimenko K, Genzer J, Schwark D W. Responsive Polymer Materials (Ed. Minko S), Amesterdam: Wiley-Black-Well, 2006. 184-195
[104] Pogantsch A, Rentenberger S, Langer G., Keplinger J, Kern W, Zojer E. Adv. Funct. Mater., 2005, 15: 403-409
[105] Crowe J A, Genzer J. J. Am. Chem. Soc., 2005, 127: 17610-17611
[106] Slaney A M, Wright V A, Meloncelli P J, Harris K D, West L J, Lowary T L, Buriak J M. Appl. Mater. Interfaces, 2011, 3: 1601-1612
[107] Gress A,Volkel A, Schlaad H. Macromolecules, 2007, 40: 7928-7933
[108] Brummelhuis N T, Diehl C, Schlaad H. Macromolecules, 2008, 41: 9946-9947
[109] Wittrock S, Becker T, Kunz H, Angew. Chem. Int. Ed., 2007, 46: 5226-5230
[110] Jacquelyn A C, Lu H, Jeffrey W S, Christopher N B. Dental Materials, 2005, 21: 1137-1143
[111] Chan J W, Hoyle C E, Lowe A B. J. Am. Chem. Soc., 2009, 131: 5751-5753
[112] Triola G, Brunsveld L, Waldmann H. J. Org. Chem., 2008, 73: 3646-3649
[113] Xu H, Baidoo K E, Wong K J, Brechbiel M W. Bioorg. Med. Chem. Lett., 2008, 18: 2679-2683
[114] Wong L J, Kavallaris M, Bulmus V. Polym. Chem., 2011, 2: 385-393
[115] Jonkheijm P, Weinrich D, Kohn M, Engelkamp H, Christianen P C M, Kuhlmann J, Mann J C, Nusse D, Schroeder H, Wacker R, Breinbauer R, Niemeyer C M, Waldmann H. Angew. Chem. Int. Ed., 2008, 47: 4421-4424
[116] Huynh V T, Chen G J, Souza P, Stenzel M H. Biomacromolecules, 2011, 12: 1738-1751
[117] Chen G, Amajjahe S, Stenzel M H. Chem. Commun., 2009, 1198-1120
[118] Pan H Z, Yang J Y, kova P K, Kopecek J. Biomacromolecules, 2011, 12: 247-252
[119] Cakmakc E, Mulazim Y, Kahraman M V, ApohanN K. React. Funct. Polym., 2011, 71: 36-41
[120] Zhang S Y, Zhao Y. ACS Nano, 2011, 5: 2637-2646
[121] Li G L, Xu L Q, Neoh K G, Kang E T. Macromolecules, 2011, 44: 2365-2370
[122] Fiore M, Marra A, Dondoni A. J. Org. Chem., 2009, 74: 4422-4425
[123] Desroches M, Caillol S, Lapinte V, Auvergne R, Boutevin B. Macromolecules, 2011, 44: 2489-2500
[1] 鄢剑锋, 徐进栋, 张瑞影, 周品, 袁耀锋, 李远明. 纳米碳分子——合成化学的魅力[J]. 化学进展, 2023, 35(5): 699-708.
[2] 曹如月, 肖晶晶, 王伊轩, 李翔宇, 冯岸超, 张立群. 杂Diels-Alder 环加成反应级联RAFT聚合[J]. 化学进展, 2023, 35(5): 721-734.
[3] 杨世迎, 李乾凤, 吴随, 张维银. 铁基材料改性零价铝的作用机制及应用[J]. 化学进展, 2022, 34(9): 2081-2093.
[4] 李立清, 郑明豪, 江丹丹, 曹舒心, 刘昆明, 刘晋彪. 基于邻苯二胺氧化反应的生物分子比色/荧光探针[J]. 化学进展, 2022, 34(8): 1815-1830.
[5] 王妍妍, 陈丽敏, 李思扬, 来鲁华. 无序蛋白质在生物分子凝聚相形成与调控中的作用[J]. 化学进展, 2022, 34(7): 1610-1618.
[6] 仲宣树, 刘宗建, 耿雪, 叶霖, 冯增国, 席家宁. 材料表面性质调控细胞黏附[J]. 化学进展, 2022, 34(5): 1153-1165.
[7] 廖伊铭, 吴宝琪, 唐荣志, 林峰, 谭余. 环张力促进的叠氮-炔环加成反应[J]. 化学进展, 2022, 34(10): 2134-2145.
[8] 杨笑宇, 贾珊珊, 张娟, 亓英华, 胡雪雯, 沈宝洁, 钟鸿英. 质谱光电离/解离技术和生物分子结构鉴定[J]. 化学进展, 2021, 33(12): 2316-2333.
[9] 谢嘉恩, 罗雨珩, 张黔玲, 张平玉. 金属配合物在双光子荧光探针中的应用研究[J]. 化学进展, 2021, 33(1): 111-123.
[10] 秦苗, 徐梦洁, 黄棣, 魏延, 孟延锋, 陈维毅. 氧化铁纳米颗粒在磁共振成像中的应用[J]. 化学进展, 2020, 32(9): 1264-1273.
[11] 孙皓, 宋程威, 庞越鹏, 郑时有. 锂硫电池隔膜功能化设计[J]. 化学进展, 2020, 32(9): 1402-1411.
[12] 秦瑞轩, 邓果诚, 郑南峰. 金属纳米材料表面配体聚集效应[J]. 化学进展, 2020, 32(8): 1140-1157.
[13] 章强, 黄文峻, 王延斌, 李兴建, 张宜恒. 基于铜催化叠氮-炔环加成反应的聚氨酯功能化[J]. 化学进展, 2020, 32(2/3): 147-161.
[14] 鲁志远, 刘燕妮, 廖世军. 锂离子电池富锂锰基层状正极材料的稳定性[J]. 化学进展, 2020, 32(10): 1504-1514.
[15] 王兆翔, 马君, 高玉瑞, 刘帅, 冯欣, 陈立泉. 稳定富锂层状氧化物正极材料的结构与性能[J]. 化学进展, 2019, 31(11): 1591-1614.
阅读次数
全文


摘要

巯基-烯点击化学