English
新闻公告
More
化学进展 2011, Vol. 23 Issue (0203): 336-348 前一篇   后一篇

所属专题: 锂离子电池

• 综述与评论 •

纳米薄膜锂离子电池电极材料

周永宁, 傅正文*   

  1. 复旦大学化学系激光化学研究所 上海市分子催化和功能材料重点实验室 上海 200433
  • 收稿日期:2010-09-01 修回日期:2010-11-01 出版日期:2011-03-24 发布日期:2011-01-26
  • 通讯作者: e-mail:zwfu@fudan.edu.cn E-mail:zwfu@fudan.edu.cn
  • 基金资助:

    上海科学技术委员会(No.08DZ2270500,09JC1401300)、国家自然科学基金项目(No.20773031)、国家重点基础研究发展计划(973)项目(No.2011CB933300)和国家高技术发展计划(863)项目(No.2007AA03Z322)资助

Nanostructured Thin Film Electrode Materials for Lithium Ion Battery

Zhou Yongning, Fu Zhengwen*   

  1. Department of Chemistry & Laser Chemistry Institute, Shanghai Key Laboratory of Molecular Catalysts and Innovative Materials, Fudan University, Shanghai 200433, China
  • Received:2010-09-01 Revised:2010-11-01 Online:2011-03-24 Published:2011-01-26

本文总结了近年来纳米薄膜锂离子电池电极材料的研究情况,特别是本课题组在这方面的工作进展。我们从纳米颗粒和纳米结构两方面对各种纳米电极材料进行了分类和归纳,对于纳米颗粒组成的薄膜电极材料,除了对传统的锂-金属氧化物(LiMO2,LiMn2O4等)电极材料和聚阴离子型(LiFePO4等)电极材料薄膜化的研究做了介绍之外,着重介绍了一系列基于纳米效应的具有新型反应机理的正负极材料,包括二元金属化合物薄膜电极(MX)、含锂复合薄膜电极(M-LiX)以及多元复合薄膜电极(MXY,M1X-Y,M1X-M2Y)。这些新型电极材料及其反应机理的研究为锂离子电池的发展开辟了新的方向。对于纳米结构组成的薄膜电极材料,我们主要对三维结构的纳米丝电极和三维微网碳膜电极进行了介绍,指出这些三维纳米结构材料的研究将为未来三维微电池的开发奠定基础。

This review summarizes the research in nanosized thin film electrode materials for ion batteries and our progress in this field. Nanosized thin film electrode materials are introduced by dividing into nanoparticle-materials and nanostructure-materials. For nanoparticle materials, besides introducing traditional thin film electrode materials like lithium-metal oxide (LiMO2, LiMn2O4, etc.) and lithium-metal polyanion (LiFePO4, etc.), we emphasize a series of novel thin film electrodes with new electrochemical reaction mechanisms based on nanometer-size effects, including binary metal compound (MX), composite materials contained lithium (M-LiX) and polynary composite system (MXY, M1X-Y, M1X-M2Y). The investigations of these new kinds of electrode materials will open new opportunity for the development of lithium ion battery. For nanostructured materials, we focuse on three-dimensional (3D) structured electrode and carbon micro-net films electrode. These studies lay the foundations for future 3D microbatteries.

中图分类号: 

()

[1] Shokoohi F K, Tarascon J M. US 733224, 1991
[2] Antaya M, Dahn J R, Preston J S, Rossen E, Reimers J N. J. Electrochem. Soc., 1993, 140: 575-578
[3] Liao C L, Fung K Z. J. Power Sources, 128: 263-269
[4] Sauvage F, Tarascon J M, Baudrin E. J. Phys. Chem. C, 2007, 111: 9624-9630
[5] 刘文元(Liu W Y), 傅正文(Fu Z W), 秦启宗(Qin Q Z). 化学物理学报 (Chinese Journal of Chemical Physics), 2005, 18(6): 1043-1047
[6] Kim H K, Seong T Y, Yoon Y S. Electrochem. Solid-State Lett., 2002, 5: A252-A255
[7] Chiu K F. J. Electrochem. Soc., 2004, 151: A1865-A1869
[8] Chiu K F, Hsu F C, Chen G S, Wu M K. J. Electrochem. Soc., 2003, 150: A503-A507
[9] Striebel K A, Deng C Z, Wen S J, Cairns E J. J. Electrochem. Soc., 1996, 143(6): 1821-1827
[10] Ueda A, Bates J B, Zuhr R A. Proc. Electrochem. Soc., 1999, 98: 286-295
[11] Chiu K F, Hsiao H H, Chen G S, Liu H L, Her J L, Lin H C. J. Electrochem. Soc., 2004, 151: A452-A455
[12] Chiu K F, Lin H C, Lin K M, Tsai C H. J. Electrochem. Soc., 2005, 152(10): A2058-A2062
[13] Chen C C, Chiu K F, Lin K M, Lin H C. Thin Solid Films, 2009, 517: 4192-4195
[14] Chen C C, Chiu K F, Lin K M, Lin H C, Yang C R, Wang F M, Chiang M H. J. Electrochem. Soc., 2010, 157(3): A289-A293
[15] Chiu K F, Lin H C, Lin K M, Chen C C. J. Electrochem. Soc., 2006, 153(10): A1992-A1997
[16] Whitacre J F, West W C, Ratnakumar B V. J. Electrochem. Soc., 150(12): A1676-A1683
[17] Li C L, Fu Z W. Electrochem. Acta, 2007, 52: 6155-6164
[18] Padhi A K, Nanjundaswamy K S, Masquelier C, Okada S, Goodenough J B. J. Electrochem. Soc., 1997, 144: 1609 -1613
[19] Padhi A K, Nanjundaswamy K S, Goodenough J B. J. Electrochem. Soc., 1997, 144: 1188-1194
[20] Sauvage F, Baudrin E, Morcrette M, Tarascon J M. Electrochem. Solid-State Lett., 2004, 7: A15-A18
[21] Iriyama Y, Yokoyama M, Yada C, Jeong S K, Yamada I, Abe T, Inaba M, Ogumi Z. Electrochem. Solid-State Lett., 2004, 7: A340-A342
[22] Yada C, Iriyama Y, Jeong S K, Abe T, Inaba M, Ogumi Z. J. Power Sources, 2005, 146: 559-564
[23] Eftekhari A. J. Electrochem. Soc., 2004, 151: A1816-A1819
[24] Chiu K F. J. Electrochem. Soc., 2007, 154: A129-A133
[25] West W C, Whitacre J F, Ratnakumar B V. J. Electrochem. Soc., 2003, 150(12): A1660-A1666
[26] Ma J, Qin Q Z. J. Power Sources, 2005, 148: 66-71
[27] Li C L, Fu Z W. Electrochem. Acta, 2008, 53: 4293-4301
[28] Li C L, Fu Z W. Electrochem. Acta, 2008, 53: 6434-6443
[29] Poizot P, Laruelle S, Grugeon S, Dupont L, Tarascon J M. Nature, 2000, 407: 496-499
[30] Obrovac M N, Dunlap R A, Sanderson R J, Dahn J R. J. Electrochem. Soc., 2001, 148: A576-A588
[31] Wang Y, Qin Q Z. J. Electrochem. Soc., 2002, 149: A873-A878
[32] Fu Z W, Huang F, Chu Y Q, Zhang Y, Qin Q Z. J. Electrochem. Soc., 2003, 150: A776-A782
[33] Fu Z W, Huang F, Zhang Y, Chu Y, Qin Q Z. J. Electrochem. Soc., 2003, 150: A714-A720
[34] Wang Y, Fu Z W, Qin Q Z. Thin Solid Films, 2003, 441: 19-24
[35] Fu Z W, Wang Y, Zhang Y, Qin Q Z. Solid State Ion., 2004, 170: 105-109
[36] Xue M Z, Fu Z W. Electrochem. Commun., 2006, 8: 1250-1256
[37] Xue M Z, Fu Z W. Electrochem. Solid-State Lett., 2006, 9: A468-A470
[38] Zhou Y N, Zhang H, Xue M Z, Wu C L, Wu X J, Fu Z W. J. Power Sources, 2006, 162: 1373-1378
[39] 周永宁(Zhou Y N), 张华(Zhang H), 吴长亮(Wu C L), 吴晓京(Wu X J), 傅正文(Fu Z W). 无机化学学报(Chin. J. Inorg. Chem.), 2007, 23: 1353-1357
[40] Bryngelsson H, Eskhult J, Nyholm L, Herranen M, Alm O, Edstrom K. Chem. Mater., 2007, 19: 1170-1180
[41] Bryngelsson H, Eskhult J, Edstrom K, Nyholm L. Electrochim. Acta, 2007, 53: 1062-1073
[42] Li H, Richter G, Maier J. Adv. Mater., 2003, 15: 736-739
[43] Badway F, Cosandey F, Pereira N, Amatucci G G. J. Electrochem. Soc., 2003, 150: A1209-A1218
[44] Badway F, Pereira N, Cosandey F, Amatucci G G. J. Electrochem. Soc., 2003, 150: A1318-A1327
[45] Makimura Y, Rougier A, Tarascon J M. Appl. Surf. Sci., 2006, 252: 4587-4592
[46] Makimura Y, Rougier A, Laffont L, Womes M, Jumas J C, Leriche J B, Tarascon J M. Electrochem. Commun., 2006, 8: 1769-1774
[47] Fu Z W, Li C L, Liu W Y, Ma J, Wang Y, Qin Q Z. J. Electrochem. Soc., 2005, 152: E50-E55
[48] Zhang H, Zhou Y N, Sun Q, Fu Z W. Solid State Sci., 2008, 10: 1166-1172
[49] 张华(Zhang H), 周永宁(Zhou Y N), 吴晓京(Wu X J), 傅正文(Fu Z W). 物理化学学报(Acta Phys. Chim. Sin.), 2008, 24(7): 1287-1291
[50] 崔艳华(Cui Y H), 薛明喆(Xue M Z), 胡可(Hu K), 李达(Li D), 汪小琳(Wang X L), 苏伟(Su W), 刘效疆(Liu X J), 孟凡明(Meng F M), 傅正文(Fu Z W). 无机材料学报(J. Inorg. Mater.), 2010, 25: 145-150
[51] Neudecker B J, Zuhr R A, Bates J B. J. Power Sources, 1999, 81/82: 27-32
[52] Bates J B, Dudney N J, Neudecker B, Ueda A, Evans C D. Solid State Ionics, 2000, 135: 33-45
[53] Neudecker B J, Zuhr R A. Proc. Electrochem. Soc., 2000, 24: 295-304
[54] Pereira N, Klein L C, Amatucci G G. J. Electrochem. Soc., 2002, 149: A262-A271
[55] Pereira N, Balasubramanian M, Dupont L, McBreen J, Klein L C, Amatucci G G. J. Electrochem. Soc., 2003, 150: A1118-A1128
[56] Pereira N, Dupont L, Tarascon J M, Klein L C, Amatucci G G. J. Electrochem. Soc., 2003, 150: A1273-1280
[57] Sun Q, Fu Z W. Electrochim. Acta, 2008, 54: 403-409
[58] Sun Q, Fu Z W. Electrochem. Solid-State Lett., 2007, 10: A189-A193
[59] 王颖(Wang Y), 刘文元(Liu W Y), 傅正文(Fu Z W). 物理化学学报(Acta Phys. Chim. Sin.), 2006, 22: 65-70
[60] Fu Z W, Wang Y, Yue X L, Zhao S L, Qin Q Z. J. Phy. Chem. B, 2004, 108: 2236-2244
[61] Wang Y, Fu Z W, Yue X L, Qin Q Z. J. Electrochem. Soc., 2004, 151: E162-E167
[62] Ma J, Yu L, Fu Z W. Electrochim. Acta, 2006, 51: 4802-4814
[63] Xue M Z, Yao J, Cheng S C, Fu Z W. J. Electrochem. Soc., 2006, 153(2): A270-A274
[64] 薛明喆(Xue M Z), 程孙超(Cheng S C), 姚佳(Yao J), 傅正文(Fu Z W). 物理化学学报(Acta Phys. Chim. Sin.), 2006, 22(3): 383-387
[65] Xue M Z, Fu Z W. J. Alloy Comp. 2008, 458: 351-356
[66] 薛明喆(Xue M Z), 傅正文(Fu Z W). 化学学报(Acta Chim. Sin.), 2007, 65(23): 2715-2719
[67] Xue M Z, Fu Z W. Electrochem. Commun., 2006, 8: 1855-1862
[68] Xue M Z, Fu Z W. Solid State Ionics, 2007, 178: 273-279
[69] Xue M Z, Cheng S C, Yao J, Fu Z W. Electrochem. Acta, 2006, 51: 3287-3291
[70] Xue M Z, Fu Z W. Electrochem. Acta, 2006, 52: 988-995
[71] Xue M Z, Zhou Y N, Zhang B, Yu L, Zhang H, Fu Z W. J. Electrochem. Soc., 2006, 153(12): A2262-A2268
[72] Xue M Z, Fu Z W. Thin Solid Film, 2008, 516: 8386-8392
[73] Souza D C S, Pralong V, Jacobson A J, Nazar L F. Science, 2002, 296: 2012-2015
[74] Gillot F, Monconduit L, Doublet M L. Chem. Mater., 2005, 17: 5817-5823
[75] Silva D C S, Crosnier O, Ouvrard G, Greedan J, Safa-Sefat A, Nazar L F. Electrochem. Solid-State Lett., 2003, 6: A162-A165
[76] Boyanov S, Bernardi J, Gillot F, Dupont L, Womes M, Tarascon J M, Monconduit L, Doublet M L. Chem. Mater., 2006, 18: 3531-3538
[77] Pralong V, Souza D C S, Leung K T, Nazar L F. Electrochem. Commun., 2002, 4: 516-520
[78] Alcántara R, Tirado J L, Jumas J C, Monconduit L, Olivier-Fourcade J. J. Power Sources, 2002, 109: 308-312
[79] Gillot F, Boyanov S, Dupont L, Doublet M L, Morcrette M, Monconduit L, Tarascon J M. Chem. Mater., 2005, 17: 6327-6337
[80] Boyanov S, Gillot F, Monconduit L. Ionics, 2008, 14: 125-130
[81] Crosnier O, Nazar L F. Electrochem. Solid-State Lett., 2004, 7: A187-A189
[82] Bichat M P, Politova T, Pascal J L, Favier F, Monconduit L. J. Electrochem. Soc., 2004, 151: A2074-A2081
[83] Pfeiffer H, Tancret F, Bichat M P, Monconduit L, Favier F, Brousse T. Electrochem. Commun., 2004, 6: 263-267
[84] Wang K, Yang J, Xie J Y, Wang B F, Wen Z S. Electrochem. Commun., 2003, 5: 480-483
[85] Kishore M V V M S, Varadaraju U V. J. Power Sources, 2005, 144: 204-207
[86] Bichat M P, Pascal J L, Gillot F, Favier F. Chem. Mater., 2005, 17: 6761-6771
[87] Hwang H, Kim M G, Kim Y, Martin S W, Cho J J. Mater. Chem., 2007, 17: 3161-3166
[88] Park C M, Sohn H J. Chem. Mater., 2008, 20: 6319-6324
[89] 吴济今(Wu J J), 孙正(Sun Z), 傅正文(Fu Z W). 无机化学学报(Chin. J. Inorg. Chem.), 2008, 24: 1761-1766
[90] Kim Y U, Cho B W, Sohn H J. J. Electrochem. Soc., 2005, 152: A1475-A1478
[91] Gillot F, Ménétrier M, Bekaert E, Dupont L, Morcrette M, Monconduit L, Tarascon J M. J. Power Sources, 2007, 172: 877-885
[92] Kim Y U, Lee C K, Sohn J J, Kang T. J. Electrochem. Soc., 2004, 151: A933-A937
[93] León B, Corredor J I, Tirado J L, Vicente C P. J. Electrochem. Soc., 2006, 153: A1829-A1834
[94] Wu J J, Fu Z W. J. Electrochem. Soc., 2009, 156: A22-A26
[95] Kim Y, Hwang H, Yoon C S, Kim M G, Cho J. Adv. Mater., 2007, 19: 92-96
[96] Hwang H, Kim M G, Cho J. J. Phys. Chem. C, 2007, 111: 1186-1193
[97] Cui Y H, Xue M Z, Wang X L, Hu K, Fu Z W. Electrochem. Commun., 2009, 11: 1045-1047
[98] Obrovac M N, Dahn J R. Electrochem. Solid-State Lett., 2002, 5(4): A70-A73
[99] Zhou Y N, Liu W Y, Xue M Z, Yu L, Wu C L, Wu X J, Fu Z W. Electrochem. Solid-State Lett., 2006, 9(3): A147-A150
[100] 周永宁(Zhou Y N), 吴长亮(Wu C L), 张华(Zhang H), 吴晓京(Wu X J), 傅正文(Fu Z W). 物理化学学报(Acta Phys. Chim. Sin.), 2006, 22(9): 1111-1115
[101] Zhou Y N, Wu C L, Zhang H, Wu X J, Fu Z W. Electrochem. Acta, 2007, 52: 3130-3136
[102] Zhou Y N, Zhang H, Wu X J, Fu Z W. Electrochem. Solid-State Lett., 2008, 11(4): A51-A54
[103] Yu X Q, Sun J P, Tang K, Li H, Huang X J, Dupont L, Maier J. Phys. Chem. Chem. Phys. 2009, 11: 9497-9503
[104] Zhou Y N, Wu X J, Fu Z W. J. Electrochem. Soc., 2009, 156(6): A425-A429
[105] Yu L, Fu Z W. Electrochem. Solid-State Lett., 2007, 10(6): A146-A150
[106] Yu L, Chen J, Fu Z W. Electrochem. Acta, 2010, 55: 1258-1264
[107] Bervas M, Klein L C, Amatucci G G. J. Electrochem. Soc., 2006, 151(1): A159-A170
[108] Pereira N, Badway F, Wartelsky M, Gunn S, Amatucci G G. J. Electrochem. Soc., 2009, 156(6): A407-A416
[109] Tong W, Amatucci G G. Electrochem. Solid-State Lett., 2009, 12(11): A219-A224
[110] Tong W, Yoon W S, Hagh N M, Amatucci G G. Chem. Mater., 2009, 21: 2139-2148
[111] Tong W, Yoon W S, Amatucci G G. J. Power Sources, 2010, 195: 6831-6838
[112] Li W J, Zhou Y N, Fu Z W. Electrochem. Acta, 2010, 55: 8680-8685
[113] Li W J, Zhou Y N, Fu Z W. J. Electrochem. Soc., 2010, 157(8): A957-A961
[114] Hart R W, White H S, Dunn B, Rolison D R. Electrochem. Commun., 2003, 5(2): 120-123
[115] Lytle J C, Yan H W, Ergang N S, Smyrl W H, Stein A. J. Mater. Chem., 2004, 14: 1616-1622
[116] Yan H W, Sokolov S, Lytle J C, Stein A, Zhang F, Smyrl W H. J. Electrochem. Soc., 2003, 150(8): A1102-A1107
[117] Zhang B, Yuan Y, Wang Y, Fu Z W. Electrochem. Solid-State Lett., 2006, 9(3): A101-A104
[118] Fan Q, Whittingham M S. Electrochem. Solid-State Lett., 2005, 10: A48-A50
[119] Gu Y X, Chen D R, Jiao X L. J. Phys. Chem. B, 2005, 109: 17901-17906
[120] 孙柯(Sun K), 陆海纬(Lu H W), 李达(Li D), 曾韡(Zeng W), 李越生(Li Y S), 傅正文(Fu Z W). 无机材料学报(J. Inorg. Mater.), 2009, 24(2): 357-360
[121] Lu H W, Zeng W, Li Y S, Fu Z W. J. Power Sources, 2007, 164: 874-879
[122] Lu H W, Li D, Sun K, Li Y S, Fu Z W. Solid State Sci., 2009, 11: 982-987
[123] 陆海纬(Lu H W), 周永宁(Zhou Y N), 曾韡(Zeng W), 李越生(Li Y S), 傅正文(Fu Z W). 无机化学学报(Chin. J. Inorg. Chem.), 2006, 22(10): 1082-1086
[124] Lu H W, Yu L, Zeng W, Li Y S, Fu Z W. Electrochem. Solid-State Lett., 2008, 11(8): A140-A144
[125] Chang Y C, Sohn H J. J. Electrochem. Soc., 2000, 147: 50-58
[126] Gnanaraj J S, Levi M D, Levi E, Salitra G, Aurbach D, Fischer J E, Claye A. J. Electrochem. Soc., 2001, 148: A525-A536
[127] Claye A S, Fischer J E, Huffman C B, Rinzler A G, Smalley R E. J. Electrochem. Soc., 2000, 147: 2845-2852
[128] Frackowiak E, Gautier S, Gaucher H, Bonnamy S, Beguin F. Carbon, 1999, 37: 61-69
[129] Subramanian V, Zhu H W, Wei B Q. J. Phys. Chem. B, 2006, 110: 7178-7183
[130] Wang C L, Taherabadi L, Jia G Y, Madou M, Yeh Y T, Dunn B. Electrochem. Solid-State Lett., 2004, 7: A435-A438
[131] Galobardes F, Wang C, Madou M. Diamond Rel. Mater., 2006, 15: 1930-1934
[132] Wang C L, Jia G Y, Taherabadi L H, Madou M J. J. Microelectromech. Syst., 2005, 14: 348-358
[133] Ranganathan S, McCreery R, Majji S M, Madou M. J. Electrochem. Soc., 2000, 147: 277-282
[134] Li C L, Sun Q, Jiang G Y, Fu Z W, Wang B M. J. Phys. Chem. C, 2028, 112(35): 13782-13788

[1] 刘峻, 叶代勇. 抗病毒涂层[J]. 化学进展, 2023, 35(3): 496-508.
[2] 朱国辉, 还红先, 于大伟, 郭学益, 田庆华. 废旧锂离子电池选择性提锂[J]. 化学进展, 2023, 35(2): 287-301.
[3] 陆峰, 赵婷, 孙晓军, 范曲立, 黄维. 近红外二区发光稀土纳米材料的设计及生物成像应用[J]. 化学进展, 2022, 34(6): 1348-1358.
[4] 周晋, 陈鹏鹏. 二维纳米材料的改性及其环境污染物治理方面的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(6): 1414-1430.
[5] 李芳远, 李俊豪, 吴钰洁, 石凯祥, 刘全兵, 彭翃杰. “蛋黄蛋壳”结构纳米电极材料设计及在锂/钠离子/锂硫电池中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(6): 1369-1383.
[6] 王才威, 杨东杰, 邱学青, 张文礼. 木质素多孔碳材料在电化学储能中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(2): 285-300.
[7] 李彬, 于颖, 幸国香, 邢金峰, 刘万兴, 张天永. 手性无机纳米材料圆偏振发光的研究进展[J]. 化学进展, 2022, 34(11): 2340-2350.
[8] 郑明心, 谭臻至, 袁金颖. 光响应Janus粒子体系的构建与应用[J]. 化学进展, 2022, 34(11): 2476-2488.
[9] 漆晨阳, 涂晶. 无抗生素纳米抗菌剂:现状、挑战与展望[J]. 化学进展, 2022, 34(11): 2540-2560.
[10] 王嘉莉, 朱凌, 王琛, 雷圣宾, 杨延莲. 循环肿瘤细胞及细胞外囊泡的纳米检测技术[J]. 化学进展, 2022, 34(1): 178-197.
[11] 赵丹, 王昌涛, 苏磊, 张学记. 荧光纳米材料在病原微生物检测中的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(9): 1482-1495.
[12] 陈阳, 崔晓莉. 锂离子电池二氧化钛负极材料[J]. 化学进展, 2021, 33(8): 1249-1269.
[13] 谢勇, 韩明杰, 徐钰豪, 熊晨雨, 王日, 夏善红. 荧光内滤效应在环境检测领域的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(8): 1450-1460.
[14] 陆嘉晟, 陈嘉苗, 何天贤, 赵经纬, 刘军, 霍延平. 锂电池用无机固态电解质[J]. 化学进展, 2021, 33(8): 1344-1361.
[15] 高金伙, 阮佳锋, 庞越鹏, 孙皓, 杨俊和, 郑时有. 高电压锂离子正极材料LiNi0.5Mn1.5O4高温特性[J]. 化学进展, 2021, 33(8): 1390-1403.
阅读次数
全文


摘要

纳米薄膜锂离子电池电极材料