English
新闻公告
More
化学进展 2011, Vol. 23 Issue (7): 1429-1445 前一篇   后一篇

• 放射化学专辑 •

放射性核素在固-液界面上的吸附: 模型及其应用

范桥辉, 郭治军, 吴王锁*   

  1. 兰州大学核科学与技术学院 放射化学与核环境研究所 兰州 730000
  • 收稿日期:2010-12-01 修回日期:2011-03-01 出版日期:2011-07-24 发布日期:2012-03-15
  • 通讯作者: e-mail: wuws@lzu.edu.cn E-mail:wuws@lzu.edu.cn

Radionuclide Sorption on Solid-liquid Surfaces: Models and Applications

Fan Qiaohui, Guo Zhijun, Wu Wangsuo*   

  1. Radiochemistry Laboratory, School of Nuclear Science and Technology, Lanzhou University, Lanzhou 730000, China
  • Received:2010-12-01 Revised:2011-03-01 Online:2011-07-24 Published:2012-03-15

放射性核素在固-液界面吸附是其在低浓度下物理化学行为研究的重要内容之一。本文详细介绍了固-液界面吸附研究方面取得的主要进展,对放射性核素在固-液界面的吸附动力学、热力学模型作了简单的介绍,重点讨论了表面配位模型和亚稳态理论在固-液界面吸附行为中的应用和发展,对部分先进光谱技术、理论计算方法和模型模拟手段进行了系统的介绍。

Sorption of a radionuclide on the solid-liquid interface is one of its most important physicochemical behaviors in environmental medium. Sorption dynamics and thermodynamics research proceedings are introduced in this work. Surface complexation model (SCM) and metastable equilibrium adsorption (MEA) theory are mainly discussed here. In addition, some advanced spectroscopy technologies and modeling methods for surface characterization, theoretical calculations are also introduced detailedly in this paper.

中图分类号: 

()


[1] Greggs S J, Sing K S W. Adsorption, surface area and porosity. 2 nd ed. London: Academic Press, 1982

[2] Gibbs J W. Collected Works. New York: Longmas Green, 1931

[3] Brunauer S. The physical adsorption of gases and vapors. London: Oxford Univ. Press, 1945

[4] Langmuir I. J. Am. Chem. Soc., 1916, 38: 2221-2295

[5] Langmuir I. J. Am. Chem. Soc., 1918, 40: 1361-1403

[6] 王建龙(Wang J L), 陈灿(Chen C). 环境科学学报(Acta Scientiae Circumstantiae), 2010, 30: 673-701

[7] 杨敏(Yang M), 豆小敏(Dou X M), 张昱(Zhang Y). 环境科学学报(Acta Scientiae Circumstantiae), 2006, 26: 1581-1585

[8] Strawn D G, Scheidegger A M, Sparks D L. Environ. Sci. Technol., 1998, 32: 2596-2601

[9] Swedlund P J, Webster J G, Miskelly G M. Geochim. Cosmochim. Acta, 2009, 73: 1548-1562

[10] Tan X, Wang X, Chen C, Sun A. Appl. Radiat. Isot., 2007, 65: 375-381

[11] Tan X, Wang X, Fang M, Chen C. Colloids Surf. A., 2007, 296: 109-116

[12] Guo Z J, Wang S R, Shi K L, Wu W S. Radiochim. Acta, 2009, 97: 283-289

[13] Guo Z J, Su H Y, Wu W S. Radiochim. Acta, 2009, 97: 133-140

[14] Guo Z J, Li Y, Wu W S. Appl. Radiat. Isot., 2009, 67: 996-1000

[15] Guo Z J, Yan C, Xu J, Wu W S. Colloids Surf. A, 2009, 336: 123-129

[16] Guo Z J, Yu X M, Guo F H, Tao Z Y. J. Colloid. Interf. Sci., 2005, 288: 14-20

[17] Guo Z J, Yan Z Y, Tao Z Y. J. Radioanal. Nucl. Ch., 2004, 261: 157-162

[18] Guo Z J, Niu L J, Tao Z Y. J. Radioanal. Nucl. Ch., 2005, 266: 333-338

[19] Fan Q H, Shao D D, Hu J, Wu W S, Wang X K. Surf. Sci., 2008, 602: 778-785

[20] Fan Q, Shao D, Lu Y, Wu W, Wang X. Chem. Engin. J., 2009, 150: 188-195

[21] Fan Q, Li Z, Zhao H, Jia Z, Xu J, Wu W. Appl. Clay Sci., 2009, 45: 111-116

[22] Fan Q H, Tan X L, Li J X, Wang X K, Wu W S, Montavon G. Environ. Sci. Technol., 2009, 43: 5776-5782

[23] Pan D Q, Fan Q H, Ding K F, Li P, Lu Y, Yu T, Xu J, Wu W S. Chinese Sci. Bulletin: Chemistry, 2011

[24] Wu W, Fan Q, Xu J, Niu Z, Lu S. Appl. Radiat. Isot., 2007, 65: 1108-1114

[25] 许君政(Xu J Z),范桥辉(Fan Q H),白洪彬(Bai H B),王冬林(Wang D L),李湛(Li Z),张茂林(Zhang M L),王祥科(Wang X K),吴王锁(Wu W S). 核化学与放射化学(J. Nucl. Radiochem. ), 2009, 31: 179-185

[26] Niu Z, Fan Q, Wang W, Xu J, Chen L, Wu W. Appl. Radiat. Isot., 2009, 67: 1582-1590

[27] Zhao D L, Feng S J, Chen C L, Chen S H, Xu D, Wang X K. Appl. Clay Sci., 2008, 41: 17-23

[28] 王所伟(Wang S W), 李家星(Li J X), 陈磊(Chen L), 王祥科(Wang X K), 董云会(Dong Y H). 核化学与放射化学(J. Nucl. Radiochem. ), 2010, 32: 106-110

[29] Wang X, Chen Y, Wu Y. Appl. Radiat. Isot., 2004, 60: 963-969

[30] 胡君(Hu J), 贺博(He B), 谢治(Xie Z), 盛国栋(Sheng G D), 陈长伦(Chen C L), 李家星(Li J X), 陈义学(Chen Y X), 王祥科(Wang X K). 中国科学B (Chinese Sci. Bulletin: Chemistry), 2010, 40: 567-576

[31] Wang X, Liu X. Appl. Radiat. Isot., 2004, 61: 1413-1418

[32] Yang S, Li J, Lu Y, Chen Y, Wang X. Appl. Radiat. Isot., 2009, 67: 1600-1608

[33] Xu D, Tan X L, Chen C L, Wang X K. Appl. Clay Sci. 2008, 41: 37-46

[34] 章英杰(Zhang Y J), 苏锡光(Su X G), 曾继述(Zeng J S), 范显华(Fan X H). 核化学与放射化学(J. Nucl. Radiochem. ), 2006, 28: 146-151

[35] 章英杰(Zhang Y J), 冯孝贵(Feng X G), 梁俊福(Liang J F), 陈靖(Chen J), 苏锐(Su R), 王驹(Wang J). 世界核地质科学(World Nuclear GeoSci. ), 2008, 25: 47-53

[36] 张英杰(Zhang Y J), 于承泽(Yu C Z). 核科学与工程(Chinese J. Nucl. Sci. Engin. ), 1990, 10: 265-272

[37] 易发成(Yi F C), 李玉香(Li Y X), 唐蓉(Tang R), 石正坤(Shi Z K), 张东(Zhang D). 中国矿业(China Mining Magazine, 2004, 13: 67-70

[38] Aldaba D, Rigol A, Vidal M. J. Hazard. Mat., 2010, 181: 1072-1079

[39] Bagosi S, Csetényi L J. Cement Concrete Res. 1998, 28: 1753-1759

[40] 王金明(Wang J M), 易发成(Yi F C). 硅酸盐通报(Bulletin Chinese Ceramic Soc. ), 2010, 29: 670-685

[41] 许君政(Xu J Z), 范桥辉(Fan Q H), 李淑萍(Li S P), 牛智伟(Niu Z W), 邵大冬(Shao D D), 王祥科(Wang X K), 吴王锁(Wu W S). 核化学与放射化学(J. Nucl. Radiochem. ), 2010, 32: 221-226

[42] Yavuz , Altunkaynak Y, Güzel F. Wat. Res., 2003, 37: 948-952

[43] Esmadi F, Simm J. Colloids Surf. A., 1995, 104: 265-270

[44] Zhang H X, Guo Z W, Tao Z Y. Adsorpt. Sci. Technol., 2005, 23, 479-485

[45] 马祥英(Feng X Y); 陈希慧(Chen X H). 广西大学学报: 自然科学版(J. Guangxi University: Nat. Sci. Ed. ), 2010, 35: 245-248

[46] 张俊(Zhang J), 王德平(Wang D P), 姚爱华(Yao A H), 黄文(Huang W). 无机材料学报(J. Inorg. Mat. ), 2009, 24: 269-274

[47] 周建兵(Zhou J B), 吴平霄(Wu P X), 朱能武(Zhu N W), 党志(Dang Z). 环境科学学报(Acta Scientiae Circumstantiae), 2010, 30: 88-96

[48] Zhao G X, Zhang H X, Fan Q H, Ren X M, Li J X, Chen Y X, Wang X K. J. Hazard. Mat. 2010, 173: 661-668

[49] 王帅(Wang S), 张晋京(Zhang J J), 窦森(Dou S), 王玉军(Wang Y J), 谢忠雷(Xie Z L). 农业环境科学学报(J. Agr0-Environ. Sci. ), 2008, 27: 937-943

[50] 刘玉真(Liu Y Z), 成杰民(Chen J M). 安徽农业科学(J. Anhui Agri. Sci. ), 2010, 38: 1405-1407

[51] 高爽(Gao S), 陈灏(Chen H), 何广智(He G Z), 潘纲(Pan G). 高等学校化学学报(Chem. J. Chinese University), 2009, 30: 2439-2444

[52] Elzinga E J, Reeder R J. Geochim. Cosmochim. Acta, 2002, 66: 3943-3954

[53] Al-Degs Y S, El-Barghouthi M I, Lssa A A, Khraisheh M A, Walker G M. Wat. Res., 2006, 40: 2645-2658

[54] Dong W M, Guo Z J, Du J Z, Zheng L Y, Tao Z Y. Appl. Radiat. Isot., 2001, 54: 371-375

[55] Parsons J G, Lopez M L, Peralta-Videa J R, Gardea-Torresdey J L. Microchem. J., 2009, 91: 100-106

[56] Jeon C S, Baek K, Park J K, Oh Y K, Lee S D. J. Hazard. Mat., 2009, 163: 804-808

[57] Chakraborty S, Wolthers M, Chatterjee D, Charlet L. J. Colloid Interf. Sci., 2007, 309: 392-401

[58] Stephens J A, Whicker F W, Ibrahim S A. J. Environ. Radioact., 1998, 38: 293-315

[59] Tsai S C, Ouyang S, Hsu C N. Appl. Radiat. Isot., 2001, 54: 209-215

[60] Chen C, Hu J, Xu D, Tan X, Meng Y, Wang X. J. Colloid Interf. Sci., 2008, 323: 33-41

[61] Chen C, Hu J, Shao D, Li J, Wang X. J. Hazard. Mat., 2009, 164: 923-928

[62] Tan X L, Wang X K, Geckeis H, Rabung T. Environ. Sci. Technol., 2008, 42: 6532-6537

[63] Tan X L, Fan Q H, Wang X K, Grambow B. Environ. Sci. Technol., 2009, 43: 3115-3121

[64] Fan Q H, Shao D D, Hu J, Chen C L, Wu W S, Wang X K. Radiochim. Acta, 2009, 97: 141-148

[65] Wang Y Q, Fan Q H, Li P, Zheng X B, Xu J Z, Jin Y R, Wu W S, J. Radioanal. Nucl. Ch., 2011, 287: 231-237

[66] Guo Z J, Xu J, Shi K L, Tang Y Q, Wu W S, Tao Z Y, Colloids Surf. A., 2009, 339: 126-133

[67] Yu S M, Chen C L, Chang P P, Wang T T, Lu S S, Wang X K. Appl. Clay Sci., 2008, 38: 219-226

[68] Fan Q H, Wu W S, Song X P, Xu J Z, Hu J, Niu Z W. Radiochim. Acta, 2008, 96: 159-165

[69] Zhang H X, Xie Y X, Tao Z Y. Colloids Surf. A., 2005, 252: 1-5

[70] Shao D, Jiang Z, Wang X. Plasma Process. Polym., 2010, 7: 552-560

[71] Gao L, Yang Z Q, Shi K L, Wang X F, Guo Z J, Wu W S. J. Radioanal. Nucl. Ch., 2010, 284: 519-526

[72] Sachs S, Bernhard G. Chemosphere, 2008, 72: 1441-1447

[73] Krepelov A, Reich T, Sachs S, Drebert J, Bernhard G. J. Colloid Interf. Sci., 2008, 319: 40-47

[74] Shao D D, Jiang Z Q, Wang X K, Li J X, Meng Y D. J. Phys. Chem. B, 2009, 113: 860-864

[75] Baik M H, Cho W J, Hahn P S. J. Radioanal. Nucl. Ch., 2004, 260: 495-502

[76] Li W J, Tao Z Y. J. Colloid Interf. Sci., 2003, 267: 25-31

[77] Li W J, Tao Z Y. J. Radioanal. Nucl. Ch., 2003, 258: 659-664

[78] Tao Z Y, Chu T W, Li W J, Du J Z, Dai X X, Gu Y J. Colloid Interf. Sci., 2004, 242: 39-45

[79] Schmeide K, Bernhard G. Appl. Geochem., 2010, 25: 1238-1247

[80] Olsson M, Jakobsson A M, Albinsson Y. J. Colloid Interf. Sci., 2003, 266: 269-275

[81] 章英杰(Zhang Y J), 范显华(Fan X H), 苏锡光(Su X G), 曾继述(Zeng J S), 王勇(Wang Y), 周舵(Zhou D), 姚军(Yao J). 核化学与放射化学(J. Nucl. Radiochem. ), 2005, 27: 193-198

[82] 章英杰(Zhang Y J), 范显华(Fan X H), 苏锡光(Su X G), 曾继述(Zeng J S), 王勇(Wang Y), 周舵(Zhou D), 刘德军(Liu D J), 姚军(Yao J). 核化学与放射化学(J. Nucl. Radiochem. ), 2005, 27: 136-143

[83] 章英杰(Zhang Y J), 冯孝贵(Feng X G), 梁俊福(Liang J F), 陈靖(Chen J), 苏锐(Su R), 王驹(Wang J). 核化学与放射化学(J. Nucl. Radiochem. ), 2009, 31: 10-15

[84] 王冬林(Wang D L), 钱丽娟(Qian L J), 张茂林(Zhang M L), 许君政(Xu J Z), 吴王锁(Wu W S). 核化学与放射化学 (J. Nucl. Radiochem. ), 2008, 30: 156-161

[85] Fan Q H, Zhang M L, Zhang Y Y, Ding K F, Yang Z Q, Wu W S. Radiochim. Acta, 2010, 98: 19-25

[86] 章英杰(Zhang Y J), 冯孝贵(Feng X G), 梁俊福(Liang J F), 陈靖(Chen J), 苏锐(Su R), 王驹(Wang J), 刘春立(Liu C L). 原子能科学技术(Atomic Energy Sci. Technol. ), 2009, 43: 215-220

[87] Tits J, Stumpf T, Rabung T, Wieland E, Fangnel T. Environ. Sci. Technol., 2003, 37: 3568-3573

[88] Takahashi Y, Kimura T, Minai Y. Geochim. Cosmochim. Acta, 2002, 66: 1-12

[89] Rabung Th, Geckeis H, Wang X K, Rothe J, Denecke M A, Klenze R, Fangnel Th. Radiochim. Acta, 2006, 94: 609-618

[90] Sarret G, Manceau A, Spadini L, Roux J C, Hazemann J L, Soldo Y, Eybert-Berard L, Menthonnex J J. Environ. Sci. Technol., 1998, 32: 1648-1655

[91] Toner B, Manceau A, Marcus M A, Millet D B, Sposito G. Environ. Sci. Technol., 2005, 39: 8288-8294

[92] Chen X C, Shi J Y, Chen Y X, Xu X H, Chen L T, Wang H, Hu T D. Appl. Microbiol. Biotechnol., 2007, 74: 881-889

[93] Kelly S D, Kemner K M, Fein J B, Fowle D A, Boyanov M I, Bunker B A, Yee N. Geochim. Cosmochim. Acta, 2002, 66: 3855-3871.

[94] Hamadi N K, Chen X D, Farid M M, Lu M G Q. Chem. Engin. J., 2001, 84: 95-105

[95] Hu J, Chen C, Zhu X, Wang X. J. Hazard. Mat. 2009, 162: 1542-1550

[96] Ho Y S, McKay D S. Chem. Engin. J., 1998, 70: 115-124

[97] Namasivayam C, Kadirvelu K. Carbon, 1999, 37: 79-84

[98] Shahwan T, Akar D, Ero lu A E. J. Colloid Interf. Sci., 2005, 285: 9-17

[99] Tsai S C, Wang T H, Wei Y Y, Yeh W C, Jan Y L, Teng S P. J. Radioanal. Nucl. Ch., 2008, 275: 555-562

[100] Tsai S C, Wang T H, Li M H, Wei Y Y, Teng S P. J. Hazard. Mat., 2009, 161: 854-861

[101] Ho Y S. Process Saf. Environ. Protect. 2003, 81: 352-356

[102] Sips R. J. Chemical. Phys., 1948, 16: 490-495

[103] Brunauer S, Emmett P H, Teller H. J. Am. Ceram. Soc., 1983, 60: 309-319

[104] Redlich O, Peterson D L. J. Phys. Chem., 1959, 63: 1024

[105] Radke C J, Prausnitz J M. Aiche J., 1972, 18: 761-768

[106] Langmuir I. J. Am. Chem. Soc., 1918, 40: 1361-1403

[107] Bellot J C, Condoret J S. Process Biochem., 1993, 28: 365-376

[108] Li W, Pan G, Zhang M, Zhao D, Yang Y, Chen H, He G. J. Colloid Interf. Sci., 2008, 319: 385-391

[109] Li X, Pan G, Qin Y, Hu T, Wu Z, Xie Y. J. Colloid Interf. Sci., 2004, 271: 35-40

[110] Pan G, Qin Y, Li X, Hu T, Wu Z, Xie Y. J. Colloid Interf. Sci., 2004, 271: 28-34

[111] Pan G, Liss P S. J. Colloid Interf. Sci., 1998, 201: 77-85

[112] Zhang M, He G, Pan G. J. Colloid Interf. Sci., 2009, 338: 284-286

[113] Pan G, Liss P S, Krom M D. Colloids Surf. A., 1999, 151: 127-133

[114] Yang Y H, Chen H, Pan G. J. Environ. Sci. 2007, 19: 1442-1445

[115] Li W, Pan G. J. Environ. Sci. China, 2007, 19: 768-768

[116] Qin Y, Pan G, Zhang M, Li X. J. Environ. Sci. China, 2004, 16: 627-630

[117] He G Z, Pan G, Zhang M Y, Wu Z Y. J. Phys. Chem. C., 2009, 113: 17076-17081

[118] Manning B A, Goldberg S. Environ. Sci. Technol., 1997, 31: 2005-2011

[119] Tessier A, Fortin T, Belzile N, Devitre R R, Leppard G G. Geochim. Cosmochim. Acta, 1996, 60: 387-404

[120] Yates D E, Levine S, Healy T W, J. Chem. Soc. Faraday Trans. I., 1974, 70: 1807-1818

[121] Westall J C, Hohl H. Adv. Colloid Interf. Sci., 1980, 12: 265-294

[122] 范桥辉(Fan Q H). 兰州大学硕士毕业论文(Master Dissertation of Lanzhou University), 2008

[123] 魏俊峰(Wei J F), 吴大清(Wu D Q). 地球科学进展(Advance Earth Sci. ), 2000, 15: 90-96

[124] Sposite G. The Surface Chemistry of Soils, chapter 4, New York. Oxford University Press, 1984

[125] Davis J A, Kent D B, 1990. Surface Complexation Modeling in Aqueous Geochemistry. (Hochella Jr. M F, White A E. eds. ) Mineral Water Interface Geochemistry, Reviews in Mineralogy, Mineralogical Society of America, Washington D C. 23, 177-260

[126] Sposito, G., The chemistry of soils. Oxford University Press, Oxford 1989

[127] Kerr HW. J. Am. Soc. Agron., 1928, 20: 309-355

[128] Vanselow A P. Soil Sci., 1932, 33: 95-133

[129] Strawn D G, Sparks D L. J. Colloid Interf. Sci. 1999, 216: 257-269

[130] Stumpf S, Stumpf T, Dardenne K, Foerstendorf H, Klenze R, Fanghnel T. Environ. Sci. Technol., 2006, 40: 3522-3528

[131] sthols E, Manceau A, Farges F, Charlet L. J. Colloid Interf. Sci., 1997, 194: 10-21

[132] Takahashi Y, Kimura T, Kato Y, Minai Y. Environ. Sci. Technol., 1999, 33: 4016-4021

[133] Montavon G, Markai S, Andres Y, Grambow B. Environ. Sci. Technol., 2002, 36: 3303-3309

[134] 王祥科(Wang X K), 郑善良(Zheng S L). 核化学与放射化学(J. Nucl. Radiochem. ), 2005, 27: 108-112

[135] Myneni S C B, Brown J T, Martinez G A, Meyer-llse W. Science, 1999, 286: 1335-1337

[136] Sherman D M, Randall S R. Geochim. Cosmochim. Acta, 2003, 67: 4223-4230

[137] Kremleva A, Krüger S, Rsch N. Langmuir, 2008, 24: 9515-9524

[1] 王芷铉, 郑少奎. 选择性离子吸附原理与材料制备[J]. 化学进展, 2023, 35(5): 780-793.
[2] 张慧迪, 李子杰, 石伟群. 共价有机框架稳定性提高及其在放射性核素分离中的应用[J]. 化学进展, 2023, 35(3): 475-495.
[3] 谭依玲, 李诗纯, 杨希, 金波, 孙杰. 金属氧化物半导体气敏材料抗湿性能提升策略[J]. 化学进展, 2022, 34(8): 1784-1795.
[4] 韩亚南, 洪佳辉, 张安睿, 郭若璇, 林可欣, 艾玥洁. MXene二维无机材料在环境修复中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(5): 1229-1244.
[5] 李诗宇, 阴永光, 史建波, 江桂斌. 共价有机框架在水中二价汞吸附去除中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(5): 1017-1025.
[6] 乔瑶雨, 张学辉, 赵晓竹, 李超, 何乃普. 石墨烯/金属-有机框架复合材料制备及其应用[J]. 化学进展, 2022, 34(5): 1181-1190.
[7] 赵洁, 邓帅, 赵力, 赵睿恺. 湿气源吸附碳捕集: CO2/H2O共吸附机制及应用[J]. 化学进展, 2022, 34(3): 643-664.
[8] 李炜, 梁添贵, 林元创, 吴伟雄, 李松. 机器学习辅助高通量筛选金属有机骨架材料[J]. 化学进展, 2022, 34(12): 2619-2637.
[9] 闫保有, 李旭飞, 黄维秋, 王鑫雅, 张镇, 朱兵. 氨/醛基金属有机骨架材料合成及其在吸附分离中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(11): 2417-2431.
[10] 康淳, 林延欣, 景远聚, 王新波. MXenes的制备及其在环境领域的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(10): 2239-2253.
[11] 卢赟, 史宏娟, 苏岳锋, 赵双义, 陈来, 吴锋. 元素掺杂碳基材料在锂硫电池中的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(9): 1598-1613.
[12] 向笑笑, 田晓雯, 刘会娥, 陈爽, 朱亚男, 薄玉琴. 石墨烯基气凝胶小球的可控制备[J]. 化学进展, 2021, 33(7): 1092-1099.
[13] 李立清, 吴盼旺, 马杰. 双网络凝胶吸附剂的构建及其去除水中污染物的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(6): 1010-1025.
[14] 王玉冰, 陈杰, 延卫, 崔建文. 共轭微孔聚合物的制备与应用[J]. 化学进展, 2021, 33(5): 838-854.
[15] 罗贤升, 邓汉林, 赵江颖, 李志华, 柴春鹏, 黄木华. 多孔氮化石墨烯(C2N)的合成及应用[J]. 化学进展, 2021, 33(3): 355-367.