两亲嵌段共聚物胶束用作医用材料

何文, 丁元菊, 鲁在君, 杨其峰

化学进展 ›› 2011, Vol. 23 ›› Issue (5) : 930-940.

PDF(1390 KB)
English
PDF(1390 KB)
化学进展 ›› 2011, Vol. 23 ›› Issue (5) : 930-940.
引用本文:

引用本文
何文, 丁元菊, 鲁在君, 杨其峰. 两亲嵌段共聚物胶束用作医用材料[J]. 化学进展, 2011, 23(5): 930-940
He Wen, Ding Yuanju, Lu Zaijun, Yang Qifeng. Amphiphilic Block Copolymer Micelles for Medical Materials[J]. Progress in Chemistry, 2011, 23(5): 930-940
综述与评论

两亲嵌段共聚物胶束用作医用材料

  • 何文1, 丁元菊1, 鲁在君1, 杨其峰2
作者信息 +

Amphiphilic Block Copolymer Micelles for Medical Materials

  • He Wen1, Ding Yuanju1, Lu Zaijun1, Yang Qifeng2
Author information +
文章历史 +

摘要

两亲嵌段共聚物可以在水溶液中自组装形成亲水性链段为外壳、疏水性链段为内核的胶束,这种胶束能够用作药物载体而引起人们极大的关注。本文综述了两亲嵌段共聚物胶束用作医用材料的研究进展,主要内容包括医用两亲嵌段共聚物的种类,胶束化,以及用作诊断试剂载体、药物缓释载体、靶向载体等。两亲嵌段共聚物胶束用作磁共振造影剂载体有利于肿瘤的诊断,用作药物缓释载体可以有效增溶难溶性抗肿瘤药物,延长药物在体内的血液循环时间。此外,通过对胶束表面进行修饰或者施加外场,还可以实现靶向功能。因此,两亲嵌段共聚物胶束在医用材料领域有着广阔的发展前景。

Abstract

Amphiphilic block copolymers can self assemble into micelles containing the outer shell of hydrophilic blocks and inner core of hydrophobic blocks in aqueous solution. These micelles can be used for drug carriers and have attracted much attention. In this article, we review the research progress in amphiphilic block copolymer micelles for medical materials, including species of medical amphiphilic block copolymers, micellization, and carriers of diagnostics, drug release and targeting. Amphiphilic block copolymer micelles as MRI contrast agent carriers are beneficial to tumor diagnosis. These micelles as drug carriers can enhance the solubility of hydrophobic anticancer drugs and extend drug circulation time in vivo. In addition, amphiphilic block copolymer micelles are capable of achieving the target function through either attachment of targeting ligands to the micelle surface or introduction of external fields. Therefore, the amphiphilic block copolymer micelles have broad development prospects in the field of medical materials.

关键词

两亲嵌段共聚物 / 胶束 / 诊断 / 药物缓释 / 靶向

Key words

amphiphilic block copolymers / micelles / diagnostics / drug release / targeting

中图分类号: O633    R318.08   

参考文献

[1] Bader H, Ringsdorf H, Schmidt B. Macromol. Mater. Eng., 1984, 123(1): 457-485
[2] Zhang X C, Jackson J K, Burt H M. Int. J. Pharm., 1996, 132: 195-206
[3] Chen H B, Khemtong C, Yang X L, Chang X L, Gao J M. Drug Discov. Today, 2010, doi: 10.1016/j. drudis.2010.02.009
[4] Hamaguchi T, Matsumura Y, Suzuki M, Shimizu K, Goda R, Nakamura I, Nakatomi I, Yokoyama M, Kataoka K, Kakizoe T. Br. J. Cancer, 2005, 92: 1240-1246
[5] Negishi T, Koizumi F, Uchino H, Kuroda J, Kawaguchi T, Naito S, Matsumura Y. Br. J. Cancer, 2006, 95: 601-606
[6] Hamaguchi T, Kato K, Yasui H, Morizane C, Ikeda M, Ueno H, Muro K, Yamada Y, Okusaka T, Shirao K, Shimada Y, Nakahama H, Matsumura Y. Br. J. Cancer, 2007, 97: 170-176
[7] Chin K, Kato K, Yoshikawa T, Yamaguchi K, Esaki T, Tsuji Y, Sakai K, Kimura M, Ikeda R, Matsumura Y. J. Clinical Oncology, 2010 ASCO Annual Meeting Proceedings (Post-Meeting Edition). 2010, 28(15-suppl): 4041
[8] Nakanishi T, Fukushima S, Okamoto K, Suzuki M, Matsumura Y, Yokoyama M, Okano T, Sakurai Y, Kataoka K. J. Controlled Release, 2001, 74: 295-302
[9] Tsukioka Y, Matsumura Y, Hamaguchi T, Koike H, Moriyasu F, Kakizoe T. Jpn. J. Cancer Res., 2002, 93: 1145-1153
[10] Matsumura Y, Hamaguchi T, Ura T, Muro K, Yamada Y, Shimada Y, Shirao K, Okusaka T, Ueno H, Ikeda M, Watanabe N. Br. J. Cancer, 2004, 91: 1775-1781
[11] Alakhov V, Klinski E, Li S M, Pietrzynski G, Venne A, Batrakova E, Bronitch T, Kabanov A. Colloids and Surfaces B: Biointerfaces, 1999, 16: 113-134
[12] Danson S, Ferry D, Alakhov V, Margison J, Kerr D, Jowle D, Brampton M, Halbert G, Ranson M. Br. J. Cancer, 2004, 90: 2085-2091
[13] Valle J W, Armstrong A, Newman C, Alakhov V, Pietrzynski G, Brewer J, Campbell S, Corrie P, Rowinsky E K, Ranson M. Invest. New Drugs, 2010, doi: 10. 1007/s10637-010-9399-1
[14] Sutton D, Nasongkla N, Blanco E, Gao J M. Pharm. Res., 2007, 24(6): 1029-1046
[15] Adams M L, Lavasanifar A, Kwon G S. J. Pharm. Sci., 2003, 92 (7): 1343-1355
[16] Lauterbur P C. Nature, 1973, 242: 190-191
[17] Accardo A, Tesauro D, Aloj L, Pedone C, Morelli G. Coord. Chem. Rev., 2009, 253(21/22): 2193-2213
[18] Torchilin V P. Nature Rev. Drug Discovery, 2005, 4: 145-160
[19] Xu H, Regino C A S, Koyama Y, Hama Y, Gunn A J, Bernardo M, Kobayashi H, Choyke P L, Brechbiel M W. Bioconjugate Chem., 2007, 18(5): 1474-1482
[20] Xu H, Regino C A S, Bernardo M, Koyama Y, Kobayashi H. Choyke P L, Brechbiel M W. J. Med. Chem., 2007, 50 (14): 3185-3193
[21] Wen X X, Jackson E F, Price R E, Kim E E, Wu Q P, Wallace S, Charnsangavej C, Gelovani J G, Li C. Bioconjugate Chem., 2004, 15 (6): 1408-1415
[22] Toth E, Helm L, Kellar K E, Merbach A E. Chem. Eur. J., 1999, 5(4): 1202-1211
[23] Mulder W J M, Strijkers G J, Briley-Saboe K C, Frias J C, Aguinaldo J G S, Vucic E, Amirbekian V, Tang C, Chin P T K, Nicolay K, Fayad Z A. Magn. Reson. Med., 2007, 58(6): 1164-1170
[24] Turner J L, Pan D, Plummer R, Chen Z Y, Whittaker A K, Wooly K L. Adv. Funct. Mater., 2005, 15: 1248-1254
[25] Nakamura E, Makino K, Okano T, Yamamoto T, Yokoyama M. J. Controlled Release, 2006, 114: 325-333
[26] Zhang G D, Zhang R, Wen X X, Li L, Li C. Biomacromolecules, 2008, 9: 36-42
[27] Chen Z J, Yu D X, Wang S J, Zhang N, Ma C H, Lu Z J. Nanoscale Res. Lett., 2009, 4: 618-626
[28] Yoo H S, Park T G. J. Controlled Release, 2001, 70: 63-70
[29] Yokoyama M, Miyauchi M, Yamada N, Okano T, Sakurai Y, Kataoka K, Inoue S. J. Controlled Release, 1990, 11(1/3): 269-278
[30] Duan Y R, Zhang Y, Gong T, Zhang Z R. J. Mater. Sci. Mater. Med., 2007, 18: 2067-2073
[31] Duan Y R, Xu J P, Lin Y Z, Hui Yu, Gong T, Li YG, Zhang Z R. J. Biomed. Mater. Res., 2008, 87A: 515-523
[32] Xu X Y, Zhang X F, Wang X H, Li Y X, Jing X B. Polym. Adv. Technol., 2009, 20: 843-848
[33] Cha E J, Kim J E, Ahn C H. Eur. J. Pharm. Sci., 2009, 38: 341-346
[34] Mikhail A S, Allen C. Biomacromolecules, 2010, 11: 1273-1280
[35] Xu B, Yuan J F, Ding T, Gao Q Y. Polym. Bull., 2010, 64: 537-551
[36] Hua S H, Li Y Y, Liu Y, Xiao W, Li C, Huang F W, Zhang X Z, Zhuo R X. Macromol. Rapid Commun., 2010, 31: 81-86
[37] Tian H Y, Deng C, Lin H, Sun J R, Deng M X, Chen X S, Jing X B. Biomaterials, 2005, 26(20): 4209-4217
[38] Tian H Y, Chen X S, Lin H, Deng C, Zhang P B, Wei Y, Jing X B. Chem. Eur. J., 2006, 12: 4305-4312
[39] Xiong X B, Uluda H, Lavasanifa A. Biomaterials, 2009, 30: 242-253
[40] Tang R, Palumbo R N, Nagarajan L, Krogstad E, Wang C. J. Controlled Release, 2010, 142: 229-237
[41] Maeda H, Greish K, Fang J. Conjugates and Gene Delivery Systems, 2006, 193: 103-121
[42] Kim S C, Kim D W, Shim Y H, Bang J S, Oh H S, Kim S W, Seo M H. J. Controlled Release, 2001, 72: 191-202
[43] Yasugi K, Nakamura T, Nagasaki Y, Kato M, Kataoka K. Macromolecules, 1999, 32(24): 8024-8032
[44] Tanaka K, Kanazawa T, Shibata Y, Suda Y, Fukuda T, Takashima Y, Okada H. Int. J. Pharm., 2010, 396: 229-238
[45] Bae J W, Lee E, Park K M, Park K D. Macromolecules, 2009, 42 (10): 3437-3442
[46] Yoo H S, Park T G. J. Controlled Release, 2004, 96: 273-283
[47] Zhao H Z, Lin Y L. Int. J. Pharm., 2008, 349: 256-268
[48] Lu T C, Sun J, Chen X X, Zhang P B, Jing X B. Macromol. Biosci., 2009, 9: 1059-1068
[49] Cheng J J, Teply B A, Sherifi I, Sunga J, Luther G, Gua F X, Levy-Nissenbauma E, Radovic-Moreno A F, Langer R, Farokhzad O C. Biomaterials, 2007, 28(5): 869-876
[50] 鲁在君 (Lu Z J), 宋继彬 (Song J B), 张广照 (Zhang G Z), 张娜 (Zhang N). CN 101555316A, 2009
[51] 鲁在君 (Lu Z J), 宋继彬 (Song J B), 张广照 (Zhang G Z). CN 101565497A, 2009
[52] Yang M, Ding Y T, Zhang L Y, Qian X P, Jiang X Q, Liu B R. J. Biomed. Mater. Res. Part A, 2007, 81(4): 847-857
[53] Pelletier M, Babin J, Tremblay L, Zhao Y. Langmuir, 2008, 24: 12664-12670
[54] Lee E S, Shin H J, Na K, Bae Y H. J. Controlled Release, 2003, 90: 363-374
[55] Yoo H S, Lee E A, Park T G. J. Controlled Release, 2002, 82: 17-27
[56] Bae Y, Fukushima S, Harada A, Kataoka K. Angew. Chem. Int. Ed., 2003, 42: 4640-4643
[57] Gillies E R, Fréchet J M J. Chem. Commun., 2003, 1640-1641
[58] Gillies E R, Goodwin A P, Fréchet J M. Bioconjugate Chem., 2004, 1: 1254-1263
[59] Zhang D W, Zhang H, Nie J, Yang J. Polym. Int., 2010, 59: 967-974
[60] Chen S C, Kuo S W, Liao C S, Chang F C. Macromolecules, 2008, 41: 8865-8876
[61] Liu H, Li C H, Liu S Y, Liu H W. Langmuir, 2009, 25(8): 4724-4734
[62] Zhang Y F, Liu H, Hu J M, Li C H, Liu S Y. Macromol. Rapid Commun., 2009, 30: 941-947
[63] Yu H F, Kobayashi T. Molecules, 2010, 15: 570-603
[64] Alvarez-Lorenzo C, Bromberg L, Concheiro A. Photochem. Photobiol., 2009, 85: 848-860
[65] Katz J S, Burdick J A. Macromol. Biosci., 2010, 10: 339-348
[66] Xie Z G, Hu X L, Chen X S, Mo G J, Sun J, Jing X B. Adv. Eng. Mater., 2009, 11( 3): B7-B11
[67] Babin J, Pelletier M, Lepage M, Allard J F, Morris D, Zhao Y. Angew. Chem. Int. Ed., 2009, 48: 3329-3332
[68] Rapoport N. Prog. Polym. Sci., 2007, 32: 962-990
[69] Gao Z G, Fain H D, Rapoport N. Molecular Pharm., 2004, 1(4): 317-330
[70] Gao Z G, Fain H D, Rapoport N. J. Controlled Release, 2005, 102: 203-222
[71] Kost J, Leongt K, Langer R. Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 1989, 86: 7663-7666
[72] Rapoport N Y, Herron J N, Pitt W G, Pitina L. J. Controlled Release, 1999, 58: 153-162
[73] Wang J, Pelletier M, Zhang H J, Xia H S, Zhao Y. Langmuir, 2009, 25(22): 13201-13205
[74] Lu A H, Salabas E L, Schüth F. Angew. Chem. Int. Ed., 2007, 46: 1222-1244
[75] Fang C, Zhang M Q. J. Controlled Release, 2010, 146: 2-5
[76] Nasongkla N, Bey E, Ren J M, Ai H, Khemtong C, Guthi J S, Chin S F, Sherry A D, Boothman D A, Gao J M. Nano. Lett., 2006, 6(11): 2427-2430
[77] Yang X Q, Chen Y H, Yuan R X, Chen G H, Blanco E, Gao J M, Shuai X T. Polymer, 2008, 49: 3477-3485

基金

山东省自然科学基金项目(No.Y2008B04)和国家自然科学基金项目(No.21074067,81072150)资助


PDF(1390 KB)

4260

Accesses

0

Citation

Detail

段落导航
相关文章

/