English
新闻公告
More
化学进展 2011, Vol. 23 Issue (5): 930-940 前一篇   后一篇

• 综述与评论 •

两亲嵌段共聚物胶束用作医用材料

何文1, 丁元菊1, 鲁在君1, 杨其峰2   

  1. 1. 山东大学化学与化工学院 特种功能聚集体材料教育部重点实验室 济南 250100;
    2. 山东大学齐鲁医院乳腺外科 济南 250012
  • 收稿日期:2010-08-01 修回日期:2010-11-01 出版日期:2011-05-24 发布日期:2011-05-04
  • 基金资助:

    山东省自然科学基金项目(No.Y2008B04)和国家自然科学基金项目(No.21074067,81072150)资助

Amphiphilic Block Copolymer Micelles for Medical Materials

He Wen1, Ding Yuanju1, Lu Zaijun1, Yang Qifeng2   

  1. 1. Key Laboratory of Special Functional Aggregated Materials, Ministry of Education, School of Chemistry and Chemical Engineering, Shandong University, Jinan 250100, China;
    2. Department of Breast Surgery, Qilu Hospital, Shandong University, Jinan 250012, China
  • Received:2010-08-01 Revised:2010-11-01 Online:2011-05-24 Published:2011-05-04

两亲嵌段共聚物可以在水溶液中自组装形成亲水性链段为外壳、疏水性链段为内核的胶束,这种胶束能够用作药物载体而引起人们极大的关注。本文综述了两亲嵌段共聚物胶束用作医用材料的研究进展,主要内容包括医用两亲嵌段共聚物的种类,胶束化,以及用作诊断试剂载体、药物缓释载体、靶向载体等。两亲嵌段共聚物胶束用作磁共振造影剂载体有利于肿瘤的诊断,用作药物缓释载体可以有效增溶难溶性抗肿瘤药物,延长药物在体内的血液循环时间。此外,通过对胶束表面进行修饰或者施加外场,还可以实现靶向功能。因此,两亲嵌段共聚物胶束在医用材料领域有着广阔的发展前景。

Amphiphilic block copolymers can self assemble into micelles containing the outer shell of hydrophilic blocks and inner core of hydrophobic blocks in aqueous solution. These micelles can be used for drug carriers and have attracted much attention. In this article, we review the research progress in amphiphilic block copolymer micelles for medical materials, including species of medical amphiphilic block copolymers, micellization, and carriers of diagnostics, drug release and targeting. Amphiphilic block copolymer micelles as MRI contrast agent carriers are beneficial to tumor diagnosis. These micelles as drug carriers can enhance the solubility of hydrophobic anticancer drugs and extend drug circulation time in vivo. In addition, amphiphilic block copolymer micelles are capable of achieving the target function through either attachment of targeting ligands to the micelle surface or introduction of external fields. Therefore, the amphiphilic block copolymer micelles have broad development prospects in the field of medical materials.

中图分类号: 

()

[1] Bader H, Ringsdorf H, Schmidt B. Macromol. Mater. Eng., 1984, 123(1): 457-485
[2] Zhang X C, Jackson J K, Burt H M. Int. J. Pharm., 1996, 132: 195-206
[3] Chen H B, Khemtong C, Yang X L, Chang X L, Gao J M. Drug Discov. Today, 2010, doi: 10.1016/j. drudis.2010.02.009
[4] Hamaguchi T, Matsumura Y, Suzuki M, Shimizu K, Goda R, Nakamura I, Nakatomi I, Yokoyama M, Kataoka K, Kakizoe T. Br. J. Cancer, 2005, 92: 1240-1246
[5] Negishi T, Koizumi F, Uchino H, Kuroda J, Kawaguchi T, Naito S, Matsumura Y. Br. J. Cancer, 2006, 95: 601-606
[6] Hamaguchi T, Kato K, Yasui H, Morizane C, Ikeda M, Ueno H, Muro K, Yamada Y, Okusaka T, Shirao K, Shimada Y, Nakahama H, Matsumura Y. Br. J. Cancer, 2007, 97: 170-176
[7] Chin K, Kato K, Yoshikawa T, Yamaguchi K, Esaki T, Tsuji Y, Sakai K, Kimura M, Ikeda R, Matsumura Y. J. Clinical Oncology, 2010 ASCO Annual Meeting Proceedings (Post-Meeting Edition). 2010, 28(15-suppl): 4041
[8] Nakanishi T, Fukushima S, Okamoto K, Suzuki M, Matsumura Y, Yokoyama M, Okano T, Sakurai Y, Kataoka K. J. Controlled Release, 2001, 74: 295-302
[9] Tsukioka Y, Matsumura Y, Hamaguchi T, Koike H, Moriyasu F, Kakizoe T. Jpn. J. Cancer Res., 2002, 93: 1145-1153
[10] Matsumura Y, Hamaguchi T, Ura T, Muro K, Yamada Y, Shimada Y, Shirao K, Okusaka T, Ueno H, Ikeda M, Watanabe N. Br. J. Cancer, 2004, 91: 1775-1781
[11] Alakhov V, Klinski E, Li S M, Pietrzynski G, Venne A, Batrakova E, Bronitch T, Kabanov A. Colloids and Surfaces B: Biointerfaces, 1999, 16: 113-134
[12] Danson S, Ferry D, Alakhov V, Margison J, Kerr D, Jowle D, Brampton M, Halbert G, Ranson M. Br. J. Cancer, 2004, 90: 2085-2091
[13] Valle J W, Armstrong A, Newman C, Alakhov V, Pietrzynski G, Brewer J, Campbell S, Corrie P, Rowinsky E K, Ranson M. Invest. New Drugs, 2010, doi: 10. 1007/s10637-010-9399-1
[14] Sutton D, Nasongkla N, Blanco E, Gao J M. Pharm. Res., 2007, 24(6): 1029-1046
[15] Adams M L, Lavasanifar A, Kwon G S. J. Pharm. Sci., 2003, 92 (7): 1343-1355
[16] Lauterbur P C. Nature, 1973, 242: 190-191
[17] Accardo A, Tesauro D, Aloj L, Pedone C, Morelli G. Coord. Chem. Rev., 2009, 253(21/22): 2193-2213
[18] Torchilin V P. Nature Rev. Drug Discovery, 2005, 4: 145-160
[19] Xu H, Regino C A S, Koyama Y, Hama Y, Gunn A J, Bernardo M, Kobayashi H, Choyke P L, Brechbiel M W. Bioconjugate Chem., 2007, 18(5): 1474-1482
[20] Xu H, Regino C A S, Bernardo M, Koyama Y, Kobayashi H. Choyke P L, Brechbiel M W. J. Med. Chem., 2007, 50 (14): 3185-3193
[21] Wen X X, Jackson E F, Price R E, Kim E E, Wu Q P, Wallace S, Charnsangavej C, Gelovani J G, Li C. Bioconjugate Chem., 2004, 15 (6): 1408-1415
[22] Toth E, Helm L, Kellar K E, Merbach A E. Chem. Eur. J., 1999, 5(4): 1202-1211
[23] Mulder W J M, Strijkers G J, Briley-Saboe K C, Frias J C, Aguinaldo J G S, Vucic E, Amirbekian V, Tang C, Chin P T K, Nicolay K, Fayad Z A. Magn. Reson. Med., 2007, 58(6): 1164-1170
[24] Turner J L, Pan D, Plummer R, Chen Z Y, Whittaker A K, Wooly K L. Adv. Funct. Mater., 2005, 15: 1248-1254
[25] Nakamura E, Makino K, Okano T, Yamamoto T, Yokoyama M. J. Controlled Release, 2006, 114: 325-333
[26] Zhang G D, Zhang R, Wen X X, Li L, Li C. Biomacromolecules, 2008, 9: 36-42
[27] Chen Z J, Yu D X, Wang S J, Zhang N, Ma C H, Lu Z J. Nanoscale Res. Lett., 2009, 4: 618-626
[28] Yoo H S, Park T G. J. Controlled Release, 2001, 70: 63-70
[29] Yokoyama M, Miyauchi M, Yamada N, Okano T, Sakurai Y, Kataoka K, Inoue S. J. Controlled Release, 1990, 11(1/3): 269-278
[30] Duan Y R, Zhang Y, Gong T, Zhang Z R. J. Mater. Sci. Mater. Med., 2007, 18: 2067-2073
[31] Duan Y R, Xu J P, Lin Y Z, Hui Yu, Gong T, Li YG, Zhang Z R. J. Biomed. Mater. Res., 2008, 87A: 515-523
[32] Xu X Y, Zhang X F, Wang X H, Li Y X, Jing X B. Polym. Adv. Technol., 2009, 20: 843-848
[33] Cha E J, Kim J E, Ahn C H. Eur. J. Pharm. Sci., 2009, 38: 341-346
[34] Mikhail A S, Allen C. Biomacromolecules, 2010, 11: 1273-1280
[35] Xu B, Yuan J F, Ding T, Gao Q Y. Polym. Bull., 2010, 64: 537-551
[36] Hua S H, Li Y Y, Liu Y, Xiao W, Li C, Huang F W, Zhang X Z, Zhuo R X. Macromol. Rapid Commun., 2010, 31: 81-86
[37] Tian H Y, Deng C, Lin H, Sun J R, Deng M X, Chen X S, Jing X B. Biomaterials, 2005, 26(20): 4209-4217
[38] Tian H Y, Chen X S, Lin H, Deng C, Zhang P B, Wei Y, Jing X B. Chem. Eur. J., 2006, 12: 4305-4312
[39] Xiong X B, Uluda H, Lavasanifa A. Biomaterials, 2009, 30: 242-253
[40] Tang R, Palumbo R N, Nagarajan L, Krogstad E, Wang C. J. Controlled Release, 2010, 142: 229-237
[41] Maeda H, Greish K, Fang J. Conjugates and Gene Delivery Systems, 2006, 193: 103-121
[42] Kim S C, Kim D W, Shim Y H, Bang J S, Oh H S, Kim S W, Seo M H. J. Controlled Release, 2001, 72: 191-202
[43] Yasugi K, Nakamura T, Nagasaki Y, Kato M, Kataoka K. Macromolecules, 1999, 32(24): 8024-8032
[44] Tanaka K, Kanazawa T, Shibata Y, Suda Y, Fukuda T, Takashima Y, Okada H. Int. J. Pharm., 2010, 396: 229-238
[45] Bae J W, Lee E, Park K M, Park K D. Macromolecules, 2009, 42 (10): 3437-3442
[46] Yoo H S, Park T G. J. Controlled Release, 2004, 96: 273-283
[47] Zhao H Z, Lin Y L. Int. J. Pharm., 2008, 349: 256-268
[48] Lu T C, Sun J, Chen X X, Zhang P B, Jing X B. Macromol. Biosci., 2009, 9: 1059-1068
[49] Cheng J J, Teply B A, Sherifi I, Sunga J, Luther G, Gua F X, Levy-Nissenbauma E, Radovic-Moreno A F, Langer R, Farokhzad O C. Biomaterials, 2007, 28(5): 869-876
[50] 鲁在君 (Lu Z J), 宋继彬 (Song J B), 张广照 (Zhang G Z), 张娜 (Zhang N). CN 101555316A, 2009
[51] 鲁在君 (Lu Z J), 宋继彬 (Song J B), 张广照 (Zhang G Z). CN 101565497A, 2009
[52] Yang M, Ding Y T, Zhang L Y, Qian X P, Jiang X Q, Liu B R. J. Biomed. Mater. Res. Part A, 2007, 81(4): 847-857
[53] Pelletier M, Babin J, Tremblay L, Zhao Y. Langmuir, 2008, 24: 12664-12670
[54] Lee E S, Shin H J, Na K, Bae Y H. J. Controlled Release, 2003, 90: 363-374
[55] Yoo H S, Lee E A, Park T G. J. Controlled Release, 2002, 82: 17-27
[56] Bae Y, Fukushima S, Harada A, Kataoka K. Angew. Chem. Int. Ed., 2003, 42: 4640-4643
[57] Gillies E R, Fréchet J M J. Chem. Commun., 2003, 1640-1641
[58] Gillies E R, Goodwin A P, Fréchet J M. Bioconjugate Chem., 2004, 1: 1254-1263
[59] Zhang D W, Zhang H, Nie J, Yang J. Polym. Int., 2010, 59: 967-974
[60] Chen S C, Kuo S W, Liao C S, Chang F C. Macromolecules, 2008, 41: 8865-8876
[61] Liu H, Li C H, Liu S Y, Liu H W. Langmuir, 2009, 25(8): 4724-4734
[62] Zhang Y F, Liu H, Hu J M, Li C H, Liu S Y. Macromol. Rapid Commun., 2009, 30: 941-947
[63] Yu H F, Kobayashi T. Molecules, 2010, 15: 570-603
[64] Alvarez-Lorenzo C, Bromberg L, Concheiro A. Photochem. Photobiol., 2009, 85: 848-860
[65] Katz J S, Burdick J A. Macromol. Biosci., 2010, 10: 339-348
[66] Xie Z G, Hu X L, Chen X S, Mo G J, Sun J, Jing X B. Adv. Eng. Mater., 2009, 11( 3): B7-B11
[67] Babin J, Pelletier M, Lepage M, Allard J F, Morris D, Zhao Y. Angew. Chem. Int. Ed., 2009, 48: 3329-3332
[68] Rapoport N. Prog. Polym. Sci., 2007, 32: 962-990
[69] Gao Z G, Fain H D, Rapoport N. Molecular Pharm., 2004, 1(4): 317-330
[70] Gao Z G, Fain H D, Rapoport N. J. Controlled Release, 2005, 102: 203-222
[71] Kost J, Leongt K, Langer R. Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 1989, 86: 7663-7666
[72] Rapoport N Y, Herron J N, Pitt W G, Pitina L. J. Controlled Release, 1999, 58: 153-162
[73] Wang J, Pelletier M, Zhang H J, Xia H S, Zhao Y. Langmuir, 2009, 25(22): 13201-13205
[74] Lu A H, Salabas E L, Schüth F. Angew. Chem. Int. Ed., 2007, 46: 1222-1244
[75] Fang C, Zhang M Q. J. Controlled Release, 2010, 146: 2-5
[76] Nasongkla N, Bey E, Ren J M, Ai H, Khemtong C, Guthi J S, Chin S F, Sherry A D, Boothman D A, Gao J M. Nano. Lett., 2006, 6(11): 2427-2430
[77] Yang X Q, Chen Y H, Yuan R X, Chen G H, Blanco E, Gao J M, Shuai X T. Polymer, 2008, 49: 3477-3485

[1] 赵京龙, 沈文锋, 吕大伍, 尹嘉琦, 梁彤祥, 宋伟杰. 基于人体呼气检测应用的气体传感器[J]. 化学进展, 2023, 35(2): 302-317.
[2] 冯海弟, 赵璐, 白云峰, 冯锋. 纳米金属有机框架在肿瘤靶向治疗中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(8): 1863-1878.
[3] 钟琴, 周帅, 王翔美, 仲维, 丁晨迪, 傅佳骏. 介孔二氧化硅基智能递送体系的构建及其在各类疾病治疗中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(3): 696-716.
[4] 陈雅琼, 宋洪东, 吴懋, 陆扬, 管骁. 蛋白质-多糖复合体系在活性物质传递中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(10): 2267-2282.
[5] 王嘉莉, 朱凌, 王琛, 雷圣宾, 杨延莲. 循环肿瘤细胞及细胞外囊泡的纳米检测技术[J]. 化学进展, 2022, 34(1): 178-197.
[6] 许惠凤, 董永强, 朱希, 余丽双. 新型二维材料MXene在生物医学的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(5): 752-766.
[7] 王佳佳, 吴惠英, 董任峰, 蔡跃鹏. 基于微/纳马达的智能癌症诊断、递送及治疗[J]. 化学进展, 2021, 33(5): 883-894.
[8] 刘文杰, 刘凯会, 张彦伟, 王良, 张梦裔, 李静. 糖基化在新型冠状病毒侵染中的机制及药物研发中的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(4): 524-532.
[9] 官启潇, 郭和泽, 窦红静. 细胞膜修饰的纳米载体与肿瘤免疫治疗[J]. 化学进展, 2021, 33(10): 1823-1840.
[10] 徐云雪, 刘仁发, 徐坤, 戴志飞. 手术导航用荧光探针[J]. 化学进展, 2021, 33(1): 52-65.
[11] 孙子茹, 刘胜男, 高清志. 靶向葡萄糖转运蛋白(GLUTs)抗癌药物的开发[J]. 化学进展, 2020, 32(12): 1869-1878.
[12] 徐柳, 钱晨, 朱辰奇, 陈志鹏, 陈瑞*. 基于多肽的纳米药物递送系统的研究[J]. 化学进展, 2018, 30(9): 1341-1348.
[13] 谭晓晓, 李国帅, 王庆鹏, 王炳全, 李大成, 王鹏. 作为抗肿瘤药物的小分子四价铂[J]. 化学进展, 2018, 30(6): 831-846.
[14] 张咚咚, 刘敬民, 刘瑶瑶, 党梦, 方国臻, 王硕. 纳米粒子在药物传递中的应用[J]. 化学进展, 2018, 30(12): 1908-1919.
[15] 沈娟, 朱阳, 师红东, 刘扬中. 铂类抗癌药物的多功能纳米递送体系[J]. 化学进展, 2018, 30(10): 1557-1572.