English
新闻公告
More
化学进展 2011, Vol. 23 Issue (5): 903-913 前一篇   后一篇

• 综述与评论 •

手性芳基邻二醇的不对称合成

刘湘1, 潘争光1, 许建和2   

  1. 1. 江南大学化学与材料工程学院 无锡21412;
    2. 华东理工大学 生物反应器工程国家重点实验室 上海 200237
  • 收稿日期:2010-09-01 修回日期:2010-11-01 出版日期:2011-05-24 发布日期:2011-05-04
  • 基金资助:

    国家自然科学基金项目(No.20672037)和国家重点实验室专项经费(No.2060204)资助

Asymmetric Synthesis of Chiral Aryl Vicinal Diols

Liu Xiang1, Pan Zhengguang1, Xu Jianhe2   

  1. 1. School of Chemical and Material Engineering, Jiangnan University, Wuxi 21412;
    2. State Key Laboratory of Bioreactor Engineering, East China University of Science and Technology, Shanghai 200237, China
  • Received:2010-09-01 Revised:2010-11-01 Online:2011-05-24 Published:2011-05-04

具有特定功能基团的手性芳基邻二醇是许多具有特殊功能的药物、农药和信息素的重要中间体,近年来手性芳基邻二醇类化合物的合成与应用研究引起了人们的广泛关注。本文从生物催化不对称合成和化学催化不对称合成两方面综述了近年来手性芳基邻二醇的合成进展,概述了前手性底物上取代基的电子效应和空间效应、手性催化剂的种类和反应体系等因素对合成手性芳基邻二醇产率及光学活性的影响,并对手性芳基邻二醇不对称合成的发展趋势进行了展望。

Chiral aryl vicinal diols with special functional group are potentially valuable synthetic intermediates for the preparation of pharmaceuticals, agrochemicals and pheromones. In recent years, the synthesis and application of chiral aryl vicinal diols have attracted intensive attention of chemists. Recent progress in asymmetric synthesis of chiral aryl vicinal diols is reviewed in both biocatalytic and chemocatalytic perspectives. The effects of some factors, including the electronic effects and steric factors of substituted groups, the species of chiral catalysts and the different reaction media, on the yields and optical activity of chiral aryl vicinal diols are summarized. The trends in the asymmetric synthesis of chiral aryl vicinal diols are prospected.

中图分类号: 

()

[1] Schoemaker H E, Mink D, Wubbolts M G. Science, 2003, 299: 1694-1697
[2] Pye P J, Rossen K, Weissman S A, Maliakal A, Reamer R A, Ball R, Tsou N N, Volante R P, Reider P J. Chem. Eur. J., 2002, 8(6): 1372-1376
[3] Haukaas M H, O'Doherty G A. Org. Lett., 2002, 4(10): 1771- 1774
[4] 林国强(Lin G Q), 王梅祥(Wang M X), 杜灿屏(Du C P), 吴镭(Wu L). 手性合成与手性药物(Chiral Synthesis and Chiral Drug). 北京: 化学工业出版社(Chemical Industry Press), 2008. 24-24
[5] Jur ek O, Wimmerová, M, Wimmer Z. Coordin. Chem. Rev., 2008, 252: 767-781
[6] 刘湘(Liu X), 张宝立(Zhang B L), 夏永梅(Xia Y M), 许建和(Xu J H). 化学进展(Progress in Chemistry), 2008, 20: 1108-1114
[7] Kroutil W, Mang H, Edegger K, Faber K. Curr. Opin. Chem. Biol., 2004, 8: 120-126
[8] 刘湘(Liu X), 张宝立(Zhang B L), 夏永梅(Xia Y M), 许建和(Xu J H). 化学学报(Acta Chimica Sinica), 2009, 67(13): 1492-1496
[9] Zhang R Z, Xu Y, Geng Y W, Wang S S, Sun Y, Xiao R. Appl. Biochem. Biotechnol., 2010, 160: 868-878
[10] Nie Y, Xu Y, Lv T F, Xiao R. J. Chem. Technol. Biotechnol., 2009, 84: 468-472
[11] Hu Q S, Xu Y, Nie Y. J. Chem. Technol. Biotechnol., 2010, 85: 252-257
[12] Hu Q S, Xu Y, Nie Y. Bioresour. Technol., 2010, 101: 8461-8463
[13] Zhang R Z, Xu Y, Sun Y, Zhang W C, Xiao R. Appl. Environ. Microbiol., 2009, 75(7): 2176-2183
[14] Andrade L H, Polak R, Porto A L M, Schoenlein-Crusius I H, Comasseto J V. Lett. Org. Chem., 2006, 3(8): 613-618
[15] Liu X, Pan Z G, Xu J H, Li H X. Chin. Chem. Lett., 2010, 21: 305-308
[16] Boyd D R, Sharma N D, Bowers N I, Brannigan I N, Groocock M R, Malone J F, McConville G, Allen C C R. Adv. Synth. Catal., 2005, 347: 1081-1089
[17] Steinreiber A, Faber K. Curr. Opin. Biotechnol., 2001, 12: 552-558
[18] 贾会坤(Jia H K), 张奕南(Zhang Y N), 冯进辉(Feng J H), 许平(Xu P). 化学进展(Progress in Chemistry), 2007, 19: 1223-1228
[19] Xu W, Xu J H, Pan J, Gu Q, Wu X Y. Org. Lett., 2006, 8(8): 1737-1740
[20] Cao L, Lee J, Chen W, Wood T K. Biotechnol. Bioeng., 2006, 94(3): 522-529
[21] Kim H S, Lee O K, Hwang S, Kim B J, Lee E Y. Biotechnol. Lett., 2008, 30: 127-133
[22] Hwang S, Choi C Y, Lee E Y. Biotechnol. Bioprocess Eng., 2008, 13: 453-457
[23] Yeates C A, Smit M S, Botes A L, Breytenbach J C, Krieg H M. Enzyme Microb. Technol., 2007, 40: 221-227
[24] Liu Z Y, Michel J, Wang Z S, Witholt B, Li Z. Tetrahedron: Asymmetry, 2006, 17: 47-52
[25] Deregnaucourt J, Archelas A, Barbirato F, Paris J M, Furstoss R. Adv. Synth. Catal., 2007, 349: 1405-1417
[26] Karboune S, Archelas A, Baratti J C. Process Biochem., 2010, 45: 210-216
[27] Hasnaoui G, Spelberg J H L, Vries E, Tang T X, Hauer B, Janssen B D. Tetrahedron: Asymmetry, 2005, 16: 1685-1692
[28] Xu Y, Jia X, Panke S, Li Z. Chem. Commun., 2009, 1481-1483
[29] 李明月(Li M Y), 范青华(Fan Q H), 陈新滋(Chen X Z). 不对称有机反应(Asymmetric Organic Reaction). 北京: 化学工业出版社(Chemical Industry Press), 2005. 11-29
[30] Wai J S M, Marko I, Svendsen J S, Finn M G, Jacobsen E N, Sharpless K B. J. Am. Chem. Soc., 1989, 111: 1123-1125
[31] Jacobsen E N, Marko I, France M B, Svendsen J S, Sharpless K B. J. Am. Chem. Soc., 1989, 111: 737-739
[32] Jiang R, Kuang Y Q, Sun X L, Zhang S Y. Acta Chim. Slov., 2005, 52: 467-470
[33] 程司堃(Chen S K), 张生勇(Zhang S Y), 王平安(Wang P A), 孙晓莉(Sun X L), 赵燕(Zhao Y). 高等学校化学学报(Chemical Journal of Chinese Universities), 2006, 27(2): 250-253
[34] Choi D S, Han S S, Kwueon E K, Choi H Y, Hwang S H, Park Y S, Song C E. Adv. Synth. Catal., 2006, 348: 2560-2564
[35] 金瑛(Jin Y), 姚志军(Yao Z J), 张生勇(Zhang S Y), 姜茹(Jiang R), 孙晓莉(Sun X L). 有机化学(Chinese Journal of Organic Chemistry), 2007, 27(5): 602-606
[36] Dehury S D, Hariharakrishnan V S. Tetrahedron Lett., 2007, 48: 2493-2496
[37] Junttila M H, Hormi O O E. J. Org. Chem., 2009, 74(8): 3038-3047
[38] Chen H, Wang Q F, Sun X L, Luo J, Jiang R. Mendeleev Commun., 2010, 20: 104-105
[39] Tang W, Zhang X. Chem. Rev., 2003, 103: 3029-3070
[40] Blaser H U, Schmidt E. Asymmetric Catalysis on Industrial Scale. Weiheim: Wiley-VCH, 2004
[41] 张文虎(Zhang W H), 蔡燕(Cai Y), 刘湘(Liu X), 方云(Fang Y), 许建和(Xu J H). 化学进展(Progress in Chemistry), 2007, 19(10): 1537-1552
[42] Sonderegger O J, Ho G M W, Bürgi T, Baiker A. J. Catal., 2005, 230: 499-506
[43] Matharu D S, Morris D J, Clarkson G J, Wills M. Chem. Commun., 2006, 3232-3234
[44] Boaz N W, Ponasik J A, Large S E. Tetrahedron Lett., 2006, 47: 4033-4035
[45] Ohkuma T, Utsumi N, Watanabe M, Tsutsumi K, Arai N, Murata K. Org. Lett., 2007, 9(13): 2565-2567
[46] Kadyrov R, Koenigs R M, Brinkmann C, Voigtlaender D, Rueping M. Angew. Chem. Int. Ed., 2009, 48: 7556-7559
[47] 蒋成君(Jiang C J), 陈志荣(Chen Z R). 化学进展(Progress in Chemistry), 2008, 20(9): 1294-1305
[48] 王磊(Wang L), 李叶芝(Li Y Z), 黄化民(Huang H M), 方唯硕(Fang W S). 有机化学(Chinese Journal of Organic Chemistry), 2006, 26(9): 1208-1216
[49] Breinbauer R, Jacobsen E N. Angew. Chem. Int. Ed., 2000, 39: 3604-3607
[50] Rossbach B M, Leopold K, Weberskirch R. Angew. Chem. Int. Ed., 2006, 45: 1309-1312
[51] Zheng X L, Jones C W, Weck M. Adv. Synth. Catal., 2008, 350: 255-261
[52] Andrews P C, Fraser B H, Gee W J, Giera D, Junk P C, Massi M, Tuck K L. Polyhedron., 2010, 29: 1764-1770
[53] Singh S, Duffy C D, Shah S T A, Guiry P J. J. Org. Chem., 2008, 73: 6429-6432
[54] Alberti M N, Vassilikogiannakis G, Orfanopoulos M. Org. Lett., 2008, 10(18): 3997-4000
[55] Ishihara K, Kosugi Y, Sakakura A. Org. Lett., 2008, 10(15): 3191-3194
[56] Zhang P W, Terefenko E A, Bray J, Deecher D, Fensome A, Harrison J, Kim C. J. Med. Chem., 2009, 52: 5703-5711
[57] Grǒger H, Chamouleau F, Orologas N, Rollmann C, Drauz K, Hummel W, Weckbecker A, May O. Angew. Chem. Int. Ed., 2006, 45: 5677-5681

[1] 范克龙, 高利增, 魏辉, 江冰, 王大吉, 张若飞, 贺久洋, 孟祥芹, 王卓然, 樊慧真, 温涛, 段德民, 陈雷, 姜伟, 芦宇, 蒋冰, 魏咏华, 李唯, 袁野, 董海姣, 张鹭, 洪超仪, 张紫霞, 程苗苗, 耿欣, 侯桐阳, 侯亚欣, 李建茹, 汤国恒, 赵越, 赵菡卿, 张帅, 谢佳颖, 周子君, 任劲松, 黄兴禄, 高兴发, 梁敏敏, 张宇, 许海燕, 曲晓刚, 阎锡蕴. 纳米酶[J]. 化学进展, 2023, 35(1): 1-87.
[2] 景远聚, 康淳, 林延欣, 高杰, 王新波. MXene基单原子催化剂的制备及其在电催化中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(11): 2373-2385.
[3] 刘毅强, 裘依梅, 唐兴, 孙勇, 曾宪海, 林鹿. 化学催化葡萄糖异构化果糖[J]. 化学进展, 2021, 33(11): 2128-2137.
[4] 胡安东, 周顺桂, 叶捷. 生物杂化体介导的半人工光合作用:机理、进展及展望[J]. 化学进展, 2021, 33(11): 2103-2115.
[5] 乔颖, 腾娜, 翟承凯, 那海宁, 朱锦. 化学法催化纤维素高效水解成糖[J]. 化学进展, 2018, 30(9): 1415-1423.
[6] 王继乾*, 闫宏宇, 李洁, 张丽艳, 赵玉荣, 徐海*. 基于多肽自组装的人工金属酶[J]. 化学进展, 2018, 30(8): 1121-1132.
[7] 白东亚, 何军邀, 欧阳斌, 黄金, 王普. 手性芳基醇的生物催化不对称合成[J]. 化学进展, 2017, 29(5): 491-501.
[8] 朱脉勇*, 陈齐, 童文杰, 阚加瑞, 盛维琛. 四氧化三铁纳米材料的制备与应用[J]. 化学进展, 2017, 29(11): 1366-1394.
[9] 孙佳, 王普, 章鹏鹏, 黄金. 甘油在微生物代谢合成及生物催化中的应用[J]. 化学进展, 2016, 28(9): 1426-1434.
[10] 何桥, 殷中琼, 陈华保, 张祖民, 王显祥, 乐贵洲. 茚及其衍生物的催化不对称合成[J]. 化学进展, 2016, 28(6): 801-813.
[11] 赵亚男, 王梦凡, 齐崴, 苏荣欣, 何志敏. 基于肽组装凝胶的超分子模拟酶[J]. 化学进展, 2016, 28(11): 1664-1671.
[12] 赵媛, 曾金, 林英武. 基于蛋白质骨架的人工水解酶的理性设计[J]. 化学进展, 2015, 27(8): 1102-1109.
[13] 龚劲松, 李恒, 陆震鸣, 史劲松, 许正宏. 腈水解酶在医药中间体生物催化研究中的最新进展[J]. 化学进展, 2015, 27(4): 448-458.
[14] 冯旭东, 李春. 酶的改造及其催化工程应用[J]. 化学进展, 2015, 27(11): 1649-1657.
[15] 石玉刚, 党亚丽, 刘玉华, 白雪. 生物法与化学法制备硫酸软骨素[J]. 化学进展, 2014, 26(08): 1378-1394.
阅读次数
全文


摘要

手性芳基邻二醇的不对称合成