English
新闻公告
More
化学进展 2011, Vol. 23 Issue (0203): 569-588 前一篇   后一篇

• 综述与评论 •

染料敏化太阳能电池用敏化剂

李祥高*, 吕海军, 王世荣, 郭俊杰, 李靖   

  1. 天津大学化工学院 天津 300072
  • 收稿日期:2010-10-01 修回日期:2010-11-01 出版日期:2011-03-24 发布日期:2011-01-26
  • 通讯作者: e-mail: lixianggao@hotmail.com E-mail:lixianggao@hotmail.com
  • 基金资助:

    天津市自然科学基金项目(No.08JCZDJC16900)资助

Sensitizers of Dye-Sensitized Solar Cells

Li Xianggao*, Lü Haijun, Wang Shirong, Guo Junjie, Li Jing   

  1. School of Chemical Engineering and Technology, Tianjin University, Tianjin 300072, China
  • Received:2010-10-01 Revised:2010-11-01 Online:2011-03-24 Published:2011-01-26

染料敏化太阳能电池是太阳能电池的重要发展方向之一,染料敏化剂是影响电池光电转换效率的重要组分,也一直是太阳能电池材料的研究热点。经过20多年的研究,现已开发的光敏染料主要有金属配合物染料和纯有机染料两大类。本文依据染料结构特征,将金属配合物染料分为钌的多吡啶配合物、其它金属(如Os、Pt)的多吡啶配合物、卟啉及酞菁类配合物分别加以讨论,对其光敏性能进行了详细评述。纯有机染料结构主要遵循电子给体-π桥-电子受体的电子推拉体系(donor-π-acceptor,D-π-A),本文将其分为多烯类、香豆素类、咔唑类、吲哚类、芴类和三苯胺类染料分别阐述,详细讨论了各类有机染料结构和光电性能之间的关系。

Dye-sensitized solar cells (DSSCs) are one of the main development trends of solar cells. Dye sensitizer, which greatly affects the photoelectronic efficiency of solar cells, is all along an important research focus in the field of cell materials. The sensitizers used in DSSC are mainly divided into two types: metal complex dye and organic dye according to research results during recent twenty years. On the basis of different structures, the metal complex sensitizers utilized in DSSC can be classified into polypyridyl complex sensitizers of ruthenium and other metal such as osmium and platinum, metal porphyrin and phthalocyanine sensitizers, and their photoelectric conversion properties are reviewed in detail. Organic dye sensitizers with general structure of “donor (D)-π conjugation bridge-acceptor (A)” are widely used in DSSC because of their high molar extinction coefficient and low cost. The relations of photoelectric conversion properties with structures of organic dye sensitizers including oligoene dye, coumarin dye, carbazole dye, indoline dye, fluorene dye and triphenylamine dye are reviewed in detail.

中图分类号: 

()

[1] ORegan B, Grtzel M. Nature, 1991, 353: 737-740
[2] 张正华(Zhang Z H), 李陵岚(Li L L), 叶楚平(Ye C P), 杨平华(Yang P H). 有机太阳电池与塑料太阳电池(Organic Solar Cells and Plastic Solar Cells). 北京:化学工业出版社(Beijing: Chemical Industry Press), 2006. 1-8
[3] 杨术明(Yang S M). 染料敏化纳米晶太阳能电池(Dye-Sensitized Nanocrystalline Photovoltaic Solar Cells). 郑州: 郑州大学出版社(Zhengzhou: Zhengzhou University Press), 2007. 1-5
[4] Grtzel M. J. Photochem. Photobiol. C, 2003, 4: 145-153
[5] Kong F T, Dai S Y, Wang K J. Adv. OptoElectron., 2007, 1-13
[6] 李襄宏(Li X H). 复旦大学博士学位论文(Doctoral Dissertation of Fundan University), 2005
[7] Grtzel M. J. Photochem. Photobiol. A, 2004, 164: 3-14
[8] Grtzel M. Acc. Chem. Res., 2009, 42: 1788-1798
[9] Zakeeruddin S M, Grtzel M. Adv. Funct. Mater., 2009, 19: 2187-2202
[10] Nazeeruddin M K, Kay A, Rodicio I, Baker R H, Miiller E, Liska P, Vlachopoulos N, Grtzel M. J. Am. Chem. Soc., 1993, 115: 6382-6390
[11] Nazeeruddin M K, Angelis F D, Fantacci S, Selloni A, Viscardi G, Liska P, Ito S, Takeru B, Grtzel M. J. Am. Chem. Soc., 2005, 127: 16835-16847
[12] Nazeeruddin M K, Péchy P, Renouard T, Zakeeruddin S M, Humphry-Baker R H, Comte P, Liska Paul, Cevey L, Costa E, Shklover V, Spiccia L, Deacon G B, Bignozzi C A, Grtzel M. J. Am. Chem. Soc., 2001, 123: 1613-1624
[13] Wang P, Zakeeruddin S M, Moser J E, Nazeeruddin M K, Sekiguchi T, Grtzel M. Nat. Mater., 2003, 2: 402-407
[14] Wang P, Zakeeruddin S M, Baker R K, Moser J E, Grtzel M. Adv. Mater., 2003, 15: 2101-2104
[15] Lagref J J, Nazeeruddin M K, Grtzel M. Synth. Met., 2003, 138: 333-339
[16] Kawano R, Nazeeruddin M K, Sato A, Grtzel M, Watanabe M. Electrochem. Commun., 2007, 9: 1134-1138
[17] Kong F T, Dai S Y, Wang K J. Chin. J. Chem., 2007, 25: 168-171
[18] Wang P,Klein C, Moser J E, Baker R H, Ha N L C, Charvet R, Comte P, Zakeeruddin S M, Grtzel M. J. Phys. Chem. B, 2004, 108: 17553-17559
[19] Wang P, Klein C, Baker R H, Zakeeruddin S M, Grtzel M. J. Am. Chem. Soc., 2005, 127: 808-809
[20] Wang P, Zakeeruddin S M, Moser J E, Baker R H, Comte P, Aranyos V, Hagfeldt A, Nazeeruddin M K, Grtzel M. Adv. Mater., 2004, 16: 1806-1811
[21] Klein C, Nazeeruddin M K, Liska P, Censo D D, Hirata N, Palomares E, Durrant J R, Grtzel M. Inorg. Chem., 2005, 44: 178-180
[22] Chen C Y, Wang M K, Li J Y, Pootrakulchote N, Alibabaei L, Ngoc-le C H, Decoppet J D, Tsai J H, Grtzel C, Wu C G, Zakeeruddin S M, Grtzel M. Nano Lett., 2009, 3: 3103-3109
[23] Gao F F, Wang Y, Shi D, Zhang J, Wang M K, Jing X Y, Baker R H, Wang P, Zakeeruddin S M, Grtzel M. J. Am. Chem. Soc., 2008, 130: 10720-10728
[24] Yu Q J, Liu S, Zhang M, Cai N, Wang Y, Wang P. J. Phys. Chem. C, 2009, 113: 14559-14566
[25] Gao F F, Wang Y, Zhang J, Shi D, Wang M, Baker R H, Wang P, Zakeeruddin S M, Grtzel M. Chem. Commun., 2008, 2635-2637
[26] Gao F F, Cheng Y M, Yu Q J, Liu S, Shi D, Li Y H, Wang P. Inorg. Chem., 2009, 48: 2664-2669
[27] Cao Y M, Bai Y, Yu Q J, Cheng Y M, Liu S, Shi D, Gao F F, Wang P. J. Phys. Chem. C, 2009, 113: 6290-6297
[28] Karthikeyan C S, Peter K, Wietasch H, Thelakkat M. Sol. Energy Mater. Sol. Cells, 2007, 91: 432-439
[29] Hirata N, Lagref J J, Palomares E J, Durrant J R, Nazeeruddin M K, Grtzel M, Censo D D. Chem. Eur. J., 2004, 10: 595-602
[30] 凡素华(Fan S H), 王科志(Wang K Z). Chin. J. Inorg. Chem., 2008, 24: 1206-1212
[31] 凡素华(Fan S H), 杨维春(Yang W C), 王科志(Wang K Z). Acta Chim. Sinica, 2008, 66: 690-696
[32] Li X H, Gui J, Yang H, Wu W J, Li F Y, Tian H, Huang C. Inorg. Chim. Acta, 2008, 361: 2835-2840
[33] Jin Z Z, Masuda H, Yamanaka N, Minami M, Nakamura T, Nishikitani Y. Chem. Lett., 2009, 38: 44-45
[34] Jin Z Z, Masuda H, Yamanaka N, Minami M, Nakamura T, Nishikitani Y. J. Phys. Chem. C, 2009, 113: 2618-2623
[35] Sugihara H, Singh L P, Sayama K, Arakawa H, Nazeeruddin M K, Grtzel M. Chem. Lett., 1998, 1005-1006
[36] Yanagida M, Singh L P, Sayama K, Hara K, Katoh R, Islam A, Sugihara H, Arakawa H, Nazeeruddin M K, Grtzel M. J. Chem. Soc., Dalton Trans. 2000, 2817-2822
[37] Hara K, Sugihara H, Tachibana Y, Islam A, Yanagida M, Sayama K, Arakawa H. Langmuir, 2001, 17: 5992-5999
[38] Hara K, Horiuchi H, Katoh R, Singh L P, Sugihara H, Sayama K, Murata S, Tachiya M, Arakawa H. J. Phys. Chem. B, 2002, 106: 374-379
[39] Chen C Y, Lu H C, Wu C G, Chen J G, Ho K C. Adv. Funct. Mater., 2007, 17: 29-36
[40] Yanagida M, Islam A, Tachibana Y, Fujihashi G, Katoh R, Sugihara H, Arakawa H. New J. Chem., 2002, 26: 963-965
[41] Yanagida M, Yamaguchi T, Kurashige M, Hara K, Katoh R, Sugihara H, Arakawa H. Inorg. Chem., 2003, 42: 7921-7931
[42] Sauve G, Cass M E, Coia G, Doig S J, Lauermann I, Pomykal K E, Lewis N S. J. Phys. Chem. B, 2000, 104: 6821-6836
[43] Kuciauskas D, Monat J E, Villahermosa R, Gray H B, Lewis N S, McCusker J K. J. Phys. Chem. B, 2002, 106: 9347-9358
[44] Islam A, Sugihara H, Hara K, Singh L P, Katoh R, Yanagida M, Takahashi Y, Murata S, Arakawa H. Inorg. Chem., 2001, 40: 5371-5380
[45] Geary E A M, Hirata N, Clifford J, Durrant J R, Parsons S, Dawson A, Yellowlees L J, Robertson N. Dalton Trans., 2003, 3757-3762
[46] Lammi R K, Wagner R W, Ambroise A, Diers J R, Bocian D F, Kolten D, Lindsey J S. J Phys. Chem. B, 2001, 105: 5341-5352
[47] Kay A, Grtzel M. J. Phys. Chem., 1993, 97: 6272-6277
[48] Cherian S, Wamser C C. J. Phys. Chem. B, 2000, 104: 3624-3629
[49] Ma T, Inoue K, Yao K, Noma H, Shuji T, Abe E, Yu J, Wang X, Zhang B J. J. Electrochem. Soc., 2002, 537: 31-38
[50] Ma T L, Inoue K, Noma H, Yao K, Abe E. J. Photochem. Photobiol. A, 2002, 152: 207-212
[51] Nazeeruddin M K, Humphry-Baker R, Officer D L, Campbell W M, Burrell A K, Grtzel M. Langmuir, 2004, 20: 6514-6517
[52] Wang Q, Campbell W M, Bonfantani E E, Jolley K W, Officer D L, Walsh P J, Gordon K, Baker R H, Nazeeruddin M K, Grtzel M. J. Phys. Chem. B, 2005, 109: 15397-15409
[53] Campbell W M, Jolley K W, Wagner P, Wagner K, Walsh P J, Gordon K C, Mende L S, Nazeeruddin M K, Wang Q, Grtzel M, Office D L. J. Phys. Chem. C, 2007, 111: 11760-11762
[54] Park J K, Lee H R, Chen J P, Shinokubo H, Osuka A, Kim D. J. Phys. Chem. C, 2008, 112: 16691-16699
[55] Lin C Y, Lo C F, Luo L Y, Lu H P, Hung C S, Diau E W G. J. Phys. Chem. C, 2009, 113: 755-764
[56] Liu Y J, Xiang N, Feng X M, Shen P, Zhou W P, Weng C, Zhao B, Tan S T. Chem. Commun., 2009, 2499-2501
[57] Bessho T, Zakeeruddin S M, Yeh C Y, Diau E W G, Grtzel M. Angew. Chem. Int. Ed., 2010, 49: 6646-6649
[58] 黄金陵(Huang J L), 彭亦如(Peng Y R), 陈耐生(Chen N S). 光谱学与光谱分析(Spectrosc. Spectral Anal.), 2001, 21: 1-6
[59] Nazeeruddin M K, Humohry-Baker R, Grtzel M, Wohele D, Schnurpfeil G, Schneider G, Hirth A, Trombach N. J. Porphyrins Phthalocyanines, 1999, 3: 230-237
[60] He J J, Benk G, Korodi F, Polivka T, Lomoth R, kermark B, Sun L C, Hagfeldt A, Sundstrm V. J. Am. Chem. Soc., 2002, 124: 4922-4932
[61] Reddy P Y, Giribabu L, Lyness C, Snaith H J, Vijaykumar C, Chandrasekharam M, Lakshmikantam M, Yum J H, Kalyanasundaram K, Grtzel M, Nazeeruddin M K. Angew. Chem. Int. Ed., 2007, 46: 373-376
[62] Cid J J, Yum J H, Jang S R, Nazeeruddin M K, Ferrero E M, Palomares E, Ko J, Grtzel M, Torres T. Angew. Chem. Int. Ed., 2007, 46: 8358-8362
[63] Chen Y S, Zeng Z G, Li C, Wang W, Wang X S, Zhang B W. New J. Chem., 2005, 29: 773-776
[64] Hara K, Kurashige M, Ito S, Shinpo A, Suga S, Sayama K, Arakawa H. Chem. Commun., 2003, 252-253
[65] Kitamura T, Ikeda M, Shigaki K, Inoue T, Anderson N A, Ai X, Lian T Q, Yanagida S. Chem. Mater., 2004, 16: 1806-1812
[66] Hara B K, Sato T, Katoh R, Furube A, Yoshihara T, Miki M, Kurashige M, Ito S, Shinpo A, Suga S, Arakawa H. Adv. Funct. Mater., 2005, 15: 246-252
[67] Hara K, Sayama K, Ohga Y, Shinpo A, Suga S, Arakawa H. Chem. Commun., 2001, 569-570
[68] Hara K, Tachibana Y, Ohga Y, Shinpo A, Suga S, Sayama K, Sugihar H, Arakawaa H. Sol. Energy Mater. Sol. Cells, 2003, 77: 89-103
[69] Hara K, Sato T, Katoh R, Furube A, Ohga Y, Shinpo A, Suga S, Sayama K, Sugihara H, Arakawa H. J. Phys. Chem. B, 2003, 107: 597-606
[70] Hara K, Kurashige M, Dan-oh Y, Kasada C, Shinpo A, Suga S, Sayama K, Arakawa H. New J. Chem., 2003, 27: 783-785
[71] Hara K, Dan-oh Y, Kasada C, Ohga Y, Shinpo A, Suga S, Sayama K, Arakawa H. Langmuir, 2004, 20: 4205-4210
[72] Hara K, Wang Z S, Sato T, Furube A, Katoh R, Sugihara H, Dan-oh Y, Kasada C, Shinpo A, Suga S. J. Phys. Chem. B, 2005, 109: 15476-15482
[73] Hara K, Miyamoto K, Abe Y, Yanagida M. J. Phys. Chem. B, 2005, 109: 23776-23778
[74] Wang Z S, Cui Y, Dan-oh Y, Kasada C, Shinpo A, Hara K. J. Phys. Chem. C, 2007, 111: 7224-7230
[75] Wang Z S, Cui Y, Hara K, Dan-oh Y, Kasada C, Shinpo A. Adv. Mater., 2007, 19: 1138-1141
[76] Koumura N, Wang Z S, Mori S, Miyashita M, Suzuki E, Hara K. J. Am. Chem. Soc., 2006, 128: 14256-14257
[77] Wang Z S, Koumura N, Cui Y, Takahashi M, Sekiguchi H, Mori A, Kubo T, Furube A, Hara K. Chem. Mater., 2008, 20: 3993-4003
[78] Kim D, Lee J K, Kang S O, Ko J. Tetrahedron, 2007, 63: 1913-1922
[79] Horiuchi T, Miura H, Uchida S. Chem. Commun., 2003, 3036-3037
[80] Horiuchi T, Miura H, Sumioka K, Uchida S. J. Am. Chem. Soc., 2004, 126: 12218-12219
[81] Ito S, Zakeeruddin S M, Baker R H, Liska P, Charvet R, Comte P, Nazeeruddin M K, Péchy P, Takata M, Miura H, Uchida S, Grtzel M. Adv. Mater., 2006, 18: 1202-1205
[82] Ito S, Miura H, Uchida S, Takata M, Sumioka K, Liska P, Comte P, Péchy P, Grtzel M. Chem. Commun., 2008, 5194-5196
[83] Kim D, Song K, Kangc M S, Lee J W, Kang S O, Ko J. J. Photochem. Photobiol. A, 2009, 201: 102-110
[84] Liu B, Zhu W H, Zhang Q, Wu W J, Xu M, Ning Z J, Xie Y S, Tian H. Chem. Commun., 2009, 1766-1768
[85] Ham H W, Kim Y S. Thin Solid Films, 2010, 518: 6558-6563
[86] Kim S, Lee J K, Kang S O, Ko J, Yum J H, Fantacci S, Angelis F D, Censo D D, Nazeeruddin M K, Grtzel M. J. Am. Chem. Soc., 2006, 128: 16701-16707
[87] Kim S, Choi H, Kim D, Song K, Kang S O, Ko J. Tetrahedron, 2007, 63: 9206-9212
[88] Kim S, Choi H, Baik C, Song K, Kang S O, Ko J. Tetrahedron, 2007, 63: 11436-11443
[89] Choi J, Lee J K, Song K, Kang S O, Ko J. Tetrahedron, 2007, 63: 3115-3121
[90] Choi H, Baik C, Kang S O, Ko J, Kang M S, Nazeeruddin M K, Grtzel M. Angew. Chem., 2008, 120: 333-336
[91] Qin H, Wenger S, Xu M, Gao F F, Jing X Y, Wang P, Zakeeruddin S M, Grtzel M. J. Am. Chem. Soc., 2008, 130: 9202-9203
[92] Xu M F, Wenger S, Bala H, Shi D, Li R Z, Zhou Y Z, Zakeeruddin S M, Grtzel M, Wang P. J. Phys. Chem. C, 2009, 113: 2966-2973
[93] Baik C, Kima D, Kang M S, Kang S Z, Ko J, Nazeeruddin M K, Grtzel M. J. Photochem. Photobiol. A, 2009, 201: 168-174
[94] Hwang S, Lee J H, Park C, Lee H, Kim C, Park C, Lee M H, Lee W, Park J, Kim K, Park N G, Kim C. Chem. Commun., 2007, 4887-4889
[95] Li G, Jiang K J, Li Y F, Li S L, Yang L M. J. Phys. Chem. C, 2008, 112: 11591-11599
[96] Liu W H, Wu I C, Lai C H, Lai C H, Chou P T, Li Y T, Chen C L, Hsu Y Y, Yun C Y. Chem. Commun., 2008, 5152-5154
[97] Zhang J L, Bala H, Cheng Y M, Shi D, Lü X J, Yu Q J, Wang P. Chem. Commun., 2009, 2198-2200
[98] Zeng W D, Cao Y M, Bai Y, Wang Y H, Shi Y S, Zhang M, Wang F F, Pan C Y, Wang P. Chem. Mater., 2010, 22: 1915-1925
[99] Hagberg D P, Yum J H, Lee H, Angelis F D, Marinado T, Karlsson K M, Baker R H, Sun L C, Hagfeldt A, Grtzel M, Nazeeruddin M K. J. Am. Chem. Soc., 2008, 130: 6259-6266
[100] Li G, Zhou Y F, Cao X B, Bao P, Jiang K J, Lin Y, Yang Y M. Chem. Commun., 2009, 2201-2203
[101] Guo F L, Qu S Y, Wu W J, Li J, Ying W J, Hua J L. Synth. Met., 2010, 160: 1767-1773
[102] Teng C, Yang X C, Yang C, Tian H N, Li S F, Wang X N, Hagfeldt A, Sun L C. J. Phys. Chem. C, 2010, 114: 11305-11313

[1] 郭琪瑶, 段加龙, 赵媛媛, 周青伟, 唐群委. 混合能量采集太阳能电池―从原理到应用[J]. 化学进展, 2023, 35(2): 318-329.
[2] 薛朝鲁门, 刘宛茹, 白图雅, 韩明梅, 莎仁, 詹传郎. 非富勒烯受体DA'D型稠环单元的结构修饰及电池性能研究[J]. 化学进展, 2022, 34(2): 447-459.
[3] 杜宇轩, 江涛, 常美佳, 戎豪杰, 高欢欢, 尚玉. 基于非稠环电子受体的有机太阳能电池材料与器件[J]. 化学进展, 2022, 34(12): 2715-2728.
[4] 韩文亮, 董林洋. 基于硫酸根自由基的先进氧化活化方法及其在有机污染物降解上的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(8): 1426-1439.
[5] 杨英, 马书鹏, 罗媛, 林飞宇, 朱刘, 郭学益. 多维CsPbX3无机钙钛矿材料的制备及其在太阳能电池中的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(5): 779-801.
[6] 杨英, 罗媛, 马书鹏, 朱从潭, 朱刘, 郭学益. 钙钛矿太阳能电池电子传输层的制备及应用[J]. 化学进展, 2021, 33(2): 281-302.
[7] 徐翔, 李坤, 魏擎亚, 袁俊, 邹应萍. 基于非富勒烯小分子受体Y6的有机太阳能电池[J]. 化学进展, 2021, 33(2): 165-178.
[8] 谭莎, 马建中, 宗延. 聚(3,4-乙烯二氧噻吩)∶聚苯乙烯磺酸/无机纳米复合材料的制备及应用[J]. 化学进展, 2021, 33(10): 1841-1855.
[9] 周亿, 胡晶晶, 孟凡宁, 刘彩云, 高立国, 马廷丽. 2D钙钛矿太阳能电池的能带调控[J]. 化学进展, 2020, 32(7): 966-977.
[10] 孟凡宁, 刘彩云, 高立国, 马廷丽. 界面修饰策略在钙钛矿太阳能电池中的应用[J]. 化学进展, 2020, 32(6): 817-835.
[11] 马晓辉, 杨立群, 郑士建, 戴其林, 陈聪, 宋宏伟. 全无机钙钛矿太阳电池: 现状与未来[J]. 化学进展, 2020, 32(10): 1608-1632.
[12] 王蕾, 周勤, 黄禹琼, 张宝, 冯亚青. 界面钝化策略:提高钙钛矿太阳能电池的稳定性[J]. 化学进展, 2020, 32(1): 119-132.
[13] 谭远铭, 孟皓, 张霞. 功能化MOFs及MOFs/聚合物复合膜在有机染料和重金属离子吸附分离中的应用[J]. 化学进展, 2019, 31(7): 980-995.
[14] 闫业玲, 曹俊媚, 孟凡宁, 王宁, 高立国, 马廷丽. 大面积钙钛矿太阳能电池[J]. 化学进展, 2019, 31(7): 1031-1043.
[15] 许頔, 沈沪江*, 袁慧慧, 王炜, 解俊杰. 聚(3,4-乙撑二氧噻吩)基电极材料:制备、改性及在电子器件中的应用[J]. 化学进展, 2018, 30(2/3): 252-271.
阅读次数
全文


摘要

染料敏化太阳能电池用敏化剂