English
新闻公告
More
化学进展 2010, Vol. 22 Issue (11): 2165-2172 前一篇   后一篇

• 综述与评论 •

多糖基分子印迹功能材料*

王红飞  张黎明**   

  1. (中山大学化学与化学工程学院 广州510275)
  • 收稿日期:2010-02-24 修回日期:2010-04-30 出版日期:2010-11-24 发布日期:2010-10-20
  • 通讯作者: 张黎明 E-mail:cedc61@zsu.edu.cn; ceszhlm@mail.sysu.edu.cn
  • 基金资助:

    国家自然科学基金;教育部高等学校博士点基金

Molecularly Imprinted Functional Materials Based on Polysaccharides

Wang Hongfei  Zhang Liming**   

  1. (School of Chemistry and Chemical Engineering, Sun Yat-Sen University, Guangzhou 510275, China)
  • Received:2010-02-24 Revised:2010-04-30 Online:2010-11-24 Published:2010-10-20
  • Contact: Zhang Liming E-mail:cedc61@zsu.edu.cn; ceszhlm@mail.sysu.edu.cn

多糖基分子印迹功能材料因具原料来源广泛、生物相容性和生物降解性好等优点,近年来引起国内外广泛关注。本文综述了利用环糊精、壳聚糖、纤维素、海藻酸、琼脂、淀粉等天然多糖制备分子印迹功能材料的主要方法,包括直接交联法、接枝共聚交联法和溶胶-凝胶技术,评述了其在分离、生物传感、药物传输、蛋白质复性等方面的应用,并对其未来的发展进行了展望。

In recent years, molecularly imprinted materials (MIMs) based on polysaccharides have attracted great attention due to their abundant raw materials, good biodegradability and biocompatibility. In this paper, the preparation methods of MIMs based on natural polysaccharides such as cyclodextrin, chitosan, cellulose, alginic acid, agarose and starch are reviewed, including direct crosslinking, graft-copolymerization crosslinking and sol-gel technique. Their applications in separation, solid phase extraction, biosensing, drug delivery and protein refolding are discussed. In addition, the development trend of polysaccharide-based MIMs is prospected.

Contents
1 Introduction
2 Preparation methods of MIMs
2.1 Direct crosslinking
2.2 Graft-copolymerization crosslinking
2.3 Sol-gel technique
3 Applications of MIMs
3.1 Metal ion separation
3.2 Chiral separation
3.3 Peptide and protein separation
3.4 Solid phase extraction
3.5 Biosensing
3.6 Drug delivery
3.7 Protein refolding
4 Prospect

中图分类号: 

()

[1] Shi H Q, Tsai W B, Garrison M D, Ferrari S, Ratner B D. Nature, 1999, 398: 593—597
[2] Holthoff E L, Bright F V. Acc. Chem. Res., 2007, 40: 756—767
[3] 李婧娴(Li J X), 董声雄(Dong S X), 龚琦(Gong Q),李晓(Li X). 高分子通报(Chinese Polymer Bulletin), 2007, 1: 40—44
[4] 司汴京(Si B J), 陈长宝(Chen C B), 周杰(Zhou J). 化学进展(Progress in Chemistry), 2009, 21(9):1813—1819
[5] Ouyang R, Lei J P, Ju H X, Xue Y D. Adv. Funct. Mater., 2007, 17: 3223—3230
[6] Aburto J, Le B S. Macromolecules, 2004, 37: 2938—2943
[7] 雷建都(Lei J D), 谭天伟(Tan T W). 化学通报(Chemistry Bulletin), 2002, 4: 265—268
[8] 吴浩(Wu H), 李海涛(Li H T), 徐满才(Xu M C). 离子交换与吸附(Ion Exchange and Adsorption), 2006, 22(4): 356—362
[9] Mohammad A E, Razieh Y. Biochim. Biophys. Acta, 2007, 1770: 943—950
[10] Asanuma H, Kakazu M, Shibata M, Hishiya T, Komiyama M. Chem. Commun., 1997, 20: 1971—1972
[11] Asanuma H, Kajiya K, Hishiya T, Komiyama M. Chem. Lett., 1999, 7: 665—666
[12] Liu H M, Liu C H, Yang X J, Zeng S J, Xiong Y Q, Xu W J. Anal. Chim. Acta, 2008, 628: 87—94
[13] Song S H, Shirasaka K, Katayama M, Nagaoka S, Yoshihara S, Osawa T, Sumaoka J, Asanuma H, Komiyama M. Macromolecules, 2007, 40: 3530—3532
[14] Ng S M, Narayanaswamy R. Sens. Actuat. B, 2009, 139: 156—165
[15] Zhong N, Byun H S, Bittman R. Tetrahedron Lett., 2001, 42: 1839—1841
[16] Asanuma H, Akiyama T, Kajiya K, Kajiya K, Hishiya T, Komiyama M. Anal. Chim. Acta, 2001,435: 25—33
[17] Xia Y Q, Guo T Y, Song M D, Zhang B. Biomacromolecules, 2005, 6: 2601—2606
[18] Jiang Z Y, Yu Y X, Wu H. J. Mem. Sci., 2006, 280: 876—882
[19] Huang W Q, Han L J, Li C X, He B L. Chinese J. React. Poly., 1999, 8: 6—11
[20] 王红飞(Wang H F), 唐春燕(Tang C Y), 张黎明(Zhang L M). 全国生物材料大会论文集(Procedings of Chinese Biomaterials Congress). 成都(Chengdu), 2010, P—1—5
[21] 张春静(Zhang C J), 钟世安(Zhong S A). 膜科学与技术(Membrane Science and Technology), 2008, 28(4): 59—62
[22] Rajinder S G, Manuel M, Gustavo L. Micropor. Mesopor. Mater., 2005, 85: 129—135
[23] Bodhibukkana C, Srichana T, Kaewnopparat S, Tangthong N, Bouking P, Martin G P, Suedee R. J. Control. Release, 2006, 113: 43—56
[24] 李婧娴(Li J X), 董声雄(Dong S X), 苗晶(Miao J). 膜科学与技术(Membrane Science and Technology), 2009, 29(1): 8—12
[25] 张茂升(Zhang M S), 黄佳蓉(Huang J R), 唐丽萍(Tang L P). 化学学报(Acta Chemical Sinica), 2009, 67(24): 2840—2844
[26] Wu H, Zhao Y Y, Nie M C, Jiang Z Y. Sep. Purif. Technol., 2009, 68: 97—104
[27] Zhao K Y, Cheng G X, Huang J J, Ying X G. React. Funct. Polym., 2008, 68: 732—741
[28] Lin Y, Tang S Q, Mao X, Bao L. J. Biomed. Mater. Res., Part A, 2008, 85A(3): 573—581
[29] Kriz D, Mosbach K. Anal. Chim. Acta, 1995, 300: 71—75
[30] Silvestri D, Barbani N. Cristallini C, Giusti P, Ciardelli G. J. Mem. Sci., 2006, 282: 284—295
[31] 王红飞(Wang H F), 张黎明(Zhang L M), 唐春燕(Tang C Y). CN 101543766, 2009
[32] 王红飞(Wang H F), 张黎明(Zhang L M), 唐春燕(Tang C Y), 杨浩(Yang H). CN 101696281-A, 2009
[33] 吴洪(Wu H), 赵艳艳(Zhao Y Y), 喻应霞(Yu Y X), 姜忠义(Jiang Z Y).功能高分子学报(Journal of Functional Polymers), 2007, 19/20(3): 262—266
[34] 农兰平(Nong L P), 黄敏(Huang M), 庄玉萍(Zhuang Y P). 化学研究(Chemical Research), 2009, 20(3): 15—18
[35] 黄丽梅(Huang L M), 马秀玲(Ma X L). 广州化学(Guangzhou Chemistry), 2009, 34(1): 27—31
[36] Hishiya T, Asanuma H, Komiyama M. J. Am. Chem. Soc., 2002, 124: 570—575
[37] Tsai H A, Syu M J. Biomaterials, 2005, 26: 2759—2766
[38] Asanuma H, Hishiya T, Komiyama M. Adv. Mater., 2000, 12: 1019—1030
[39] 孙向英(Sun X Y), 周政(Zhou Z), 刘斌(Liu B). 高等学校化学学报(Chemical Journal of Chinese Universities), 2006, 27(8): 1443—1447
[40] 付志高(Fu Z G), 苏海佳(Su H J), 谭天伟(Tan T W). 化工学报(Journal of Chemical Industry and Engineering), 2004, 55(6): 958—962
[41] Espinosa-Garcia B M, Argueelles-Monal W M, Hernandez J, Felix-Valenzuela L, Acosta N, Goycoolea F M. Biomacromolecules, 2007, 8: 3355—3364
[42] Guo T Y, Xia Y Q, Hao G J, Song M D, Zhang B H. Biomaterials, 2004, 25: 5905—5912
[43] Guo T Y, Xia Y Q, Wang J, Song M D, Zhang B H. Biomaterials, 2005, 26: 5737—5745
[44] Okutucu B, Zihnioglu F, Telefoncu A. J. Biomed. Mater. Res., Part A, 2008, 84A(3): 842—845
[45] Xu Z F, Kuang D Z, Liu L, Deng Q Y. J. Pharmaceut. Biomed. Anal., 2007, 45: 54—61
[46] Guo T Y, Xia Y Q, Hao G J, Zhang B H, Fu G Q, Yuan Z, He B L, Kennedy J F. Carbohyd. Polym., 2005, 62: 214—221
[47] Hattori K, Hiwatari M, Iiyama C, Yoshimi Y, Kohori F, Sakai K, Piletsky S A. J. Mem. Sci., 2004, 233: 169—173
[48] Matsuishi T, Shimada T, Morihara K. Chem. Lett., 1992, (10): 1921—1924
[49] Tan C J, Chua H G, Ker K H, Tong Y W. Anal. Chem., 2008, 80: 683—692
[50] Qin L, He X W, Li W Y, Zhang Y K. J. Chromatogr. A, 2008, 1187: 94—102
[51] 田晓琴(Tian X Q), 冯芳(Feng F), 狄斌(Di B), 苏梦翔(Su M X). 中国药科大学学报(Journal of China Pharmaceutical University), 2009, 40(5): 435—439
[52] Li F, Jiang H Q, Zhang S S. Talanta, 2007, 71: 1487—1493
[53] Birlik E, Ersoez A, Denizli A, Say R. Anal. Chim. Acta, 2006, 565: 145—151
[54] Ren Y M, Zhang L M, Zhao D. Desalination, 2008, 228: 135—149
[55] Li C Q, Pan J M, Gao J Yan Y S, Zhao G Q. Chinese Chem. Lett., 2009, 20: 985—989
[56] Li Q, Su H J, Li J, Tan T W. Proc. Biochem., 2007, 42: 379—383
[57] Shawky H A. J. Appl. Polym. Sci., 2009, 114: 2608—2615
[58] Su H J, Li J, Tan T W. Biochem. Eng. J., 2008, 39: 503—509
[59] 阳奇(Yang Q), 邓新华(Deng X H), 郑娜(Zheng N), 苏海佳(Su H J), 谭天伟(Tan T W). 环境污染与防治(Environmental Pollution & Control), 2006, 28(1): 14—16
[60] 魏俊(Wei J), 孙向英(Sun X Y), 刘斌(Liu B). 应用化学(Chinese Journal of Applied Chemistry), 2006, 23(12): 1336—1341
[61] Bergmann N M, Peppas N A. Prog. Polym. Sci., 2008, 33: 271—288
[62] 马豫峰(Ma Y F), 蔡继业(Cai J Y). 高分子材料科学与工程(Polymer Materials Science and Engineering), 2007, 23(2): 235—237
[63] Fu G Q, Yu H, Zhu J. Biomaterials, 2008, 29: 2138—2142
[64] Asanuma H, Kakazu M, Shibata M, Hishiya T, Komiyama M. Supramol. Sci., 1998, 5: 417—421
[65] Egawa Y, Shimura Y, Nowatari Y, Aiba D, Juni K. Int. J. Pharmaceut., 2005, 293: 165—170
[66] 张春静(Zhang C J), 钟世安(Zhong S A). 膜科学与技术(Membrane Science and Technology), 2008, 28(5): 100—102
[67] Hillberg A L, Brain K R, Allender C J. Adv. Drug Deliver. Rev., 2005, 57: 1875— 1889
[68] Roche P J R, Ng S M, Narayanaswamy R, Goddard N, Page K M. Sens. Actuat. B, 2009, 139: 22—29
[69] Hsieh R Y, Tsai H A, Syu M J. Biomaterials, 2006, 27: 2083—2089
[70] 潘勇(Pan Y), 伍智仲(Wu Z Z), 曹丙庆(Cao B Q), 黄启斌(Huang Q B). 现代科学仪器(Modern Scientific Instruments), 2008, (1): 64—67
[71] 张挪威(Zhang N W), 丁明星(Ding M X), 刘国艳(Liu G Y), 宋巍巍(Song W W), 柴春彦(Cai C Y). 化学学报(Acta Chemical Sinica), 2008, 66(17): 1961—1966
[72] Cunliffe David, Kirby A, Alexander C. Adv. Drug Deliver. Rev., 2005, 57, 1836—1853.
[73] 王学军(Wang X J), 许振良(Xu Z L), 杨座国(Yang Z G), 邴乃慈(Bing N C). 化学进展(Progress in Chemistry), 2007, 19: 805—812
[74] Yang Y, Long Y Y, Cao Q, Li K A, Liu F. Anal. Chim. Acta, 2008, 606: 92—97
[75] 刘晓阳(Liu X Y), 黄星(Huang X), 闫明(Yan M), 刘铮(Liu Z). 过程工程学报(The Chinese Journal of Process Engineering), 2004, 4: 114—120
[76] Haruki M, Konnai Y, Shimada A, Shimada A, Takeuchi H. Biotechnol. Prog., 2007, 23: 1254—1257

[1] 周天瑜, 王彦博, 赵翌琳, 李洪吉, 刘春波, 车广波. 水相识别分子印迹聚合物在样品预处理中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(5): 1124-1135.
[2] 田浩, 李子木, 汪长征, 许萍, 徐守芳. 分子印迹荧光传感构建及应用[J]. 化学进展, 2022, 34(3): 593-608.
[3] 陈雅琼, 宋洪东, 吴懋, 陆扬, 管骁. 蛋白质-多糖复合体系在活性物质传递中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(10): 2267-2282.
[4] 侯慧鹏, 梁阿新, 汤波, 刘宗坤, 罗爱芹. 光子晶体生化传感器的构建及应用[J]. 化学进展, 2021, 33(7): 1126-1137.
[5] 王玉冰, 陈杰, 延卫, 崔建文. 共轭微孔聚合物的制备与应用[J]. 化学进展, 2021, 33(5): 838-854.
[6] 林建云, 罗时荷, 杨崇岭, 肖颖, 杨丽庭, 汪朝阳. 生物基高分子型止血材料和伤口敷料[J]. 化学进展, 2021, 33(4): 581-595.
[7] 刘育坚, 刘智敏, 许志刚, 李攻科. 搅拌棒吸附萃取技术[J]. 化学进展, 2020, 32(9): 1334-1343.
[8] 卢芸, 李景鹏, 张燕, 仲国瑞, 刘波, 王慧庆. 木基炭微纳功能骨架[J]. 化学进展, 2020, 32(7): 906-916.
[9] 王子瑄, 王跃飞, 齐崴, 苏荣欣, 何志敏. DNA-多肽复合分子的设计、组装与应用[J]. 化学进展, 2020, 32(6): 687-697.
[10] 谢晓纹, 马晓国, 郭丽慧. 分子印迹聚合物用于环境内分泌干扰物的检测与去除[J]. 化学进展, 2019, 31(12): 1749-1758.
[11] 左继浩, 陈嘉慧, 文秀芳, 徐守萍, 皮丕辉. 用于分离油水乳液的先进材料[J]. 化学进展, 2019, 31(10): 1440-1458.
[12] 白蕾, 王艳凤, 霍淑慧, 卢小泉. 金属-有机骨架及其功能材料在食品和水有害物质预处理中的应用[J]. 化学进展, 2019, 31(1): 191-200.
[13] 管杰, 孙玲娜, 徐琴*, 胡效亚*. 分子印迹型二氧化钛及其复合材料的合成和应用[J]. 化学进展, 2018, 30(11): 1749-1760.
[14] 杨钰昆, 王小敏, 方国臻, 云雅光, 郭婷, 王硕. 基于分子印迹技术的电化学发光分析[J]. 化学进展, 2016, 28(9): 1351-1362.
[15] 王荣民, 孙康祺, 王建凤, 何玉凤, 宋鹏飞, 熊玉兵. 天然高分子复合羟基磷灰石材料的制备与应用[J]. 化学进展, 2016, 28(6): 885-895.
阅读次数
全文


摘要

多糖基分子印迹功能材料*