English
新闻公告
More
化学进展 2010, Vol. 22 Issue (09): 1679-1686   后一篇

• 特约稿 •

有机小分子催化的β-酮酯不对称α-官能化反应

方玲  石岩  朱成建*   

  1. ( 南京大学化学化工学院 南京 210093)
  • 收稿日期:2010-03-01 修回日期:2010-03-30 出版日期:2010-09-24 发布日期:2010-10-20
  • 通讯作者: 朱成建 E-mail:cjzhu@nju.edu.cn

Organocatalytic Asymmetric α-Functionalization of β-Ketoesters

Fang Ling   Shi Yan   Zhu Chengjian*   

  1. ( School of Chemistry and Chemical Engineering, Nanjing University, Nanjing 210093, China )
  • Received:2010-03-01 Revised:2010-03-30 Online:2010-09-24 Published:2010-10-20
  • Contact: Zhu Chengjian E-mail:cjzhu@nju.edu.cn

有机小分子催化的不对称反应是目前有机化学的研究热点之一。β-酮酯是一类具有活泼次甲基的“软”亲核试剂,可以在有机碱或者金属路易斯酸的催化下进行α-官能化反应。本文详细介绍了有机催化的β-酮酯的不对称α-官能化反应的最新研究进展,并对不同亲电试剂参与β-酮酯的α-官能化反应进行了简要评述。

Asymmetric organocatalysis has attracted a considerable amount attention for organic chemists. Due to the α-acidic hydrogen, β-ketoesters could be functionalized in the presence of organic base or metal Lewis acid. Recent development of organocatalytic asymmetric α-functionalization of β-ketoesters reactions is reviewed, and various electrophiles of these reactions are described.

Contents 
1 Introduction
2 The formation of carbon-carbon bond
2.1 The asymmetric α- alkylation of β-keto esters
2.2 The asymmetric addition of β-keto esters
2.3 The asymmetric conjugate addition of β-keto esters to α, β-unsaturated compounds
2.4 The asymmetric α-alkynylation of β-keto esters
2.5 The asymmetric  α-arylation and vinylic substitution of β-keto esters
2.6 The asymmetric domino reaction of β-keto esters
2.7 The asymmetric ring-opening of β-keto esters and aziridines 
3 The formation of carbon-heteroatom bond
3.1 The asymmetric amination of β-keto esters
3.2 The asymmetric hydroxylation of β-keto esters
3.3 The asymmetric α-sulfenylation of β-keto esters
3.4 The asymmetric α-halogenation of β-keto esters 
4 Conclusion and prospects

中图分类号: 

()

[1 ] For recent reviews, see: ( a ) Berkessel A, Grger H.
Asymmetric Organocatalysis. Weinheim: Wiley-VCH,2005
( b) Dalko P I,Moisan L. Angew. Chem. Int. Ed. ,2004,43:
5138—5175
( c) Seayad J,List B. Org. Biomol. Chem. ,2005,3: 719—
724
( d) Special Issue: “Asymmetric Organocatalysis”,Acc. Chem.
Res. ,2004,37: 487—631
( e ) Special Issue: “Organocatalysis”,Chem. Rev. ,2007,
107: 5413—5883
( f) Dondoni A,Massi A. Angew. Chem. Int. Ed. ,2008,47:
4638—4660
( g) List B,Yang J W. Science,2006,313: 1584—1586
[2 ] 早期还有季膦盐的报道:Manabe K. Tetrahedron,1998,54:
14465—14476
[3 ] Ooi T, Miki T, Taniguchi M, Shiraishi M, Takeuchi M,
Maruoka K. Angew. Chem. Int. Ed. ,2003,42: 3796—3798
[4 ] Ooi T,Miki T,Fukumoto K,Maruoka K. Adv. Synth. Catal. ,
2006,348: 1539—1542
[5 ] Park E J,Kim M H,Kim D Y. J. Org. Chem. ,2004,69:
6897—6899
[6 ] See for example: ( a) Trost B M,Terrell L. J. Am. Chem.
Soc. ,2003,125: 338—339
( b) Juhl K,Gathergood N,Jrgensen K A. Angew. Chem. Int.
Ed. ,2001,40: 2995—2997
[7 ] ( a) Lou S,Taoka B M,Ting A,Schaus S E. J. Am. Chem.
Soc. ,2005,127: 11256—11257
( b) Poulsen T B,Alemparte C,Saaby S,Bella M,Jrgensen K
A. Angew. Chem. Int. Ed. ,2005,44: 2896—2899
[8 ] Ting A,Lou S,Schaus S E. Org. Lett. ,2006,8: 2003—2006
[9 ] Song J,Wang Y,Deng L. J. Am. Chem. Soc. ,2006,128:6048—6049
[10] Tillman A L, Ye J, Dixon D J. Chem. Commun. ,2006,
1191—1193
[11] Yamaoka Y,Miyabe H, Yasui Y, Takemoto Y. Synthesis,
2007,2571—2575
[12] Szllsi G,Bartók M. Chirality,2001,13: 614—618
[13] ( a) Brandes S,Niess B,Bella M,Prieto A,Overgaard J,
Jrgensen K A. Chem. Eur. J. ,2006,12: 6039—6052
( b) Wang J,Li H,Zu L,Jiang W,Xie H,Duan W,Wang W.
J. Am. Chem. Soc. ,2006,128: 12652—12653
[14] ( a) Wu F,Li H,Hong R,Deng L. Angew. Chem. Int. Ed. ,
2006,45: 947—950
( b) Wu F,Hong R,Khan J,Liu X,Deng L. Angew. Chem.
Int. Ed. ,2006,45: 4301—4305
[15] Bartoli G,Bosco M,Carlone A,Cavall A,Locatelli M,Mazzanti
A,Ricci P,Sambri L,Melchiorre P. Angew. Chem. Int. Ed. ,
2006,45: 4966—4970
[16] Capuzzi M,Perdicchia D,Jrgensen K A. Chem. Eur. J. ,
2008,14: 128—135
[17] Li H,Wang Y,Tang L,Deng L. J. Am. Chem. Soc. ,2004,
126: 9906—9907
[18] ( a)Okino T,Hoashi Y,Furukawa T,Xu X,Takemoto Y. J.
Am. Chem. Soc. ,2005,127: 119—125
( b) Zhang Z,Dong X,Chen D,Wang C. Chem. Eur. J. ,
2008,14: 8780—8783
[19] ( a) Li H,Wang Y,Tang L,Wu F,Liu X,Guo C,Foxman B
M,Deng L. Angew. Chem. Int. Ed. ,2005,44: 105—108
( b) Lattanzi A. Tetrahedron: Asymmetry,2006,17: 837—841
( c) Luo J,Xu L W,Hay R A S,Lu Y. Org. Lett. ,2009,11:
437—440
( d) Yu Z,Liu X,Zhou L,Lin L,Feng X. Angew. Chem.
Int. Ed. ,2009,48: 5195—5198
[20] Elsner P,Bernardi L,Salla G D,Overgaard J,Jrgensen K A.
J. Am. Chem. Soc. ,2008,130: 4897—4905
[21] Bernardi L,López-Cantarero J,Niess B,Jrgensen K A. J.
Am. Chem. Soc. ,2007,129: 5772—5778
[22] For additions to aldehydes catalytic in metal see: ( a) Anand N
K,Carreira E M. J. Am. Chem. Soc. ,2001,123: 9687—
9688
( b) Jiang B,Chen Z,Tang X. Org. Lett. ,2002,4: 3451—
3453
for additions to imines catalytic in metal see: ( c) Wei C,Li C
J. J. Am. Chem. Soc. ,2002,124: 5638—5639
[23] Poulsen T B,Bernardi L,Alemán J,Overgaard J,Jrgensen K.
A. J. Am. Chem. Soc. ,2007,129: 441—449
[24] ( a) Bella M,Kobbelgaard S,Jrgensen K A. J. Am. Chem.
Soc. ,2005,127: 3670—3671
( b) Kobbelgaard S,Bella M,Jrgensen K A. J. Org. Chem. ,
2006,71: 4980—4987
[25] Alemán J,Richter B,Jrgensen K. A. Angew. Chem. Int.
Ed. ,2007,46: 5515—5519
[26] ( a) Wang X,Kitamura M,Maruoka K. J. Am. Chem. Soc. ,
2007,129: 1038—1039
( b ) Bella M,Jrgensen K A. J. Am. Chem. Soc. ,2004,
126: 5672—5673
( c) Chen Z,Furutachi M,Kato Y,Matsunaga S,Shibasaki M.
Angew. Chem. Int. Ed. ,2009,48: 2218—2220
[27] ( a) Poulsen T B,Bernardi L,Bell M,Jrgensen K A. Angew.
Chem. Int. Ed. ,2006,45: 6551—6554
( b) Alemán J,Reyes E,Richter B,Overgaard J,Jrgensen K
A. Chem. Commun. ,2007,3921—3923
[28] For review,see: Enders D,Grondal C,Hüttl M R M. Angew.
Chem. Int. Ed. ,2007,46: 1570—1581
[29] Halland N,Aburel P S,Jrgensen K A. Angew. Chem. Int.
Ed. ,2004,43: 1272—1277
[30] ( a) Tan B,Chua P J,Zeng X,Lu M,Zhong G. Org. Lett. ,
2008,10: 3489—3492
( b) Tan B,Shi Z,Chua P J,Zhong G. Org. Lett. ,2008,10:
3425—3428
( c) Tan B,Chua P J,Li Y,Zhong G. Org. Lett. ,2008,10:
2437—2440
[31] ( a) Rowland E B,Rowland G B,Rivera-Otero E,Antilla J C.
J. Am. Chem. Soc. ,2007,129: 12084—12085
( b) Luo Z B,Hou X L,Dai L X. Tetrahedron: Asymmetry,
2007,18: 443—446
[32] Moss T A,Fenwick D R,Dixon D J. J. Am. Chem. Soc. ,
2008,130: 10076—10077
[33] Paixo M W,Nielsen M,Jacobsen C B,Jrgensen K A. Org.
Biomol. Chem. ,2008,6: 3467—3470
[34] Saaby S,Bella M,Jrgensen K A. J. Am. Chem. Soc. ,2004,
126: 8120—8121
[35] Terada M,Nakano M,Ube H. J. Am. Chem. Soc. ,2006,
128: 16044—16045
[36] Xu X,Yabuta T,Yuan P,Takemoto Y. Synlett,2006,137—
140
[37] Acocella M R,Mancheo O G,Bella M,Jrgensen K A. J.
Org. Chem. ,2004,69: 8165—8167
[38] Lu M,Zhu D,Lu Y,Zeng X,Tan B,Xu Z,Zhong G. J. Am.
Chem. Soc. ,2009,131: 4562—4563
[39] ( a) Evans D A,Campos K R,Tedrow J S,Michael F E,Gagné
M R. J. Am. Chem. Soc. ,2000,122: 7905—7920
( b ) Masdeu-Bultó A M,Diéguez M,Martin E,Gómez M.
Coord. Chem. Rev. ,2003,242: 159—201
[40] For examples, see: ( a ) Marigo M, Schulte T, Franzén J,
Jrgensen K A. J. Am. Chem. Soc. ,2005,127: 15710—
15711
( b) Zu L,Wang J,Li H,Xie H,Jiang W,Wang W. J. Am.
Chem. Soc. ,2007,129: 1036—1037
( c ) Wang Z, Sun X,Ye S,Wang W,Wang B,Wu J.
Tetrahedron: Asymmetry,2008,19: 964—969
( d) Ricci P, Carlone A, Bartoli G, Bosco M, Sambri L,
Melchiorre P. Adv. Synth. Catal. ,2008,350: 49—53
( e ) Wu J, Hou X L, Dai L X, Xia L J, Tang M H.
Tetrahedron: Asymmetry,1998,9: 3431—3436
[41] Sobhani S,Fielenbach D,Marigo M,Wabnitz T C,Jrgensen K
A. Chem. Eur. J. ,2005,11: 5689—5694
[42] ( a) Jereb M,Togni A. Org. Lett. ,2005,7: 4041—4043
( b ) Jereb M,Togni A. Chem. Eur. J. ,2007,13: 9384—
9392
[43] Fang L,Lin A,Hu H,Zhu C. Chem. Eur. J. ,2009,15:
7039—7043
[44] Hintermann L,Togni A. Angew. Chem. Int. Ed. ,2000,39:
4359—4362
[45] Kim D Y,Park E J. Org. Lett. ,2002,4: 545—547
[46] Bartoli G,Bosco M,Carlone A,Locatelli M,Melchiorre P,
Sambri L. Angew. Chem. Int. Ed. ,2005,44: 6219—6222
[47] Amatore M,Beeson T D, Brown S P,MacMillan D W C.
Angew. Chem. Int. Ed. ,2009,48: 5121—5124
[48] Cai Y,Wang W,Shen K,Wang J,Hu X,Lin L,Liu X,Feng
X. Chem. Commun. ,2010,1250—1252

[1] 李宁, 胡欣, 方亮, 寇佳慧, 倪亚茹, 陆春华. 有机催化原子转移自由基聚合[J]. 化学进展, 2019, 31(6): 791-799.
[2] 刘德培, 田敬, 李静莎, 唐正, 王海燕, 唐有根. 锰铈二元氧化物的制备与应用[J]. 化学进展, 2019, 31(6): 811-830.
[3] 闫吉军, 康传清*, 高连勋. 阴离子-萘四酸双酰亚胺相互作用及其应用[J]. 化学进展, 2018, 30(7): 902-912.
[4] 杜凡凡, 郑映, 单国荣, 包永忠, 介素云*, 潘鹏举*. 基于氢键作用的内酯开环聚合非金属有机催化剂[J]. 化学进展, 2018, 30(6): 710-718.
[5] 白东亚, 何军邀, 欧阳斌, 黄金, 王普. 手性芳基醇的生物催化不对称合成[J]. 化学进展, 2017, 29(5): 491-501.
[6] 何桥, 殷中琼, 陈华保, 张祖民, 王显祥, 乐贵洲. 茚及其衍生物的催化不对称合成[J]. 化学进展, 2016, 28(6): 801-813.
[7] 牛凡凡, 聂昌军, 陈勇, 孙小玲. 非官能化烯烃的不对称催化环氧化反应[J]. 化学进展, 2014, 26(12): 1942-1961.
[8] 刘海灵*. 负载有机膦的合成及其在有机催化领域的应用[J]. 化学进展, 2013, 25(0203): 322-329.
[9] 许茸, 陈春霞*. 有机小分子催化ε-己内酯开环聚合反应[J]. 化学进展, 2012, 24(08): 1519-1525.
[10] 徐莹莹, 李钊, Maxim Borzov, 聂万丽*. 空间受阻型Lewis酸碱对在小分子活化中的应用[J]. 化学进展, 2012, 24(08): 1526-1532.
[11] 刘湘, 潘争光, 许建和. 手性芳基邻二醇的不对称合成[J]. 化学进展, 2011, 23(5): 903-913.
[12] 朱映光 翟昌伟 胡文浩. 不对称多组分反应[J]. 化学进展, 2010, 22(07): 1380-1396.
[13] 李楠 刘伟军 龚流柱. 手性有机小分子催化的最新进展*[J]. 化学进展, 2010, 22(07): 1362-1379.
[14] 王春,刘伟华,周欣,李越敏,李云鹏. 有机催化不对称[4+2]环加成反应*[J]. 化学进展, 2009, 21(09): 1857-1868.
[15] 马大友. 生物催化不对称合成beta-羟基酸衍生物[J]. 化学进展, 2008, 20(11): 1687-1693.