English
新闻公告
More
化学进展 2010, Vol. 22 Issue (0203): 406-416 前一篇   后一篇

• 综述与评论 •

点击化学与功能有机/聚合物材料*

陈琳;石乃恩;钱妍;解令海**;范曲立;黄维**   

  1. (江苏省有机电子与信息显示重点实验室-省部共建国家重点实验室培育基地 南京邮电大学信息材料与纳米技术研究院 南京 210046)
  • 收稿日期:2009-04-14 修回日期:2009-05-16 出版日期:2010-03-24 发布日期:2010-03-18
  • 通讯作者: 解令海;黄维 E-mail:iamlhxie@njupt.edu.cn; iamwhuang@njupt.edu.cn

Click Chemistry and Functional Organic/ Polymeric Materials

Chen Lin; Shi Naien; Qian Yan; Xie Linghai**; Fan Quli; Huang Wei**   

  1. (Key Laboratory for Organic Electronics & Information Displays(KLOEID), Institute of Advanced Materials (IAM), Nanjing University of Posts and Telecommunications, Nanjing 210046, China)
  • Received:2009-04-14 Revised:2009-05-16 Online:2010-03-24 Published:2010-03-18
  • Contact: Xie Linghai; Huang Wei E-mail:iamlhxie@njupt.edu.cn; iamwhuang@njupt.edu.cn

点击化学是以杂原子连接单元C—X—C为基础的组合化学新方法,其作为现代可持续绿色有机化学方法的典范正成为构建功能有机/聚合物材料的重要工具,受到材料科学家的广泛关注。本文介绍了点击化学的基本原理与分类,系统论述在构筑有机/聚合物光电材料、超分子聚集体与分子自组装、分子机器系统以及分子识别与传感等方面的最新进展,最后提出了傅克点击反应并展望了其发展前景。

Click chemistry is combinatorial synthesis on the basis of heteroatom links C—X—C. As a typical example of sustainable and green organic synthetic strategy for constructing functional organic/polymeric materials, it has aroused extensive interest among researchers in recent years. In this review, some basic conceptions of click chemistry and its category are introduced, and various organic/polymeric optoelectrical materials, supramolecular assemblies, molecular machine and recognition systems, as well as stimuli-responsive systems are summarized in detail. Finally, Friedel-Crafts type click chemistry and its future trend are prospected.

Contents
1 Introduction
2 Reaction types of click chemistry
2.1 Cycloaddition reaction
2.2 Strained heterocyclic ring-openning reaction
2.3 Addition reaction of carbon-carbon multiple bonds
2.4 Condensation reaction of carbonyl compounds
3 The applications of click chemisty
3.1 The applications in optoelectrical functional molecular materials
3.2 The applications in organic functional supramolecular structure and information system
4 Conclusion and outlook

中图分类号: 

()

[ 1 ]  Kolb H C, Finn M G, Sharpless K B, et al. Angew. Chem. Int. Ed. , 2001, 40: 2004—2021
[ 2 ]  董卫莉( Dong W L ) , 赵卫光( Zhao W G ) , 李玉新( Li Y X ) . 有机化学(Chinese Journal of Organic Chemistry) , 2006, 26 (3) : 271—277
[ 3 ]  Dichtel W R, Miljanic O S, Stoddart J F, et al. J. Am. Chem. Soc. , 2006, 128: 10388—10390
[ 4 ]  Braunschweig A B, Dichtel W R, Stoddart J F, et al. Chem. Asian J. , 2007, 2: 634—647
[ 5 ]  Miljanic O S, Dichtel W R, Stoddart J F, et al. J. Am. Chem. Soc. , 2007, 129: 8236—8246
[ 6 ]  Miljanic O S, Dichtel W R, Stoddart J F, et al. QSAR Comb. Sci. , 2007, 26: 1165—1174
[ 7 ]  Aucagne V, Hanni K D, Leigh D A, et al. J. Am. Chem. Soc. , 2006, 128: 2186—2187
[ 8 ]  Aucagne V, Berna J, Leigh D A, et al. J. Am. Chem. Soc. , 2007, 129: 11950—11963
[ 9 ]  Huisgen R. 1, 32Dipolar Cycloaddition Chemistry ( Ed. Padwa A) . NY: Wiley, 1984, 1—176
[ 10 ]  Huisgen R, Szeimies G, Mobius L. Chem. Ber. , 1967, 100: 2494—2507
[ 11 ]  White M A, Johnson J A, Turro N J, et al. J. Am. Chem. Soc. , 2006, 128: 11356—11357
[ 12 ]  Brennan J L, Rowan A E, BrustM, et al. Bioconjugate Chem. , 2006, 17: 1373—1375
[ 13 ]  Gole A, Murphy C J. Langmuir, 2008, 24: 266—272
[ 14 ]  Fleming D A, Thode C J, Williams M E. Chem. Mater. , 2006, 18: 2327—2334
[ 15 ]  Ranjan R, Brittain W J. Macromolecules, 2007, 40: 6217—6223
[ 16 ]  Lutz J F, Borner H G, Weichenhan K. Macromolecules, 2006, 39: 6376—6383
[ 17 ]  Liu XM, Thakur A, Wang D. Biomacromolecules, 2007, 8: 2653—2658
[ 18 ]  Vogt A P, Sumerlin B S. Macromolecules, 2006, 39: 5286—5292
[ 19 ]  Gao H F, Matyjaszewski K. J. Am. Chem. Soc. , 2007, 129: 6633—6639
[ 20 ]  Binder W H, Gloger D, Weinstabl H, et al. Macromolecules, 2007, 40: 3097—3107
[ 21 ]  Gian C T, Tracey P. Ricbard A, et al. Medicinal Research Reviews, 2008, 2: 278—308
[ 22 ]  LiM, De P. Sumerlin B S. Macromol. Rap id Commun. , 2008, 29: 1172—1176
[ 23 ]  Lecomte P, Riva R, Jerome R. Macromol. Rap id Commun. , 2008, 29: 982—997
[ 24 ]  Baskin J M, Bertozzi C R. QSAR Comb. Sci. , 2007, 26: 1211—1219
[ 25 ]  Kalesh K A, Yang P Y, Yao S Q, et al. QSAR Comb. Sci. , 2007, 26: 1235—1144
[ 26 ]  DirksA J, Cornelissen J J L M, Rowan A E, et al. QSAR Comb. Sci. , 2007, 26: 1200—1210
[ 27 ]  Salisbury C M, Cravatt B F. QSAR Comb. Sci. , 2007, 26: 1229—1238
[ 28 ]  李娟(Li J) , 段明(DuanM) , 张烈辉( ZhangL H)等. 化学进展( Progress in Chemistry) , 2007, 19 (11) : 1754—1760
[ 29 ]  Alessandro D. Angew. Chem. Int. Ed. , 2008, 47: 8995—8997
[ 30 ]  Droumaguet B L, Velonia K. Macromol. Rap id Commun. , 2008, 29: 1073—1089
[ 31 ]  Johnson J A, Finn M G, Turro N J, et al. Macromol. Rap id Commun. , 2008, 29: 1052—1072
[ 32 ]  Nandivada H, J iang X W, Lahann J. Adv. Mater. , 2007, 19: 2197—2208
[ 33 ]  张涛( Zhang T) , 郑朝晖( Zheng Z H) , 成煦( Cheng X) 等. 化学进展( Progress in Chemistry) , 2008, 20 ( 7 /8 ) : 1090—1101
[ 34 ]  Binder W H, Sachsenhofer R. Macromol. Rap id Commun. , 2008, 29: 952—981
[ 35 ]  Meldal M. Macromol. Rap id Commun. , 2008, 29: 1016—1051
[ 36 ]  Meldal M, Tornoe C W. Chem. Rev. , 2008, 108: 2952—3015
[ 37 ]  Durmaz H, Hizal G, Tunca U, et al. Macromolecules, 2007, 40: 191—198
[ 38 ]  Chassaing S, Kumarraja M, Sommer J, et al. Org. Lett. , 2007, 9: 883—886
[ 39 ]  Kim T D, Luo J D, Jen A K Y, et al. Macromolecules, 2006, 39: 1676—1680
[ 40 ]  Kim T D, Luo J D, Jen A K Y, et al. J. Phys. Chem. C, 2008, 112: 8091—8098
[ 41 ]  Shi Z W, Luo J D, Ken A K Y, et al. Macromolecules, 2009, 42: 2438—2445
[ 42 ]  Luo J D, Cheng Y J, Ken A K Y, et al. Org. Lett. , 2006, 8: 1387—1390
[ 43 ]  LewisW G, Green L G, Sharp less K B, et al. Angew. Chem. Int. Ed. , 2002, 41: 1053—1057
[ 44 ]  Steenis D J V C, Maarseveen J H, Reek J N H, et al. Chem. Commun. , 2005, 4333—4335
[ 45 ]  Fletcher J T, Bumgarner B J, Skoglund D A, et al. Organometallics, 2008, 27: 5430—5433
[ 46 ]  Qin A J, J im C K W, Tang B Z, et al. Macromolecules, 2007, 40: 2308—2317
[ 47 ]  Michinobu T. J. Am. Chem. Soc. , 2008, 130: 14074—14075
[ 48 ]  Sletten E M, Bertozzi C R. Org. Lett. , 2008, 10: 3097—3099
[ 49 ]  Codelli J A, Baskin J M, Bertozzi C R, et al. J. Am. Chem. Soc. , 2008, 130: 11486—11493
[ 50 ]  Gonzalez S, Nolan S P. Angew. Chem. Int. Ed. , 2008, 47: 8881—8884
[ 51 ]  Chanda A, Fokin V V. Chem. Rev. , 2009, 109: 725—748
[ 52 ]  张欣豪( Zhang X H) , 吴云东(Wu Y D) . 化学进展( Progress in Chemistry) , 2008, 20 (1) : 1—4
[ 53 ]  Zhu W M, Zhang Q H, Wang Y, et al. J. Phys. Chem. C, 2008, 112: 7731—7734
[ 54 ]  Adamo M F A, Nagabelli M. Org. Lett. , 2008, 10: 1807—1810
[ 55 ]  Liang J L, Yuan S X, Che C M, et al. Org. Lett. , 2002, 4: 4507—4510
[ 56 ]  Killops K L, Campos L M, Hawker C J. J. Am. Chem. Soc. , 2008, 130: 5062—5064
[ 57 ]  Gress A, Volkel A, Schlaad H. Macromolecules, 2007, 40: 7928—7933
[ 58 ]  David R L A, Kornfield J A. Macromolecules, 2008, 41: 1151—1161
[ 59 ]  Campos L M, Killop s KL, Hawker C J, et al. Macromolecules, 2008, 41: 7063—7070
[ 60 ]  Brummelhuis N, Diehl C, Schlaad H. Macromolecules, 2008, 41: 9946—9947
[ 61 ]  Campos L M, Meinel I, Hawker C J, et al. Adv. Mater. , 2008, 20: 3728—3733
[ 62 ]  Chandrasekhar V, Thilagar P, Krishnan V, et al. Crystal Growth &Design, 2007, 7: 668—675
[ 63 ]  Stephenson M D, Prior T J, HardieM J. Crystal Growth & Design, 2008, 8: 643—653
[ 64 ]  Macdonnell F M, Bodige S. Inorg. Chem. , 1996, 35: 5758—5759
[ 65 ]  Hecht S, Frechet J M J. Angew. Chem. Int. Ed. , 2001, 40: 74—91
[ 66 ]  Li Z A, Li Z, Qin J G, et al. Macromolecules, 2006, 39: 8544—8546
[ 67 ]  Zeng Q, Li Z A, Tang B Z, et al. Macromolecules, 2007, 40: 5634—5637
[ 68 ]  Li Z A, Zeng Q, Li Z, et al. Macromol. Rap id Commun. , 2008, 29: 136—141
[ 69 ]  Li Z A, Yu G, Li Z, et al. Macromolecules, 2009, 42: 1589—1596
[ 70 ]  Scheel A J, Komber H, Voit B I, Macromol. Rap id Commun. , 2004, 25: 1175—1180
[ 71 ]  Li Z A, Yu G, Li Z, et al. Macromolecules, 2009, 42: 3864—3868
[ 72 ]  Karim M A, Cho Y R, J in S H, et al. Macromol. Chem. Phys. , 2008, 209: 1967—1975
[ 73 ]  Benanti T L, Kalaydjian A, Venkataraman D. Macromolecules, 2008, 41: 8312—8315
[ 74 ]  Sinha J, Sahoo R, KumarA. Macromolecules, 2009, 42: 2015—2022
[ 75 ]  Urien M, Cloutet E, Vignau L, et al. Macromolecules, 2008, 41: 7033—7040
[ 76 ]  Qin A J, Lam J W Y, Tang B Z, et al. Macromolecules, 2008, 41: 3808—3822
[ 77 ]  Shen X Q, Liu H W, Li Y S, et al. Macromolecules, 2008, 41: 2421—2425
[ 78 ]  Yilmaz M D, Bozdemir O A, Akkaya E U. Org. Lett. , 2006, 8: 2871—2873
[ 79 ]  Campidelli S, Ballesteros B, Bourgoin J P, et al. J. Am. Chem. Soc. , 2008, 130: 11503—11509
[ 80 ]  KÊster S D, Dittrich J, Gasser G, et al. Organometallics, 2008, 27: 6326—6332
[ 81 ]  Jatsch A, Kopyshev, A, Bauerle P, et al. Org. Lett. , 2008, 10: 961—964
[ 82 ]  Zhang X W, Lian X M, Zhao H Y, et al. Macromolecules, 2008, 41: 7863—7869
[ 83 ]  Halila S, Manguian M, Fleury E, et al. Macromol. Chem. Phys. , 2008, 209: 1282—1290
[ 84 ]  Lee J W, Kim J H, J in S H, et al. Bioconjugate Chem. , 2007, 18: 579—584
[ 85 ]  Diaz D D, Rajagopal K, Finn M G, et al. J. Am. Chem. Soc. , 2006, 128: 6056—6057
[ 86 ]  Xu X D, Chen C S, Zhang X Z, et al. Macromol. Rap id Commun. , 2009, 30: 157—164
[ 87 ]  Ossipov D A, Hilborn J. Macromolecules, 2006, 39: 1709—1718
[ 88 ]  Crescenzi V, Cornelio L, Lamanna R, et al. Biomacromolecules, 2007, 8: 1844—1850
[ 89 ]  Anelli P L, SpencerN, Stoddart J F, et al. J. Am. Chem. Soc. , 1991, 113: 5131—5133
[ 90 ]  Megiatto J D, Schuster D I. J. Am. Chem. Soc. , 2008, 130: 12872—12873
[ 91 ]  Fukushima K, Vandenbos A J, Fujiwara T. Chem. Mater. , 2007, 19: 644—646
[ 92 ]  Bodine K D, Gin D Y, GinM S, et al. J. Am. Chem. Soc. , 2004, 126: 1638—1639
[ 93 ]  Munteanu N, Choi S W, Ritter H. Macromolecules, 2008, 41: 9619—9623
[ 94 ]  Liu Y, Ke C F, Zhang H Y, et al. J. Am. Chem. Soc. , 2008, 130: 600—605
[ 95 ]  Mourer M, Hap iot F, Menuel S, et al. Eur. J. Org. Chem. , 2008, 34: 5723—5730
[ 96 ]  Ryu E H, Zhao Y. Org. Lett. , 2005, 7: 1035—1037
[ 97 ]  Bew S P, Brimage R A, Sharma S V, et al. Org. Lett. , 2007, 9: 3713—3716
[ 98 ]  Chang K C, Su I H, Chung W S, et al. Org. Lett. , 2007, 9: 3363—3366
[ 99 ]  Park S Y, Yoon J H, Vicens J, et al. J. Org. Chem. , 2008, 73: 8212—8218
[ 100 ] Julia M S, Mariano O M, Francisco S G, et al. J. Org. Chem. , 2008, 73: 7768—7771
[ 101 ] Tamanini E, Katewa A, Watkinson M, et al. Inorg. Chem. , 2009, 48: 319—324
[ 102 ] Qin A J, Lam J W Y, TangB Z, et al. Macromolecules, 2009, 42: 1421—1424
[ 103 ] Zhou Y, Wang S X, J iang X Y, et al. Angew. Chem. Int. Ed. , 2008, 120: 7564—7566
[ 104 ] Julia M S, Mariano O M, Francisco S G, et al. J. Org. Chem. , 2008, 73: 7772—7774
[ 105 ] Kumar A, Pandey P S. Org. Lett. , 2008, 10: 165—168
[ 106 ] Vila A, Tallman K A, Marnett L J, et al. Chem. Res. Toxicol. , 2008, 21: 432—444
[ 107 ] Ami T, Fujimoto K. ChemBioChem, 2008, 9: 2071—2074
[ 108 ] Qu W C, Kung M P, Kung H F, et al. J. Med. Chem. , 2007, 50: 3380—3387
[ 109 ] Xie L H, Hou X Y, Huang W, et al. Org. Lett. , 2006, 8: 3701—3704
[ 110 ] Xie L H, Hou X Y, Huang W, et al. Org. Lett. , 2006, 8: 1363—1366
[ 111 ] Xie L H, Ling Q D, Huang W, et al. J. Am. Chem. Soc. , 2008, 130: 2120—2121
[ 112 ] Xie L H, Deng X Y, Huang W, et al. J. Polym. Sci. Part A: Polym. Chem. , 2009, 47: 5221—5229

[1] 廖伊铭, 吴宝琪, 唐荣志, 林峰, 谭余. 环张力促进的叠氮-炔环加成反应[J]. 化学进展, 2022, 34(10): 2134-2145.
[2] 章强, 黄文峻, 王延斌, 李兴建, 张宜恒. 基于铜催化叠氮-炔环加成反应的聚氨酯功能化[J]. 化学进展, 2020, 32(2/3): 147-161.
[3] 刘萍, 汪璟, 郝鸿业, 薛云帆, 黄俊杰, 计剑. 光化学反应在生物材料表面修饰中的应用[J]. 化学进展, 2019, 31(10): 1425-1439.
[4] 王灯旭, 曹金风, 韩栋栋, 李文思, 冯圣玉. 有机硅合成新方法[J]. 化学进展, 2019, 31(1): 110-120.
[5] 范鸿川, 杨东, 段鹏飞. 超分子组装体系中基于三重态-三重态湮灭的上转换发光[J]. 化学进展, 2018, 30(7): 879-887.
[6] 姚臻, 戴博恩, 于云飞, 曹堃. 巯基-环氧点击化学及其在高分子材料中的应用[J]. 化学进展, 2016, 28(7): 1062-1069.
[7] 张双进, 杨扬, 孙小强, 尹芳华, 强琚莉, 王乐勇. 酸碱驱动的分子机器研究与应用[J]. 化学进展, 2016, 28(2/3): 244-259.
[8] 王克让. 基于芳香分子-糖类手性超分子组装体及功能[J]. 化学进展, 2015, 27(6): 775-784.
[9] 夏勇, 姚洪涛, 缪智辉, 王芳, 祁争健, 孙宇. 利用点击化学制备有机硅材料及应用[J]. 化学进展, 2015, 27(5): 532-538.
[10] 张宁强, 黄晓玲, 班琳哲, 苏海全. 葫芦[n]脲应用研究进展[J]. 化学进展, 2015, 27(2/3): 192-211.
[11] 王军, 张阿方. 多肽基超分子螺旋聚合物[J]. 化学进展, 2015, 27(10): 1413-1424.
[12] 杨再文, 刘向荣, 赵顺省, 何金梅. 化学驱动的[2]轮烷型分子梭[J]. 化学进展, 2014, 26(12): 1899-1913.
[13] 王光霞, 车延科, 江华. 旋转型单分子机器[J]. 化学进展, 2014, 26(06): 909-918.
[14] 杨正龙, 徐晓黎, 赵宇馨. 硫醇-烯/炔点击化学制备有机/无机杂化材料[J]. 化学进展, 2014, 26(06): 996-1004.
[15] 徐源鸿, 熊兴泉, 蔡雷, 唐忠科, 叶章基. 巯基-烯点击化学[J]. 化学进展, 2012, 24(0203): 385-394.