English
新闻公告
More
化学进展 2009, Vol. 21 Issue (6): 1364-1372 前一篇   

• 综述与评论 •

溴系阻燃剂在环境及人体中的存在和代谢转化*

张帆1;余应新1,2**;张东平1;吴明红3;盛国英1,2;傅家谟1,2   

  1. (1. 上海大学环境与化学工程学院环境污染与健康研究所 上海 200072;2. 中国科学院广州地球化学研究所有机地球化学国家重点实验室 广州 510640;3. 上海大学环境与化学工程学院上海射线应用研究所 上海 200444)
  • 收稿日期:2008-06-17 修回日期:2008-07-07 出版日期:2009-06-24 发布日期:2009-06-16
  • 通讯作者: 余应新 E-mail:yuyingxin@staff.shu.edu.cn
  • 基金资助:

    省级资助;国家自然科学基金

Metabolism and Transformation of Brominated Flame Retardants Existing in Environment and Human Body

Zhang Fan1;Yu Yingxin1,2**;Zhang Dongping1;Wu Minghong3;Sheng Guoying1,2;Fu Jiamo1,2   

  1. (1. Institute of Environmental Pollution and Health, School of Environmental and Chemical Engineering, Shanghai University, Shanghai 200072, China|2. State Key Laboratory of Organic Geochemistry, Guangzhou Institute of Geochemistry, Chinese Academy of Sciences, Guangzhou 510640, China|3. Institute of Nanochemistry and Nanobiology, School of Environmental and Chemical Engineering, Shanghai University, Shanghai 200444, China)
  • Received:2008-06-17 Revised:2008-07-07 Online:2009-06-24 Published:2009-06-16
  • Contact: Yu Yingxin E-mail:yuyingxin@staff.shu.edu.cn

溴系阻燃剂的广泛使用及其对环境和人体的危害,受到人们的广泛关注。本文简要介绍了在环境与生态系统及人体中存在的三种主要溴系阻燃剂:多溴联苯醚、六溴环十二烷和四溴双酚A,重点评述了它们在环境介质(污水、淤泥及沉积物)、生物体(微生物及动物)、人体中及光热作用下的代谢与转化,并详细介绍了其代谢途径及代谢产物。

Brominated flame retardants (BFRs) are of great concern due to their widely use and adverse effects to environment and human. The existence for polybrominated diphenyl ethers(PBDEs), hexabromocyclododecanes(HBCDs), and tetrabromobisphenol A(TBBPA), three major kinds of BFRs found in environment and ecosystems and in human body are reviewed briefly. The degradation and biotransformation of them in environmental medium (wastewater, sludge and sediment), organism (microorganism and animals) and human body are focused. The degradation and biotransformation of them under light and heat are of concern also. The degradation pathway and metabolites of BFRs are introduced in detail. In addition, the future research and prospects are also discussed.

Contents
1 Introduction
2 Existing in the environment
2.1 PBDEs
2.2 HBCDs
2.3 TBBPA
3 Metabolism and transformation
3.1 PBDEs
3.2 HBCDs
3.3 TBBPA
4 Prospects

中图分类号: 

()

[ 1 ]  De Wit C1 A. Chemosphere , 2002 , 46 : 583 —624
[ 2 ]  刘汉霞(Lu H X) , 张庆华(Zhang Q H) , 江桂斌(Jiang GB) . 化学进展(Progress in Chemistry) , 2005 , 17 : 554 —562
[ 3 ]  魏爱雪(Wei A X) , 王学彤(Wang X T) , 徐晓白(Xu X B) . 化学进展(Progress in Chemistry) , 2006 , 18 : 1227 —1233
[ 4 ]  李亚宁(Li Y N) , 周启星( Zhou Q X) . 生态学杂志(Chinese Journal of Ecology) , 2008 , 27 : 263 —268
[ 5 ]  De Carlo V J , Ann N Y. Acad. Sci . , 1979 , 320 : 678 —681
[ 6 ]  Andersson ; , Blomkvist G. Chemosphere , 1981 , 10 : 1051 —1060
[ 7 ]  Robbrock K R , Korytár P , Alvarez-Cohen L. Environ. Sci .Technol . , 2008 , 42 : 2845 —2852
[ 8 ]  Tokarz J A , Ahn Mi-Y, Leng J , et al . Environ. Sci . Technol . ,2008 , 42 : 1157 —1164
[ 9 ]  Hites R A. Environ. Sci . Technol . , 2004 , 38 : 945 —956
[10 ]  Gauthier L T, Hebert C E , Weseloh D V C , et al . Environ. Sci .Technol . , 2008 , 42 : 1524 —1530
[11 ]  Shinsuke T. Marine Pollut . Bull . , 2008 , 57 : 267 —274
[12 ]  Xian Q M, Ramu K, Isobe T, et al . Chemosphere , 2008 , 71 :268 —276
[13 ]  Zheng GJ , Martin M, Richardson B J , et al . Marine Poll . Bull . ,2004 , 49 : 520 —524
[14 ]  Mai B X, Chen SJ , Luo XJ , et al . Environ. Sci . Technol . , 2005 ,39 : 3521 —3527
[15 ]  Chen L G, Mai B X, Bi X H , et al . Environ. Sci . Technol . ,2006 , 40 : 1190 —1196
[16 ]  Bi X H , Thomas G O , Jones K C , et al . Environ. Sci . Technol . ,2007 , 41 : 5647 —5653
[17 ]  Meng X Z, Zeng E Y, Yu L P , et al . Environ. Sci . Technol . ,2007 , 41 : 4882 —4887
[18 ]  Peng J H , Huang C W, Weng Y M, et al . Chemosphere , 2007 , 66 :1990 —1997
[19 ]  Wan Y I , Hu J Y, Zhang K, et al . Environ. Sci . Technol . , 2008 ,42 : 1078 —1083
[20 ]  Yang F X, Zhang Q H , Xu Y, et al . Environ. Toxicol . Chem. ,2008 , 27 : 991 —996
[21 ]  Covaci A , Voorspoels S , Roosens L , et al . Chemosphere , 2008 ,73 : 170 —175
[22 ]  Voorspoels S , Covaci A , Neels H , et al . Environ. Int . , 2007 , 33 :93 —97
[23 ]  Wang Y W, Jiang G B , Lam P K S , et al . Environ. Int . , 2007 ,33 : 963 —973
[24 ]  Sundaryanto A , Kajiwara N , Tsydenova O , et al . Organohalog.Comp. , 2005 , 67 : 1315 —1318
[25 ]  屈伟月(Qu W Y) . 中国科学院博士论文(Doctoral Dissertation of Chinese Academy of Sciences) , 2007 , 5
[26 ]  Harrad S , Hazrati S , Ibarra C. Environ. Sci . Technol . , 2006 , 40 :4633 —4638
[27 ]  Jones-Otazo H A , Clarke J P , Diamond M L , et al . Environ. Sci .Technol . , 2005 , 39 : 5121 —5130
[28 ]  Tan J , Cheng S M, Loganath A , et al . Chemosphere , 2007 , 66 :985 —992
[29 ]  Huwe J K, Hakk H , Smith D J , et al . Environ. Sci . Technol . ,2008 , 42 : 2694 —2700
[30 ]  Zegers B N , Mets A , Bommel R V , et al . Environ. Sci . Technol . ,2005 , 39 : 2095 —2100
[31 ]  Sellstrêm U , Kierkegaard A , de Wit C , et al . Environ. Toxicol .Chem. , 1998 , 17 : 1065 —1072
[32 ]  Covaci A , Gerecke A C , Law R J , et al . Environ. Sci . Technol . ,2006 , 40 : 3679 —3688
[33 ]  Ueno D , Alaee M, Marvin C , et al . Environ. Poll . , 2006 , 144 :238 —247
[34 ]  Yu Z Q , Peng P A , Sheng G Y, et al . J . Chromatogr. A , 2008 ,1190 : 74 —79
[35 ]  Hoh E , Hites R A. Environ. Sci . Technol . , 2005 , 39 : 7794 —7802
[36 ]  Hornung A , Balabanovich A I , Donner S , et al . J . Anal . Appl .Pyrolysis , 2003 , 70 : 723 —733
[37 ]  Han S K, Bilski P , Karriker B , et al . Environ. Sci . Technol . ,2008 , 42 : 166 —172
[38 ]  Lilienthal H , Verwer C M, Van der Ven L TM, et al . Toxicology ,2008 , 246 : 45 —54
[39 ]  彭浩(Peng H) . 中央民族大学硕士学位论文(Master Dissertation of Minzu University of China) . 2007 , 4
[40 ]  Öberg K, Warman K, ; berg T. Chemosphere , 2002 , 48 : 805 —809
[41 ]  Sellstrêm U , Jansson B. Chemosphere , 1995 , 31 : 3085 —3092
[42 ]  Morris S , Allchin C R , Zegers B N , et al . Environ. Sci . Technol . ,2004 , 38 : 5497 —5504
[43 ]  Suzuki S , Hasegawa A. Anal . sci . , 2006 , 22 : 469 —474
[44 ]  Ashizuka Y, Nakagawa R , Hori T, et al . Mol . Nutr. Food Res. ,2008 , 52 : 273 —283
[45 ]  Frederiksen M, Vorkamp K, Bossi R , et al . J . Environ. Anal .Chem. , 2007 , 87 : 1095 —1109
[46 ]  Fernandes A , Dicks P , Mortimer D , et al . Mol . Nutr. Food Res. ,2008 , 52 : 238 —249
[47 ]  Johnson-Restrepo B , Adams D H , Kannan K. Chemosphere , 2008 ,70 : 1935 —1944
[48 ]  Thomsen C , Lundanes E , Becher G. Environ. Sci . Technol . ,2002 , 36 : 1414 —1418
[49 ]  Thomsen C , Lundanes E , Becher G. J . Environ. Monit . , 2001 , 3 :366 —370
[50 ]  Cariou R , Antignac J P , Marchand P , et al . J . Chromatogr. A ,2005 , 1100 : 144 —152
[51 ]  Gerecke A C , Giger W, Hartmann P C , et al . Chemosphere , 2006 ,64 : 311 —317
[52 ]  La Guardia M J , Hale R C , Harvey E. Environ. Sci . Technol . ,2007 , 41 : 6663 —6670
[53 ]  Haglund P S , Zook D R , Buser H R , et al . Environ. Sci .Technol . , 1997 , 31 : 3281 —3287
[54 ]  Gerecke A G, Hartmann P C , Heeb N V , et al . Environ. Sci .Technol . , 2005 , 39 : 1078 —1083
[55 ]  He J Z, Kristin R R , Lisa A C. Environ. Sci . Technol . , 2006 , 40 :4429 —4434
[56 ]  Zhou J , Jiang W Y, Ding J A , et al . Chemosphere , 2007 , 70 :172 —177
[57 ]  Hakk H , Letcher R J . Environ. Int . , 2003 , 29 : 801 —828
[58 ]  Marsh G, Athanasiadou M, Bergman ! , et al . Environ. Sci .Technol . , 2004 , 38 : 10 —18
[59 ]  Teuten E L , Xu L , Reddy C M. Science , 2005 , 307 : 917 —920
[60 ]  Schumacher R W, Davidson B S. Didemolines A D. Tetrahedron ,1995 , 51 : 10125 —10130
[61 ]  Athanasiadou M, Steven N , Cuadra S N , et al . Environ. Health Persp. , 2008 , 116 : 400 —408
[62 ]  Canton R F , Scholten D E A , Marsh G, et al . Toxicol . Appl .Pharmacol . , 2008 , 227 : 68 —75
[63 ]  He Y H , Murphy M B , Yu R M K, et al . Toxicol . Lett . , 2008 ,176 : 230 —238
[64 ]  Van Boxtel A L , Kamstra J H , Cenijn P H , et al . Environ. Sci .Technol . , 2008 , 42 : 1773 —1779
[65 ]  Tomy G T, Palace V P , Halldorson T, et al . Environ. Sci .Technol . , 2004 , 38 : 1496 —1504
[66 ]  Örn U , Klasson-Wehler E. Xenobiotica , 1998 , 28 : 199 —211
[67 ]  Stapleton H M, Letcher R J . Baker J E. Environ. Sci . Technol .2004 , 38 , 1054 —1061
[68 ]  Benedict R T, Stapleton H M, Letcher R J , et al . Chemosphere ,2007 , 69 : 987 —993
[69 ]  Stapleton H M, Alaee M, Letchwe R J , et al . Environ. Sci .Technol . , 2004b , 38 : 112 —119
[70 ]  Van den Steen E , Covaci A , Jaspers V L B , et al . Environ. Poll . ,2007 , 148 : 648 —653
[71 ]  Asplund L , Athanasiadou M, Sjodin A , et al . Ambio , 1999 , 28 :67 —76
[72 ]  Valters K, Li H X, Alaee M, et al . Environ. Sci . Technol . , 2005 ,39 : 5612 —5619
[73 ]  Burreau S , Axelman J E. Toxicol . Chem. , 1997 , 16 : 2508 —2513
[74 ]  Gustafsson K, Bjêrk M E. Toxicol . Chem. , 1999 , 18 : 1218 —1224
[75 ]  Gebbink W A , Sonne C , Dietz R , et al . Environ. Pol . , 2008 ,152 : 621 —629
[76 ]  Malmbrg T, Athanasiadou M, Marsh G, et al . Environ. Sci .Technol . , 2005 , 39 : 5342 —5348
[77 ]  Marsh G, Athanasiadou M, Athanassiadis I , et al . Chemosphere ,2006 , 63 : 690 —697
[78 ]  McKinney M A , Guise S D , Martineau D , et al . Aquat . Toxicol . ,2006 , 77 : 87 —97
[79 ]  Stapleton H M, Brazil B , Holbrook R D , et al . Environ. Sci .Technol . , 2006 , 40 : 4653 —4658
[80 ]  Bezares-Cruz J , Jafvert C T, Hua I. Environ. Sci . Technol . , 2004 ,38 : 4149 —4156
[81 ]  Eriksson J , Green K, Marsh G, et al . Environ. Sci . Technol . ,2004 , 38 : 3119 —3125
[82 ]  Fang L , Huang J , Yu G, et al . Chemosphere , 2008 , 71 : 258 —267
[83 ]  Raynea S , Michael G, Ikonomoub M G, et al . Water Res. , 2003 ,37 : 551 —560
[84 ]  Sêderstrêm G, Sellstrêm U , de Wit C A , et al . Environ. Sci .Technol . , 2004 , 38 : 127 —132
[85 ]  Grabda M, Oleszek-Kudlak S , Shibata E , et al . J . Mol . Structure(Theochem) , 2007 , 822 : 38 —44
[86 ]  Rupp S , Metzger J W. Chemosphere , 2005 , 60 : 1644 —1651
[87 ]  Buser H R. Environ. Sci . Technol . , 1986 , 20 : 404 —408
[88 ]  Nose K, Hashimoto S , Takahashi S , et al . Chemosphere , 2007 , 68 :120 —125
[89 ]  Livingstone H D , Bowen V T, Kupferman S L. J . Mar. Res. ,1982 , 40 : 1227 —1258
[90 ]  Davis J W, Gonsior S , Marty G, et al . Water Res. , 2005 , 39 :1075 —1084
[91 ]  Davis J W, Gonsior S J , Markham D A , et al . Environ. Sci .Technol . , 2006 , 40 : 5395 —5401
[92 ]  Sinkkonen S , Rantalainen A L , Paasivirta J , et al . Chemosphere ,2004 , 56 : 767 —775
[93 ]  Hiebl J , Vetter W. J . Agr. Food Chem. , 2007 , 55 : 3319 —3324
[94 ]  Janák K, Sellstrêm U , Johansson A K, et al . Chemosphere , 2008 ,73 : S193 —S200
[95 ]  Tomy G T, Budarkowski W, Halldorson T, et al . Environ. Sci .Technol . , 2004b , 38 : 2298 —2303
[96 ]  Janak K, Covaci A , Voorspoels S , et al . Environ. Sci . Technol . ,2005 , 39 : 1987 —1994
[97 ]  Abdallaha M A E , Ibarra C , Neels H , et al . J . Chromatogr. A ,2008 , 1190 : 333 —341
[98 ]  Barontini F , Cozzani V , Petarca L. Ind. Eng. Chem. Res. , 2001 ,40 : 3270 —3280
[99 ]  Eriksson J , Rahm S , Green N , et al . Chemosphere , 2004 , 54 :117 —126
[100 ] Marsanich K, Zanelli S , Barontini F , et al . Thermochim. Acta ,2004 , 421 : 95 —103
[101 ] Barontini F , Cozzani V , Marsanich K, et al . J . Anal . Appl .Pyrolysis , 2004 , 72 : 41 —53
[102 ] Ronen Z, Abelovich A. Appl . Environ. Microbiol . , 2000 , 66 :2372 —2377
[103 ] Arbeli Z, Ronen Z. Biodegradation , 2003 , 14 : 385 —395
[104 ] Arbeli Z, Ronen Z, Díaz-Báez M C. Chemosphere , 2006 , 64 :1472 —1478
[105 ] Watanabe I , Kashimoto T, Tatsukawa R. Bull Environ. Contam.Toxicol . , 1983 , 31 : 48 —52
[106 ] Ravit B , Ehrenfeld J G, Høggblom M M. Soil Biol . Biochem. ,2005 , 37 : 1049 —1057
[107 ] Schauer U M D , Vêlkel W, Dekant W. Toxicol . Sci . , 2006 , 91 :49 —58
[108 ] Kuester R K, Sólyom A M, Rodriguez V R , et al . Toxicol . Sci . ,2007 , 96 : 237 —245
[109 ] Szymańska J A , Sapota A , Frydrych B. Chemosphere , 2000 , 45 :693 —700
[110 ] Chignell C F , Han S K, Mouithys-Mickalad A , et al . Toxicol .Appl . Pharmacol . , 2008 , 230 : 17 —22
[111 ] Hakk H , Larsen G, Bergman ! , et al . Xenobiotica , 2000 , 30 :881 —890

[1] 吴洋, 王玉, 仇荣亮, 杨欣. 应用零价铁基材料还原和催化氧化降解多溴联苯醚[J]. 化学进展, 2018, 30(4): 420-428.
[2] 赵玉坤, 汪园园, 籍宏伟, 马万红, 陈春城*, 赵进才*. 多溴联苯醚的光催化还原脱溴[J]. 化学进展, 2017, 29(9): 911-918.
[3] 罗孝俊,麦碧娴,陈社军. PBDEs研究的最新进展*[J]. 化学进展, 2009, 21(0203): 359-368.
[4] 赵丹,孙春燕,陈春城,马万红,赵进才. 新型污染物多溴联苯醚和氰尿酸的光化学降解*[J]. 化学进展, 2009, 21(0203): 400-405.
[5] 方磊,黄俊,余刚. 多溴联苯醚光化学降解*[J]. 化学进展, 2008, 20(0708): 1180-1186.
[6] 刘汉霞,张庆华,江桂斌,蔡宗苇. 多溴联苯醚及其环境问题[J]. 化学进展, 2005, 17(03): 554-562.