English
新闻公告
More
化学进展 2009, Vol. 21 Issue (05): 856-865 前一篇   后一篇

• 金属药物专辑 •

砷、锑、铋类药物的应用历史和现状

杨楠; 孙红哲*   

  1. (香港大学化学系  香港薄扶林道)
  • 收稿日期:2009-01-16 修回日期:2009-01-27 出版日期:2009-05-24 发布日期:2009-05-05
  • 通讯作者: 孙红哲 E-mail:hsun@hkucc.hku.hk
  • 基金资助:

Application of Arsenic, Antimony and Bismuth in Medicine

Yang Nan;  Sun Hongzhe*   

  1. (Department of Chemistry, The University of Hong Kong, Pokfulam Road, Hong Kong, China)
  • Received:2009-01-16 Revised:2009-01-27 Online:2009-05-24 Published:2009-05-05
  • Contact: Sun Hongzhe E-mail:hsun@hkucc.hku.hk

近年来,由于对主族元素砷、锑、铋的生物功能研究的不断深入,人们已经从仅仅关注它们对人体的生物毒性到开始研究它们在化学药物领域的应用和潜力。本文简要的介绍了砷、锑、铋作为药物应用的历史,综述了近年来砷、锑、铋的化合物在抗癌、治疗白血病、抗寄生虫病和抗菌方面的一些应用,以及用于发现这些药物的靶分子和结合蛋白的现代生物技术。

With deep understanding of the biological functions of the main group elements: arsenic, antimony and bismuth, more interests have been shifted from the biological toxicity of these elements to their potential application in chemotherapies. This paper reviews the medical history of arsenic, antimony and bismuth, and summarizes the applications of their compounds in human health as anti-cancer, anti-leukemia, anti-microbial and anti-parasite agents. The uses of modern bio-technology for the identification of targets or binding proteins of these elements are briefly mentioned.

Contents
1 Medicinal applications of arsenic compounds
2 Medicinal applications of antimony compounds
3 Medicinal applications of bismuth compounds
4 Conclusion

中图分类号: 

()

[ 1 ]  Klaassen C D. Heavy Metals and Heavy-Metal Antagonists. in :Goodman & Gilmanps The Pharmacological Basis of Therapeutics(Eds. Hardman J G, Gilman A G, Limbird L E) . New York :McGraw-Hill , 1996 , 1649 —1672
[ 2 ]  Haller J S. Pharm. Hist . , 1975 , 17 : 87 —100
[ 3 ]  Aronson SM. Arsenic and Old Myths. R IMed. , 1994 , 77 : 233 —234
[ 4 ]  Kwong YL , Todd D. Blood , 1997 , 89 : 3487 —3488
[ 5 ]  Cutler E G, Bradford E H. Am. J . Med. Sci . , 1878 , 75 : 74 —84
[ 6 ]  Forkner C E , Scott T FM. J . Am. Med. Assoc. , 1931 , 97 : 3 —5
[ 7 ]  Lykknes A , Kvittingen L. J . Chem. Educ. , 2003 , 80 : 497 —500
[ 8 ]  Levanson A S. J . Chem. Educ. , 1977 , 54 : 98 —99
[ 9 ]  Lloyd N C , Morgan H W, Nicholson B K, et al . Angew. Chem.Int . Ed. , 2005 , 44 : 941 —944
[10 ]  Tarnowski G S , Schmid F A , Cappuccino J G, et al . Cancer Res. ,1966 , 26 : 181 —206
[11 ]  Chan P C , Huff J . J . Environ. Sci . Health Part C , 1997 , 15 : 83 —122
[12 ]  Keiser J , Ericsson ; , Burri C. Clin. Pharmacol . & Ther. , 2000 ,67 : 478 —488
[13 ]  Niu C , Yan H , Chen GQ , et al . Blood , 1991 , 94 : 3315 —3324
[14 ]  Shen Z X, Chen G Q , Ni J H , et al . Blood , 1997 , 89 : 3354 —3360
[15 ]  Zhang T D , Chen G Q , Wang Z G, et al . Oncogene , 2001 , 20 :7146 —7153
[16 ]  Hu J , Fang J , Dong Y, et al . Anticancer Drugs , 2005 , 16 : 119 —127
[17 ]  Waxman S , Anderson K C. Oncologist , 2001 , 6 : 3 —10
[18 ]  Dilda P J , Hogg P J . Cancer Treatment Rev. , 2007 , 33 : 542 —564
[19 ]  Wang Z G, Rivi R , Delva L , et al . Blood , 1998 , 92 : 1497 —1504
[20 ]  Rousselot P , Larghero J , Labaume S , et al . Eur. J . Haematol . ,2004 , 72 : 166 —171
[21 ]  Koshiuka K, Elstner E , Williamson E , et al . Br. J . Cancer , 2000 ,82 : 452 —458
[22 ]  Gibaud S , Zirar S B , Mutzenhardt P , et al , Int . J . Pharm. , 2005 ,306 : 107 —121
[23 ]  Thomas D J , Styblo M, Lin S. Toxicol . Appl . Pharmacol . , 2001 ,176 : 127 —144
[24 ]  Duzkale H , Jilani I , Orsolic N , et al . Cancer Chemother.Pharmacol . , 2003 , 51 : 427 —432
[25 ]  Don A S , Kisker O , Dilda P , et al . Cancer Cell , 2003 , 3 : 497 —509
[26 ]  McStay G P , Clarke S J , Halestrap A P. Biochem. J . , 2002 , 367 :541 —548
[27 ]  Golemovic M, Orsolic N , Zingaro R , et al . ASH Annual Meeting Abstract , 2003
[28 ]  Kornblau S M, Jackson C E , Worthing A , et al . ASCO Annual Meeting Proceedings. 2006
[29 ]  Reglinski J . Environmental and Medicinal Chemistry of Arsenic ,Antimony and Bismuth , in : Chemistry of Arsenic , Antimony and Bismuth , ( Ed. Norman N C) , London : Blavkie Academic & Professional , 1998
[30 ]  Sun H , Zhang L , Szeto K Y. Metal Ions Biol . Syst . , 2004 , 41 :333 —378
[31 ]  Zhu J , Chen Z, Lallemand-Breitenbach V. Nat . Rev. Cancer ,2002 , 2 : 705 —714
[32 ]  Schmidt H , Peter F M. Advances in the Therapeutics of Antimony ,Leipzig : Thieme Verlag , 1938
[33 ]  Berman J D. Rev. Infect . Dis. , 1988 , 10 : 560 —586
[34 ]  Vianna G. Arch. Bras. Méd. , 1912 , 2 : 426 —428
[35 ]  Vianna G. Arch. Bras. Méd. , 1913 , 3 : 1171
[36 ]  Christopherson J B. Lancet Ⅱ, 1918 , 325 —327
[37 ]  McDonagh J E R. Lancet Ⅱ, 1918 , 371
[38 ]  Christopherson J B. Brit . Med. J . , 1918 , 2 : 652 —653
[39 ]  Luckey T D , Venugopal B. Metal Toxicity in Mammals (Vol . 2) ,New York : Plenum Press , 1997
[40 ]  Aggarwal P , Handa R , Singh S , et al . Ind. J . Pediatr. , 1999 , 66 :63 —71
[41 ]  Olliaro P L , Bryceson A D M. Parasitol . Today , 1993 , 9 : 323 —328
[42 ]  Kirk R , Stai M H. Ann. Trop. Med. Parasitol . , 1947 , 41 : 14 —21
[43 ]  Roberts W L , McMurray W J , Rainey P M. Antimicrob. Agents Chemother. , 1998 , 42 : 1076 —1082
[44 ]  The leishmaniasis. Report of a WHO Expert Committee. WHO Tech.Rep. Ser. , 1984 , 701 : 1 —140
[45 ]  Herwaldt B L , Berman J D. Am. J . Trop. Med. Hyg. , 1992 , 46 :296 —306
[46 ]  Berman J D , Chulay J D , Hendricks L D , et al . Am. J . Trop.Med. Hyg. , 1982 , 31 : 459 —465
[47 ]  Faraut-Gambarelli F , Piarroux R , Deniau M, et al . Antimicrob.Agents Chemother. , 1997 , 41 : 827 —830
[48 ]  Grogl M, Thomason T N , Franke E D. Am. J . Trop. Med. Hyg. ,1992 , 47 : 117 —126
[49 ]  Winship K A. Adv. Drug React . Ac. Pois. Rev. , 1987 , 6 :67 —90
[50 ]  Duffin J , Campling B GJ . History Med. , 2002 , 57 : 61 —78
[51 ]  Tiekink E R T. Crit . Rev. Onol . Hematol . , 2002 , 42 : 217 —224
[52 ]  Ozturk I I , Hadjikakou S K, Hadjiliadis N , et al . Inorg. Chem. ,2007 , 46 : 8652 —8661
[53 ]  Fairlamb A H , Blackburn P , Ulrich P , et al . Science , 1985 , 227 :1485 —1487
[54 ]  Fairlamb A H. Progress in Polyamine Research : Novel Biochemical ,Pharmacological and Clinical Aspects , 1988 , 667 —674
[55 ]  Fairlamb A H , Cerami A. Ann. Rev. Microbiol . , 1992 , 46 : 695 —729
[56 ]  Yan S , Ding K, Zhang L , et al . Angew. Chem. Int . Ed. , 2000 ,39 : 4260 —4262
[57 ]  Yan S , Wong I L K, ChowL M C , et al . Chem. Commun. , 2003 ,266 —267
[58 ]  Yan S , Li F , Ding K. J . Biol . Inorg. Chem. , 2003 , 8 : 689 —697
[59 ]  Shaked-Mishan P , Ulrich N , Ephros M, et al . J . Biol . Chem. ,2001 , 276 : 3971 —3976
[60 ]  Zhou Y, Messier N , Ouellette M, et al . J . Biol . Chem. , 2004 ,279 : 37445 —37451
[61 ]  Bisacchi D , Zhou Y, Rosen B P , et al . Acta Cryst . Section F ,2006 , F62 : 976 —979
[62 ]  Zhou T, Radaev S , Rosen B P , et al . EMBOJ . , 2000 , 19 : 4838 —4845
[63 ]  Chen C M, Misra T K, Silver S , et al . J . Biol . Chem. , 1986 ,261 : 15030 —15038
[64 ]  Odier L. J . Med. Chir. Pharm. , 1786 , 68 : 49 —56
[65 ]  Baxter G F. Chem. Brit . , 1992 , 445 —448
[66 ]  Beales I L P. BMC Gastroenterology , 2001 , 1 : 7 —15
[67 ]  Yang N , Sun H. Coord. Chem. Rev. , 2007 , 251 : 2354 —2366
[68 ]  张志朋(Zhang Z P) , 钟国清(Zhang GQ) , 蒋琪英(Jiang Q Y) .化学进展(Progchem in Chemistry) , 2008 , 20 : 1315 —1323
[69 ]  Ge R , Sun H. Acc. Chem. Res. , 2007 , 40 : 267 —274
[70 ]  Briand G G, Burford N. Chem. Rev. , 1999 , 99 : 2601 —2657
[71 ]  Suarez F L , Furne J , Stiehm J , et al . Dig. Dis. Sci . , 2000 , 45 :1444 —1446
[72 ]  Iffland R. Bismuth , Handbook on Metals in Clinical and Analytical Chemistry , New York : Marcel Dekker , 1994 , 269 —281
[73 ]  DuPont H L , Ericeeon C D. N. Engl . J . Med. , 1993 , 328 :1821 —1827
[74 ]  Figueroa-Quintanilla D , Salazar-Lindo E , Sack R B. N. Engl . J .Med. , 1993 , 328 : 1653 —1658
[75 ]  Bierer D W, Klapêt ke T. Biol . Met . , 1988 , 1 : 69 —76
[76 ]  Nie Y, Li Y, Wu H. Helicobacter , 1999 , 4 : 128 —134
[77 ]  Domenico P , Salo R J , Novick S G, et al . Antimicrob. Agents Chemother. , 1997 , 41 : 1697 —1703
[78 ]  Kotani T, Nagai D , Asahi K, et al . Antimicrob. Agents Chemother. , 2005 , 49 : 2729 —2734
[79 ]  Murafuji T, Miyoshi Y, Ishibashi M, et al . J . Inorg. Biochem. ,2004 , 98 : 547 —552
[80 ]  Chen R , So M H , Yang J , et al . , Chem. Commun. , 2006 , 2265 —2267
[81 ]  Kozak R W, Waldmann T A , Atcher R W, et al . Trends Biotechnol . , 1986 , 4 : 259 —264
[82 ]  Burke J M, Jurcic J G, Scheinberg D A. Cancer Control , 2002 , 9 :106 —113
[83 ]  Jurcic J G. Crit. Rev. Oncol. PHematol. , 2001 , 38 : 37 —45
[84 ]  McDevitt M R , Nikula T N , Finn R D , et al . Tumor Targeting ,1996 , 2 : 182 —182
[85 ]  McDevitt M R , Finn R D , Ma D , et al . , J . Nucl . Med. , 1999 ,40 : 1722 —1727
[86 ]  Hassfjell S , Brechbiel MW. Chem. Rev. , 2001 , 101 : 2019 —2036
[87 ]  Halime Z, Michaudet L , Lachkar M. Bioconjugate Chem. , 2004 ,15 : 1193 —1200
[88 ]  Mulford D A , Scheinberg D A , Jurcic J G. J . Nucl . Med. , 2005 ,46 : 199s —204s
[89 ]  Rizvi S M A , Li Y, Song E YJ , et al . Cancer Biol . Ther. , 2006 ,5 : 386 —393
[90 ]  Kêpf-Maier P , Klapêtke T. Inorg. Chimica Acta , 1988 , 152 :49 —52
[91 ]  Smith KA , Deacon GB , Jackson W R , et al . Metal-Based Drugs ,1998 , 5 : 295 —304
[92 ]  Wang X Y, Zhang X M, Lin J , et al . J . Chem. Soc. Dalton Trans. , 2003 , 2379 —2380
[93 ]  Kondo Y, Satoh M, Imura N , et al . Cancer Chemother.Pharmacol . , 1991 , 29 : 19 —23
[94 ]  Kondo Y, Himeno S , Satoh M, et al . Cancer Chemother.Pharmacol . , 2004 , 53 : 33 —38
[95 ]  Yang N , Tanner J A , Zheng B , et al . Angew. Chem. Int . Ed. ,2007 , 46 : 6464 —6468
[96 ]  Yang N , Tanner J A , Wang Z, et al . Chem. Commun. , 2007 ,4413 —4415
[97 ]  Sadler P J , Sun H , Li H. Chem. Eur. J . , 1996 , 2 : 701 —708
[98 ]  Burford N , Eelman M D , Mahony D E , et al . Chem. Commun. ,2003 , 146 —147
[99 ]   Burford N , Eelman MD , Groom K. J . Inorg. Biochem. , 2005 , 99 :1992 —1997
[100 ] Sun H , Li H , Sadler P J . Chem. Rev. , 1999 , 99 : 2817 —2842
[101 ] Sun H , Szeto K Y. J . Inorg. Biochem. , 2003 , 94 : 114 —120
[102 ] Li H , Sadler PJ , Sun H. J . Biol . Chem. , 1996 , 271 : 9483 —9489
[103 ] Sun H , Li H , Mason A B , et al . Biochem. J . , 1999 , 337 :105 —111
[104 ] Zhang L , Szeto K Y, Wong W B , et al . Biochemistry , 2001 , 40 :13281 —13287
[105 ] Britigan B E , Lewis T S , McCormick ML , et al . Adv. Exp. Med.Biol . , 1998 , 443 : 135 —140
[106 ] Sun H , Li H , Harvey I , et al . J . Biol . Chem. , 1999 , 274 :29094 —29101
[107 ] Magnusson N E , Larsen A , Rungby J , et al . , Cell Tissue Res. ,2005 , 321 : 195 —210
[108 ] Ge R , Sun X, Gu Q , et al . J . Biol . Inorg. Chem. , 2007 , 12 :831 —842
[109 ] Ge R , Zhang Y, Sun X, et al . J . Am. Chem. Soc. , 2006 , 128 :11330 —11331
[110 ] Cun SJ , Li H , Ge R , et al . J . Biol . Chem. , 2008 , 283 : 15142 —15151
[111 ] Sun X, Tsang C N , Sun H. Metallomics , 2009 , 1 : 25 —31.
[112 ] Lambert J R , Midolo P. Aliment . Pharmacol . Ther. , 1997 , 11(Suppl . ) : 27 —31
[113 ] Turkez H , Geyikoglu F , Keles M S. Biol . Trace. Elem. Res. ,2005 , 105 : 151 —158
[114 ] Salaspuro M. Helicobacter Pylori Alcohol Dehydrogenase , in : Toward a Molecular Basis of Alcohol Use and Abuse , ( Eds. Jansson B ,Jêrnvall H , Rydberg U , Terenius L , Vallee B L) , Switzerland :Birkh? user Verlag , Basel , 1994 , 185 —195
[115 ] Jin L , Szeto K Y, Zhang L , et al . J . Inorg. Biochem. , 2004 , 98 :1331 —1337
[116 ] Mulrooney S B , Hausinger R P. FEMSMicrobiol . Rev. , 2003 , 27 :239 —261
[117 ] Zhang L , Mulrooney S B , Leung A F K, et al . BioMetals , 2006 ,19 : 503 —511

[1] 张婉萍, 刘宁宁, 张倩洁, 蒋汶, 王梓鑫, 张冬梅. 刺激响应性聚合物微针系统经皮药物递释[J]. 化学进展, 2023, 35(5): 735-756.
[2] 徐怡雪, 李诗诗, 马晓双, 刘小金, 丁建军, 王育乔. 表界面调制增强铋基催化剂的光生载流子分离和传输[J]. 化学进展, 2023, 35(4): 509-518.
[3] 薛宗涵, 马楠, 王炜罡. 大气中的单环芳香族硝基化合物[J]. 化学进展, 2022, 34(9): 2094-2107.
[4] 宝利军, 危俊吾, 钱杨杨, 王雨佳, 宋文杰, 毕韵梅. 酶响应性线形-树枝状嵌段共聚物的合成、性能及应用[J]. 化学进展, 2022, 34(8): 1723-1733.
[5] 孙思敏, 许家喜. 磺酰氯与不饱和化合物的反应[J]. 化学进展, 2022, 34(6): 1275-1289.
[6] 朱月香, 赵伟悦, 李朝忠, 廖世军. Pt基金属间化合物及其在质子交换膜燃料电池阴极氧还原反应中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(6): 1337-1347.
[7] 颜廷义, 张光耀, 喻琨, 李梦洁, 曲丽君, 张学记. 基于智能手机的即时检测[J]. 化学进展, 2022, 34(4): 884-897.
[8] 李美蓉, 唐晨柳, 张伟贤, 凌岚. 纳米零价铁去除水体中砷的效能与机理[J]. 化学进展, 2022, 34(4): 846-856.
[9] 陈晓峰, 王开元, 梁芳铭, 姜睿祺, 孙进. 外泌体递药系统及其在肿瘤治疗中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(4): 773-786.
[10] 钟琴, 周帅, 王翔美, 仲维, 丁晨迪, 傅佳骏. 介孔二氧化硅基智能递送体系的构建及其在各类疾病治疗中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(3): 696-716.
[11] 李红, 史晓丹, 李洁龄. 肽自组装水凝胶的制备及在生物医学中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(3): 568-579.
[12] 冯小琼, 马云龙, 宁红, 张世英, 安长胜, 李劲风. 铝离子电池中过渡金属硫族化合物正极材料[J]. 化学进展, 2022, 34(2): 319-327.
[13] 王文婧, 曾滴, 王举雪, 张瑜, 张玲, 王文中. 铋基金属有机框架的合成与应用[J]. 化学进展, 2022, 34(11): 2405-2416.
[14] 郑明心, 谭臻至, 袁金颖. 光响应Janus粒子体系的构建与应用[J]. 化学进展, 2022, 34(11): 2476-2488.
[15] 吴巧妹, 杨启悦, 曾宪海, 邓佳慧, 张良清, 邱佳容. 纤维素基生物质催化转化制备二醇[J]. 化学进展, 2022, 34(10): 2173-2189.