English
新闻公告
More
化学进展 2009, Vol. 21 Issue (01): 164-173 前一篇   后一篇

• 综述与评论 •

葫芦脲的研究进展*

杨辉;谭业邦**;黄晓玲;王月霞   

  1. (山东大学化学与化工学院 济南 250100)
  • 收稿日期:2008-03-16 修回日期:2008-05-03 出版日期:2009-01-24 发布日期:2009-01-25
  • 通讯作者: 谭业邦 E-mail:ybtan@sdu.edu.cn

Research Progress of Cucurbituril

Yang Hui;Tan Yebang**;Huang Xiaoling;Wang Yuexia   

  1. (School of Chemistry and Chemical Engineering, Shandong University, Jinan 250100, China)
  • Received:2008-03-16 Revised:2008-05-03 Online:2009-01-24 Published:2009-01-25
  • Contact: Tan Yebang E-mail:ybtan@sdu.edu.cn

近几年葫芦脲和其衍生物由于其特殊的结构与性质已引起的密切关注。本文综述了葫芦脲的最新研究进展,包括葫芦脲分子及其衍生物的分子设计与合成,与聚电解质形成主链(准)聚轮烷和侧链(准)聚轮烷,与其他有机客体小分子相互作用形成轮烷和准轮烷,以及葫芦脲分子及其衍生物在囊泡、二维聚合物、色谱固定相、生物体以及药物缓释方面的最新应用。

In recent years, cucurbituril(CB[n]) and its derivatives have attracted considerable attentions because of their special structures and properties. In this paper, the new development of cucurbituril is summarized, including the design and synthesize of cucurbituril and their derivatives, forming the main-chain (pseudo) polyrotaxanes and side-chian (pseudo) polyrotaxane with the polyelectrolyte, and forming (pseudo) rotaxane with other organic guest molecules. Applications of cucurbituril are also reviewed including vesicles,2D polymers,stationary phases in chromatography, organism and drug release.

Contents
1 Synthesis
1.1 Synthesis of CB[n] analogues and congeners
1.2 Functionalization of CB[n]
1.2.1 Fully substituted CB[n] using substituted glycoluril
1.2.2 Partially substituted CB[n] using substituted glycoluril
1.2.3 Direct substituented CB[n]
2 Structure and characteristic of CB[n]
3 The formation of (pseudo)rotaxane by assembly of CB[n] with other molecules
3.1 Synthesis of polyrotaxanes using CB[n] as the catalyst by organic polymerization reaction
3.2 Side-chain polyrotaxane containing CB[n]
3.3 Interaction between CB[n] and other organic guest molecules
4 Applications
4.1 Vesicles
4.2 2D polymers
4.3 Application of CB[n] in chromatography
4.4 The development of CB[n] in organism and controlled drug delivery
5 Conclusions and outlook

中图分类号: 

()

[ 1 ]  刘育(Liu Y) , 尤长城(You C C) , 张衡益(Zhang H Y) . 超分子化学: 合成受体的分子识别与组装( Supramolecular Chemistry: Molecular Recognition and Assembly of Synthetic Receptors) . 天津: 南开大学出版社(Tianjin : Nankai University Press) , 2001. 385
[ 2 ]  韩宝(Hang B H) , 刘育(Liu Y) . 有机化学(Chin. J . Org.Chem. ) , 2002 , 23 (2) : 139 —149
[ 3 ]  Kim K. Chem. Soc. Rev. , 2002 , 31 (2) : 96 —107
[ 4 ]  Lee J W, Samal S , Selvapalam N , et al . Acc. Chem. Res. , 2003 ,36 : 621 —630
[ 5 ]  侯昭升(Hou Z S) , 谭业邦(Tan Y B) , 黄玉玲(Huang YL)等. 高分子通报(Chinese Polymer Bulletin) , 2005 , 3 : 47 —54
[ 6 ]  Kim K, Selvapalam N , Oh D H. J . Inclusion Phenom. Macrocyclic.Chem. , 2004 , 50 : 31 —36
[ 7 ]  Lagona J , Mukhopadhyay P , Chakrabarti S , et al . Angew. Chem.Int . Ed. , 2005 , 44 (31) : 4844 —4870
[ 8 ]  Huang F H , Gibson H W. Prog. Polym. Sci . , 2005 , 30 : 982 —1018
[ 9 ]  刘思敏(Liu S M) , 吴成泰(Wu C T) . 化学进展( Progress in Chemistry) , 2005 , 17 (1) : 143 —150
[10 ]  张锐(Zhang R) , 薛红(Xue H) . 化工技术与开发(Technology&Development of Chemical Industry) , 2005 , 34 (1) : 24 —26
[11 ]  江慧(Jiang H) , 韩莹( Han Y) , 李梅(Li M) . 化学研究(Chemical Research) , 2005 , 16 (1) : 99 —104
[12 ]  霍方俊(Huo F J ) , 阴彩霞(Yin C X) , 杨频(Yang P) . 化学研究(Chemical Research) , 2006 , 17 (3) : 103 —107
[13 ]  Behrend R , Meyer E , Rusche F. Justus Liebigs Ann. Chem. ,1905 , 339 : 1 —37
[14 ]  Freeman W A , Mock W L , Shih N Y. J . Am. Chem. Soc. , 1981 ,103 (24) : 7367 —7368
[15 ]  Buschmann HJ , Fink H , Schollmeyer E. DE 19603377 , 1997.
[16 ]  Kim J , Jung I S , Kim S Y, et al . J . Am. Chem. Soc. , 2000 , 122 (3) : 540 —541
[17 ]  毕强(Bi Q) , 胡英鹏(Hu Y P) , 杨琴(Yang Q) 等. 有机化学(Chin. J . Org. Chem. ) , 2007 , 27 (7) : 880 —884
[18 ]  Jansen K, Buschmann H J , Wego A , et al . J . Incl . Phenom.Macrocyclic Chem. , 2001 , 39 : 357 —363
[19 ]  Day A I , Blanch R J , Arnold A P , et al . Angew. Chem. Int . Ed. ,2002 , 41 (2) : 275 —277
[20 ]  Liu S M, Zavalij P Y, Isaacs L. J . Am. Chem. Soc. , 2005 , 127 (48) : 16798 —16799
[21 ]  Kim K, Samal S , Kumar R N , et al , WO 05P103053 , 2005
[22 ]  Isaacs L , Park S K, Liu S M, et al . J . Am. Chem. Soc. , 2005 ,127 (51) : 18000 —18001
[23 ]  Liu S , Kim K, Isaacs L. J . Org. Chem. , 2007 , 72 : 6840 —6847
[24 ]  Huang W H , Zavalij P Y, Isaacs L. Angew. Chem. Int . Ed. ,2007 , 46 : 7425 —7427
[25 ]  Kim K, Selvapalam N , Ko H Y, et al . Chem. Soc. Rev. , 2007 ,36 : 267 —279
[26 ]  Flinn A , Hough G C , Stoddart J F , et al . Angew. Chem. Int . Ed. ,1992 , 31 (11) : 1475 —1477
[27 ]  Zhao J Z, Kim H J , Oh J , et al . Angew. Chem. Int . Ed. , 2001 ,40 (22) : 4233 —4235
[28 ]  赵云洁(Zhao Y J ) , 薛赛凤(Xue S F) , 陶朱(Tao Z) 等. 科学通报(Chinese Science Bulletin) , 2004 , 49 (11) : 1046 —1051
[29 ]  赵云洁(Zhao Y J ) , 薛赛凤(Xue S F) , 陶朱(Tao Z) 等. 化学学报(Acta Chim. Sinica) , 2005 , 63 (10) : 913 —918
[30 ]  张云黔(Zhang Y Q) , 陶朱(Tao Z) , 赵云洁(Zhao Y J ) 等. 无机化学学报(Chin. J . Inor. Chem. ) , 2005 , 21 (10) : 1576 —1582
[31 ]  郑利梅(Zheng L M) , 祝黔江(Zhu Q J ) , 陶朱(Tao Z) 等. 无机化学学报(Chin. J . Inor. Chem. ) , 2005 , 21 (10) : 1583 —1588
[32 ]  郑利梅(Zheng L M) , 朱建男(Zhu J N) , 陶朱(Tao Z) 等. 贵州大学学报(Guizhou Univ. J . ) , 2005 , 22 (2) : 151 —157
[33 ]  Isobe H , Sato S , Nakamura E. Org. Lett . , 2002 , 4 : 1287 —1289
[34 ]  Day A I , Arnold A P , Blanch R J . Molecules , 2003 , 8 : 74 —84
[35 ]  Zhao Y, Xue S , Zhu Q , et al . Chin. Sci . Bull . , 2004 , 49 :1111 —1113
[36 ]  Lin J X, Zhang Y Q , Tao Z, et al . J . Mol . Sturct . , 2008 , 875 :442 —446
[37 ]  Jon S Y, Selvapalam N , Kim K, et al . J . Am. Chem. Soc. , 2003 ,125 (34) : 10186 —10187
[38 ]  尉震(Wei Z) , 林景祥(Lin J X) , 陶朱(Tao Z) 等. 贵州大学学报自然版( Guizhou Univ. J . Nature Sci . ) , 2007 , 24 (3) :313 —317
[39 ]  Whang D , Jeon YM, Heo J , et al . J . Am. Chem. Soc. ,1996 , 118 (45) : 11333 —11334
[40 ]  Tuncel D , Steinke J H G. Chem. Commun. , 1999 , 1509 —1511
[41 ]  Krasia T C , Steinke J H G. Chem. Commun. , 2002 , 22 —23
[42 ]  Tuncel D , Steinke J H G. Chem. Commun. , 2001 , 253 —254
[43 ]  Meschke C , Buschmann H J , Schollmeyer E , et al . Macromol .Rapid Commun. , 1998 , 19 : 59 —63
[44 ]  Meschke C , Buschmann H J , Schollmeyer E. Polymer , 1999 , 40 :945 —949
[45 ]  Buschmann H J , Wego A , Schollmeyer E , et al . Supramol . Chem. ,2000 , 11 : 225 —227
[46 ]  Choi S , Lee J W, Ko Y H , Kim K. Macromolecules , 2002 , 35 :3526 —3531
[47 ]  侯昭升(Hou Z S) , 谭业邦(Tan Y B) , 王成威(Wang C W)等. 高等学校化学学报(Chem. J . Chin. Univ. ) , 2005 , 26 (4) : 773 —777
[48 ]  Rekharsky M V , Yamamura H , Kawai M, Kim K, et al . Org.Lett . , 2006 , 8 (5) : 815 —818
[49 ]  Kim S Y, Ka Y H , Kim K, et al . Chem. Asian J . , 2007 , 2 :747 —754
[50 ]  Huo F J , Yin C X, Yang P. J . Inclusion Phenom. Macrocyclic Chem. , 2006 , 56 : 193 —196
[51 ]  Tan Y B , Choi S W, Kim K, et al . Macromolecules , 2002 , 35 :7161 —7165
[52 ]  侯昭升(Hou Z S) , 谭业邦(Tan Y B) , 黄玉玲(Huang YL)等. 高分子学报(Acta Polymerica Sinica) , 2005 , 4 : 491 —495
[53 ]  侯昭升(Hou Z S) , 谭业邦(Tan Y B) , 黄玉玲(Huang YL)等. 化学学报(Acta Chim. Sinica) , 2005 , 63 (7) : 653 —657
[54 ]  Choi S W, Ritter H. Macoromol . Rapid Commun. , 2007 , 28 :101 —108
[55 ]  Liu Y, Ke C F , Zhang H Y, et al . Journal of Organic Chemistry ,2007 , 72 : 280 —283
[56 ]  侯昭升(Hou Z S) , 谭业邦(Tan YB) , 许静(Xu J ) . 有机化学(Chin. J . Org. Chem. ) , 2005 , 25 (8) : 934 —939
[57 ]  Liu Y, Li X Y, Zhang H Y, et al . Journal of Organic Chemistry ,2007 , 72 , (10) : 3640 —3645
[58 ]  Liu Y, Li C J , Guo D S , et al . Supramolecular Chemistry , 2007 ,19 : 517 —523
[59 ]  张建新(Zhang J X) , 薛赛凤(Xue S F) , 陶朱(Tao Z) 等. 贵州大学学报自然版( Guizhou Univ. J . Nature Sci. ) , 2007 , 24 (2) : 198 —200
[60 ]  马培华(Ma P H) , 陶朱(Tao Z) , 薛赛凤(Xue S F) 等. 有机化学(Chin. J . Org. Chem. ) , 2007 , 27 (3) : 414 —418
[61 ]  董南(Dong N) , 薛赛凤(Xue S F) , 陶朱(Tao Z) 等. 化学学报(Acta Chim. Sinica) , 2007 , 65 (11) : 1045 —1050
[62 ]  张云黔(Zhang YQ) , 肖昕(Xiao X) , 薛赛凤(Xue S F) 等. 贵州大学学报自然版( Guizhou Univ. J . Nature Sci. ) , 2007 , 24 (4) : 404 —406
[63 ]  Wang R B , Yuan L , Ihmels H , Macartney D H. Chem. Eur. J . ,2007 , 13 : 6468 —6473
[64 ]  Yuan L , Wang R B , Macartney D H. Tetrahedron : Asymmetry ,2007 , 18 : 483 —487
[65 ]  Rekharsky M V , Ko Y H , Selvapalam N , Kim K, et al .Supramalecular Chemistry , 2007 , 19 : 39 —46
[66 ]  Eelkema R , Maeda K, Anderson HL , et al . J . Am. Chem. Soc. ,2007 , 129 : 12384 —12385
[67 ]  Zhang H Z, Ferrell TA , Dearden D V. International Journal of Mass Spectrometry , 2007 , 265 : 187 —196
[68 ]  Maddipatla M V S N , Kaanumadle L S , Ramamurthy V , et al .Langmuir , 2007 , 23 : 7545 —7554
[69 ]  Montes-Navajas P , Corma A , Garcia H. J . Mol . Catal . A:Chemical , 2008 , 279 : 165 —169
[70 ]  Kim D , Kim E , Kim J , et al . Angew. Chem. Int . Ed. , 2007 , 46 :3471 —3474
[71 ]  Edmondson S , Huck W T S. Adv. Mater. , 2004 , 16 : 1327 —1328
[72 ]  Kim K, Jeon W S , Kim D , et al . WO 05P103125 , 2005.
[73 ]  Kim K, Balaji R , Oh D H , et al . WO 04P072151 , 2004.
[74 ]  Liu S M, Xu L , Feng Y Q , et al , Talanta , 2004 , 64 (4) : 929 —934
[75 ]  Nagarajan E R , Oh D H , Kim K, et al . Tetrahedron Lett . , 2006 ,47 : 2073 —2075
[76 ]  Hwang L , Baek K, Jung M, Kim K, et al . J . Am. Chem. Soc. ,2007 , 129 : 4170 —4171
[77 ]  李来生(Li L S) , 王上文(Wang S W) , 刘超(Liu C) 等. 化学学报(Acta Chim. Sinica) , 2007 , 65 (17) : 1855 —1862
[78 ]  Jeon Y J , Kim S Y, Ko Y H , et al . Org. Biomol . Chem. , 2005 , 3 (11) : 2122 —2125
[79 ]  Choi J , Kim J , Kim K, et al . Chem. Commun. , 2007 , 1151 —1153
[80 ]  KimJ , Ahn Y, Park K M, et al . Angew. Chem. Int . Ed. , 2007 ,46 : 7393 —7395
[81 ]  Zhang F , Yajima T, Li Y Z, Chen HL , et al . Angew. Chem. Int .Ed. , 2005 , 4 (22) : 3402 —3407
[82 ]  丛航(Cong H) , 陶龙玲(Tao L L) , 陶朱(Tao Z) 等. 化学学报(Acta Chim. Sinica) , 2006 , 64 (10) : 989 —996
[83 ]  傅晓钟(Fu X Z) , 沈祥春(Shen X C) , 黄英(Huang Y) 等. 贵州大学学报(Guizhou Univ. J . ) , 2007 , 24 : 650 —652

[1] 李良春, 郑仁林, 黄毅, 孙荣琴. 多组分自组装小分子水凝胶中的自分类组装[J]. 化学进展, 2023, 35(2): 274-286.
[2] 王萌, 宋贺, 李烨文. 三维自组装蓝相液晶光子晶体[J]. 化学进展, 2022, 34(8): 1734-1747.
[3] 韩冬雪, 金雪, 苗碗根, 焦体峰, 段鹏飞. 超分子组装体激发态手性的响应性[J]. 化学进展, 2022, 34(6): 1252-1262.
[4] 尹航, 李智, 郭晓峰, 冯岸超, 张立群, 汤华燊. RAFT链转移剂的选用原则及通用型RAFT链转移剂[J]. 化学进展, 2022, 34(6): 1298-1307.
[5] 刘玉玲, 胡腾达, 李伊莲, 林洋, Borsali Redouane, 廖英杰. 嵌段共聚物薄膜快速自组装方法[J]. 化学进展, 2022, 34(3): 609-615.
[6] 李红, 史晓丹, 李洁龄. 肽自组装水凝胶的制备及在生物医学中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(3): 568-579.
[7] 闫楚璇, 李青璘, 巩正奇, 陈颖芝, 王鲁宁. 纳米有机半导体光催化剂[J]. 化学进展, 2021, 33(11): 1917-1934.
[8] 冯业娜, 刘书河, 张书博, 薛彤, 庄鸿麟, 冯岸超. 基于聚合诱导自组装制备二氧化硅/聚合物纳米复合材料[J]. 化学进展, 2021, 33(11): 1953-1963.
[9] 王子瑄, 王跃飞, 齐崴, 苏荣欣, 何志敏. DNA-多肽复合分子的设计、组装与应用[J]. 化学进展, 2020, 32(6): 687-697.
[10] 智康康, 杨鑫. 天然产物凝胶及其凝胶质[J]. 化学进展, 2019, 31(9): 1314-1328.
[11] 薛敏, 范芳芳, 杨勇, 陈传峰. 柱芳烃机械互锁结构的制备及功能化[J]. 化学进展, 2019, 31(4): 491-504.
[12] 林代武, 邢起国, 王跃飞, 齐崴, 苏荣欣, 何志敏. 多肽超分子手性自组装与应用[J]. 化学进展, 2019, 31(12): 1623-1636.
[13] 刘耀华, 刘育. 基于偶氮功能基的光控超分子组装[J]. 化学进展, 2019, 31(11): 1528-1539.
[14] 徐子悦, 张运昌, 林佳乐, 王辉, 张丹维, 黎占亭. 药物输送体系构筑中的超分子组装策略[J]. 化学进展, 2019, 31(11): 1540-1549.
[15] 郭家田, 卢玉超, 毕晨, 樊佳婷, 许国贺, 马晶军. 刺激响应型肽自组装及其应用[J]. 化学进展, 2019, 31(1): 83-93.
阅读次数
全文


摘要

葫芦脲的研究进展*