English
新闻公告
More
化学进展 2008, Vol. 20 Issue (10): 1628-1634 前一篇   

• 综述与评论 •

生物医用材料表面仿细胞膜结构改性*

宫铭 杨珊 张世平 宫永宽**   

  1. (西北大学合成与天然功能分子化学教育部重点实验室 西北大学化学系 西安 710069)

  • 收稿日期:2007-11-16 修回日期:2008-01-30 出版日期:2008-10-24 发布日期:2008-10-25
  • 通讯作者: 宫永宽

Surface Modification of Biomedical Materials with Cell Membrane Mimetic Structures

Gong Ming; Yang Shan; Zhang Shiping; Gong Yongkuan**   

  1. (Key Laboratory of Chemistry of Synthetic and Natural Functional Molecules of Ministry of Education, Department of Chemistry, Northwest University, Xi’an 710069, China)

  • Received:2007-11-16 Revised:2008-01-30 Online:2008-10-24 Published:2008-10-25
  • Contact: Gong Yongkuan
细胞膜因其固有的生物相容性,可以作为体内植入材料及器件表面生物相容化改性的范例。大量研究结果表明,用细胞外层膜的亲水官能团-磷酰胆碱基团修饰材料表面,可显著提高材料的生物相容性,具有广阔的应用前景。本文综述了用含磷酰胆碱基团小分子及聚合物进行仿细胞膜结构改性的各种方法及其代表性工作;讨论了不同方法得到的仿细胞膜结构表面的性能;总结了几种有影响的生物相容性机理;对仿细胞膜结构表面改性研究及应用的前景做了展望。
The cell membrane establishes an important paradigm for the surface modification of implantable devices because of its intrinsic biocompatibility. Numerous researches have suggested that the biocompatibility of materials can be improved remarkably after modified with phosphorylcholine group, which is the major head group of the phospholipid of the cells outer membrane. This kind of membrane mimetic surfaces shows practical and scientifically importance in variety of biomaterials. The methods of fabricating membrane mimetic surfaces are categorized and the resulting surface properties are discussed along with introducing the representative researches. Several important mechanisms of biocompatibiliy are also summarized. Finally, the prospects of the research on membrane mimetic surfaces are suggested.

中图分类号: 

()

[ 1 ] Rouhi A M. Chem. Eng. News , 1999 , 73(3) : 51 —59
[ 2 ] Kadoma Y, Nakabayashi N , Masuhara E , et al . Kobunshi Ronbushu , 1978 , 35 : 423 —427
[ 3 ] Ishihara K, Ueda T , Nakabayashi N. Polym. J . , 1990 , 22 (5) :355 —360
[ 4 ] Hayward J A , Chapman D. Biomaterials , 1984 , 5(3) : 135 —142
[ 5 ] Gong M, Yang S , Ma J N , Zhang S Z , Winnik F M, Gong Y K.Applied Surface Science , 2008 , doi : 10. 1016Pj . apsusc. 2008.06. 148
[ 6 ] Tanaka M, Sackmann E. Nature , 2005 , 437 : 656 —663
[ 7 ] Sackmann E , Tanaka M. Trends Biotechnol . , 2000 , 18 : 58 —64
[ 8 ] Nakabayashi N , Williams D F. Biomaterials , 2003 , 24 : 2431 —2435
[ 9 ] Ishihara K. Sci . Technol . Adv. Mater. , 2000 , 1(3) : 131 —138
[10] Morimoto N , Iwasaki Y, Nakabayashi N , Ishihara K.Biomaterials , 2002 , 23 : 4881 —4887
[11] Iwasaki Y, Nakabayashi N , Ishihara K. J . Biomed. Mater.Res. , 2001 , 57 : 72 —78
[12] Hasegawa T , Iwasaki Y, Ishihara K. J . Biomed. Mater. Res. ,2002 , 63 : 333 —341
[13] Campbell E J , O’Byrne V , Stratford P W, et al . Am. Soc.Artif . Intern. Organs J . , 1994 , 40 : M853 —M857
[14] Ishihara K, Hasegawa T , Watanabe J , Iwasaki Y. Artif . Organs ,2002 , 26 : 1014 —1019
[15] Tegoulia V A , Cooper S L. J . Biomed. Mater. Res. , 2000 , 50 :291 —301
[16] Ishihara K, Iwasaki Y, Nakabayashi N. Mater. Sci . Eng. ,1998 , C6 : 253 —259
[17] Lewis A L. Colloids and Surfaces B : Biointerfaces , 2000 , 18 :261 —275
[18] Iwasaki Y, Kurita K, Ishihara K, et al . J . Biomater. Sci .Polymer Edn. , 1996 , 8 (2) : 151 —163
[19] Iwasaki Y, Ishihara K, Nakabayashi N , et al . J . Biomater. Sci .Polymer Edn. , 1998 , 9 (8) : 801 —816
[20] Kim H K, Kim K, Byun Y. Biomaterials , 2005 , 26 ( 17) :3435 —3444
[21] Griesser H J , Da Y X, Hughes A E , et al . Langmuir , 1991 , 7(11) : 2484 —2491
[22] Ruiz L , Hilborn J G, Léonard D , Mathieu H J . Biomaterials ,1998 , 19 : 987 —998
[23] Tretinnikov O N , Ikada Y. Langmuir , 1994 , 10 : 1606 —1614
[24] Tingey K G, Andrade J D. Langmuir , 1991 , 7 (11) : 2471 —2478
[25] Lyakhova K S , Horvat A , Zvelindovsky A V , et al . Langmuir ,2006 , 22 : 5848 —5855
[26] Yang S , Zhang S P , Winnik F W, et al . J . Biomed. Mater.Res. A , 2008 , 84A: 837 —841
[27] Ishihara K, Hanyuda H , Nakabayashi N. Biomaterials , 1995 , 16(11) : 873 —879
[28] Ishihara K, Iwasaki Y, Nojiri C. J . Conges. Heart Circul .Support , 2001 , 1(4) : 265 —270
[29] Gong Y K, Lao L , Petit A , et al . J . Biomed. Mater. Res. ,2005 , 72A: 1 —9
[30] Watanabe J , Eriguchi T , Ishihara K. Biomacromolecules , 2002 ,3 : 1375 —1383
[31] Morimoto N , Sato I , Ishihara K, et al . Kobunshi Ronbunshu ,2002 , 59 (7) : 432 —437
[32] Inoue Y, Watanabe J , Ishihara K. J . Colloid Interface Sci . ,2004 , 274 : 465 —471
[33] Lewis A L , Tolhurst L A , Stratford P W. Biomaterials , 2002 ,23 : 1697 —1706
[34] Lewis A L , Cumming Z L , Goreish H H , et al . Biomaterials ,2001 , 22 : 99 —111
[35] Lewis A L , Berwick J , Davies M C , et al . Biomaterials , 2004 ,25 : 3099 —3108
[36] Xu J P , Ji J , Chen W D , et al . Eur. Polym. J . , 2004 , 40 :291 —298
[37] Sackmann E. Science , 1996 , 271 : 43 —48
[38] Kaladhar K, Sharma C P. Langmuir , 2004 , 20 (25) : 11115 —11122
[39] Mardilovich A , Kokkoli E. Langmuir , 2005 , 21 (16) : 7468 —7475
[40] Lamparski H , Liman U , Frankel D A , et al . Biochemistry , 1992 ,31 : 685 —694
[41] Plant A L. Langmuir , 1993 , 9 : 2764 —2767
[42] Plant A L , Brigham-Burke M, Petrella E C , et al . Anal Biochem. , 1995 , 226 : 342 —348
[43] O’Brien D F , Armitage A B , Bennett D E , et al . Acc. Chem.Res. , 1998 , 31 : 861 —868
[44] Lee YL , Chen C Y. Appl . Surf . Sci . , 2003 , 207 : 51 —62
[45] Wilson J T , Cui W X, Sun X L , et al . Biomaterials , 2007 , 28(4) : 609 —617
[46] Shenoy D K, Barger W R , Singh A , et al . Nano Lett . , 2005 ; 5(6) : 1181 —1185
[47] Conboy J C , Liu S , OrBrien D F , et al . Biomacromolecules ,2003 , 4 : 841 —849
[48] Subramaniam V , Alves I D , Salgado GFJ , et al . J . Am. Chem.Soc. , 2005 , 127 : 5320 —5321
[49] Liu H , Faucher K M, Sun X L , et al . Langmuir , 2002 , 18 :1332 —1339
[50] Sun X L , Liu H , Orban J M, et al . Bioconjugate Chem. , 2001 ,12 : 673 —677
[51] Orban J M, Faucher K M, Dluhy R A , Chaikof E L.Macromolecules , 2000 , 33 : 4205 —4212
[52] Lamparski H G, Oblinger E , O’Brien D F. Macromolecules ,1999 , 32 : 5450 —5452
[53] Lamparski H , Lee YS , Sells TD , O’Brien D F. J . Am. Chem.Soc. , 1993 , 115 : 8096 —8102
[54] Sun XL , Biswas N , Kai T , Chaikof EL , et al . Langmuir , 2006 ,22 : 1201 —1208
[55] Hasegawa T , Iwasaki Y, Ishihara K. Biomaterials , 2001 , 22 :243 —251
[56] Iwasaki Y, Sawada S , Ishihara K, et al . Biomaterials , 2002 , 23 :3897 —3903
[57] Ishihara K, Tanaka S , Furukawa N , et al . J . Biomed. Mater.Res. , 1996 , 32 : 391 —399
[58] Ishihara K, Shibata N , Tanaka S , et al . J . Biomed. Mater.Res. , 1996 , 32 : 401 —408
[59] Yoneyama T , Ito M, Sugihara K, et al . Artif . Organs , 2000 ,24 : 23 —28
[60] Iwasaki Y, Aiba Y, Morimoto N , Ishihara K, et al . J . Biomed.Mater. Res. , 2000 , 52 : 701 —708
[61] Iwasaki Y, Shimakata K, Morimoto N , et al . J . Polym. Sci . Part A: Polym. Chem. , 2003 , 41 : 68 —75
[62] Riley S L , Dutt S , de la Torre R , et al . J . Mater. Sci . Mater.Med. , 2001 , 12 : 983 —990
[63] Abraham G A , de Queiroz A A A , Roman J S , et al .Biomaterials , 2001 , 22 : 1971 —1985
[64] KimJ H , Kim S C. Macromolecules , 2003 , 36 : 2867 —2872
[65] KimJ H , Kim S C. Biomaterials , 2002 , 23 : 2015 —2025
[66] Bajpai A K, Bajpai J , Shunkla S. React . Funct . Polym. , 2001 ,50 : 9 —21
[67] Morimoto N , Iwasaki Y, Ishihara K, et al . Biomaterials , 2002 ,23 : 4881 —4887
[68] Morimoto N , Watanabe A , Iwasaki Y, Ishihara K, et al .Biomaterials , 2004 , 25 : 5353 —5361
[69] Geoghegan M, Krausch G. Prog. Polym. Sci . , 2003 , 28 : 261 —302
[70] Castner GD , Ratner D B. Surf . Sci . , 2002 , 500 : 28 —60
[71] Gong Y K, Mwale F , Wertheimer M R , Winnik M F. J .Biomater. Sci . Polym. Edn. , 2004 , 15 : 1423 —1434
[72] 王玲(Wang L) , 杨志谋(Yang Z M) , 林思聪(Lin S C) , et al .高等学校化学学报( Chemical Research in Chinese Universities) , 2003 , 24(6) : 1034 —1036
[73] 林思聪(Lin S C) , 沈健(Shen J ) , 王玲(Wang L) . CN 1 390842 , 2003
[74] 宫永宽( Gong Y K) , Winnik F M. 化学学报(Acta Chimica Sinica) , 2005 , 63 : 643 —647
[75] Matsuda T , Kaneko M, Ge S. Biomaterials , 2003 , 24 : 4507 —4515
[76] Xu J M, Yuan Y L , Lin S C , et al . Colloids Surf . B :Biointerfaces , 2003 , 30(3) : 215 —223
[77] Ishihara K, Iwasaki Y, Ebihara S , et al . Colloids Surf . B :Biointerfaces , 2000 , 18(3P4) : 325 —335
[78] Feng W, Brash J , Zhu S P. J . Polym. Sci . Part A: Polym.Chem. , 2004 , 42 (12) : 2931 —2942
[79] Xu Z K, Dai Q W, Wu J , Huang X J , Yang Q. Langmuir ,2004 , 20 (4) : 1481 —1488
[80] Liu J H , Jen HL , Chung YC. J . Appl . Polym. Sci . , 1999 , 74(12) : 2947 —2954
[81] Furuzono T , Ishihara K, Tamada T , et al . Biomaterials , 2000 ,21 : 327 —333
[82] Sugiyama K, Fukuchi M, Kishida A , et al . Kobunshi Ronbunshu , 1996 , 53(1) : 48 —56
[83] Iwasaki Y, Saito N. Colloids and Surfaces B : Biointerfaces ,2003 , 32 (1) : 77 —84
[84] Feng W, Brash J L , Zhu S P. Biomaterials , 2006 , 27 : 847 —855
[85] Hayward J A , Johnston D S , Chapman D. Annals of the New York Academy of Science , 1985 , 446 : 267 —281
[86] Tegoulia V A , Rao W, Kalambur A T , et al . Langmuir , 2001 ,17 : 4396 —4404
[87] Ruckenstein E , Li Z F. Adv. Colloid Interface Sci . , 2005 , 113 :43 —63
[88] Chen S , Zheng J , Li L , Jiang S. J . Am. Chem. Soc. , 2005 ,127(41) : 14473 —14478
[89] Chung Y C , Chiu Y H , Wu Y W, Tao Y T. Biomaterials , 2005 ,26 : 2313 —2324
[90] Chen D , Li J H. Surf . Sci . Rep. , 2006 , 61 : 445 —463
[91] Ostuni E , Chapman R G, Holmlin R E , Takayama S , Whitesides GM. Langmuir , 2001 , 17 : 5605 —5620
[92] Chapman R G, Ostuni E , Whitesides G M, et al . Langmuir ,2001 , 17 : 1225 —1233
[93] Chen S F , Liu L Y, Jiang S Y. Langmuir , 2006 , 22 : 2418 —2421
[94] Ross E E , Bondurant B , Spratt T , et al . Langmuir , 2001 , 17 :2305 —2307
[95] Yang Z , Yu H. Langmuir , 1999 , 15 : 1731 —1737
[96] Zhang L Q , Longo ML , Stroeve P. Langmuir , 2000 , 16 : 5093 —5099
[97] Becucci L , Guidelli R , Liu Q Y, et al . J . Phys. Chem. B ,2002 , 106 : 10410 —10416
[98] Nakaminami T , Ito S , Kuwabata S , et al . Anal . Chem. , 1999 ,71 : 4278 —4283
[99] Buranda T , Huang J , Ramarao G V , et al . Langmuir , 2003 , 19 :1654 —1663
[100] Kolusheva S , Kafri R , Katz M, Jelinek R. J . Am. Chem. Soc. ,2001 , 123 : 417 —422
[101] Blanka R. Composites Part B , 2007 , 38 : 386 —397
[102] Watanabe J , Nederberg F , Ishihara K, et al . Mater. Sci . Eng. ,2007 , C27 : 227 —231
[103] Ishihara K, Nomura H , Mihara T , et al . J . Biomed. Mater.Res. , 1998 , 39 : 323 —330
[104] Sugiyama K, Nakano H , Ohya K. Macromol . Chem. Phys. ,1994 , 195 : 3915 —3928
[105] Yamasaki A , Imamura Y, Kurita K, et al . Colloid Surface B 2003 , 28 : 53 —62
[106] Parker A P , Reynolds P A , Lewis A L , et al . Colloids and Surfaces B : Biointerfaces , 2005 , 46 : 204 —217
[107] 林思聪(Lin S C) . 高分子通报( Polymer Bulletin) , 1998 ,(1) : 1 —10
[108] Yuan J , Zhu J , Zhu C H , et al . Polym. Int . , 2004 , 53 : 1722 —1728
[109] Thull R. Biomol . Eng. , 2002 , 19 : 43 —50

[1] 邬学贤, 张岩, 叶淳懿, 张志彬, 骆静利, 符显珠. 面向电子应用的聚合物化学镀前表面处理技术[J]. 化学进展, 2023, 35(2): 233-246.
[2] 仲宣树, 刘宗建, 耿雪, 叶霖, 冯增国, 席家宁. 材料表面性质调控细胞黏附[J]. 化学进展, 2022, 34(5): 1153-1165.
[3] 牛小连, 刘柯君, 廖子明, 徐慧伦, 陈维毅, 黄棣. 基于骨组织工程的静电纺纳米纤维[J]. 化学进展, 2022, 34(2): 342-355.
[4] 杨世迎, 刘俊琴, 李乾风, 李阳. 机械球磨改性零价铝的作用机制[J]. 化学进展, 2021, 33(10): 1741-1755.
[5] 官启潇, 郭和泽, 窦红静. 细胞膜修饰的纳米载体与肿瘤免疫治疗[J]. 化学进展, 2021, 33(10): 1823-1840.
[6] 梁敬时, 曾佳铭, 李俊杰, 佘珏芹, 谭瑞轩, 刘博. 阳离子抗菌聚合物[J]. 化学进展, 2019, 31(9): 1263-1282.
[7] 王惠亚, 赵立敏, 张芳, 何丹农. 高性能锂离子二次电池隔膜[J]. 化学进展, 2019, 31(9): 1251-1262.
[8] 刘江波, 王丽华, 左小磊. 基于DNA的细胞膜功能化[J]. 化学进展, 2019, 31(8): 1067-1074.
[9] 英启炜, 廖建国, 吴民行, 翟智皓, 刘欣茹. 球形生物活性玻璃作为运输载体的研究[J]. 化学进展, 2019, 31(5): 773-782.
[10] 查东东, 郭斌, 李本刚, 银鹏, 李盘欣. 热塑性淀粉耐水性的化学与物理作用机制[J]. 化学进展, 2019, 31(1): 156-166.
[11] 李智, 唐后亮, 冯岸超, 汤华燊. “活性”/可控自由基聚合制备两性离子聚合物及其应用[J]. 化学进展, 2018, 30(8): 1097-1111.
[12] 杨皓程, 陈一夫, 叶辰, 万灵书, 徐志康. 有机-无机复合多孔膜制备与应用[J]. 化学进展, 2015, 27(8): 1014-1024.
[13] 刘天辉, 常刚, 曹瑞军, 孟令杰. 超顺磁性Fe3O4纳米粒子在磁共振造影中的应用[J]. 化学进展, 2015, 27(5): 601-613.
[14] 刘宗光, 屈树新, 翁杰. 聚多巴胺在生物材料表面改性中的应用[J]. 化学进展, 2015, 27(2/3): 212-219.
[15] 张勇杰, 李化毅, 董金勇, 胡友良. 聚烯烃共价键接枝纳米材料及其聚烯烃纳米复合材料[J]. 化学进展, 2015, 27(1): 47-58.