English
新闻公告
More
化学进展 2008, Vol. 20 Issue (06): 942-950 前一篇   后一篇

• 综述与评论 •

糖-蛋白质相互作用*

黄毅 黄金花 谢青季** 姚守拙**   

  1. (湖南师范大学化学化工学院 化学生物学及中药分析教育部重点实验室 长沙 410081)
  • 收稿日期:2007-06-27 修回日期:2007-09-03 出版日期:2008-06-24 发布日期:2008-06-24
  • 通讯作者: 谢青季

Carbohydrate-Protein Interactions

Huang Yi; Huang Jinhua; Xie Qingji**; Yao Shouzhuo**   

  1. (Key Laboratory of Chemical Biology and Traditional Chinese Medicine Research, Ministry of Education, College of Chemistry and Chemical Engineering, Hunan Normal University, Changsha 410081, China)
  • Received:2007-06-27 Revised:2007-09-03 Online:2008-06-24 Published:2008-06-24
  • Contact: Xie Qingji
糖生物学被认为是生物化学领域“最后的前沿”。糖-蛋白质相互作用是信号传导、细胞粘附、病菌感染、受精、增殖、分化和免疫应答等很多细胞识别过程的基础,在生命科学中意义重大。本文综述了糖-蛋白质(尤其是凝集素)相互作用研究的电化学、压电传感、光谱学、纳米技术、微阵列技术和生物传感器等方法和器件及生物医学应用进展。
Glycobiology has been recognized as “the last frontier” in biochemistry. Carbohydrate-protein interactions are the fundamentals of many cellular processes, such as signal transduction, cell adhesion, viral/bacterial infection, fertilization, proliferation, differentiation and immune response, which are of great significance in life science. In this review we briefly summarize the recent progress of carbohydrate-lectin interactions, cell-/bacteria-related carbohydrate-protein interactions, relevant modulation of gene expressions and lectin-mediated targeted drud therapy, as well as methodological studies of electrochemistry, piezoelectric sensing, spectroscopy, nanotechnology, microarray and biosensors on carbohydrate-protein interactions for relevant biomedical applications.

中图分类号: 

()

[ 1 ] Varki A. Glycobiology , 1993 , 3(2) : 97 —130
[ 2 ] Lee Y C , Lee R T. Acc. Chem. Res. , 1995 , 28(8) : 321 —327
[ 3 ] Rudd P M, Elliott T , Dwek R A , et al . Science , 2001 , 291(5512) : 2370 —2376
[ 4 ] Helenius A , Aebi M. Science , 2001 , 291 (5512) : 2364 —2369
[ 5 ] Dwek R A. Chem. Rev. , 1996 , 96(2) : 683 —720
[ 6 ] 张树政(Zhang S Z) . 糖生物学与糖生物工程( Glycobiology and Glycobiotechnology) . 北京: 清华大学出版社(Beijing :Tsinghua University Press) , 2002. 1 —6
[ 7 ] 张礼和(Zhang L H) , 王梅祥(Wang M X) . 化学生物学进展(Advances in Chemicobiology) . 北京: 化学工业出版社(Beijing : Chemical Industry Press) , 2005. 101 —103
[ 8 ] Clarke A E , Wilson I A. Carbohydrate-Protein Interaction.Heidelberg : Springer2Verlag , 1988. 35 —148
[ 9 ] Lis H , Sharon N. Chem. Rev. , 1998 , 98(2) : 637 —674
[10] Sharon N , Lis H. Glycobiology , 2004 , 14(12) : 53R —62R
[11] Ambrosi M, Cameron N R , Davis B G. Org. Biomol . Chem. ,2005 , 3(9) : 1593 —1608
[12] Sakaguchi M, Shingo T , Shimazaki T , et al . Proc. Natl . Acad.Sci . USA , 2006 , 103 (18) : 7112 —7117
[13] Yim M, Ono T , Irimura T. Proc. Natl . Acad. Sci . USA , 2001 ,98(5) : 2222 —2225
[14] Mao X, Luo Y, Lin B , et al . Anal . Chem. , 2004 , 76 (23) :6941 —6947
[15] Kolatkar A R , Leung A K, Weis W I , et al . J . Biol . Chem. ,1998 , 293 (31) : 19502 —19508
[16] Wormald M R , Petrescu A J , Pao Y L , et al . Chem. Rev. ,2002 , 102 (2) : 371 —386
[17] Peréz S , Riou N M, Nifantev N E , et al . Glycobiology , 1996 , 6(5) : 537 —542
[18] Sharon N , Lis H. J . Agric. Food Chem. , 2002 , 50 ( 22) :6586 —6591
[19] Swaminathan C P , Surolia N , Surolia A. J . Am. Chem. Soc. ,1998 , 120 (21) : 5153 —5159
[20] Fernández-Alonso MC , Caìada F J , Jiménez-Barbero J , et al . J .Am. Chem. Soc. , 2005 , 127 (20) : 7379 —7386
[21] Danishefsky S J , Allen J R. Angew. Chem. Int . Ed. , 2000 , 39(5) : 836 —863
[22] Ohyama C , Hosono M, Fukuda M, et al . Glycobiology , 2004 , 14(8) : 671 —679
[23] Chen Y J , Chen S H , Lin C C , et al . Chem. Bio. Chem. ,2005 , 6(7) : 1169 —1173
[24] Chen X, Tam U C , Bertozzi C R , et al . J . Am. Chem. Soc. ,2006 , 128 (19) : 6292 —6293
[25] Gu L , Elkin T , Sun Y P , et al . Chem. Commun. , 2005 , 874 —876
[26] Wang H , Gu L , Sun Y P , et al . J . Am. Chem. Soc. , 2006 ,128(41) : 13364 —13365
[27] Chu V C , Whittaker G R. Proc. Natl . Acad. Sci . USA , 2004 ,01(52) : 18153 —18158
[28] Zheng T , Peelen D , Smith L M. J . Am. Chem. Soc. , 2005 ,127(28) : 9982 —9983
[29] Borst P , van Leeuwen F. Mol . Biochem. Parasitol . , 1997 , 90(1) : 1 —8
[30] Van Leeuwen F , Kieft R , Borst P , et al . Mol . Biochem.Parasitol . , 2000 , 109 (2) : 133 —145
[31] Matsuura K, Hayashi K, Kobayashi K. Chem. Commun. , 2002 ,1140 —1141
[32] Matsuura K, Hayashi K, Kobayashi K. Biomacromolecules ,2005 , 6(5) : 2533 —2540
[33] Langer R. Science , 2001 , 293 (5527) : 58 —59
[34] Bagshawe K D. Brit . J . Cancer , 1987 , 56(5) : 531 —532
[35] Gabor F , Bogner E , Weissenboeck A , et al . Adv. Drug Deliv.Rev. , 2004 , 56(4) : 459 —480
[36] Robinson M A , Charlton S T , Garnier P , et al . Proc. Natl .Acad. Sci . USA , 2004 , 101 (40) : 14527 —14532
[37] Benito J M, Gómez-Garcia M, Mellet C O , et al . J . Am. Chem.Soc. , 2004 , 126 (33) : 10355 —10363
[38] Sugawara K, Hirabayashi G, Kamiya N , et al . Talanta , 2006 , 68(4) : 1176 —1181
[39] Sugawara K, Takayanagi T , Kamiya N , et al . Talanta , 2007 , 71(4) : 1637 —1641
[40] Sugawara K, Shirotori T , Hirabayashi G, et al . J . Electroanal .Chem. , 2004 , 568 : 7 —12
[41] Jackson D R , Omanovic S , Roscoe S G. Langmuir , 2000 , 16(12) : 5449 —5457
[42] Kharitonov A B , Wasserman J , Willner I , et al . J . Phys. Chem.B , 2001 , 105 (19) : 4205 —4213
[43] Liu S , Bakovic L , Chen A. J . Electroanal . Chem. , 2006 , 591(2) : 210 —216
[44] Diniz F B , Ueta R R. Electrochim. Acta , 2004 , 49 ( 25) :4281 —4286
[45] 姚守拙( Yao S Z) . 压电化学与生物传感( Piezoelectric Chem/Biosensors) . 长沙: 湖南师范大学出版社(Changsha :Hunan Normal University Press) , 1997. 42 —43
[46] Sauerbrey G. Z. Phys. , 1959 , 155 (2) : 206 —222
[47] Xie Q , Wang J , Zhou A , et al . Anal . Chem. , 1999 , 71 (20) :4649 —4656
[48] Tu X, Xie Q , Xiang C , et al . J . Phys. Chem. B , 2005 , 109(9) : 4053 —4063
[49] Su Y, Xie Q , Yang Q , et al . Biotechnol . Prog. , 2007 , 23(2) :473 —479
[50] Liu M, Zhang Y, Xie Q , et al . J . Agric. Food Chem. , 2006 ,54(12) : 4087 —4094
[51] Tan L , Xie Q , Yao S. Bioelectrochemistry , 2007 , 70(2) : 348 —355
[52] Ebara Y, Okahata Y. J . Am. Chem. Soc. , 1994 , 116 (25) :11209 —11212
[53] Lebed K, Kulik A J , ForróL , et al . J . Colloid Interf . Sci . ,2006 , 299 (1) : 41 —48
[54] Pei Z , Anderson H , Ramstrêm O , et al . Biosens. Bioelectron. ,2005 , 21(1) : 60 —66
[55] Zhang Y, Zeng X, Wang P G, et al . J . Am. Chem. Soc. ,2003 , 125 (31) : 9292 —9293
[56] Zhang Y, Zeng X, Wang P G, et al . Anal . Chem. , 2006 , 78(6) : 2001 —2008
[57] Claudia S , Andreas J . Piezoelectric Sensors (Springer Series on Chemical Sensors and Biosensors , Vol 5) . Heidelberg : Springer ,2007. 425 —447
[58] Lord M S , Modin C , Foss M, et al . Biomaterials , 2006 , 27(33) : 4529 —4537
[59] Rudd T , Gallagher J T , Ron D , et al . Biochem. Soc. Trans. ,2003 , 31(2) : 349 —351
[60] Carmon K S , Baltus R E , Luck L A. Biochemistry , 2004 , 43(44) : 14249 —14256
[61] Stine R , Pishko M V , Schengrund C L. Anal . Chem. , 2005 , 77(9) : 2882 —2888
[62] Matsuura K, Kitakouji H , Kobayashi K, et al . J . Am. Chem.Soc. , 2000 , 122 (30) : 7406 —7407
[63] Matsuura K, Oda R , Kobayashi K. Biomacromolecules , 2004 , 5(3) : 937 —941
[64] Whelan RJ , Wohland T , Zare R N , et al . Anal . Chem. , 2002 ,74(17) : 4570 —4576
[65] Smith E A , Kiessling L L , Corn R M, et al . J . Am. Chem.Soc. , 2003 , 125 (20) : 6140 —6148
[66] MisloviˇcováD , MasárováJ , Lvitel J , et al . Int . J . Biol .Macromol . , 2002 , 30(5) : 251 —258
[67] Critchley P , Clarkson GJ . Org. Biomol . Chem. , 2003 , 1(23) :4148 —4159
[68] Vornholt W, Hartmann M, Keusgen M. Biosens. Bioelectron. ,2007 , 22(12) : 2983 —2988
[69] Xue C , Jog S P , Liu H , et al . Biomacromolecules , 2006 , 7(9) :2470 —2474
[70] Rusin O , Král V , Escobedo J O , et al . Org. Lett . , 2004 , 6(9) : 1373 —1376
[71] Guo C , Boullanger P , Liu T , et al . Biosens. Bioelectron. ,2007 , 22(8) : 1830 —1834
[72] Revell D J , Haines A H , Russell D A , et al . Langmuir , 1998 ,14(16) : 4517 —4524
[73] Screen J , Snoek L C , Davis B G, et al . Angew. Chem. Int .Ed. , 2007 , 46(20) : 3644 —3648
[74] Sultan N A M, Rao R N , Nadimpalli S K, et al . Biochim.Biophys. Acta , 2006 , 1760 (7) : 1001 —1008
[75] Mammen M, Choi S K, Whitesides G M. Angew. Chem. Int .Ed. , 1998 , 37(20) : 2754 —2794
[76] Lee R T , Lee Y C. Glycoconjugate J . , 2000 , 17 (7P9) : 543 —551
[77] Lundquist J J , Toone E J . Chem. Rev. , 2002 , 102 (2) : 555 —578
[78] De la Fuente J M, Penadés S. Glycoconjugate J . , 2004 , 21 (3/4) : 149 —163
[79] De la Fuente J M, Barrientos A G, Penadés S , et al . Angew.Chem. Int . Ed. , 2001 , 40(21) : 2257 —2261
[80] Barrientos # G, de la Fuente J M, Penadés S , et al . Chem. Eur.J . , 2003 , 9(9) : 1909 —1921
[81] Lin C C , Yeh Y C , Yang C Y, et al . Chem. Commun. , 2003 ,2920 —2921
[82] Tsai C S , Yu T B , Chen C T. Chem. Commun. , 2005 , 4273 —4275
[83] Otsuka H , Akiyama Y, Kataoka K, et al . J . Am. Chem. Soc. ,2001 , 123 (34) : 8226 —8230
[84] Schofield C L , Haines A H , Russell D A , et al . Langmuir ,2006 , 22(15) : 6707 —6711
[85] Robinson A , Fang J M, Chou P T , et al . Chem. Bio. Chem. ,2005 , 6(10) : 1899 —1905
[86] Chan W C W, Nie S. Science , 1998 , 281 (5385) : 2016 —2018
[87] Huang G L , Liu T C , Liu M X, et al . Anal . Biochem. , 2005 ,340(1) : 52 —56
[88] Babu P , Sinha S , Surolia A. Bioconjugate Chem. , 2007 , 18(1) :146 —151
[89] De la Fuente J M, Penadés S. Tetrahedron : Asymmetr. , 2005 ,16(2) : 387 —391
[90] Weng J , Song X, Ren J , et al . Talanta , 2006 , 70 (2) : 397 —402
[91] Iijima S. Nature , 1991 , 354 (6348) : 56 —58
[92] Lin Y, Taylor S , Sun Y P , et al . J . Mater. Chem. , 2004 , 14(4) : 527 —541
[93] Kim O K, Je J , Baldwin J W, et al . J . Am. Chem. Soc. ,2003 , 125 (15) : 4426 —4427
[94] Stobinski L , Tomasik P , Lii C Y, et al . Carbohyd. Polym. ,2003 , 51(3) : 311 —316
[95] Dohi H , Kikuchi S , Shinohara H , et al . Chem. Phys. Lett . ,2006 , 428 (1P3) : 98 —101
[96] Hasegawa T , Fujisawa T , Shinkai S , et al . Chem. Commun. ,2004 , 2150 —2151
[97] Cloninger M J . Curr. Opin. Chem. Biol . , 2002 , 6 (6) : 742 —748
[98] Woller E K, Walter E D , Cloninger M J , et al . J . Am. Chem.Soc. , 2003 , 125 (29) : 8820 —8826
[99] Wolfenden M L , Cloninger M J . Bioconjugate Chem. , 2006 , 17(4) : 958 —966
[100] Schlick K H , Udelhoven R A , Cloninger M J , et al . Mol .Pharmaceu. , 2005 , 2(4) : 295 —301
[101] Park S , Lee M, Shin I , et al . J . Am. Chem. Soc. , 2004 , 126(34) : 4812 —4819
[102] Zhi Z , Powell A K, Turnbull J E. Anal . Chem. , 2006 , 78(14) :4786 —4793
[103] Blixta O , Head S , Mondata T , et al . Proc. Natl . Acad. Sci .USA , 2004 , 101 (49) : 17033 —17038
[104] Adams E W, Ratner D M, Seeberger P H , et al . Chem. Biol . ,2004 , 11(6) : 875 —881
[105] Disney M D , Seeberger P H. Chem. Biol . , 2004 , 11 ( 12) :1701 —1707
[106] Feizi T , Fazio F , Chai W, et al . Curr. Opin. Struc. Biol . ,2003 , 13(5) : 637 —645
[107] Love K R , Seeberger P H. Angew. Chem. Int . Ed. , 2002 , 41(19) : 3583 —3586
[108] Vincenzi S , Zoccatelli G, Rizzi C , et al . J . Agric. Food Chem. ,2002 , 50(22) : 6266 —6270
[109] Ertl P , Mikkelsen S R. Anal . Chem. , 2001 , 73 (17) : 4241 —4248
[110] 史立新(Shi L X) , 卢迎习(Lu Y X) , 刘俊秋(Liu J Q) 等.高等学校化学学报(Chem. J . Chinese U. ) , 2004 , 25 (3) :575 —579
[111] Yang S , Chen Z , Lin X, et al . Electrochim. Acta , 2006 , 52(1) : 200 —205
[112] Bucur B , Danet A F , Marty J L. Biosens. Bioelectron. , 2004 ,20(2) : 217 —225
[113] 王志杰(Wang Z J) , 杨云慧(Yang Y H) , 俞汝勤(Yu R Q)等. 分析科学学报(J . Anal . Sci . ) , 2006 , 22(3) : 249 —252

[1] 钱雪丹, 余伟江, 付濬哲, 王幽香, 计剑. 透明质酸基微纳米凝胶的制备及生物医学应用[J]. 化学进展, 2023, 35(4): 519-525.
[2] 马佳慧, 袁伟, 刘思敏, 赵智勇. 小分子共价DNA的组装及生物医学应用[J]. 化学进展, 2022, 34(4): 837-845.
[3] 蔡雪儿, 简美玲, 周少红, 王泽峰, 王柯敏, 刘剑波. 人造细胞的化学构建及其生物医学应用研究[J]. 化学进展, 2022, 34(11): 2462-2475.
[4] 赵平平, 杨军星, 施健辉, 朱静怡. 基于树状大分子的SPECT成像造影剂的构建及其应用[J]. 化学进展, 2021, 33(3): 394-405.
[5] 胡强强, 郭和泽, 窦红静. ZIF-8纳米颗粒的粒径调控及生物医学应用[J]. 化学进展, 2020, 32(5): 656-664.
[6] 张瀚予, 刘萌, 武霞, 刘苗, 熊德彩, 叶新山. 光电驱动的糖化学反应[J]. 化学进展, 2020, 32(11): 1804-1823.
[7] 肖肖, 陈昌盛, 刘伟强, 张业顺. 丝胶蛋白的结构、性能及生物医学应用[J]. 化学进展, 2017, 29(5): 513-523.
[8] 刘迎亚, 范霄, 李艳艳, 渠陆陆, 覃海月, 曹英男, 李海涛. 多光谱光声层析成像及其在生物医学中的应用[J]. 化学进展, 2015, 27(10): 1459-1469.
[9] 杜凯, 朱艳红, 徐辉碧, 杨祥良. 多功能磁性纳米粒的合成、修饰及生物医学应用[J]. 化学进展, 2011, 23(11): 2287-2298.
阅读次数
全文


摘要

糖-蛋白质相互作用*