English
新闻公告
More
化学进展 2008, Vol. 20 Issue (04): 565-573 前一篇   后一篇

• 综述与评论 •

大豆分离蛋白结构与性能*

田琨 管娟 邵正中 陈新**   

  1. (复旦大学高分子科学系 聚合物分子工程教育部重点实验室 上海 200433)
  • 收稿日期:2007-04-23 修回日期:2007-08-23 出版日期:2008-04-24 发布日期:2008-04-24
  • 通讯作者: 陈新

Structural and Functional Study of Soybean Protein Isolation

Tian Kun; Guan Juan; Shao Zhengzhong; Chen Xin**   

  1. (Key Laboratory of Molecular Engineering of Polymers of Ministry of Education, Department of Macromolecular Science, Fudan University, Shanghai 200433, China)
  • Received:2007-04-23 Revised:2007-08-23 Online:2008-04-24 Published:2008-04-24
  • Contact: Chen Xin
大豆分离蛋白是大豆的重要组成部分,含有大量活性基团,具有可再生、可生物降解性等优点,可以成为制备环境友好材料的主要原料。由于大豆分离蛋白的组成和构象会对其功能特性产生明显的影响,因此对其结构和性能之间的关系进行系统的研究无疑会对材料学家在今后开发出新型的具有优异性能的大豆蛋白材料具有相当的帮助。本文首先介绍了大豆分离蛋白的组成、亚基的结构以及对其两种主要成分——β-大豆伴球蛋白(7S球蛋白)和大豆球蛋白(11S球蛋白)的分离方法;然后对大豆分离蛋白在不同条件下的构象研究和其主要物理化学性质,如溶解性和凝胶性的研究进展作了介绍;最后对大豆分离蛋白在薄膜、纤维和塑料等材料领域的应用进行了简要的综述。
Soybean protein isolation (SPI), the main component in soybean, may become an important chemical resource for the preparation of environmentally friendly materials because it contains many reactive groups and has the merits of being renewable and biodegradable. As the composition and conformation of SPI may significantly influence its appropriate functional properties, the systematic elucidation of the relationship between the structures and properties of SPI could help scientists to develop the novel soybean protein materials with excellent properties in the future. Thus in the beginning of this article, the composition, the subunit structures of SPI and the separation of its major components, beta-conglycinin (7S protein) and glycinin (11S protein) are introduced. Then, the conformation studies under different conditions and the main physical-chemical properties of SPI, such as solubility and gelation property are summarized. At last, the applications of SPI as films, fibers and plastics in the material field are briefly reviewed.

中图分类号: 

()

[ 1 ] Shutov A D , Braun H , Chesnokov Y V , Baumlein H. Eur. J .Biochem. , 1998 , 252 : 79 —89
[ 2 ] Templeman T S , Dedmaggio A E , Stetler D A. Plant Physiol . ,1987 , 85 : 343 —349
[ 3 ] Kinsella J E. J . Am. Oil Chem. Soc. , 1979 , 56 : 242 —258
[ 4 ] Peng I C , Quass D W, Dayton W R. Cereal Chem. , 1984 , 61 :480 —489
[ 5 ] 周兵(Zhou B) , 周瑞宝(Zhou R B) . 西部粮油科技(Science and Technology of West Grain and Oil) , 1998 , 23 : 39 —43
[ 6 ] 赵威祺(Zhao W Q) . 粮油加工(Cereal and Food Industry) ,2003 , 2 : 24 —28
[ 7 ] Riblett A L , Herald T J , Schmidt K A , Tilley K A. J . Agric.Food Chem. , 2001 , 49 : 4983 —4989
[ 8 ] Adachi M, Takenaka Y, Gidamis A B , Mikami B , Utsumi S. J .Mol . Biol . , 2001 , 305 : 291 —305
[ 9 ] Badley R A , Atkinson D , Hauser H , Oldani D , Green J P ,Stubbs J M. Biochim. Biophys. Acta , 1975 , 412 : 214 —228
[10] Plietz P , Drescher B , Damaschun G. Int . J . Biol . Macromol . ,1987 , 9 : 161 —165
[11] Plietz P , Zirwer D , Schlesier B , Gast K, Damaschun G.Biochim. Biophys. Acta , 1984 , 784 : 140 —146
[12] Adachi M, Kanamori J , Masuda T , Yagasaki K, Kitamura K,Mikami B , Utsumi S. Proc. Natl . Acad. Sci . USA , 2003 , 100 :7395 —7400
[13] Fahnestock S R , Steinbuchel A 著, 邵正中(Shao Z Z) , 杨新林( Yang X L) 译. 生物高分子(Biomacromlecules) . 北京:化学工业出版社(Beijing : Chem. Ind. Press) , 2001. Vol . 8 ,210 —233
[14] Maruyama N , Salleh M RM, Takahashi K, Yagasaki K, Goto H ,Hontani N , Nakagawa S , Utsumi S. J . Agric. Food Chem. ,2002 , 50 : 4323 —4326
[15] Maruyama N , Katsube T , Wada Y, Oh M H , De la Rosa A P B ,Okuda E , Nakagawa S , Utsumi S. Eur. J . Biochem. , 1998 ,258 : 854 —862
[16] Katsube T , Maruyama N , Takaiwa F , Utsumi S. Engineering Crop Plants for Industrial End Uses. London : Portland Press , 1998.65 —76
[17] Maruyama Y, Maruyama N , Mikami B , Utsumi S. Acta Crystallogr. D , 2004 , D60 : 289 —297
[18] Maruyama N , Adachi M, Takahashi K, Yagasaki K, Kohno M,Takenaka Y, Okuda E , Nakagawa S , Mikami B , Utsumi S. Eur.J . Biochem. , 2001 , 268 : 3595 —3604
[19] Lawrence M C , Izard T , Beuchat M, Blagrove R J , Colman P M.J . Mol . Biol . , 1994 , 238 : 748 —776
[20] Wolf WJ , Sly D A. Cereal Chem. , 1967 , 44 : 653 —668
[21] Thanh V H , Shibasaki K. J . Agric. Food Chem. , 1976 , 24 :1117 —1121
[22] Thiering R , Hofland G, Foster N , et al . Biotechnol . Prog. ,2001 , 17 : 513 —521
[23] Deak N A , Murphy P A , Johnson L A. J . Food Sci . , 2006 , 71 :C413 —C424
[24] Deak N A , Murphy P A , Johnson L A. J . Am. Oil Chem. Soc. ,2007 , 84 : 137 —149
[25] Wu S , Murphy P A , Johnson L A , Fratzke A R , Reuber MA. J .Am. Oil Chem. Soc. , 1999 , 76 : 285 —293
[26] Chove B E ,Grandison A S ,Lewis M J . Food Hydrocolloids , 2007 ,21 : 1379 —1388
[27] Ishino K, Kudo S. Agric. Biol . Chem. , 1980 , 44 : 537 —543
[28] Pleitz P , Damaschun G. Stud. Biophys. , 1986 , 116 : 153 —173
[29] Marcone M F , Bondi M C , Yada R Y. Biosci . Biotechnol .Biochem. , 1994 , 58 : 413 —415
[30] Dev S B , Keller J T , Rha C K. Biochim. Biophys. Acta , 1988 ,957 : 272 —280
[31] Tsumura K, Enatsu M, Kuramori K, Morita S , Kugimiya W,Kuwada M, Shimura Y, Hasumi H. Biosci . Biotechnol .Biochem. , 2001 , 65 : 292 —297
[32] Ishino K, Okamoto S. Cereal Chem. , 1975 , 52 : 9 —21
[33] Nagano T , Akasaka T , Nishinari K. Food Hydrocolloids. , 1995 ,9 : 83 —89
[34] Wang C H , Damodaran S. J . Agric. Food Chem. , 1991 , 39 :433 —438
[35] Marcone M F. Ital . J . Food Sci . , 1999 , 11 : 193 —206
[36] Hashizume K, Watanabe T. Agric. Biol . Chem. , 1979 , 43 :683 —690
[37] Subirade M, Kelly I , Gueguen J , Pezolet M. Int . J . Biol .Macromol . , 1998 , 23 : 241 —249
[38] Zhang H , Li L , Tatsumi E ,Kotwal S. Innovative Food Science & Emerging Technologies , 2003 , 4 : 269 —275
[39] Kinsella J E. Crit . Rev. Food Sci . Nutr. , 1976 , 7 : 219 —280
[40] Murphy P A , Chen H P , Hauck G C , Wilson L A. Food Technol . , 1997 , 51 : 86 —88
[41] Petruccelli S ,Anon M C. J . Agric. Food Chem. , 1995 , 43 :2001 —2006
[42] Kwanyuen P , Wilson R F , Burton J W. The Proceedings of the World Conference on Oilseed and Edible Oils Processing ( eds Koseoglu S S , Rhee K C , Wilsom R F) . Champaign : AOCS Press , 1998. 284 —289
[43] Nakamura T , Utsumi S , Kitamura K, Harada K, Mori T. J .Agric. Food Chem. , 1984 , 32 : 647 —651
[44] Serretti C , Schapaugh W T , Leffel R C. Crop Sci . , 1994 , 34 :207 —209
[45] Tanteetatarm K, Wei L S , Steinberg M P. J . Food Sci . , 1989 ,54 : 593 —597
[46] Kitamura K. Jpn. Agric. Res. Quart . , 1995 , 29 : 1 —8
[47] Yamauchi F , Yamagishi T , Iwabuchi S. Food Rev. Int . , 1991 ,7 : 283 —322
[48] Damodaran S. Food Proteins (eds. Kinsella J E , Souci W G, ) .Champaign : AOCS Press , 1997. 21 —51
[49] Liu K. Soybeans Chemistry , Technology and Utilization. New York : Chapman and Hall , 1997
[50] Shewry P R. Biol . Rev. , 1995 , 70 : 375 —426
[51] Marcone M F , Kakuda Y, Yada R Y. Food Chem. , 1998 , 62 :27 —47
[52] Mo X Q , Sun X Z. J . Polym. Environ. , 2000 , 8 : 161 —166
[53] Maruyama N , Sato R , Wada Y, Matsumura Y, Goto H , Okuda E , Nakagawa S , Utsumi S. J . Agric. Food Chem. , 1999 , 47 :5278 —5284
[54] Iwabuchi S , Yamauchi F. J . Agric. Food Chem. , 1987 , 35 :205 —209
[55] Thanh V H , Shibasaki K. J . Agric. Food Chem. , 1979 , 27 :805 —809
[56] Gennadios A , Weller C L. Ind. Crop. Prod. , 1998 , 8 : 195 —203
[57] Kim K M, Weller C L , Hanna M A , Gennadios A. LWT-Food Sci . Technol . , 2002 , 35 : 140 —145
[58] Zhang X F , Min B G, Kumar S. J . Appl . Polym. Sci . , 2003 ,90 : 716 —721
[59] Renkema J M S , Lakemond C M M, de Jongh H HJ , Gruppen H ,van Vliet T. J . Biotechnol . , 2000 , 79 : 223 —230
[60] Nishinari K, Nagano T , Akasaka T. Biopolymers , 1994 , 34 :1303 —1309
[61] Damodaran S , Kinsella J E. J . Agric. Food Chem. , 1982 , 30 :812 —817
[62] Damodaran S. J . Agric. Food Chem. , 1988 , 36 : 262 —269
[63] Hashizume K, Nakamura N , Watanabe T. Agric. Biol . Chem. ,1975 , 39 : 1339 —1347
[64] Nagano T , Mori H , Nishinari K. Biopolymers , 1994 , 34 : 293 —298
[65] Wolf WJ , Rackisa J J , Smith K , Sasame H A , Babcock G E. J .Am. Chem. Soc. , 1958 , 80 : 5730 —5735
[66] Puppo M C , Lupano C E , Anon M C. J . Agric. Food Chem. ,1995 , 43 : 2356 —2361
[67] Puppo M C , Aìón M C. J . Agric. Food Chem. , 1998 , 43 :3583 —3589
[68] Hermansson A M. J . Texture Stud. , 1978 , 9 : 33 —58
[69] Utsumi S , Kinsella J E. J . Food Sci . , 1985 , 50 : 1278 —1282
[70] Van Kleef F S M . Biopolymers , 1986 , 25 : 31 —59
[71] Mori T , Nakamura T , Utsumi S. J . Agric. Food Chem. , 1986 ,34 : 33 —36
[72] Nagano T , Mori H , Nishinari K. J . Agric. Food Chem. , 1994 ,42 : 1415 —1419
[73] Chronakis I S. Food Res. Int . , 1996 , 29 : 123 —134
[74] Brandenburg A H , Weller C L ,Testin R F. J . Food Sci . , 1993 ,58 : 1086 —1089
[75] Gennadios A , Ghorpade V M, Weller C L , Hanna M A. Trans.ASAE , 1996 , 39 : 575 —579
[76] Rangavajhyala N , Ghorpade V M, Hanna M A. J . Agric. Food Chem. , 1997 , 45 : 4204 —4208
[77] Shihf F. J . Am. Oil Chem. Soc. , 1994 , 71 : 1281 —1285
[78] Rhim J W, Wu Y, Weller CL , Schnepf M. J . Food Sci . , 1999 ,64 : 149 —152
[79] Ghorpade V M, Gennadios A , Hanna M A ,Weller C L. Cereal Chem. , 1995 , 72 : 559 —563
[80] RhimJ W, Gennadios A , Handa A , Weller C L , Hanna M A. J .Agric. Food Chem. , 2000 , 48 : 4937 —4941
[81] Gennadios A , RhimJ W, Handa A , Weller C L , Hanna M A. J .Food Sci . , 1998 , 63 : 225 —228
[82] RhimJ W, Gennadios A , Fu D , Weller CL , Hanna MA. LWT Food Sci . Technol . , 1998 , 32 : 129 —133
[83] Motoki M, Nio N , Takinami K. Agric. Biol . Chem. , 1987 , 51 :237 —239
[84] Stuchell Y M, Krochta J M. J . Food Sci . , 1994 , 59 : 1332 —1337
[85] Yildirim M, Hettiarachchy N S. J . Food Sci . , 1997 , 62 : 270 —275
[86] Gennadios A , Weller C L ,Testin R F. J . Agric. Food Chem. ,1993 , 41 : 1835 —1839
[87] Soares R MD , Scremin F F , Soldi V. Macromol . Symp. , 2005 ,229 : 258 —265
[88] 季国标(Ji GB) . 西北纺织工学院学报(Journal of Northwest Textile College) , 2001 , 30 : 221 —223
[89] 沈国先( Shen G X) . 现代纺织技术(Modern Textile Technology) , 2003 , 11 : 56 —58
[90] 姜岩(Jang Y) , 王业宏(Wang YH) , 欧力(Ou L) , 李洁(Li J) , 王宝东(Wang D B ) . 纺织学报(Journal of Textile) ,2004 , 25 : 43 —44
[91] Zhang Y, Ghasemzadeh S , Kotliar A M, Kumar S , Presnell S ,Williams L D. J . Appl . Polym. Sci . , 1999 , 71 : 11 —19
[92] Vaz C M, Fossen M, van Tuil R F , de Graaf L A , Reis R L ,Cunha A M. J . Biomed. Mater. Res. A , 2003 , 65A: 60 —70
[93] Zhong Z K, Sun S X. J . Appl . Polym. Sci . , 2003 , 88 : 407 —413
[94] 姚玉静(Yao YJ ) , 杨晓泉(Yang X Q) . 中国调味品(China Condiment) , 2001 , 9 : 16 —19
[95] Schilling C H , Babcock T , Wang S , Jane J . J . Mater. Res. ,1995 , 10 : 2197 —2202
[96] Wang S , Sue H J , Jane J . J . Macromolecular Sci . A , 1996 ,33A: 557 —569
[97] Zhong Z K, Sun X Z S. Polymer , 2001 , 42 : 6961 —6969
[98] Huang J , Zhang L N , Chen F G. J . Appl . Polym. Sci . , 2003 ,88 : 3284 —3290
[99] Huang J , ZhangL N , Chen P. J . Appl . Polym. Sci . , 2003 , 88 :3291 —3297
[100] Wang Y X, Cao X D , Zhang L N. Macromol . Biosci . , 2006 , 6 :524 —531
[101] Lu Y S , Weng L H , Zhang L N. Biomacromolecules , 2004 , 5 :1046 —1051
[102] Wang N G, Zhang L N , Gu J M. J . Appl . Polym. Sci . , 2005 ,95 : 465 —473
[103] Chen P , Zhang L N. Biomacromolecules , 2006 , 7 : 1700 —1706

[1] 赵秉国, 刘亚迪, 胡浩然, 张扬军, 曾泽智. 制备固体氧化物燃料电池中电解质薄膜的电泳沉积法[J]. 化学进展, 2023, 35(5): 794-806.
[2] 柳凤琦, 姜勇刚, 彭飞, 冯军宗, 李良军, 冯坚. 超轻纳米纤维气凝胶的制备及其应用[J]. 化学进展, 2022, 34(6): 1384-1401.
[3] 刘玉玲, 胡腾达, 李伊莲, 林洋, Borsali Redouane, 廖英杰. 嵌段共聚物薄膜快速自组装方法[J]. 化学进展, 2022, 34(3): 609-615.
[4] 付素芊, 汪英, 刘凯, 贺军辉. 微纳多孔聚合物薄膜的制备与应用[J]. 化学进展, 2022, 34(2): 241-258.
[5] 孙华悦, 向宪昕, 颜廷义, 曲丽君, 张光耀, 张学记. 基于智能纤维和纺织品的可穿戴生物传感器[J]. 化学进展, 2022, 34(12): 2604-2618.
[6] 吴巧妹, 杨启悦, 曾宪海, 邓佳慧, 张良清, 邱佳容. 纤维素基生物质催化转化制备二醇[J]. 化学进展, 2022, 34(10): 2173-2189.
[7] 李金召, 李政, 庄旭品, 巩继贤, 李秋瑾, 张健飞. 纤维素纳米晶体的制备及其在复合材料中的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(8): 1293-1310.
[8] 李祥业, 白天娇, 翁昕, 张冰, 王珍珍, 何铁石. 电纺纤维在超级电容器中的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(7): 1159-1174.
[9] 程熙萌, 张庆瑞. 功能蛋白纳米材料在环境保护中的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(4): 678-688.
[10] 程丽丽, 章赟, 朱烨坤, 吴瑛. 选择性氧化HMF[J]. 化学进展, 2021, 33(2): 318-330.
[11] 董秀婷, 张文, 赵颂, 刘新磊, 王宇新. 金属有机骨架材料的复合成型[J]. 化学进展, 2021, 33(12): 2173-2187.
[12] 贾航, 乔越, 张玉, 孟庆鑫, 刘程, 蹇锡高. 玄武岩纤维增强树脂基复合材料界面改性策略[J]. 化学进展, 2020, 32(9): 1307-1315.
[13] 张旭强, 吕功煊. 光电催化分解水Ⅲ-Ⅴ族半导体光电极薄膜保护策略[J]. 化学进展, 2020, 32(9): 1368-1375.
[14] 徐国华, 成凯, 王晨, 李从刚. 生物凝聚态物质的多层次结构表征[J]. 化学进展, 2020, 32(8): 1231-1239.
[15] 黄倩文, 张晓文, 李密, 吴晓燕, 袁立永. 功能性纤维状二氧化硅纳米粒子的调控制备及在吸附分离中的应用[J]. 化学进展, 2020, 32(2/3): 230-238.
阅读次数
全文


摘要

大豆分离蛋白结构与性能*