English
新闻公告
More
化学进展 2008, Vol. 20 Issue (0203): 339-350 前一篇   后一篇

• 综述与评论 •

可降解乳酸共聚物*

路德待 张小伟 周添红 任宗礼 王寿峰 雷自强**   

  1. (西北师范大学化学化工学院 甘肃省高分子材料重点实验室 兰州 730070)
  • 收稿日期:2007-03-12 修回日期:2007-04-28 出版日期:2008-03-24 发布日期:2008-03-24
  • 通讯作者: 雷自强

Biodegradable Poly(lactic acid) Copolymers

Lu Dehuai; Zhang Xiaowei; Zhou Tianhong; Ren Zongli; Wang Shoufeng; Lei Ziqiang**   

  1. (Key Lab of Polymer Materials of Gansu Province, Collage of Chemistry and Chemical Engineering, Northwest Normal University, Lanzhou 730070, China)
  • Received:2007-03-12 Revised:2007-04-28 Online:2008-03-24 Published:2008-03-24
  • Contact: Lei Ziqiang
聚乳酸(PLA)具有优良的生物相容性和可降解性,在许多领域特别是作为医用材料方面备受关注,得到了广泛的应用。然而乳酸均聚物由于结构与性能单一,应用受到很大局限。通过与不同的羟基酸、氨基酸或聚合物如聚乙二醇等进行共聚可以明显改善其强度、韧性、亲水性与降解性等物化性能,并且在改变聚合单元组成的同时也可通过改变共聚物的空间结构,得到线性、梳形、星形或交联以及带有反应性官能团的共聚物,极大的拓宽了乳酸基可降解高分子材料的应用范围。本文着重对乳酸共聚物的组成、结构及其开发应用方面的最新研究进展进行了较为详细的阐述。

Polylactic acid (or Polylactide) (PLA) widely used in many field because of its biodegradable and biocompatible properties, have gained enormous attention recently. However, onefold structure and properties limits the applications of PLA homopolymer. The most common strategy to overcome this limit is to prepare the copolymers. A wide range of biodegradable copolymer are described in this review with a special emphasis on polylactide because of more eco-friendliness from its origin as contrast to the fully petroleum-based biodegradable polymers and control of carbon dioxide balance after their compositing. Lactic acid (or lactide) copolymerized with hydroxyl acid, amino acid or polymers such as poly(ethylene glycol), starch, etc. , can obviously improve the strength, toughness, hydrophilic and controlled-degradable properties of PLA, and in the same time can obtain the linear, comb-like, star-like or cross-linked copolymers. These materials are attracting considerable interest in materials science research. This review aims at highlighting on recent developments in preparation of biodegradable linear, comb-like, star-like or cross-linked PLA copolymers and the catalysts (system) used in copolymerization.

中图分类号: 

()

[ 1 ] 史铁钧(Shi T J ) , 董智贤(Dong Z X) . 化工新型材料(New Chemical Materials) , 2001 , 29 (5) : 13 —16
[ 2 ] 周海鸥(Zhou H O) , 史铁钧(Shi T J ) , 王华林(Wang H L) .四川化工与腐蚀控制(Sichuan Chemical Industry and Corrosion Control) , 2003 , 6 (6) : 39 —42
[ 3 ] 张国栋(Zhang G D) , 杨纪元( Yang J Y) , 冯新德(Feng X D) . 化学进展(Progress in Chemistry) , 2000 , 12 (1) : 89 —102
[ 4 ] 汪朝阳(Wang C Y) , 赵耀明(Zhao Y M) . 合成树脂及塑料(Synthetic Resin and Plastics) , 2004 , 21 (4) : 79 —81
[ 5 ] 姚军燕(Yao J Y) , 杨青芳(Yang Q F) , 范晓东(Fan X D) .材料导报(Materials Review) , 2005 , 19 (12) : 23 —26
[ 6 ] Sodergard A , Stolt M. Prog. Polym. Sci . , 2002 , 27 : 1123 —1163
[ 7 ] Kumar N , Ravikumar MN V , Domb AJ . Adv. Drug Del . Rev. ,2001 , 53 : 23 —44
[ 8 ] 王晨宏(Wang C H) , 李弘(Li H) , 王玉琴(Wang Y Q) . 离子交换与吸附( Ion Exchange and Adsorption) , 2001 , 17 :369 —378
[ 9 ] 沈之荃(Shen Z Q) , 申有青(Shen Y Q) , 孙俊全(Sun J Q) .科学通报(Chinese Science Bulletin) , 1994 , 39 : 1005 —1011
[10] Shen Y Q , Shen Z Q , Zhang Y F , et al . Macromol . , 1996 , 29 :3441 —3446
[11] Yamashita M, Takemoto Y, Yasuda H , et al . Macromol . , 1996 ,29 : 1798 —1806
[12] Evans W J , Katsumata H. Macromol . , 1994 , 27 : 2330 —2332
[13] Yui N , Dijkstra P J , Feijen J . Macromol . Chem. , 1990 , 191 :481 —486
[14] Yasuda H , Yamamoto K, Nakayama Y, et al . Reac. & Func.Polym. , 2004 , 61 (6) : 277 —292
[15] Leenslag J W, Pennings A J . Macromol . Chem. , 1987 , 188 :1815 —1820
[16] Mehta R , Kumar V , Bhunia H , et al . J . Macromol . Sci . Part C:Polym. Rev. , 2005 , 45 : 325 —349
[17] Korhonen H , Helminen A , Sepp?l?J V. Polym. , 2001 , 42 :7541 —7549
[18] Odelius K, Finne A , Albertsson A C. J . Polym. Sci . Part A:Polym. Chem. , 2006 , 44 : 596 —605
[19] Hsueh M L , Huang B H , Lin C C , et al . Macromol . , 2005 , 38 :9482 —9487
[20] Ko B T, Lin C C. J . Am. Chem. Soc. , 2001 , 123 : 7973 —7977
[21] Lohmeijer B G G, Pratt R C , Logan J W, et al . Macromol . ,2006 , 39 : 8574 —8583
[22] 王小莺(Wang X Y) , 全大萍(Quan D P) , 伍青(Wu Q) 等.高分子学报(Acta Polymerica Sinica) , 2005 , 113 —118
[23] Piao L H , Deng M X, Chen X S , et al . Polym. , 2003 , 44 :2331 —2336
[24] Chen H Y, Huang B H , Lin C C. Macromol . , 2005 , 38 :5400 —5405
[25] Huang B H , Lin C N , Lin C C. Polym. , 2006 , 47 : 6622 —6629
[26] Matsumura S , Mabuchi K, Toshima K. Macromol . Rapid Commun. , 1997 , 18 : 477 —482
[27] Matsumura S , Tsukada K, Toshima K. Int . J . Biol . Macromol . ,1999 , 25 (1/3) : 161 —167
[28] Lu X L , Cai W, Gao Z Y, et al . Polym. Bull . , 2007 , 58 :381 —391
[29] Nalampang K, Molloy R , Punyodom W. Polym. Adv. Tech. ,2007 , 18 : 240 —248
[30] Teng C Q , Xu H , Yang K, et al . J . Macromol . Sci . Part A:Pure Appl . Chem. , 2006 , 43 : 1877 —1886
[31] Cohn D , Hotovely-Salomon A. Biomater. , 2005 , 26 : 2297 —2305
[32] Jeon O , Lee S H , Kim S H , et al . Macromol . , 2003 , 36 :5585 —5592
[33] Hiki S , Miyamoto M, Kimura Y. Polym. , 2000 , 41 : 7369 —7379
[34] Ba C Y, Yang J , Hao Q H , et al . Biomacromol . , 2003 , 4 :1827 —1834
[35] Modi S , Jain J P , Kumar N. Eur. J . Pharm. Biopharm. , 2006 ,64 : 277 —286
[36] Watanabe Y, Shirahama H , Yasuda H. Reac. &Func. Polym. ,2004 , 59 : 211 —224
[37] Andronova N , Albertsson A C. Biomacromol . , 2006 , 7 : 1489 —1495
[38] Olewnik E , Czerwinski W, Nowaczyk J , et al . Eur. Polym. J . ,2007 , 43 : 1009 —1019
[39] Olewnik E , Czerwinski W, Nowaczyk J . Polym. Degrad. Stab. ,2007 , 92 : 24 —31
[40] 马晓妍(Ma X Y) , 石淑先(Shi S X) , 夏宇正(Xia YZ) 等.北京化工大学学报(Journal of Beijing University of Chemical Technology) , 2004 , 31 (1) : 52 —57
[41] Yang J L , Zhao T, Cui J J , et al . J . Polym. Sci . Part B :Polym. Phys. , 2006 , 44 : 3215 —3226
[42] Hyun H , Kim M S , Jeong S C , et al . Polym. Eng. Sci . , 2006 ,46 : 1242 —1249
[43] Li F , Li S M, Vert M. Macromol . Biosci . , 2005 , 5 : 1125 —1131
[44] Cohn D , Hotovely-Salomon A. Polym. , 2005 , 46 : 2068 —2075
[45] Lee J , Bae Y H , Sohn Y S , et al . Biomacromol . , 2006 , 7 :1729 —1734
[46] Zhang Y, Wang C C , Yang W L , et al . Colloid Polym. Sci . ,2005 , 283 (11) : 1246 —1252
[47] Shim W S , Kim J H , Park H , et al . Biomater. , 2006 , 27 :5178 —5185
[48] Zhu A P , Lu P , Wu H. Appl . Surf . Sci . , 2007 , 253 : 3247 —3253
[49] Bhattarai N , Kim H Y, Lee D R , et al . Polym. Intern. , 2003 ,52 : 6 —14
[50] Kim H Y, Lee B M, Kim I S , et al . Abstr. Pap. Am. Chem.Soc. , 2004 , 228 : 472 —472
[51] Kato M, Namikawa T, Terai H , et al . Biomater. , 2006 , 27 :3927 —3933
[52] Bhattarai S R , Kim S Y, Jang K Y, et al . Gene Ther. , 2007 ,14 : 476 —483
[53] Duan J F , Du J , Zheng Y B. J . Appl . Polym. Sci . , 2007 , 103 :2654 —2659
[54] Duan J F , Zheng YB. Chin. Chem. Lett . , 2006 , 17 : 1125 —1128
[55] Deng C , Rong G Z, Tian H Y, et al . Polym. , 2005 , 46 : 653 —659
[56] Deng C , Tian H Y, Zhang P B , et al . Biomacromol . , 2006 , 7 :590 —596
[57] Ohya Y, Nakai T, Nagahama K, et al . J . Bioact . Compat .Polym. , 2006 , 21 : 557 —577
[58] Xie Z G, Guan H L , Lu C H , et al . Acta Biomater. , 2005 , 1 :635 —641
[59] Guan H L , Xie Z G, Zhang P B , et al . J . Polym. Sci . Part A:Polym. Chem. , 2005 , 43 : 4771 —4780
[60] Yu L , Zhang H , Ding J D. Angew. Chem. Int . Ed. , 2006 , 45 :2232 —2235
[61] Yu L , Chang G T, Zhang H , et al . J . Polym. Sci . Part A:Polym. Chem. , 2007 , 45 : 1122 —1133
[62] Xiong X Y, Tam K C , Gan L H. Polym. , 2005 , 46 : 1841 —1850
[63] Xiong X Y, Tam K C , Gan L H. Macromol . , 2003 , 36 : 9979 —9985
[64] 王东(Wang D) , 冯新德(Feng X D) . 高分子通报(Polymer Bulletin) , 1998 , 2 : 32 —39
[65] Kim C , Lee S , Chang C. Polym. Prepr. , 1996 , 37 (2) : 159 —160
[66] 罗丙红(Luo B H) , 全大萍(Quan D P) , 廖凯荣(Liao K R)等. 中山大学学报( 自然科学版) ( Acta Scientiarum Naturalium Universitatis Sunyatseni) , 2001 , 5 : 62 —64
[67] Benhamed A , Ranger M, Leroux J C. Pharm. Res. , 2001 , 18 :323 —328
[68] Luo L , Ranger M, Lessard D , et al . Macromol . , 2004 , 37 :4008 —4013
[69] Zhang Z P , Feng S S. Biomacromol . , 2006 , 7 : 1139 —1146
[70] Hales M, Barner-Kowollik C , Davis T P , et al . Langmuir , 2004 ,20 : 10809 —10817
[71] Chen YW, Wombacher R , Wendorff J H , et al . Polym. , 2003 ,44 : 5513 —5520
[72] 李斌(Li B) , 曾水清(Zeng S Q) , 吴颖楠(Wu Y N) 等. 中华眼底病杂志(Chinese Journal of Ocular Fundus Diseases) ,2004 , 1 : 29 —30
[73] 方少明(Fang S M) , 周立明(Zhou L M) , 高丽君(Gao L J )等. 高分子材料科学与工程( Polymeric Materials Science & Engineering) , 2005 , 21 (2) : 92 —95
[74] Wen J , Kim G J A , Leong K W. J . Control . Rel . , 2003 , 92 :39 —48
[75] Johnson R M, Fraser C L. Macromol . , 2004 , 37 (3) : 2718 —2727
[76] Johnson R M, Fraser C L. Biomacromol . , 2004 , 5 : 580 —588
[77] 罗彦凤(Luo Y F) , 王远亮(Wang Y L) , 牛旭锋(Niu X F)等. 高分子材料科学与工程( Polymeric Materials Science & Engineering) , 2005 , 21 (2) : 146 —153
[78] 罗彦凤(Luo Y F) , 王远亮(Wang Y L) , 牛旭锋(Niu X F)等. 高技术通讯( High Technology Letters) , 2005 , 15 ( 2) :57 —61
[79] Ho R M, Tseng W H , Fan H W, et al . Polym. , 2005 , 46 :9362 —9377
[80] Chen D J , Gong Y M, He T B , et al . Macromol . , 2006 , 39 :4101 —4107
[81] Bailey T S , Rzayev J , Hillmyer M A. Macromol . , 2006 , 39 :8772 —8781
[82] Huang Y S , Cui F Z. Curr. Appl . Phys. , 2005 , 5 : 546 —548
[83] Fan Y J , Chen G P , Tanaka J , et al . Biomacromol . , 2005 , 6 :3051 —3056
[84] Lee R S , Yang J M. J . Polym. Res. , 2002 , 9 : 45 —51
[85] Park S , Healy K E. Bioconj . Chem. , 2003 , 14 : 311 —319
[86] 唐智荣(Tang Z R) , 黄虹(Huang H) , 饶炬(Rao J ) 等. 华东理工大学学报(J . East China Univ. Sci . Tech. ) , 2002 , 6 :54 —56
[87] Gerhardt W W, Noga D E , Weck M, et al . Biomacromol . ,2006 , 7 : 1735 —1742
[88] Shinoda H , Asou Y, Suetsugu A , et al . Macromol . Biosci . ,2003 , 3 : 34 —43
[89] Ray W C , Grinstaff M W. Macromol . , 2003 , 36 : 3557 —3562
[90] Messman J M, Storey R F. J . Polym. Sci . Part A: Polym.Chem. , 2006 , 44 : 6817 —6835
[91] Xu J , Liu ZL , Zhuo R X. J . Appl . Polym. Sci . , 2006 , 101 :1988 —1994
[92] 贺枫(He F) , 梁芸(Liang Y) , 冯俊(Feng J ) 等. 武汉大学学报(理学版) (J . Wuhan Univ. (Nat . Sci . Ed. ) ) , 2004 ,50 : 453 —457
[93] He B , Bei J Z, Wang S G. Polym. , 2003 , 44 : 989 —994
[94] Coulembier O , Mespouille L , Dubois P , et al . Macromol . , 2006 ,39 : 4001 —4008
[95] Wang L , Jia X H , Liu X H , et al . Colloid Polym. Sci . , 2006 ,285 : 273 —281
[96] Gong Q X, Wang L Q , Tu K H. Carbohydr. Polym. , 2006 , 64 :501 —509
[97] Chen L , Qiu X Y, DengM X, et al . Polym. , 2005 , 46 : 5723 —5729
[98] Chen L , Qiu X Y, Xie Z G, et al . Carbohydr. Polym. , 2006 ,65 : 75 —80
[99] 涂克华(Tu K H) , 王利群(Wang L Q) , 焱冰(Yan B) . 高分子材料科学与工程( Polymeric Materials Science & Engineering) , 2002 , 4 : 148 —151
[100] Teramoto Y, Nishio Y. Biomacromol . , 2004 , 5 : 397 —406
[101] Teramoto Y, Nishio Y. Biomacromol . , 2004 , 5 : 407 —414
[102] Teramoto Y, Yoshioka M, Shiraishi N , et al . J . Appl . Polym.Sci . , 2002 , 84 : 2621 —2628
[103] Teramoto Y, Nishio Y. Polym. , 2003 , 44 : 2701 —2709
[104] 王惠武(Wang H W) , 董炎明(Dong Y M) , 赵雅青(Zhao Y Q) . 化学进展(Progress in chemistry) , 2006 , 18 (5) : 601 —608
[105] Liu Y, Tian F , Hu K A. Carbohydr. Res. , 2004 , 339 : 845 —885
[106] Luckachan G E , Pillai C K S. Carbohydr. Polym. , 2006 , 64 :254 —266
[107] Yang H , Zhou S B , Deng XM. Chin. Chem. Lett . , 2005 , 16 :123 —126
[108] Guan X P , Quan D P , Liao K P , et al . Chem. J . Chin. Univ. 2Chin. , 2006 , 27 : 1965 —1968
[109] L i Y X, Volland C , Kissel T. Polym. , 1998 , 39 (14) : 3087 —3097
[110] 邵琼芳(Shao Q F) , 董明(Dong M) , 胡利华(Hu L H) . 江西科学(Jiangxi Science) , 2002 , 4 : 21 —23
[111] Pan T, Zhang G L , Ma J B. Acta Polym. Sin. , 2006 , (2) :330 —334
[112] 蔡晴(Cai Q) , 贝建中(Bai J Z) , 王身国(Wang S G) . 高分子学报(Acta Polymerica Sinica) , 2004 , 5 : 95 —101
[113] Lee C T, Huang C P , Lee Y D. Biomacromol . , 2006 , 7 :1179 —1186
[114] Lee C T, Huang C P , Lee Y D. Biomol . Eng. , 2007 , 24 :131 —139
[115] 郭锡坤(GUO X K) , 范燕平(FAN YP) . 汕头大学学报(自然科学版) ( Journal of Shantou University , Natural Science Edition) , 2006 , 21 : 17 —23
[116] Ouchi T, Ichimura S , Ohya Y. Polym. , 2006 , 47 : 429 —434
[117] Peng T, Cheng S X, Zhuo R X. J . Biomed. Mater. Res. Part A ,2006 , 76 : 163 —173
[118] Nostrum C F , Veldhuis T F J , Bos G W, et al . Macromol . ,2004 , 37 : 2113 —2118
[119] Lee S , Cho K Y, Seol W H , et al . Polym. Bull . , 2004 , 52(6) : 393 —400
[120] Shinoda H , Matyjaszewski K. Macromol . , 2001 , 34 : 6243 —6248
[121] 李雪盛(Li X S) , 孙建军(Sun J J ) . 生物医学工程与临床(Biomedical Engineering and Clinical Medicine) , 2003 , 4 : 10 —12
[122] 徐冬梅(Xu D M) , 宁春花(Ning C H) , 张可达( Zhnag K D) , 朱秀林(Zhu X L) . 高分子材料科学与工程(Polymeric Materials Science & Engineering) , 2004 , 20 (1) : 40 —44
[123] Dong C M, Qiu K Y, Gu Z W, et al . Macromol . , 2001 , 34 :4691 —4696
[124] Yuan W Z, Zhu L , Huang X B , et al . Polym. Degrad. Stab. ,2005 , 87 : 503 —509
[125] Yuan W Z, Tang X Z, Huang X B , et al . Polym. , 2005 , 46 :1701 —1707
[126] Shi P J , Li Y G, Pan C Y. Eur. Polym. J . , 2004 , 40 : 1283 —1290
[127] Hong S C , Neugebauer D , Inoue Y, et al . Macromol . , 2003 ,36 : 27 —35
[128] Kang N , Leroux J C. Polym. , 2004 , 45 : 8967 —8980
[129] Amsden B , Wang S , Wyss U. Biomacromol . , 2004 , 5 : 1399 —1404
[130] Nagahama K, Ohya Y, Ouchi T. Macromol . Biosci . , 2006 , 6 :412 —419
[131] Nagahama K, Ohya Y, Ouchi T. Polym. J . , 2006 , 38 : 852 —860
[132] Trolls?s M, Hedrick J L. J . Am. Chem. Soc. , 1998 , 120 :4644 —4651
[133] Trolls?s M, Claesson H , Atthoff B , et al . Angew. Chem. Int .Ed. , 1998 , 37 : 3132 —3136
[134] Trolls?s M, Atthoff B , Claesson H , et al . J . Polym. Sci . , PartA: Polym. Chem. , 2004 , 42 (5) : 1174 —1188
[135] Trolls?s M, Atthoff B , Claesson H , et al . Macromol . , 1998 , 31(11) : 3439 —3445
[136] Tasaka F , Ohya Y, Ouchi T. Macromol . Rapid Commun. , 2001 ,22 : 820 —824
[137] Gottschalk C , Frey H. Macromol . , 2006 , 39 : 1719 —1723
[138] Li Y, Li Q B , Li F X, et al . Biomacromol . , 2006 , 7 : 224 —231
[139] Zhao YL , Shuai X T, Xi F , et al . Chem. Mater. , 2003 , 15 :2836 —2843
[140] Luan B , Pan C Y. Eur. Polym. J . , 2006 , 42 : 1467 —1478
[141] Persson P V , Casas J , Iversen T, et al . Macromol . , 2006 , 39 :2819 —2822
[142] 曹雪波(Cao X B) , 王远亮(Wang Y L) , 潘君(Pan J ) 等.高分子材料科学与工程( Polymeric Materials Science & Engineering) , 2002 , 18 (1) : 116 —119
[143] Grijpma D W, Hou Q P , Feijen J . Biomater. , 2005 , 26 : 2795 —2802
[144] Nijenhuis A T, Cerijpma D W, Pennings A J . Polym. , 1996 , 37(13) : 2783 —2791
[145] John G, Morita M. Macromol . , 1999 , 32 : 1853 —1858
[146] Helminen A O , Korhonen H , Seppala J V. Macromol . Chem.Phys. , 2002 , 203 : 2630 —2639
[147] Karikari A S , Edwards W F , MechamJ B , et al . Biomacromol . ,2005 , 6 (5) : 2866 —2874
[148] Rohman G, Grande D , Laupretre F , et al . Macromol . , 2005 ,38 : 7274 —7285
[149] Kim H W, Chung C W, Kim Y B , et al . Int . J . Biol .Macromol . , 2005 , 37 : 221 —222

[1] 仲宣树, 刘宗建, 耿雪, 叶霖, 冯增国, 席家宁. 材料表面性质调控细胞黏附[J]. 化学进展, 2022, 34(5): 1153-1165.
[2] 李智, 唐后亮, 冯岸超, 汤华燊. “活性”/可控自由基聚合制备两性离子聚合物及其应用[J]. 化学进展, 2018, 30(8): 1097-1111.
[3] 康丁, 张洪斌, 西成胜好. 生物医用结冷胶及其改性水凝胶材料[J]. 化学进展, 2014, 26(07): 1172-1189.
[4] 白威 陈栋梁 李庆 张志萍 熊成东. 聚对二氧环己酮改性研究进展*[J]. 化学进展, 2009, 21(12): 2696-2703.
[5] 孟晟 周欢 钟伟 杜强国. 磷酰胆碱改性聚合物*[J]. 化学进展, 2009, 21(10): 2176-2182.
[6] 宫铭,杨珊,张世平,宫永宽. 生物医用材料表面仿细胞膜结构改性*[J]. 化学进展, 2008, 20(10): 1628-1634.
[7] 李晓然,袁晓燕. 聚乙二醇-聚乳酸共聚物药物载体*[J]. 化学进展, 2007, 19(06): 973-981.
阅读次数
全文


摘要

可降解乳酸共聚物*