English
新闻公告
More
化学进展 1997, Vol. 9 Issue (04): 349- 前一篇   后一篇

• 综述与评论 •

纳米晶体材料研究进展

巩雄;张桂兰;汤国庆;陈文驹;杨宏秀   

  1. (南开大学现代光学研究所 天津 300071; 天津大学化学系 天津 300072)
  • 收稿日期:1996-10-01 修回日期:1997-01-01 出版日期:1997-11-24 发布日期:1997-11-24

Research Progress of Nanocrystalline Materials

Gong Xiong;Zhang Guilan;Tang Guoqing;Chen Wenju;Yang Hongxiu   

  1. (Institute of Modern Opitcs, Nankai University, Tian jin 300071, China; Department of Chemistry, Tian jin University, Tian jin 300072, China)
  • Received:1996-10-01 Revised:1997-01-01 Online:1997-11-24 Published:1997-11-24

综述了目前纳米晶体材料合成、结构、性质和应用的研究和发展现状。通过惰性气体凝结、机械合金、等离子体技术和其他许多方法可以制得纳米晶体材料。尽管早期的研究者认为纳米晶体材料的晶粒边界结构不同于常规材料, 但目前有关纳米晶体材料结构的研究表明其具有与常规晶体材料相同的晶粒边界结构。纳米晶体材料所具有的诸如扩散和烧结、力学、陶瓷和金属间化合物的延展性、电学、热膨胀、光学、磁学、催化和腐蚀行为等性质优于常规多晶材料, 这些性质具有巨大的潜在应用价值。

The state of arts of the synthesis, structures, properties and applications of nanocrystalline materials are reviewed. N anocrystalline materials can be prepared by inert gas conden sation, mechanical alloying, plasma deposition, spray conversion processing, and many other methods. Its properties such as diffusion and sinterability, mechanical properties, ductilisation of ceramics and in termetallics, electrical properties, thermal expansion, optical properties, magnetic properties, catalytic properties, and corrosion behavior are superior to those of conventional po lycrystalline coarse grain materials. There is a great applications potential in the near future for nanocrystalline materials.

中图分类号: 

()

[1 ] 李民乾, 物理, 1992, 12, 65~ 69.
[2 ] Suryanarayana C, Froes F H, Metall. Trans. , 1992, A 23, 1071~ 1081.
[3 ] Siegel R W , Nanostructured Mater. , 1994, 4, 121~ 128.
[4 ] Yoffe A D, Ad vancesin Physics, 1993, 2, 173~ 176.
[5 ] Gleiter H, Klein H P, Marquart P, Mater. Sci. Eng. , 1982, 52 (2) , 91~ 95.
[6 ] Gleiter H, Europhysics News, 1989, 20, 130~ 131.
[7 ] Birringer R, Gleiter H, Phys. Lett. , 1984, 102A , 365~ 369.
[8 ] Kock C C, Nanostructured Mater. , 1993, 2, 109~ 129.
[9 ] Kear B H, McCandlish L E, Nanostructured Mater. , 1993, 3, 19~ 30.
[10 ] Chang H, Alstetter C J , A verback R S, J. Mater. Res. , 1992, 7, 2962~ 2970.
[11 ] Chang W , Skandan G, Danforth S C, Kear B H, Nanostructured Mater. , 1994, 4, 507~ 520 .
[12 ] Tschope A , Nanostructured Mater. , 1994, 4, 617~ 623.
[13 ] Palumbo G, Thorp S J , Aust K T , Scr. Metall. Mater. , 1990, 24, 1347~ 1350.
[14 ] 严东生, 无机材料学报, 1995, 10 (1) , 1~ 6.
[15 ] 巩雄, 张桂兰, 汤国庆, 陈文驹, 杨宏秀, 科学通报, 1995, 40 (24) , 2223~ 2226.
[16 ] Roy R A , Roy R, Mater. Res. Bull. , 1984, 19, 169~ 177.
[17 ] Norak B M , Advanced Mater. , 1993, 6, 422~ 426.
[18 ] 郭永, 巩雄, 杨宏秀, 化学通报, 1996, (3) , 1~ 4.
[19 ] 王笃金, 吴瑾光, 徐光宪, 化学通报, 1995, (9) , 1~ 5.
[20 ] Rigney D A , Ann. Rev. Mater. Sci. , 1988, 18, 141~ 163.
[21 ] Berkowitz A E, Walter J L , J. Mater. Res. , 1987, 2, 277~ 288.
[22 ] Chou C H, Phlillps J , J. Mater. Res. , 1992, 7, 2107~ 2113.
[23 ] Mandich M L , Bondybey V E, Reents W D, J. Chem. Phys. , 1987, 86, 4245~ 4257.
[24 ] Kriechbaum G W , Kleinschhemitt P, Adv. Mater. , 1989, 1, 330.
[25 ] 钱鸿滔, 阮慎康, 康振川, 苏勉曾, 高等学校化学学报, 1995, 16 (5) , 661~ 665.
[26 ] Haas V , Gleiter H, Birringer R, Scr. Metall. Mater. , 1993, 28, 721~ 724.
[27 ] LiD J , Ding B Z, Yao B, Hu Z Q , Nanostructured Mater. , 1994, 4, 323~ 328.
[28 ] 周根陶, 刘双怀, 郑永飞, 科学通报, 1996, 4, 321~ 323.
[29 ] Gleiter H, Prog. Mater. Sci. , 1989, 33, 223~ 323.
[30 ] Schaefer H E, Wurschum R, Birringer R, J. Less-Common. Met. , 1988, 140, 161~ 169.
[31 ] Li D X, Ping D H, Ye H Q , Qin X Y, Wu X J , Mater. Lett. , 1993, 18, 29~ 34.
[32 ] Ganapathi S K, Rigeny D A , Scr. Metall. Mater. , 1990, 24, 1675~ 1678 .
[33 ] Xiao S Q , Pottzik A H, Welsch G, Acta Metall. , 1994, 42, 2535~ 2545.
[34 ] Wunderlich W , Ishida Y, Maurer R, Scr. Metall. Mater. , 1990, 24, 403~ 408.
[35 ] Parker J C, Siegel R W , J. Mater. Res. , 1990, 5, 1246~ 1252.
[36 ] Siegel R W , Thomas G J , Ultramicroscopy , 1992, 40, 376~ 384.
[37 ] Tong H Y, Ding B Z, Wang J T , Lu K, J. Appl. Phys. , 1992, 72, 5124~ 5129.
[38 ] Wurschum R, Greiner W , Schaeffer H E, Nanostructured Mater. , 1993, 2, 55~ 62.
[39 ] Lu K, Nanostructured Mater. , 1993, 2, 643~ 652.
[40 ] Kumpmann A , Gunther B, Kunze H D, Mater. Sci. Eng. , 1993, A 168, 165~ 169.
[41 ] Birringer R, Mater. Sci. Eng. , 1989, A 117, 33~ 43.
[42 ] Hofler H J , Avertback R S, Scr. Metall. Mater. , 1990, 24, 2401~ 2406.
[43 ] Spassoov T , Koster U , J. Mater. Sci. , 1993, 28, 2789~ 2794.
[44 ] Boylan K, Ostrander D, Erb U , Palumbo G, Scr. Metall. Mater. , 1991, 25, 2711~ 2716.
[45 ] Kawanishi S, Isonishi K, Okazaki K, Mater. Trans. , 1993, J IM 34, 49~ 53.
[46 ] Ttschope A , Birringer R, Gleiter H, J. Appl. Phys. , 1992, 71, 5391~ 5394.
[47 ] Chen L C, Spaepen F, Nature, 1988, 336, 366~ 368.
[48 ] Lu K, Wei W D, Wang J T , J. Appl. Phys. , 1991, 69, 7345~ 7347.
[49 ] Horvath J , Birringer R, Gleiter H, Solid State Commun. , 1987, 62, 319~ 322.
[50 ] Hofler H J , A verback R S, Hahn H, Gleiter H, J. Appl. Phys. , 1993, 74, 3832~ 3839.
[51 ] Schumacher S, Birringer R, Strauss R, Gleiter H, Acta Metall. , 1989, 37, 2485~ 2488.
[52 ] Averback H J , Hahn H, Hofler H J , Logas J L , Chen T C, Mater. Res. Soc. Symp. Proc. (eds.Dekoven B M et al. ) , 1989, 153, 3~ 12.
[53 ] Herr U , Jing J , Gonser U , Gleiter H, Solid State Commun. , 1990, 76, 197~ 202.
[54 ] Surganarayana C, Froes F H, J. Mater. Res. , 1990, 5, 1880~ 1886.
[55 ] Huang J Y, He A G, Wu Y K, Nanostructured Mater. , 1993, 4, 1~ 10.
[56 ] Ivanov E, Mater. Sci. Forum. , 1992, 88290, 475~ 480.
[57 ] Siegel R W , Damasamy S, Hahn H, Li Z, J. Mater. Res. , 1988, 3, 1367~ 1372.
[58 ] Hahn H, Logas J , A verback R S, J. Mater. Res. , 1990, 5, 609~ 614.
[59 ] Mayo M J , Siegel R W , Narayanasamy A , Nix W D, J. Mater. Res. , 1990, 5, 1073~ 1082.
[60 ] Nieman G W , Weertman J R, Siegel R W , Scr. Metall. Mater. , 1990, 24, 145~ 150.
[61 ] Gryanov V G, Solovev V A , Trusov L I, Scr. Metall. Mater. , 1990, 24, 1529~ 1534.
[62 ] Nieh T G, Wadaworth J , Scr. Metall. Mater. , 1991, 25, 955~ 958.
[63 ] Suryanarayana C, Mukhopadhyay D, Patankar S N , J. Mater. Res. , 1992, 2, 2114~ 2118.
[64 ] Palumbo G, Thorpe S J , Aust K T , Scr. Metall. Mater. , 1990, 24, 1347~ 1350.
[65 ] Fougeree G E, Weertman J R, Siegel R W , Nanostructured Mater. , 1994, 3, 379~ 384.
[66 ] Liu X D, Wang J T , Ding B Z, Scr. Metall. Mater. , 1993, 28, 59~ 64.
[67 ] Palatnik L S, Il′inskii Sapelkin N P, Sov. Phys. Solid State, 1967, 8, 2016~ 2017.
[68 ] Christtman T , Scr. Metall. Mater. , 1993, 28, 1495~ 1500.
[69 ] Pande C S, Maasumura R A , Armstrony R W , Nanostructured Mater. , 1993, 2, 323~ 331.
[70 ] Gryaznov V G, Romanov A T , Trusov L I, J. Mater. Sci. , 1993, 28, 4359~ 4365.
[71 ] Li S, Sun L , Wang Z, Nanostructured Mater. , 1993, 2, 653~ 661.
[72 ] Karch J , Birringer R, Gleiter H, Nature, 1993, 330, 556~ 558.
[73 ] Wang D L , Kong Q P, Shui J P, Scr. Metall. Mater. , 1994, 31, 47~ 51.
[74 ] Mayo M J , Siegel R W , Liao Y X, NixW D, J. Mater. Res. , 1992, 7, 973~ 979.
[75 ] Lu K , Wang Y Z, WeiW D, Li Y Y, Ad v. Cryog. Mater. , 1991, 38, 285~ 291.
[76 ] Liu X D, Ding B Z, Hu Z Q , Lu K, Wang Y Z, Physica B , 1993, 192, 345~ 350.
[77 ] Reiss G, Vancea J , Hoffmann H, Phys. Rev. Lett. , 1986, 56, 2100~ 2103.
[78 ] Zhang H , Li X, Li S, Xin Y , Zhao M , Nanostructured Mater. , 1994, 4, 285~ 291.
[79 ] BaibichM N , Broto J M , Fert A , Phys. Rev. Lett. , 1988, 61, 2472~ 2475.
[80 ] Berkoowitz A E, Mitchell J R, CareyM J , Phys. Rev. Lett. , 1992, 68, 3745~ 3748.
[81 ] Xiao J Q , Jiang J S, Chien C L , Phys. Rev. Lett. , 1992, 68, 3749~ 3752.
[82 ] Tong H Y, Wang J T , Ding B Z, Jiang H G, Lu K, J. Non-Cryst. Solids, 1992, 150, 444~ 447.
[83 ] Lu K, Wang J T , Wei W D, J. Phys. D : Appl. Phys. , 1992, 25, 808~ 812.
[84 ] Klam H J , Hahn H, Gleiter H, Acta Metall. , 1987, 35, 2101.
[85 ] Lu K, Wang J T , Wei W D, Scr. Metall. Mater. , 1991, 25, 619~ 623.
[86 ] 邹炳锁, 陈文驹, 汤国庆, 张桂兰, 物理学报, 1993, 42 (7) , 1127~ 1133.
[87 ] 吴晓春, 邹炳锁, 余保龙, 汤国庆, 物理学报, 1994, 43 (4) , 604~ 608.
[88 ] 吴晓春, 汤国庆, 张桂兰, 邹炳锁, 光学学报, 1995, 15 (10) , 1355~ 1358.
[89 ] 蔡树芝, 牟季美, 张立德, 物理学报, 1992, 41 (10) , 1620~ 1626.
[90 ] Veprek S, Iqbal Z, Oswald H R, Webb A P, J. Phys. , 1981, C14, 295~ 302.
[91 ] 沈学础著, 半导体光学性质, 北京, 科学出版社, 1992, 50~ 63.
[92 ] Batson P E, Heath J R, Phys. Rev. Lett. , 1993, 6, 911~ 916.
[93 ] Takagi H, Ogawa H, Yamazaki Y, Appl. Phys. Lett. , 1990, 56, 2379~ 2384.
[94 ] Littau K A , Szajowski P J , Muller A J , J. Phys. Chem. , 1993, 97, 1224~ 1231.
[95 ] Kanernitsu Y, Appl. Phys. Lett. , 1992, 18, 2187~ 2189.
[96 ] Masumoto Y, J. Lumin. , 1994, 60/61, 256~ 260.
[97 ] Masumoto Y, Appl. Phys. Lett. , 1993, 62, 225~ 227.
[98 ] Bhargara R N , Kawamura T , Era K, J. Lumin. , 1994, 60?6 1, 275~ 282.
[99 ] Baltramiejunas R, Pakalinis S, Tamulaitis G, J. Cryst. Growth, 1992, 117, 622~ 627.
[100 ] Ekimov A I, Efroc A IL , Onushchenko A A , Solid State Commun. , 1985, 56, 921~ 928.
[101 ] Roussignool P, Ricard D, Phys. Rev. Lett. , 1989, 62, 312~ 314.
[102 ] Brus L , J. Phys. Chem. , 1986, 90, 2555~ 2560.
[103 ] Uchida H, Chem. Mater. , 1993, 5, 716~ 719.
[104 ] Uchida H, J. Phys. Chem. , 1993, 96, 1868~ 1872.
[105 ] Ohtsuka S, Appl. Phys. Lett. , 1992, 25, 2953~ 2955.
[106 ] Yu B L , Zhang G L , Tang G Q , ChenW J , Acta Physica Sinica, 1996, 5, 377~ 383.
[107 ] 邹炳锁, 张岩, 肖良质, 李铁津, 半导体学报, 1995, 12 (3) , 145~ 149.
[108 ] Ai X C, Fei H S, Yang Y Q , J. Lumin. , 1994, 60?6 1, 364~ 367.
[109 ] 赵家龙, 韩力, 费浩生, 魏振乾, 中国激光, 1991, 18 (9) , 682~ 685.
[110 ] Wang Y, J. Phys. Chem. , 1991, 95, 525~ 532.
[111 ] 吴晓春, 赵立, 余保龙, 陈文驹, 科学通报, 1996, 41 (8) , 767~ 768.
[112 ] Cotter D, Burt M G, Manning R J , Phys. Rev. Lett. , 1992, 68, 1200~ 1202.
[113 ] Wang Y, Acc. Chem. Res. , 1991, 24, 133~ 139.
[114 ] Takayanuma T , Phys. Rev. , 1993, B 47, 4569~ 4574.
[115 ] 杨迈之, 张雯, 蔡相廷, 高等学校化学学报, 1996, 17 (2) , 274~ 277.
[116 ] 肖军, 洪广言, 于德才, 董相廷, 化学学报, 1994, 52, 784~ 788.
[117 ] Henglein A , Topicsin Current Chem. , 1988, 143, 115~ 121.
[118 ] Leland J K, J. Phys. Chem. , 1987, 91, 5076~ 5082.
[119 ] Miyoshi H, J. Electron. Chem. , 1990, 295, 71~ 78.
[120 ] Chamarro M A , Solid State Commun. , 1992, 10, 967~ 971.
[121 ] Chamarro M A , J. Crystal. Growth, 1991, 117, 1614~ 1618.
[122 ] Birringer R, Herr U , Gleiter H, Suppl. Trans. Jpn. Inst. Met. , 1986, 27, 43~ 52 .
[123 ] Ramasamy S, Jiang J , Gleiter H, Birringer R, Solid State Commun. , 1990, 74, 851~ 855.
[124 ] Herzer G , Warlimint H, Nanostructured Mater. , 1992, 1, 263~ 268.
[125 ] Herzer G, IE E E Trans. Magn. , 1990, M A G226, 1397~ 1402.
[126 ] Gleeiter H, Nanostructured Mater. , 1992, 1, 1.
[127 ] Beck D D, Siegel R W , J. Mater. Res. , 1992, 7, 2840~ 2845.
[128 ] 钟子宜, 陈立刚, 傅献彩, 化学学报, 1996, 54, 585~ 590.
[129 ] 于涛, 吴越, 中国科学, 1988, B 4, 351~ 355.
[130 ] Thorpe S J , Ramaswaaami B, Aust K T , J. Electrochem. Soc. , 1988, 135, 2162~ 2170.
[131 ] Rofagha R, Nanostructured Mater. , 1993, 2, 1~ 4.
[132 ] Inturi R B, Szklavska-Smialowska Z, Corrosion, 1992, 48, 398~ 403.

[1] 何静, 陈佳, 邱洪灯. 中药碳点的合成及其在生物成像和医学治疗方面的应用[J]. 化学进展, 2023, 35(5): 655-682.
[2] 鄢剑锋, 徐进栋, 张瑞影, 周品, 袁耀锋, 李远明. 纳米碳分子——合成化学的魅力[J]. 化学进展, 2023, 35(5): 699-708.
[3] 鲍艳, 许佳琛, 郭茹月, 马建中. 基于微纳结构的高灵敏度柔性压力传感器[J]. 化学进展, 2023, 35(5): 709-720.
[4] 杨孟蕊, 谢雨欣, 朱敦如. 化学稳定金属有机框架的合成策略[J]. 化学进展, 2023, 35(5): 683-698.
[5] 杨越, 续可, 马雪璐. 金属氧化物中氧空位缺陷的催化作用机制[J]. 化学进展, 2023, 35(4): 543-559.
[6] 徐怡雪, 李诗诗, 马晓双, 刘小金, 丁建军, 王育乔. 表界面调制增强铋基催化剂的光生载流子分离和传输[J]. 化学进展, 2023, 35(4): 509-518.
[7] 钱雪丹, 余伟江, 付濬哲, 王幽香, 计剑. 透明质酸基微纳米凝胶的制备及生物医学应用[J]. 化学进展, 2023, 35(4): 519-525.
[8] 王新月, 金康. 多肽及蛋白质的化学合成研究[J]. 化学进展, 2023, 35(4): 526-542.
[9] 王丹丹, 蔺兆鑫, 谷慧杰, 李云辉, 李洪吉, 邵晶. 钼酸铋在光催化技术中的改性与应用[J]. 化学进展, 2023, 35(4): 606-619.
[10] 刘雨菲, 张蜜, 路猛, 兰亚乾. 共价有机框架材料在光催化CO2还原中的应用[J]. 化学进展, 2023, 35(3): 349-359.
[11] 牛文辉, 张达, 赵振刚, 杨斌, 梁风. 钠基-海水电池的发展:“关键部件及挑战”[J]. 化学进展, 2023, 35(3): 407-420.
[12] 杨国栋, 苑高千, 张竞哲, 吴金波, 李发亮, 张海军. 多孔电磁波吸收材料[J]. 化学进展, 2023, 35(3): 445-457.
[13] 蒋昊洋, 熊丰, 覃木林, 高嵩, 何刘如懿, 邹如强. 用于电热转化、存储与利用的导电相变材料[J]. 化学进展, 2023, 35(3): 360-374.
[14] 刘晓珺, 秦朗, 俞燕蕾. 胆甾相液晶螺旋方向的光调控[J]. 化学进展, 2023, 35(2): 247-262.
[15] 李璇, 黄炯鹏, 张一帆, 石磊. 二维材料的一维纳米带[J]. 化学进展, 2023, 35(1): 88-104.
阅读次数
全文


摘要

纳米晶体材料研究进展