• 综述 •
郑明心, 谭臻至, 袁金颖. 光响应Janus粒子体系的构建与应用[J]. 化学进展, 2022, 34(11): 2476-2488.
Mingxin Zheng, Zhenzhi Tan, Jinying Yuan. Construction and Application of Photoresponsive Janus Particles[J]. Progress in Chemistry, 2022, 34(11): 2476-2488.
Janus粒子通常由两种或两种以上不同物理或化学性质的部分组成,其结构的不对称性导致了粒子形貌和性质具有不对称性。与“静态”Janus粒子相比,具有刺激响应性的“动态”Janus粒子能够与环境发生相互作用,在外界刺激下表达特殊功能。光响应Janus粒子是一类可以在光刺激下发生特定响应的Janus粒子,其两侧不同的组成不仅可以结合多种类型的光响应性,也能与其他类型的刺激响应进行配合,从而实现对特定体系的精确调控。由于光能易于调节的特性,光响应Janus粒子可以与无机纳米团簇或有机官能团产生特定反应,具有光热效应、色彩调节、光动力治疗等独特特性。它们还可以应用于药物递送、生物传感与成像、微纳米马达和光致发光等领域,为解决生物医学和光学器件相关的问题提供了新的方法。本文主要介绍光响应Janus粒子近期发展的制备方法,并着重阐述其独特调控机理以及其在生物医药、发光材料等领域的突出应用,最后对目前该领域的发展前景做出展望。
分享此文:
[1] |
Lattuada M, Hatton T A. Nano Today, 2011, 6(3): 286.
doi: 10.1016/j.nantod.2011.04.008 URL |
[2] |
Synytska A, Ionov L. Part. Part. Syst. Charact., 2013, 30(11): 922.
doi: 10.1002/ppsc.201300146 URL |
[3] |
Zhang Y X, Bao Y, Ma J Z. Prog. Chem., 2021, 33: 254.
|
(张元霞, 鲍艳, 马建中, 化学进展, 2021, 33: 254.).
doi: 10.7536/PC200449 |
|
[4] |
Zou D Q, Wang C, Xiao F, Wei Y C, Geng L, Wang L. Prog. Chem., 2021, 33:2056.
|
(邹丹青, 王琮, 肖斐, 魏宇琛, 耿林, 王磊, 化学进展, 2021, 33: 2056.).
doi: 10.7536/PC200919 |
|
[5] |
Zhang X, Fu Q R, Duan H W, Song J B, Yang H H. ACS Nano, 2021, 15(4): 6147.
doi: 10.1021/acsnano.1c01146 pmid: 33739822 |
[6] |
Kirillova A, Marschelke C, Synytska A. ACS Appl. Mater. Interfaces, 2019, 11(10): 9643.
doi: 10.1021/acsami.8b17709 URL |
[7] |
Haarindraprasad R, Gopinath S C B, Veeradassan P. Biotechnol. Appl. Biochem., 2022, doi: 10.1002/bab.2316.
doi: 10.1002/bab.2316 |
[8] |
Duan W, Qiu Z W, Cao S F, Guo Q, Huang J K, Xing J Y, Lu X Q, Zeng J B. Biosens. Bioelectron., 2022, 196: 113724.
doi: 10.1016/j.bios.2021.113724 URL |
[9] |
Hartley G S. Nature, 1937, 140(3537): 281.
|
[10] |
Abdollahi A, Roghani-Mamaqani H, Herizchi A, Alidaei-Sharif H, Enayati A, Sajedi-Amin S. Polym. Chem., 2020, 11(12): 2053.
doi: 10.1039/D0PY00078G URL |
[11] |
Li S N, Zhang L Y, Liang X, Wang T T, Chen X J, Liu C M, Li L, Wang C G. Chem. Eng. J., 2019, 378: 122175.
doi: 10.1016/j.cej.2019.122175 URL |
[12] |
Gao P C, Sun S, Wang Y, Wei Y Y, Jiang Y. Chem. Eng. J., 2022, 428: 131284.
doi: 10.1016/j.cej.2021.131284 URL |
[13] |
Niehues M, Engel S, Ravoo B J. Langmuir, 2021, 37(37): 11123.
doi: 10.1021/acs.langmuir.1c01979 URL |
[14] |
Wen W, Chen A H. Polym. Chem., 2021, 12(16): 2447.
doi: 10.1039/D1PY00223F URL |
[15] |
Wang H, Cai L J, Zhang D G, Shang L R, Zhao Y J. Research, 2021, 2021: 9829068.
|
[16] |
Zhang D, Lin Z G, Lan S Y, Sun H Y, Zeng Y Y, Liu X L. Mater. Chem. Front., 2019, 3(4): 656.
doi: 10.1039/C8QM00623G URL |
[17] |
Zhou X, Huang X H, Wang B C, Tan L H, Zhang Y, Jiao Y P. Chem. Eng. J., 2021, 408: 127897.
doi: 10.1016/j.cej.2020.127897 URL |
[18] |
Rostami-Tapeh-Esmail E, Golshan M, Salami-Kalajahi M, Roghani-Mamaqani H. Mater. Sci. Eng. C, 2020, 110: 110745.
doi: 10.1016/j.msec.2020.110745 URL |
[19] |
Hao L W, Liu J D, Li Q, Qing R K, He Y Y, Guo J Z, Li G, Zhu L L, Xu C, Chen S. J. Mater. Sci. Technol., 2021, 81: 203.
doi: 10.1016/j.jmst.2020.11.063 URL |
[20] |
Gao W, D'Agostino M, Garcia-Gradilla V, Orozco J, Wang J. Small, 2013, 9(3): 467.
doi: 10.1002/smll.201201864 URL |
[21] |
Huang Y Y, Li T, Gao W T, Wang Q, Li X Y, Mao C, Zhou M, Wan M M, Shen J. J. Mater. Chem. B, 2020, 8(26): 5765.
doi: 10.1039/D0TB00789G URL |
[22] |
Qin W W, Peng T H, Gao Y J, Wang F, Hu X C, Wang K, Shi J Y, Li D, Ren J C, Fan C H. Angew. Chem. Int. Ed., 2017, 56(2): 515.
doi: 10.1002/anie.201609121 URL |
[23] |
Mogulkoc Y, Caglayan R, Ciftci Y O. Phys. Rev. Applied, 2021, 16(2): 024001.
doi: 10.1103/PhysRevApplied.16.024001 URL |
[24] |
Montes-García V, Samorì P. Chem. Sci., 2022, 13(2): 315.
doi: 10.1039/d1sc05836c pmid: 35126966 |
[25] |
Guo X Y, Liu S, Wang W J, Zhu C T, Li C Y, Yang Y, Tian Q H, Liu Y. J. Colloid Interface Sci., 2021, 600: 838.
doi: 10.1016/j.jcis.2021.05.073 URL |
[26] |
Cozzoli P D, Pellegrino T, Manna L. Chem. Soc. Rev., 2006, 35(11): 1195.
doi: 10.1039/b517790c URL |
[27] |
Casavola M, Buonsanti R, Caputo G, Cozzoli P D. Eur. J. Inorg. Chem., 2008, 2008(6): 837.
doi: 10.1002/ejic.200701047 URL |
[28] |
Iqbal M Z, Ren W Z, Saeed M, Chen T X, Ma X H, Yu X, Zhang J C, Zhang L L, Li A G, Wu A G. Nano Res., 2018, 11(10): 5735.
doi: 10.1007/s12274-017-1628-x URL |
[29] |
Singh G, Komal K, Singh G, Kaur M, Kang T S. J. Mater. Chem. A, 2019, 7(10): 5185.
doi: 10.1039/C9TA00178F URL |
[30] |
Singh G, Kamboj R, Singh Mithu V, Chauhan V, Kaur T, Kaur G, Singh S, Singh Kang T. J. Colloid Interface Sci., 2017, 496: 278.
doi: 10.1016/j.jcis.2017.02.021 URL |
[31] |
Shao J X, Cao S P, Williams D S, Abdelmohsen L K E A, Hest J C M. Angew. Chem. Int. Ed., 2020, 59(39): 16918.
doi: 10.1002/anie.202003748 URL |
[32] |
Zhang L L, Xiao Z Y, Chen X, Chen J Y, Wang W. ACS Nano, 2019, 13(8): 8842.
doi: 10.1021/acsnano.9b02100 URL |
[33] |
Gröschel A H, Walther A, Löbling T I, Schmelz J, Hanisch A, Schmalz H, Müller A H E. J. Am. Chem. Soc., 2012, 134(33): 13850.
doi: 10.1021/ja305903u pmid: 22834562 |
[34] |
Zhang Z, Zhou C M, Dong H Y, Chen D Y. Angew. Chem. Int. Ed., 2016, 55(21): 6182.
doi: 10.1002/anie.201511768 pmid: 27071692 |
[35] |
Zhang Z, Li H D, Huang X Y, Chen D Y. ACS Macro Lett., 2017, 6(6): 580.
doi: 10.1021/acsmacrolett.7b00296 URL |
[36] |
Long S, Chen C Y, Luo J, Dong H Y, Wu L M, Chen D Y. Polym. Chem., 2016, 7(46): 7170.
doi: 10.1039/C6PY01816E URL |
[37] |
Romano A, Sangermano M, Rossegger E, Mühlbacher I, Griesser T, Giebler M, Palmara G, Frascella F, Roppolo I, Schlögl S. Polym. Chem., 2021, 12(27): 3925.
doi: 10.1039/D1PY00459J URL |
[38] |
Wei C, Du Y X, Liu Y Y, Lin X Q, Zhang C, Yao J N, Zhao Y S. J. Am. Chem. Soc., 2019, 141(13): 5116.
doi: 10.1021/jacs.9b00362 URL |
[39] |
Han S W, Choi S E, Chang D H, Lee D, Kim B, Yang H, Seo M, Kim J W. Adv. Funct. Mater., 2019, 29(6): 1805392.
doi: 10.1002/adfm.201805392 URL |
[40] |
Lone S, Kim S H, Nam S W, Park S, Joo J, Cheong I W. Chem. Commun., 2011, 47(9): 2634.
doi: 10.1039/c0cc04517a URL |
[41] |
Kang C J, Honciuc A. ACS Nano, 2018, 12(4): 3741.
doi: 10.1021/acsnano.8b00960 URL |
[42] |
Wang L, Liu Y J, He J, Hourwitz M J, Yang Y L, Fourkas J T, Han X J, Nie Z H. Small, 2015, 11(31): 3762.
doi: 10.1002/smll.201500527 pmid: 25925707 |
[43] |
Wang Y, Shang M X, Wang Y N, Xu Z R. Anal. Methods, 2019, 11(31): 3966.
doi: 10.1039/C9AY01213C URL |
[44] |
Zhou X R, Du Y, Wang X G. ACS Macro Lett., 2016, 5(2): 234.
doi: 10.1021/acsmacrolett.5b00932 URL |
[45] |
Rochon P, Batalla E, Natansohn A. Appl. Phys. Lett., 1995, 66(2): 136.
doi: 10.1063/1.113541 URL |
[46] |
Kim D Y, Tripathy S K, Li L, Kumar J. Appl. Phys. Lett., 1995, 66(10): 1166.
doi: 10.1063/1.113845 URL |
[47] |
Hou X J, Guan S, Qu T, Wu X F, Wang D, Chen A H, Yang Z Z. ACS Macro Lett., 2018, 7(12): 1475.
doi: 10.1021/acsmacrolett.8b00750 URL |
[48] |
Cao Z Q, Wang G J, Chen Y, Liang F X, Yang Z Z. Macromolecules, 2015, 48(19): 7256.
doi: 10.1021/acs.macromol.5b01257 URL |
[49] |
Eustis S, El-Sayed M A. Chem. Soc. Rev., 2006, 35(3): 209.
pmid: 16505915 |
[50] |
Ding X G, Liow C H, Zhang M X, Huang R J, Li C Y, Shen H, Liu M Y, Zou Y, Gao N, Zhang Z J, Li Y G, Wang Q B, Li S Z, Jiang J. J. Am. Chem. Soc., 2014, 136(44): 15684.
doi: 10.1021/ja508641z URL |
[51] |
Huang X H, El-Sayed I H, Qian W, El-Sayed M A. J. Am. Chem. Soc., 2006, 128(6): 2115.
doi: 10.1021/ja057254a URL |
[52] |
Chu M Q, Shao Y X, Peng J L, Dai X Y, Li H K, Wu Q S, Shi D L. Biomaterials, 2013, 34(16): 4078.
doi: 10.1016/j.biomaterials.2013.01.086 URL |
[53] |
Xuan M J, Wu Z G, Shao J X, Dai L R, Si T Y, He Q. J. Am. Chem. Soc., 2016, 138(20): 6492.
doi: 10.1021/jacs.6b00902 URL |
[54] |
Guo Q L, Li Y L, Liu Q J, Li Y S, Song D P. Angewandte Chemie Int. Ed., 2022, 61(5): e202113759.
|
[55] |
Dougherty T J, Gomer C J, Henderson B W, Jori G, Kessel D, Korbelik M, Moan J, Peng Q. JNCI J. Natl. Cancer Inst., 1998, 90(12): 889.
doi: 10.1093/jnci/90.12.889 URL |
[56] |
Liang C, Zhang X L, Wang Z C, Wang W J, Yang M S, Dong X C. J. Mater. Chem. B, 2020, 8(22): 4748.
doi: 10.1039/d0tb00098a pmid: 32129418 |
[57] |
Li Y, Zhang W, Niu J F, Chen Y S. ACS Nano, 2012, 6(6): 5164.
doi: 10.1021/nn300934k URL |
[58] |
Hou Y J, Yang X X, Liu R Q, Zhao D, Guo C X, Zhu A C, Wen M N, Liu Z, Qu G F, Meng H X. Int. J. Nanomed., 2020, 15: 6827.
doi: 10.2147/IJN.S269321 URL |
[59] |
Zhao L Y, Liu Y M, Xing R R, Yan X H. Angew. Chem. Int. Ed., 2020, 59(10): 3793.
doi: 10.1002/anie.201909825 URL |
[60] |
Li J, Zhang W, Ji W H, Wang J Q, Wang N X, Wu W X, Wu Q, Hou X Y, Hu W B, Li L. J. Mater. Chem. B, 2021, 9(38): 7909.
doi: 10.1039/D1TB01310F URL |
[61] |
Mura S, Nicolas J, Couvreur P. Nat. Mater., 2013, 12(11): 991.
doi: 10.1038/nmat3776 URL |
[62] |
Wang Z, Chang Z M, Shao D, Zhang F, Chen F M, Li L, Ge M F, Hu R, Zheng X, Wang Y S, Dong W F. ACS Appl. Mater. Interfaces, 2019, 11(38): 34755.
doi: 10.1021/acsami.9b12879 URL |
[63] |
Niu C, An L, Zhang H J. ACS Appl. Polym. Mater., 2022, 4(6): 4189.
doi: 10.1021/acsapm.2c00161 URL |
[64] |
Noh S H, Moon S H, Shin T H, Lim Y, Cheon J. Nano Today, 2017, 13: 61.
doi: 10.1016/j.nantod.2017.02.006 URL |
[65] |
Johannsen M, Gneveckow U, Eckelt L, Feussner A, WaldÖFner N, Scholz R, Deger S, Wust P, Loening S A, Jordan A. Int. J. Hyperth., 2005, 21(7): 637.
doi: 10.1080/02656730500158360 URL |
[66] |
Liu X L, Yang Y, Ng C T, Zhao L Y, Zhang Y, Bay B H, Fan H M, Ding J. Adv. Mater., 2015, 27(11): 1939.
doi: 10.1002/adma.201405036 URL |
[67] |
Ma X W, Wang Y Y, Liu X L, Ma H J, Li G L, Li Y, Gao F, Peng M L, Fan H M, Liang X J. Nanoscale Horiz., 2019, 4(6): 1450.
doi: 10.1039/C9NH00233B URL |
[68] |
Espinosa A, Reguera J, Curcio A, Muñoz-Noval Á, Kuttner C, van de Walle A, Liz-Marzán L M, Wilhelm C. Small, 2020, 16(11): 1904960.
doi: 10.1002/smll.201904960 URL |
[69] |
Wang Z, Liu B, Sun Q Q, Feng L L, He F, Yang P P, Gai S L, Quan Z W, Lin J. ACS Nano, 2021, 15(7): 12342.
doi: 10.1021/acsnano.1c04280 URL |
[70] |
Wang L, Hortelão A C, Huang X, Sánchez S. Angew. Chem. Int. Ed., 2019, 58(24): 7992.
doi: 10.1002/anie.201900697 pmid: 30990243 |
[71] |
Wang L, Marciello M, EstÉvez-Gay M, Soto Rodriguez P E D, Luengo Morato Y, Iglesias-Fernández J, Huang X, Osuna S, Filice M, Sánchez S. Angew. Chem. Int. Ed., 2020, 59(47): 21080.
doi: 10.1002/anie.202008339 URL |
[72] |
Wang L, Villa K. Environ. Sci.: Nano, 2021, 8(12): 3440.
|
[73] |
Jalilvand Z, Haider H, Cui J Q, Kretzschmar A I. Langmuir, 2020, 36(25): 6880.
doi: 10.1021/acs.langmuir.9b03454 pmid: 32050073 |
[74] |
Valadares L F, Tao Y G, Zacharia N S, Kitaev V, Galembeck F, Kapral R, Ozin G A. Small, 2010, 6(4): 565.
doi: 10.1002/smll.200901976 pmid: 20108240 |
[75] |
Xuan M J, Shao J X, Gao C Y, Wang W, Dai L R, He Q. Angew. Chem. Int. Ed., 2018, 57(38): 12463.
doi: 10.1002/anie.201806759 URL |
[76] |
Zheng S H, Wang Y, Pan S H, Ma E H, Jin S, Jiao M, Wang W J, Li J J, Xu K, Wang H. Adv. Funct. Mater., 2021, 31(24): 2100936.
doi: 10.1002/adfm.202100936 URL |
[77] |
Cao S P, Shao J X, Wu H L, Song S D, de Martino M T, Pijpers I A B, Friedrich H, Abdelmohsen L K E A, Williams D S, van Hest J C M. Nat. Commun., 2021, 12: 2077.
doi: 10.1038/s41467-021-22279-w URL |
[78] |
Zuo X Y, Zhang M, Wu Q H, Li Y Y, Zhang G L, Liang F X, Yang Z Z. Chem. Commun., 2021, 57(47): 5834.
doi: 10.1039/D1CC01172C URL |
[79] |
Zhang Q L, Dong R F, Wu Y F, Gao W, He Z H, Ren B Y. ACS Appl. Mater. Interfaces, 2017, 9(5): 4674.
doi: 10.1021/acsami.6b12081 URL |
[80] |
Dong R F, Zhang Q L, Gao W, Pei A, Ren B Y. ACS Nano, 2016, 10(1): 839.
doi: 10.1021/acsnano.5b05940 URL |
[81] |
Bailey M R, Grillo F, Spencer N D, Isa L. Adv. Funct. Mater., 2022, 32(7): 2109175.
doi: 10.1002/adfm.202109175 URL |
[82] |
Dexter D L. J. Chem. Phys., 1953, 21(5): 836.
doi: 10.1063/1.1699044 URL |
[83] |
Du Y P, Xu B, Fu T, Cai M, Li F, Zhang Y, Wang Q B. J. Am. Chem. Soc., 2010, 132(5): 1470.
doi: 10.1021/ja909490r URL |
[84] |
Zhang Y J, Xu H R, Wang Q B. Chem. Commun., 2010, 46(47): 8941.
doi: 10.1039/c0cc02549f URL |
[85] |
Shen S L, Zhang Y J, Peng L, Du Y P, Wang Q B. Angew. Chem. Int. Ed., 2011, 50(31): 7115.
doi: 10.1002/anie.201101084 URL |
[86] |
Zhang H B, Huang C, Li N S, Wei J. J. Colloid Interface Sci., 2021, 592: 249.
doi: 10.1016/j.jcis.2021.02.068 URL |
[87] |
Hu H C, Wu L Z, Tan Y S, Zhong Q X, Chen M, Qiu Y H, Yang D, Sun B Q, Zhang Q, Yin Y D. J. Am. Chem. Soc., 2018, 140(1): 406.
doi: 10.1021/jacs.7b11003 URL |
[88] |
Li M, Zhang X, Yang P. Nanoscale, 2021, 13(6): 3860.
doi: 10.1039/D0NR08325A URL |
[1] | 陈戈慧, 马楠, 于帅兵, 王娇, 孔金明, 张学记. 可卡因免疫及适配体生物传感器[J]. 化学进展, 2023, 35(5): 757-770. |
[2] | 张荡, 王曦, 王磊. 生物酶驱动的微纳米马达在生物医学领域的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(9): 2035-2050. |
[3] | 王克青, 薛慧敏, 秦晨晨, 崔巍. 二苯丙氨酸二肽微纳米结构的可控组装及应用[J]. 化学进展, 2022, 34(9): 1882-1895. |
[4] | 袁传军, 王猛, 李明, 包金鹏, 孙鹏瑞, 高荣轩. 基于碳点的发光材料在潜在手印显现中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(9): 2108-2120. |
[5] | 赵惠, 胡文博, 范曲立. 双光子荧光探针在生物传感中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(4): 815-823. |
[6] | 李红, 史晓丹, 李洁龄. 肽自组装水凝胶的制备及在生物医学中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(3): 568-579. |
[7] | 孙华悦, 向宪昕, 颜廷义, 曲丽君, 张光耀, 张学记. 基于智能纤维和纺织品的可穿戴生物传感器[J]. 化学进展, 2022, 34(12): 2604-2618. |
[8] | 彭倩, 张晶晶, 房新月, 倪杰, 宋春元. 基于表面增强拉曼光谱技术的心肌生物标志物检测[J]. 化学进展, 2022, 34(12): 2573-2587. |
[9] | 吴明明, 林凯歌, 阿依登古丽·木合亚提, 陈诚. 超浸润光热材料的构筑及其多功能应用研究[J]. 化学进展, 2022, 34(10): 2302-2315. |
[10] | 荆晓东, 孙莹, 于冰, 申有青, 胡浩, 丛海林. 肿瘤微环境响应药物递送系统的设计[J]. 化学进展, 2021, 33(6): 926-941. |
[11] | 郑明心, 曾敏, 陈曦, 袁金颖. 光响应形变液晶聚合物的结构与应用[J]. 化学进展, 2021, 33(6): 914-925. |
[12] | 许惠凤, 董永强, 朱希, 余丽双. 新型二维材料MXene在生物医学的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(5): 752-766. |
[13] | 孙亚芳, 周子平, 舒桐, 钱立生, 苏磊, 张学记. 多彩金纳米簇:从结构到生物传感和成像[J]. 化学进展, 2021, 33(2): 179-187. |
[14] | 张元霞, 鲍艳, 马建中. 两亲性Janus粒子的合成及其在Pickering乳液中的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(2): 254-262. |
[15] | 杨爽, 杨贤鹏, 王宝俊, 王蕾. 基于核酸的纸基荧光生物传感器的设计及应用[J]. 化学进展, 2021, 33(12): 2309-2315. |
阅读次数 | ||||||
全文 |
|
|||||
摘要 |
|
|||||