• 综述 •
赵超, 蔡宗苇. 基于质谱成像和组学分析的环境毒理研究[J]. 化学进展, 2021, 33(4): 503-511.
Chao Zhao, Zongwei Cai. Mass Spectrometry Imaging and Omics for Environmental Toxicology Research[J]. Progress in Chemistry, 2021, 33(4): 503-511.
生物体多器官的空间异质性导致环境污染物在生物体内的毒性分子机制错综复杂。基于传统化学和生物分析的环境毒理学研究,通常将研究对象看作“均一”整体,无法从空间上准确定位污染物及其代谢。以质谱成像和组学分析为基础的技术,同时对污染物、污染物代谢活化途径及其诱导的生物分子进行定性、定量和空间分析,从而确定污染物迁移、生物学效应及其毒性作用的靶器官,是目前最有前景的分析方法之一。本文综述了质谱成像和组学研究策略和特征,介绍了本课题组在相关领域取得的研究进展。同时简单展望了单细胞质谱成像、微流控芯片-质谱成像联合策略等先进技术在环境毒理研究中的潜在应用。
分享此文:
[1] |
Dick S, Friend A, Dynes K, AlKandari F, Doust E, Cowie H, Ayres J G, Turner S W. BMJ Open, 2014, 4(11): e006554.
doi: 10.1136/bmjopen-2014-006554 URL pmid: 25421340 |
[2] |
Kabir E R, Rahman M S, Rahman I. Environ. Toxicol. Pharmacol., 2015, 40(1):241.
URL pmid: 26164742 |
[3] |
Kalkbrenner A E, Schmidt R J, Penlesky A C. Curr. Probl. Pediatr. Adolesc. Heal. Care, 2014, 44(10):277.
|
[4] |
Kravchenko J, Corsini E, Williams M A, Decker W, Manjili M H, Otsuki T, Singh N, Al-Mulla F, Al-Temaimi R, Amedei A, Colacci A M, Vaccari M, Mondello C, Scovassi A I, Raju J, Hamid R A, Memeo L, Forte S, Roy R, Woodrick J, Salem H K, Ryan E P, Brown D G, Bisson W H, Lowe L, Lyerly H K. Carcinogenesis, 2015, 36(Suppl 1):S111.
doi: 10.1093/carcin/bgv033 URL |
[5] |
Thompson P A, Khatami M, Baglole C J, Sun J, Harris S A, Moon E Y, Al-Mulla F, Al-Temaimi R, Brown D G, Colacci A M, Mondello C, Raju J, Ryan E P, Woodrick J, Scovassi A I, Singh N, Vaccari M, Roy R, Forte S, Memeo L, Salem H K, Amedei A, Hamid R A, Lowe L, Guarnieri T, Bisson W H. Carcinogenesis, 2015, 36(Suppl 1):S232.
doi: 10.1093/carcin/bgv038 URL |
[6] |
Zeliger H I. Interdiscip. Toxicol., 2013, 6(3):103.
doi: 10.2478/intox-2013-0018 URL pmid: 24678247 |
[7] |
Multigner L, Ndong J R, Giusti A, Romana M, Delacroix-Maillard H, Cordier S, JÉgou B, Thome J P, Blanchet P. J. Clin. Oncol., 2010, 28(21):3457.
doi: 10.1200/JCO.2009.27.2153 URL pmid: 20566993 |
[8] |
Zhao C, Tang Z, Yan J C, Fang J, Wang H L, Cai Z W. Sci. Total. Environ., 2017, 592:357.
doi: 10.1016/j.scitotenv.2017.03.035 URL pmid: 28319722 |
[9] |
Caprioli R M, Farmer T B, Gile J. Anal. Chem., 1997, 69(23):4751.
doi: 10.1021/ac970888i URL pmid: 9406525 |
[10] |
Zhao C, Cai Z W. Mass Spectrom. Rev., 2020,DOI: 10.1002/mas.21674.
|
[11] |
Liu X, Hummon A B. Anal. Chem., 2015, 87(19):9508.
doi: 10.1021/acs.analchem.5b00419 URL pmid: 26084404 |
[12] |
Carletti E, Motta A, Migliaresi C. 3 D Cell Culture: Methods and Protocols, Methods in Molecular Biology, 2011, 695:17.
doi: 10.1007/978-1-60761-984-0_2 URL pmid: 21042963 |
[13] |
Huh D, Hamilton G A, Ingber D E. Trends Cell Biol., 2011, 21(12):745. 0bb0e88c-5fae-4353-bfff-0335823c824d
doi: 10.1016/j.tcb.2011.09.005 URL |
[14] |
Pampaloni F, Reynaud E G, Stelzer E H K. Nat. Rev. Mol. Cell Biol., 2007, 8(10):839.
doi: 10.1038/nrm2236 URL pmid: 17684528 |
[15] |
Liu X, Weaver E M, Hummon A B. Anal. Chem., 2013, 85(13):6295.
doi: 10.1021/ac400519c URL pmid: 23724927 |
[16] |
Jenkins S, Wang J, Eltoum I, Desmond R, Lamartiniere C A. Environ. Heal. Perspect., 2011, 119(11):1604.
doi: 10.1289/ehp.1103850 URL |
[17] |
Marusyk A, Almendro V, Polyak K. Nat. Rev. Cancer, 2012, 12(5):323.
URL pmid: 22513401 |
[18] |
Dagogo-Jack I, Shaw A T. Nat. Rev. Clin. Oncol., 2018, 15(2):81.
doi: 10.1038/nrclinonc.2017.166 URL pmid: 29115304 |
[19] |
Junttila M R, de Sauvage F J. Nature, 2013, 501(7467):346.
URL pmid: 24048067 |
[20] |
Dairkee S H, Seok J, Champion S, Sayeed A, Mindrinos M, Xiao W Z, Davis R W, Goodson W H. Cancer Res., 2008, 68(7):2076.
URL pmid: 18381411 |
[21] |
Rochester J R, Bolden A L. Environ. Heal. Perspect., 2015, 123(7):643.
|
[22] |
Rayner J L, Enoch R R, Fenton S E. Toxicol. Sci., 2005, 87(1):255.
|
[23] |
Rudel R A, Fenton S E, Ackerman J M, Euling S Y, Makris S L. Environ. Heal. Perspect., 2011, 119(8):1053.
|
[24] |
Fenton S E. Endocrinology, 2006, 147(6):s18.
|
[25] |
Enoch R R, Stanko J P, Greiner S N, Youngblood G L, Rayner J L, Fenton S E. Environ. Heal. Perspect., 2007, 115(4):541.
|
[26] |
Casadonte R, Caprioli R M. Nat. Protoc., 2011, 6(11):1695.
URL pmid: 22011652 |
[27] |
Ly A, Buck A, Balluff B, Sun N, Gorzolka K, Feuchtinger A, Janssen K P, Kuppen P J K, van de Velde C J H, Weirich G, Erlmeier F, Langer R, Aubele M, Zitzelsberger H, McDonnell L, Aichler M, Walch A. Nat. Protoc., 2016, 11(8):1428.
URL pmid: 27414759 |
[28] |
Wang T T, Cheng X L, Xu H X, Meng Y F, Yin Z B, Li X P, Hang W. Anal. Chem., 2020, 92(1):543.
URL pmid: 31755699 |
[29] |
Wang H A O, Grolimund D, Giesen C, Borca C N, Shaw-Stewart J R H, Bodenmiller B, Günther D. Anal. Chem., 2013, 85(21):10107.
URL pmid: 23957530 |
[30] |
Giesen C, Wang H A O, Schapiro D, Zivanovic N, Jacobs A, Hattendorf B, Schüffler P J, Grolimund D, Buhmann J M, Brandt S, Varga Z, Wild P J, Günther D, Bodenmiller B. Nat. Methods, 2014, 11(4):417.
URL pmid: 24584193 |
[31] |
Wang J, Wang Z Y, Liu F, Cai L S, Pan J B, Li Z P, Zhang S C, Chen H Y, Zhang X R, Mo Y X. Anal. Chem., 2018, 90(16):10009.
URL pmid: 30028942 |
[32] |
He J M, Sun C L, Li T G, Luo Z G, Huang L J, Song X W, Li X, Abliz Z. Adv. Sci., 2018, 5(11):1800250.
|
[33] |
He J M, Huang L J, Tian R T, Li T G, Sun C L, Song X W, Lv Y, Luo Z G, Li X, Abliz Z. Anal. Chimica Acta, 2018, 1015:50.
|
[34] |
Sun C L, Li T G, Song X W, Huang L J, Zang Q C, Xu J, Bi N, Jiao G G, Hao Y Z, Chen Y H, Zhang R P, Luo Z G, Li X, Wang L H, Wang Z H, Song Y M, He J M, Abliz Z. PNAS, 2019, 116(1):52.
|
[35] |
Verbeeck N, Caprioli R M, van de Plas R. Mass Spectrom. Rev., 2020, 39(3):245.
|
[36] |
Song X W, He J M, Pang X C, Zhang J, Sun C L, Huang L J, Li C, Zang Q C, Li X, Luo Z G, Zhang R P, Xie P, Liu X Y, Li Y, Chen X G, Abliz Z. Anal. Chem., 2019, 91(4):2838.
URL pmid: 30636407 |
[37] |
van de Plas R, Yang J H, Spraggins J, Caprioli R M. Nat. Methods, 2015, 12(4):366.
|
[38] |
Zhao C, Tang Z, Xie P S, Lin K L, Chung A C K, Cai Z W. Environ. Sci. Technol., 2019, 53(19):11420.
URL pmid: 31453682 |
[39] |
Murray T, Maffini M, Ucci A, Sonnenschein C, Soto A. Reproductive Toxicol., 2007, 23(3):383.
|
[40] |
Liao C Y, Liu F, Guo Y, Moon H B, Nakata H, Wu Q, Kannan K. Environ. Sci. Technol., 2012, 46(16):9138.
URL pmid: 22784190 |
[41] |
Chen D, Kannan K, Tan H L, Zheng Z G, Feng Y L, Wu Y, Widelka M. Environ. Sci. Technol., 2016, 50(11):5438.
URL pmid: 27143250 |
[42] |
Maffini M V, Rubin B S, Sonnenschein C, Soto A M. Mol. Cell. Endocrinol., 2006, 254/255:179.
|
[43] |
Rezg R, El-Fazaa S, Gharbi N, Mornagui B. Environ. Int., 2014, 64:83.
URL pmid: 24382480 |
[44] |
Gowder S J T. Curr. Mol. Pharmacol., 2013, 6(3):163.
URL pmid: 24720537 |
[45] |
Boucher J G, Ahmed S, Atlas E. Endocrinology, 2016, 157(4):1397.
|
[46] |
Boucher J G, GagnÉ R, Rowan-Carroll A, Boudreau A, Yauk C L, Atlas E. PLoS One, 2016, 11(9):e0163318.
URL pmid: 27685785 |
[47] |
Hessel E V S, Ezendam J, van Broekhuizen F A, Hakkert B, DeWitt J, Granum B, Guzylack L, Lawrence B P, Penninks A, Rooney A A, Piersma A H, van Loveren H. Reproductive Toxicol., 2016, 65:448.
|
[48] |
Robinson L, Miller R. Curr. Environ. Heal. Rep., 2015, 2(4):379.
|
[49] |
Yoshino S, Yamaki K, Li X J, Sai T, Yanagisawa R, Takano H, Taneda S, Hayashi H, Mori Y. Immunology, 2004, 112(3):489.
URL pmid: 15196218 |
[50] |
Midoro-Horiuti T, Tiwari R, Watson C S, Goldblum R M. Environ. Heal. Perspect., 2010, 118(2):273.
|
[51] |
Mebius R E, Kraal G. Nat. Rev. Immunol., 2005, 5(8):606.
URL pmid: 16056254 |
[52] |
Dong Y D, Zhai L L, Zhang L, Jia L H, Wang X F. Mol. Cell. Toxicol., 2013, 9(4):401.
|
[53] |
Gear R B, Belcher S M. Sci. Rep., 2017, 7:856.
URL pmid: 28404993 |
[54] |
Fu S N, Yang L, Li P, Hofmann O, Dicker L, Hide W, Lin X H, Watkins S M, Ivanov A R, Hotamisligil G S. Nature, 2011, 473(7348):528.
|
[55] |
Hatzivassiliou G, Zhao F P, Bauer D E, Andreadis C, Shaw A N, Dhanak D, Hingorani S R, Tuveson D A, Thompson C B. Cancer Cell, 2005, 8(4):311.
URL pmid: 16226706 |
[56] |
Albert C M, Campos H, Stampfer M J, Ridker P M, Manson J E, Willett W C, Ma J. N. Engl. J. Med., 2002, 346(15):1113.
URL pmid: 11948270 |
[57] |
van Meer G, Voelker D R, Feigenson G W. Nat. Rev. Mol. Cell Biol., 2008, 9(2):112.
URL pmid: 18216768 |
[58] |
Liu H H, Li W, He Q, Xue J J, Wang J Y, Xiong C Q, Pu X P, Nie Z X. Sci. Rep., 2017, 7:41954.
URL pmid: 28157191 |
[59] |
Rao S, Walters K B, Wilson L, Chen B, Bolisetty S, Graves D, Barnes S, Agarwal A, Kabarowski J H. Am. J. Physiol. -Ren. Physiol., 2016, 310(10):F1136.
|
[60] |
Zhao C, Xie P S, Yong T, Wang H L, Chung A C K, Cai Z W. Anal. Chem., 2018, 90(5):3196.
URL pmid: 29430921 |
[61] |
Zhao C, Yong T, Zhang Y B, Jin Y F, Xiao Y, Wang H L, Zhao B, Cai Z W. Environ. Int., 2020, 135:105378.
URL pmid: 31838264 |
[62] |
Cho C C, Hsieh W Y, Tsai C H, Chen C Y, Chang H F, Lin C S. Int. J. Environ. Res. Public Heal., 2018, 15(7):1380.
|
[63] |
Dagher Z, Garçon G, Billet S, Gosset P, Ledoux F, Courcot D, Aboukais A, Shirali P. Toxicology, 2006, 225(1):12.
URL pmid: 16787692 |
[64] |
Haberzettl P, Lee J, Duggineni D, McCracken J, Bolanowski D, O’Toole T E, Bhatnagar A, Conklin D J. Environ. Heal. Perspect., 2012, 120(6):848.
|
[65] |
Lelieveld J, Evans J S, Fnais M, Giannadaki D, Pozzer A. Nature, 2015, 525(7569):367.
URL pmid: 26381985 |
[66] |
Lim Y H, Kim H, Kim J H, Bae S, Park H Y, Hong Y C. Environ. Heal. Perspect., 2012, 120(7):1023.
|
[67] |
BovÉ H, Bongaerts E, Slenders E, Bijnens E M, Saenen N D, Gyselaers W, van Eyken P, Plusquin M, Roeffaers M B J, Ameloot M, Nawrot T S. Nat. Commun., 2019, 10:3866.
|
[68] |
Levesque S, Taetzsch T, Lull M E, Kodavanti U, Stadler K, Wagner A, Johnson J A, Duke L, Kodavanti P, Surace M J, Block M L. Environ. Heal. Perspect., 2011, 119(8):1149.
|
[69] |
RoquÉ P J, Dao K, Costa L G. NeuroToxicology, 2016, 56:204.
|
[70] |
Oberdörster G, Sharp Z, Atudorei V, Elder A, Gelein R, Kreyling W, Cox C. Inhal. Toxicol., 2004, 16(6/7):437.
|
[71] |
Block M L, CalderÓn-Garcidueñas L. Trends Neurosci., 2009, 32(9):506.
|
[72] |
Woodward N, Finch C E, Morgan T E. AIMS Environ. Sci., 2015, 2(2):353.
URL pmid: 27099868 |
[73] |
Zhang T L, Zheng X R, Wang X, Zhao H, Wang T T, Zhang H X, Li W W, Shen H, Yu L. Int. J. Mol. Sci., 2018, 19(1):257.
|
[74] |
Xiao G G, Wang M Y, Li N, Loo J A, Nel A E. J. Biol. Chem., 2003, 278(50):50781.
URL pmid: 14522998 |
[75] |
Zhao C, Xie P S, Yong T, Huang W, Liu J J, Wu D S, Ji F F, Li M, Zhang D D, Li R J, Dong C, Ma J, Dong Z, Liu S J, Cai Z W. Sci. Bull., 2021, 66:578.
|
[76] |
Lagarrigue M, Lavigne R, Tabet E, Genet V, ThomÉ J P, Rondel K, GuÉvel B, Multigner L, Samson M, Pineau C. Anal. Chem., 2014, 86(12):5775.
URL pmid: 24837422 |
[77] |
Anderson D M G, Carolan V A, Crosland S, Sharples K R, Clench M R. Rapid Commun. Mass Spectrom., 2009, 23(9):1321.
URL pmid: 19337978 |
[78] |
Anderson D M G, Carolan V A, Crosland S, Sharples K R, Clench M R. Rapid Commun. Mass Spectrom., 2010, 24(22):3309.
URL pmid: 20973006 |
[1] | 彭倩, 张晶晶, 房新月, 倪杰, 宋春元. 基于表面增强拉曼光谱技术的心肌生物标志物检测[J]. 化学进展, 2022, 34(12): 2573-2587. |
[2] | 蔡乐斯, 夏梦婵, 李展平, 张四纯, 张新荣. 二次离子质谱生物成像[J]. 化学进展, 2021, 33(1): 97-110. |
[3] | 宫苗, 王晓英, 王晓宁. 血液肿瘤相关生物标志物的电化学传感检测[J]. 化学进展, 2019, 31(6): 894-905. |
[4] | 李瑜玲, 赵君博, 郭寅龙. 常压电喷雾离子化的机理及应用[J]. 化学进展, 2019, 31(1): 94-109. |
[5] | 朱本占, 沈忱, 盛治国. 膜受体介导双酚A低剂量内分泌干扰效应的分子机制[J]. 化学进展, 2019, 31(1): 167-179. |
[6] | 王亚韡, 王莹, 江桂斌. 短链氯化石蜡的分析方法、污染现状与毒性效应[J]. 化学进展, 2017, 29(9): 919-929. |
[7] | 李忠民, 郭良宏. 氟调醇的环境污染与毒理学研究[J]. 化学进展, 2016, 28(7): 993-1005. |
[8] | 向垒, 孙腾飞, 莫测辉, 李彦文, 蔡全英, 李慧. 季铵盐类化合物环境问题研究进展[J]. 化学进展, 2016, 28(5): 727-736. |
[9] | 李卓娜, 周群芳, 刘稷燕, 史亚利, 蔡亚岐, 江桂斌. 多环麝香(PCMs)的环境行为及毒性效应[J]. 化学进展, 2012, 24(04): 606-615. |
[10] | 张晨 赵美萍. 人体呼出气中挥发性有机化合物的检测方法*[J]. 化学进展, 2010, 22(01): 140-147. |
[11] | 陈保卫,那仁满都拉,吕美玲,X.,Chris,Le. 砷的代谢机制、毒性和生物监测[J]. 化学进展, 2009, 21(0203): 474-482. |
[12] | 牛红云, 蔡亚岐, 魏复盛, 牟世芬, 江桂斌. 多环芳烃暴露的生物标志物——尿中羟基多环芳烃[J]. 化学进展, 2006, 18(10): 1381-1390. |
[13] | 周庆祥,江桂斌. 卵黄蛋白原的分离测定及其在环境内分泌干扰物质筛选中的应用*[J]. 化学进展, 2003, 15(01): 67-. |
阅读次数 | ||||||
全文 |
|
|||||
摘要 |
|
|||||