• 综述 •
祝梓琳, 范中贤, 缪梦昭, 黄怀义. 铱(Ⅲ)配合物乏氧肿瘤光动力治疗[J]. 化学进展, 2021, 33(9): 1473-1481.
Zilin Zhu, Zhongxian Fan, Mengzhao Miao, Huaiyi Huang. Photodynamic Therapy of Hypoxic Tumors with Ir(Ⅲ) Complexes[J]. Progress in Chemistry, 2021, 33(9): 1473-1481.
光动力治疗因其无创、可控和不易产生耐药性等显著优点,成为一种新型的肿瘤靶向治疗模式。光敏化过程涉及光敏剂对氧分子的光激活反应,然而实体肿瘤的乏氧环境严重限制了传统有机光敏剂的疗效。金属铱配合物具有良好的光物理和光化学性质,是理想的新一代光敏剂,近些年,铱光敏剂被发现可以应用于乏氧肿瘤的光动力治疗。本文总结了近些年金属铱配合物应用于乏氧肿瘤光动力治疗的研究;同时介绍了基于铱配合物的乏氧纳米复合体系的构建和乏氧肿瘤的光动力治疗研究,为开发新型高效的乏氧肿瘤治疗光敏剂及其载体提供参考。
分享此文:
[1] |
Moulder J E, Rockwell S. Cancer Metastasis Rev., 1987, 5(4): 313.
doi: 10.1007/BF00055376 URL |
[2] |
Li Y C, Jeon J, Park J H. Cancer Lett., 2020, 490: 31.
doi: 10.1016/j.canlet.2020.05.032 URL |
[3] |
Brown J M, Wilson W R. Nat. Rev. Cancer, 2004, 4(6): 437.
doi: 10.1038/nrc1367 URL |
[4] |
Wilson W R, Hay M P. Nat. Rev. Cancer, 2011, 11(6): 393.
doi: 10.1038/nrc3064 URL |
[5] |
Bristow R G, Hill R P. Nat. Rev. Cancer, 2008, 8(3): 180.
doi: 10.1038/nrc2344 pmid: 18273037 |
[6] |
Dougherty T J, Gomer C J, Henderson B W, Jori G, Kessel D, Korbelik M, Moan J, Peng Q. J. Natl. Cancer Inst., 1998, 90(12): 889.
pmid: 9637138 |
[7] |
Plaetzer K, Krammer B, Berlanda J, Berr F, Kiesslich T. Lasers Med. Sci., 2009, 24(2): 259.
doi: 10.1007/s10103-008-0539-1 URL |
[8] |
Yoon I, Li J Z, Shim Y K. Clin. Endosc., 2013, 46(1): 7.
doi: 10.5946/ce.2013.46.1.7 pmid: 23423543 |
[9] |
Gross S, Gilead A, Scherz A, Neeman M, Salomon Y. Nat. Med., 2003, 9(10): 1327.
doi: 10.1038/nm940 URL |
[10] |
Huang Z, Xu H P, Meyers A D, Musani A I, Wang L W, Tagg R, Barqawi A B, Chen Y K. Technol. Cancer Res. Treat., 2008, 7(4): 309.
doi: 10.1177/153303460800700405 URL |
[11] |
Foote C S. Science, 1968, 162(3857): 963.
pmid: 4972417 |
[12] |
Bhuvaneswari R, Gan Y Y, Soo K C, Olivo M. Cell. Mol. Life Sci., 2009, 66(14): 2275.
doi: 10.1007/s00018-009-0016-4 pmid: 19333552 |
[13] |
Zheng Y, He L, Zhang D Y, Tan C P, Ji L N, Mao Z W. Dalton Trans., 2017, 46(34): 11395.
doi: 10.1039/c7dt02273e pmid: 28813052 |
[14] |
Tao P, Li W L, Zhang J, Guo S, Zhao Q, Wang H, Wei B, Liu S J, Zhou X H, Yu Q, Xu B S, Huang W. Adv. Funct. Mater., 2016, 26: 881.
doi: 10.1002/adfm.v26.6 URL |
[15] |
Abrahamse H, Hamblin M R. Biochem. J., 2016, 473(4): 347.
doi: 10.1042/BJ20150942 pmid: 26862179 |
[16] |
Allison R R, Sibata C H. Photodiagnosis Photodyn. Ther., 2010, 7(2): 61.
doi: 10.1016/j.pdpdt.2010.02.001 pmid: 20510301 |
[17] |
Dolmans D E J G J, Fukumura D, Jain R K. Nat. Rev. Cancer, 2003, 3(5): 380.
doi: 10.1038/nrc1071 URL |
[18] |
Kelly J F, Snell M E. J. Urol., 1976, 115(2): 150.
doi: 10.1016/S0022-5347(17)59108-9 URL |
[19] |
Mistry P, Kelland L, Abel G, Sidhar S, Harrap K. Br. J. Cancer, 1991, 64(2): 215.
doi: 10.1038/bjc.1991.279 URL |
[20] |
Holford J, Beale P J, Boxall F E, Sharp S Y, Kelland L R. Eur. J. Cancer, 2000, 36(15): 1984.
pmid: 11000581 |
[21] |
Dai Y L, Yang Z, Cheng S Y, Wang Z L, Zhang R L, Zhu G Z, Wang Z T, Yung B C, Tian R, Jacobson O, Xu C, Ni Q Q, Song J B, Sun X L, Niu G, Chen X Y. Adv. Mater., 2018, 30(8): 1704877.
doi: 10.1002/adma.v30.8 URL |
[22] |
Dai Y L, Cheng S Y, Wang Z L, Zhang R L, Yang Z, Wang J J, Yung B C, Wang Z T, Jacobson O, Xu C, Ni Q Q, Yu G C, Zhou Z J, Chen X Y. ACS Nano, 2018, 12(1): 455.
doi: 10.1021/acsnano.7b06852 URL |
[23] |
Ma P G, Xiao H H, Yu C, Liu J H, Cheng Z Y, Song H Q, Zhang X Y, Li C X, Wang J Q, Gu Z, Lin J. Nano Lett., 2017, 17(2): 928.
doi: 10.1021/acs.nanolett.6b04269 URL |
[24] |
Liou G Y, Storz P. Free. Radic. Res., 2010, 44(5): 479.
doi: 10.3109/10715761003667554 URL |
[25] |
Bystrom L M, Guzman M L, Rivella S. Antioxid. Redox Signal., 2014, 20(12): 1917.
doi: 10.1089/ars.2012.5014 URL |
[26] |
Samuel E L G, Marcano D C, Berka V, Bitner B R, Wu G, Potter A, Fabian R H, Pautler R G, Kent T A, Tsai A L, Tour J M. PNAS, 2015, 112(8): 2343.
doi: 10.1073/pnas.1417047112 pmid: 25675492 |
[27] |
Yao J, Cheng Y, Zhou M, Zhao S, Lin S C, Wang X Y, Wu J, Li S R, Wei H. Chem. Sci., 2018, 9(11): 2927.
doi: 10.1039/C7SC05476A URL |
[28] |
Shen Z Y, Song J B, Yung B C, Zhou Z J, Wu A G, Chen X Y. Adv. Mater., 2018, 30(12): 1704007.
doi: 10.1002/adma.v30.12 URL |
[29] |
Novohradsky V, Vigueras G, Pracharova J, Cutillas N, Janiak C, Kostrhunova H, Brabec V, Ruiz J, Kasparkova J. Inorg. Chem. Front., 2019, 6(9): 2500.
doi: 10.1039/c9qi00811j |
[30] |
Novohradsky V, Rovira A, Hally C, Galindo A, Vigueras G, Gandioso A, Svitelova M, Bresolí-Obach R, Kostrhunova H, Markova L, Kasparkova J, Nonell S, Ruiz J, Brabec V, Marchán V. Angew. Chem. Int. Ed., 2019, 58(19): 6311.
doi: 10.1002/anie.v58.19 URL |
[31] |
Lv W, Xia H T, Zhang K Y, Chen Z J, Liu S J, Huang W, Zhao Q. Mater. Horiz., 2017, 4(6): 1185.
doi: 10.1039/C7MH00726D URL |
[32] |
Lv W, Zhang Z, Zhang K Y, Yang H R, Liu S J, Xu A Q, Guo S, Zhao Q, Huang W. Angew. Chem. Int. Ed., 2016, 55(34): 9947.
doi: 10.1002/anie.201604130 URL |
[33] |
Nam J S, Kang M G, Kang J, Park S Y, Lee S J C, Kim H T, Seo J K, Kwon O H, Lim M H, Rhee H W, Kwon T H. J. Am. Chem. Soc., 2016, 138(34): 10968.
doi: 10.1021/jacs.6b05302 URL |
[34] |
Atkins J H, Gershell L J. Nat. Rev. Cancer, 2002, 2(9): 645.
doi: 10.1038/nrc900 URL |
[35] |
Bevernaegie R, Marcélis L, Laramée-Milette B de Winter J, Robeyns K, Gerbaux P, Hanan G S, Elias B. Inorg. Chem., 2018, 57(3): 1356.
doi: 10.1021/acs.inorgchem.7b02778 pmid: 29336560 |
[36] |
Bevernaegie R, Doix B, Bastien E, Diman A, Decottignies A, Feron O, Elias B. J. Am. Chem. Soc., 2019, 141(46): 18486.
doi: 10.1021/jacs.9b07723 pmid: 31644286 |
[37] |
Huang H Y, Banerjee S, Qiu K Q, Zhang P Y, Blacque O, Malcomson T, Paterson M J, Clarkson G J, Staniforth M, Stavros V G, Gasser G, Chao H, Sadler P J. Nat. Chem., 2019, 11(11): 1041.
doi: 10.1038/s41557-019-0328-4 URL |
[38] |
Kuang S, Sun L L, Zhang X R, Liao X X, Rees T W, Zeng L L, Chen Y, Zhang X T, Ji L N, Chao H. Angew. Chem. Int. Ed., 2020, 59(46): 20697.
doi: 10.1002/anie.v59.46 URL |
[39] |
Celli J P, Spring B Q, Rizvi I, Evans C L, Samkoe K S, Verma S, Pogue B W, Hasan T. Chem. Rev., 2010, 110(5): 2795.
doi: 10.1021/cr900300p URL |
[40] |
Li Y, Tan C P, Zhang W, He L, Ji L N, Mao Z W. Biomaterials, 2015, 39: 95.
doi: 10.1016/j.biomaterials.2014.10.070 URL |
[41] |
Han K, Lei Q, Wang S B, Hu J J, Qiu W X, Zhu J Y, Yin W N, Luo X, Zhang X Z. Adv. Funct. Mater., 2015, 25(20): 2961.
doi: 10.1002/adfm.201500590 URL |
[42] |
Huang H Y, Yu B L, Zhang P Y, Huang J J, Chen Y, Gasser G, Ji L N, Chao H. Angew. Chem. Int. Ed., 2015, 54(47): 14049.
doi: 10.1002/anie.201507800 URL |
[43] |
Fulda S, Galluzzi L, Kroemer G. Nat. Rev. Drug Discov., 2010, 9(6): 447.
doi: 10.1038/nrd3137 URL |
[44] |
Saftig P, Klumperman J. Nat. Rev. Mol. Cell Biol., 2009, 10(9): 623.
|
[45] |
Lv W, Zhang Z, Zhang K Y, Yang H R, Liu S J, Xu A Q, Guo S, Zhao Q, Huang W. Angew. Chem. Int. Ed., 2016, 55(34): 9947.
doi: 10.1002/anie.201604130 URL |
[46] |
Guo S, Han M P, Chen R Z, Zhuang Y L, Zou L, Liu S J, Huang W, Zhao Q. Sci. China Chem., 2019, 62(12): 1639.
doi: 10.1007/s11426-019-9583-4 URL |
[47] |
de Rosa F S, Bentley M V L B. Pharm. Res., 2000, 17(12): 1447.
doi: 10.1023/A:1007612905378 URL |
[48] |
Lovell J F, Liu T W B, Chen J, Zheng G. Chem. Rev., 2010, 110(5): 2839.
doi: 10.1021/cr900236h URL |
[49] |
Liu J P, Chen Y, Li G Y, Zhang P Y, Jin C Z, Zeng L L, Ji L N, Chao H. Biomaterials, 2015, 56: 140.
doi: 10.1016/j.biomaterials.2015.04.002 URL |
[50] |
Fan W P, Huang P, Chen X Y. Chem. Soc. Rev., 2016, 45(23): 6488.
doi: 10.1039/C6CS00616G URL |
[51] |
Hu Q L, Gao M, Feng G X, Liu B. Angew. Chem. Int. Ed., 2014, 53(51): 14225.
doi: 10.1002/anie.v53.51 URL |
[52] |
Liu J P, Jin C Z, Yuan B, Liu X G, Chen Y, Ji L N, Chao H. Chem. Commun., 2017, 53(12): 2052.
doi: 10.1039/C6CC10015E URL |
[53] |
Pathak R K, Marrache S, Harn D A, Dhar S. ACS Chem. Biol., 2014, 9(5): 1178.
doi: 10.1021/cb400944y URL |
[54] |
Zhou X, Chen R H, Yu Z H, Li R, Li J J, Zhao X P, Song S L, Liu J J, Huang G. Mol. Cancer, 2015, 14(1): 63.
doi: 10.1186/s12943-015-0331-3 URL |
[55] |
Liu J P, Jin C Z, Yuan B, Chen Y, Liu X G, Ji L N, Chao H. Chem. Commun., 2017, 53(71): 9878.
doi: 10.1039/C7CC05518H URL |
[56] |
He L, Zhang M F, Pan Z Y, Wang K N, Zhao Z J, Li Y, Mao Z W. Chem. Commun., 2019, 55(70): 10472.
doi: 10.1039/C9CC04871E URL |
[57] |
Xing L, Gong J H, Wang Y, Zhu Y, Huang Z J, Zhao J, Li F, Wang J H, Wen H, Jiang H L. Biomaterials, 2019, 206: 170.
doi: S0142-9612(19)30171-1 pmid: 30939409 |
[58] |
Yang S C, Tang Z H, Hu C Y, Zhang D W, Shen N, Yu H Y, Chen X S. Adv. Mater., 2019, 31(11): 1805955.
doi: 10.1002/adma.v31.11 URL |
[59] |
Yu W Y, Liu T, Zhang M K, Wang Z X, Ye J J, Li C X, Liu W L, Li R Q, Feng J, Zhang X Z. ACS Nano, 2019, 13: 1784.
|
[60] |
Fan W P, Bu W B, Shen B, He Q J, Cui Z W, Liu Y Y, Zheng X P, Zhao K L, Shi J L. Adv. Mater., 2015, 27(28): 4155.
doi: 10.1002/adma.v27.28 URL |
[61] |
Song X J, Feng L Z, Liang C, Yang K, Liu Z. Nano Lett., 2016, 16(10): 6145.
doi: 10.1021/acs.nanolett.6b02365 URL |
[62] |
Liu W L, Liu T, Zou M Z, Yu W Y, Li C X, He Z Y, Zhang M K, Liu M D, Li Z H, Feng J, Zhang X Z. Adv. Mater., 2018, 30(35): 1802006.
doi: 10.1002/adma.v30.35 URL |
[63] |
Zheng D W, Li B, Li C X, Fan J X, Lei Q, Li C, Xu Z S, Zhang X Z. ACS Nano, 2016, 10(9): 8715.
doi: 10.1021/acsnano.6b04156 URL |
[64] |
Xu S T, Zhu X Y, Zhang C, Huang W, Zhou Y F, Yan D Y. Nat. Commun., 2018, 9(1): 2053.
doi: 10.1038/s41467-018-04318-1 URL |
[65] |
Wang F, Liu X G. Chem. Soc. Rev., 2009, 38(4): 976.
doi: 10.1039/b809132n URL |
[66] |
Haase M, Schäfer H. Angew. Chem. Int. Ed., 2011, 50(26): 5808.
doi: 10.1002/anie.v50.26 URL |
[67] |
Gai S L, Li C X, Yang P P, Lin J. Chem. Rev., 2014, 114(4): 2343.
doi: 10.1021/cr4001594 URL |
[68] |
Han S Y, Deng R R, Xie X J, Liu X G. Angew. Chem. Int. Ed., 2014, 53(44): 11702.
doi: 10.1002/anie.201403408 URL |
[69] |
Liu X G, Yan C H, Capobianco J A. Chem. Soc. Rev., 2015, 44(6): 1299.
doi: 10.1039/C5CS90009C URL |
[70] |
Zhao J, Sun S C, Li X Y, Zhang W J, Gou S H. ACS Appl. Bio Mater., 2020, 3(1): 252.
doi: 10.1021/acsabm.9b00774 URL |
[71] |
Winter A, Schubert U S. Chem. Soc. Rev., 2016, 45(19): 5311.
doi: 10.1039/C6CS00182C URL |
[72] |
Feng Z Y, Tao P, Zou L, Gao P L, Liu Y, Liu X, Wang H, Liu S J, Dong Q C, Li J, Xu B S, Huang W, Wong W Y, Zhao Q. ACS Appl. Mater. Interfaces, 2017, 9(34): 28319.
doi: 10.1021/acsami.7b09721 URL |
[1] | 郭玲香, 李菊平, 刘志洋, 李全. 聚集诱导发光型光敏剂用于线粒体靶向光动力治疗[J]. 化学进展, 2022, 34(11): 2489-2502. |
[2] | 任飞, 石建兵, 佟斌, 蔡政旭, 董宇平. 具有聚集诱导发光性质的近红外荧光染料[J]. 化学进展, 2021, 33(3): 341-354. |
[3] | 吴云雪, 张衡益, 刘育. 偶氮苯衍生物探针在乏氧细胞成像中的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(3): 331-340. |
[4] | 胡子涛, 丁寅. 基于共价有机框架材料的纳米体系在生物医学中的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(11): 1935-1946. |
[5] | 费进波, 李琦, 赵洁, 李峻柏. 二苯丙氨酸二肽组装体的光学性质及潜在应用[J]. 化学进展, 2019, 31(1): 30-37. |
[6] | 郑秉得, 赵园园, 李洪才, 郑碧远, 柯美荣, 黄剑东*. 可激活抗癌光敏剂[J]. 化学进展, 2018, 30(9): 1403-1414. |
[7] | 何良, 谭彩萍, 曹乾, 毛宗万. 磷光环金属化铱(Ⅲ)配合物在癌症治疗方面的应用[J]. 化学进展, 2018, 30(10): 1548-1556. |
[8] | 刘湘梅, 田康, 薛乘风, 韩艺蕃, 刘淑娟, 赵强*. X射线激发发光体在光动力治疗中的应用[J]. 化学进展, 2017, 29(12): 1488-1498. |
[9] | 梁爱辉, 黄贵, 王志平, 陈水亮, 侯豪情. 含铱配合物聚合物磷光材料及其电致发光性能[J]. 化学进展, 2016, 28(4): 471-481. |
[10] | 王栋东, 董化, 雷小丽, 于跃, 焦博, 吴朝新. 光敏化铱配合物三线态材料[J]. 化学进展, 2015, 27(5): 492-502. |
[11] | 周丽霞, 刘淑娟, 赵强, 凌启淡, 黄维. 基于离子型铱配合物的发光电化学池[J]. 化学进展, 2011, 23(9): 1871-1882. |
[12] | 廖章金, 朱彤珺, 密保秀, 高志强, 范曲立, 黄维. 小分子铱配合物及其电致发光[J]. 化学进展, 2011, 23(8): 1627-1643. |
[13] | 陶然, 乔娟, 段炼, 邱勇. 蓝色磷光有机发光材料[J]. 化学进展, 2010, 22(12): 2255-2267. |
[14] | 李红茹,谢亭,胡女丹,杨刘峰,张胜涛,高放. 双光子诱导产生单重态氧的三重态光敏剂的研究*[J]. 化学进展, 2009, 21(0708): 1398-1407. |
阅读次数 | ||||||
全文 |
|
|||||
摘要 |
|
|||||