• 综述 •
吴晴, 唐一源, 余淼, 张悦莹, 李杏梅. 基于肿瘤微环境响应的DNA纳米结构递药系统[J]. 化学进展, 2020, 32(7): 927-934.
Qing Wu, Yiyuan Tang, Miao Yu, Yueying Zhang, Xingmei Li. Stimuli-Responsive DNA Nanostructure Drug Delivery System Based on Tumor Microenvironment[J]. Progress in Chemistry, 2020, 32(7): 927-934.
DNA分子由于其独特的生物相容性和可编程性,在增强药物靶向性和降低药物毒性方面展现了独特的优势和巨大的潜力。随着人们对肿瘤微环境研究的深入和环境响应性的DNA触发器的研制,近些年已报道了许多基于肿瘤微环境响应的DNA纳米结构递药系统,这些DNA纳米结构递药系统结合了纳米运载工具良好的生物分布和药代动力学特性,以及小型药物载体的快速扩散和渗透特性。通过靶向广泛的肿瘤栖息地而不是肿瘤特异性受体,该策略有可能克服肿瘤异质性问题,并可用于设计诊断和治疗多种实体肿瘤的纳米颗粒。在体内能够稳定地转运,在肿瘤组织独特的微环境刺激下释放药物,能有效地控制药物释放部位和释放速度,极大地降低了肿瘤治疗的毒副作用。本文主要从pH响应型、GSH响应型、ATP响应型、酶响应型、抗原响应型五个方面,综述了基于肿瘤微环境响应的DNA纳米结构递药系统的最新研究进展,分类介绍了这些DNA纳米载体的设计策略和响应释放机制,此外,还重点介绍了该领域面临的前景和挑战。
分享此文:
[1] |
Seeman N C . J. Theor. Biol., 1982,99:237 doi: 10.1016/0022-5193(82)90002-9 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6188926
URL pmid: 6188926 |
[2] |
Madhanagopal B R , Zhang S , Demirel E , Wady H , Chandrasekaran A R . Trends. Biochem. Sci., 2018,43:997. doi: 10.1016/j.tibs.2018.09.010 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30342801
URL pmid: 30342801 |
[3] |
Hu Q , Li H , Wang L , Gu H , Fan C . Chem. Rev., 2019,119:6459. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29465222
URL pmid: 29465222 |
[4] |
Hu Q , Wang S , Wang L , Gu H , Fan C . Adv. Healthc. Mater., 2018,7:e1701153. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29356400
URL pmid: 29356400 |
[5] |
Mou Q , Ma Y , Pan G , Xue B , Yan D , Zhang C , Zhu X . Angew. Chem. Int. Ed., 2017,56; 12528.
|
[6] |
Rothemund PW . Nature, 2006,440:29.
|
[7] |
Douglas S M , Dietz H , Liedl T , Hogberg B , Graf F , Shih W M . Nature, 2009,459:414. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19458720
URL pmid: 19458720 |
[8] |
Mei L , Zhu G , Qiu L , Wu C , Chen H , Liang H , Cansiz S , Lv Y , Zhang X , Tan W . Nano. Res., 2015,8:3447. doi: 10.1007/s12274-015-0841-8 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27774139
URL pmid: 27774139 |
[9] |
Liu X , Zhang F , Jing X , Pan M , Liu P , Li W , Zhu B , Li J , Chen H , Wang Li , Lin J , Liu Yan , Zhao D , Yan H , Fan C . Nature, 2018,559:593. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30013119
URL pmid: 30013119 |
[10] |
He Q , Chen J , Yan J , Cai S , Xiong H , Liu Y , Liu Z , Peng D , Mo M . Asian J. Pharm. Sci 2019, DOI: 10.1016/j.ajps.2019.08.003. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32373195
URL pmid: 32373195 |
[11] |
Laplane L , Duluc D , Bikfalvi A , Larmonier N , Pradeu T . Int. J. Cancer, 2019,145:2611. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30989643
URL pmid: 30989643 |
[12] |
Dai Z , Leung H M , Lo P K . Small, 2017,13:1602881.
|
[13] |
Cheng R , Feng F , Meng F , Deng C , Feijen J , Zhong Z . J. Control. Release., 2011,152:2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21295087
URL pmid: 21295087 |
[14] |
Tan X , Lu X , Jia F , Liu X , Sun Y , Logan JK , Zhang K . J. Am. Chem. Soc., 2016,138:10834. doi: 10.1021/jacs.6b07554 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27522867
URL pmid: 27522867 |
[15] |
Zhang J , Guo Y , Ding F , Pan G , Zhu X , Zhang C . Angew. Chem. Int. Ed., 2019,58:13794. doi: 10.1002/anie.v58.39 https://onlinelibrary.wiley.com/toc/15213773/58/39
|
[16] |
Zhou J , Sun L , Wang L , Liu Y , Li J , Li J , Li J , Yang H . Angew. Chem. Int. Ed., 2019,58:5236.
|
[17] |
Li J , Zheng C , Cansiz S , Wu C , Xu J , Cui C , Liu Y , Hou W , Wang Y , Zhang L , Teng I , Yang H , Tan W . J. Am. Chem. Soc., 2015,137:1412. doi: 10.1021/ja512293f https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25581100
URL pmid: 25581100 |
[18] |
Liu J , Song L , Liu S , Zhao S , Jiang Q , Ding B . Angew. Chem. Int. Ed., 2018,57:15486. doi: 10.1002/anie.v57.47 https://onlinelibrary.wiley.com/toc/15213773/57/47
|
[19] |
Yang J , Jiang Q , He L , Zhan P , Liu Q , Liu S , Fu M , Liu J , Li C , Ding B . ACS. Appl. Mater. Interfaces, 2018,10:23693. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29963858
URL pmid: 29963858 |
[20] |
He Y , Ye T , Su M , Zhang C , Ribbe A E , Jiang W , Mao C . Nature, 2008,452:198. doi: 10.1038/nature06597 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18337818
URL pmid: 18337818 |
[21] |
Wu T , Liu J , Liu M , Liu S , Zhao S , Tian R , Wei D , Liu Y , Zhao Y , Xiao H , Ding B . Angew. Chem. Int. Ed., 2019,58:14224.
|
[22] |
Guo Y , Zhang J , Ding F , Pan G , Li J , Feng J , Zhu X , Zhang C . Adv. Mater., 2019,31:e1807533. doi: 10.1002/adma.201807533 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30847970
URL pmid: 30847970 |
[23] |
Mo R , Jiang T , Sun W , Gu Z . Biomaterials, 2015,50:67. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25736497
URL pmid: 25736497 |
[24] |
Shen Y , Tian Q , Sun Y , Xu J , Ye D , Chen H . Anal. Chem., 2017,89:13610. doi: 10.1021/acs.analchem.7b04197 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29181974
URL pmid: 29181974 |
[25] |
Mo Ran , Jiang T , Disanto R , Tai W , Gu Z . Nat. Commun., 2014,5:3364. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24618921
URL pmid: 24618921 |
[26] |
Oh S S , Plakos K , Xiao Y , Eisenstein M , Soh H T . ACS Nano, 2013,7:9675. doi: 10.1021/nn404079v https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24168267
URL pmid: 24168267 |
[27] |
Li B L , Setyawati M I , Chen L , Xie J , Ariga K , Lim C T , Garaj S , Leong D T . CS Appl. Mater. Interfaces, 2017,9:15286.
|
[28] |
Liu Z , Tian C , Yu J , Li Y , Jiang W , Mao C . J. Am. Chem. Soc., 2015,137:1730. doi: 10.1021/ja5101307 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25628147
URL pmid: 25628147 |
[29] |
Li N , Xiang M H , Liu J W , Tang H , Jiang J H . Anal. Chem., 2018,90:12951. doi: 10.1021/acs.analchem.8b03253 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30303006
URL pmid: 30303006 |
[30] |
Zhao M , Zhang Y , Yuan S , Xu X , Wu Z , Wu Z , Wu Z , Qi X . Soft Matter, 2019,15:3655. doi: 10.1039/c9sm00480g https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31012474
URL pmid: 31012474 |
[31] |
Cech T R . Angew. Chem. Int. Ed., 2000,39:34. doi: 10.1002/(ISSN)1521-3773 http://doi.wiley.com/10.1002/%28ISSN%291521-3773
|
[32] |
Ma Y , Wang Z , Ma Y , Han Z , Zhang M , Chen H , Gu Y . Angew. Chem. Int. Ed., 2018,57:5389.
|
[33] |
Zhang Z , Jiao Y , Zhu M , Zhang S . Anal. Chem., 2017,89:4320. doi: 10.1021/acs.analchem.7b00591 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28301132
URL pmid: 28301132 |
[34] |
White K A , Grillo-Hill B K , Barber D L . J. Cell. Sci., 2017,130:663. doi: 10.1242/jcs.195297 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28202602
URL pmid: 28202602 |
[35] |
Li H , Zhou X , Yao D , Liang H . Chem. Commun., 2018,54:3520. doi: 10.1039/C8CC00440D http://xlink.rsc.org/?DOI=C8CC00440D
|
[36] |
Idili A , Ricci F . Methods Mol. Biol., 2018,1811:79. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29926447
URL pmid: 29926447 |
[37] |
Chen X , Chen T , Ren L , Chen G , Gao X , Li G , Zhu X . ACS Nano, 2019,13:7333. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31180197
URL pmid: 31180197 |
[38] |
Ijas H , Hakaste I , Shen B , Kostiainen M A , Linko V . ACS Nano, 2019,13:5959. doi: 10.1021/acsnano.9b01857 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30990664
URL pmid: 30990664 |
[39] |
Benabou S , Ruckebusch C , Sliwa M , Aviñó A , Eritja R , Gargallo R , de Juan A . Nucleic Acids Res., 2019,47:6590. doi: 10.1093/nar/gkz522 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31199873
URL pmid: 31199873 |
[40] |
Zhao H , Yuan X , Yu J , Huang Y , Shao C , Xiao F , Lin L , Li Y , Tian L . ACS Appl. Mater. Interfaces, 2018,10:15286.
|
[41] |
Lee G J , Kim T I . Pharmaceutics, 2019,11:247.
|
[42] |
Ren T , Deng Z , Liu H , Li X , Li J , Yuan J , He Y , Liu Q , Yang Y J , Zhong S A . New. J. Chem., 2019,43:14020. doi: 10.1039/C9NJ02818H http://xlink.rsc.org/?DOI=C9NJ02818H
|
[43] |
Kim J , Lee Y M , Kang Y , Kim W J . ACS Nano, 2014,8:9358. doi: 10.1021/nn503349g https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25184691
URL pmid: 25184691 |
[44] |
Kim J , Jo C , Lim W G , Jung S , Lee Y M , Lim J , Lee Y M , Lim J , Lee H , Kim W J . Adv. Mater., 2018,30:e1707557.
|
[45] |
Sun W , Jiang T , Lu Y , Reiff M , Mo R , Gu Z . J. Am. Chem. Soc., 2014,136:14722. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25336272
URL pmid: 25336272 |
[46] |
Wang J , Wang H M , Wang H , He S Z , Li R M , Deng Z , Liu X Q , Wang F A . ACS Nano, 2019,13:5852. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31042356
URL pmid: 31042356 |
[47] |
Gordon C K L , Eisenstein M , Soh H T . ACS Sens., 2018,3:2574. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30520292
URL pmid: 30520292 |
[48] |
Fong F Y , Oh S S , Hawker C J , Soh H T . Angew. Chem. Int. Ed., 2016,55:15258. doi: 10.1002/anie.v55.49 http://doi.wiley.com/10.1002/anie.v55.49
|
[49] |
Thelu H V P , Atchimnaidu S , Perumal D , Harikrishnan K S , Vijayan S , Varghese R . ACS Appl. Bio Mater., 2019,12:5227.
|
[50] |
Srivithya V , Heo R , Mitta S B , Park J H , Park S H . Nanotechnology, 2018,29:095602. doi: 10.1088/1361-6528/aaa3cb https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29271356
URL pmid: 29271356 |
[51] |
Ranallo S , Prévost-Tremblay C , Idili A , Vallée-Bélisle A , Ricci F . Nat. Commun., 2017,8:1. doi: 10.1038/s41467-016-0009-6 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28232747
URL pmid: 28232747 |
[52] |
Douglas S M , Bachelet I , Church G M . Science, 2012,335:831. doi: 10.1126/science.1214081 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22344439
URL pmid: 22344439 |
[53] |
Li S , Jiang Q , Liu S , Zhang Y , Tian Y , Song C , Wang J , Zou Y , Anderson G J , Han J Y , Chang Y , Liu Y , Zhang C , Chen L , Zhou G , Nie G , Yan H , Ding B , Zhao Y . Nat. Nanotechnol., 2018,36:258.
|
[54] |
Huang Y , Shi H , Zhou H , Song X , Yuan S , Luo Y . Blood, 2006,107:3564. doi: 10.1182/blood-2005-07-2961 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16403913
URL pmid: 16403913 |
[55] |
Li H , Liu J , Gu H . J. Cell. Mol. Med., 2019,23:2248. doi: 10.1111/jcmm.14127 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30592140
URL pmid: 30592140 |
[56] |
Chan M S , Lo P K . Small, 2014,10:1255. doi: 10.1002/smll.201302993 ddca988a-9e84-4bd7-a862-040ce6ffdd76 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24323905
URL pmid: 24323905 |
[57] |
Surana S , Bhatia D , Krishnan Y . Methods, 2013,64:94. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23623822
URL pmid: 23623822 |
[58] |
Yan Y , Li J , Li W , Wang Y , Song W , Bi S . Nanoscale, 2018,10:22456. doi: 10.1039/c8nr07294a https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30478460
URL pmid: 30478460 |
[59] |
Lee H , Lytton-Jean A K , Chen Y , Love K T , Park A I , Karagiannis E D , Sehgal A , Querbes W , Zurenko C S , Jayaraman M , Peng C G , Charisse K , Borodovsky A , Manoharan M , Donahoe J S , Truelove J , Nahrendorf M , Langer R , Anderson D G . Nat. Nanotechnol., 2012,7:389. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22659608
URL pmid: 22659608 |
[60] |
Liu X , Xu Y , Yu T , Clifford C , Liu Y , Yan H , Chang Y . Nano. Lett., 2012,12:4254. doi: 10.1021/nl301877k https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22746330
URL pmid: 22746330 |
[61] |
Valsangkar V A , Chandrasekaran A R , Zhuo L , Mao S , Lee G W , Kizer M , Wang X , Halvorsen K , Sheng J . Chem. Commun., 2019,55:9709.
|
[62] |
Yu Z , Li N , Zheng P , Pan W , Tang B . Chem. Commun., 2014,50:3494.
|
[63] |
Vazquez-Gonzalez M , Willner I . Langmuir, 2018,34:14692. doi: 10.1021/acs.langmuir.8b00478 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29870667
URL pmid: 29870667 |
[64] |
Prusty D K , Adam V , Zadegan R M , Irsen S , Famulok M . Nat. Commun., 2018,9:535. doi: 10.1038/s41467-018-02929-2 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29416033
URL pmid: 29416033 |
[65] |
Tam D Y , Zhuang X , Wong S W , Lo P K . Small, 2019,15:e1805481. doi: 10.1002/smll.201805481 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30861628
URL pmid: 30861628 |
[1] | 张婉萍, 刘宁宁, 张倩洁, 蒋汶, 王梓鑫, 张冬梅. 刺激响应性聚合物微针系统经皮药物递释[J]. 化学进展, 2023, 35(5): 735-756. |
[2] | 李姝慧, 李倩倩, 李振. 从单分子到分子聚集态科学[J]. 化学进展, 2022, 34(7): 1554-1575. |
[3] | 韩冬雪, 金雪, 苗碗根, 焦体峰, 段鹏飞. 超分子组装体激发态手性的响应性[J]. 化学进展, 2022, 34(6): 1252-1262. |
[4] | 仲宣树, 刘宗建, 耿雪, 叶霖, 冯增国, 席家宁. 材料表面性质调控细胞黏附[J]. 化学进展, 2022, 34(5): 1153-1165. |
[5] | 钟琴, 周帅, 王翔美, 仲维, 丁晨迪, 傅佳骏. 介孔二氧化硅基智能递送体系的构建及其在各类疾病治疗中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(3): 696-716. |
[6] | 李红, 史晓丹, 李洁龄. 肽自组装水凝胶的制备及在生物医学中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(3): 568-579. |
[7] | 王萌, 宋贺, 祝伊飞. 智能响应蓝相液晶光子晶体[J]. 化学进展, 2022, 34(12): 2588-2603. |
[8] | 郑明心, 谭臻至, 袁金颖. 光响应Janus粒子体系的构建与应用[J]. 化学进展, 2022, 34(11): 2476-2488. |
[9] | 李庚, 李洁, 姜泓宇, 梁效中, 郭鹍鹏. 力刺激响应发光聚合物[J]. 化学进展, 2022, 34(10): 2222-2238. |
[10] | 陈永杭, 李欣芳, 余伟江, 王幽香. 刺激响应聚合物微针在经皮给药中的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(7): 1152-1158. |
[11] | 荆晓东, 孙莹, 于冰, 申有青, 胡浩, 丛海林. 肿瘤微环境响应药物递送系统的设计[J]. 化学进展, 2021, 33(6): 926-941. |
[12] | 刘加伟, 王婧, 王其, 范曲立, 黄维. 激活型有机光声造影剂的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(2): 216-231. |
[13] | 穆蒙, 宁学文, 罗新杰, 冯玉军. 刺激响应性聚合物微球的制备、性能及应用[J]. 化学进展, 2020, 32(7): 882-894. |
[14] | 薛一凡, 孟文卉, 汪润泽, 任俊杰, 衡伟利, 张建军. 过饱和度理论及过饱和药物递送系统[J]. 化学进展, 2020, 32(6): 698-712. |
[15] | 赖欣宜, 王志勇, 郑永太, 陈永明. 纳米金属有机框架材料在药物递送领域的应用[J]. 化学进展, 2019, 31(6): 783-790. |
阅读次数 | ||||||
全文 |
|
|||||
摘要 |
|
|||||