English
新闻公告
More
化学进展 2015, Vol. 27 Issue (5): 503-510 DOI: 10.7536/PC150112 前一篇   后一篇

• 综述与评价 •

沸石分子筛的绿色合成路线

历阳1, 孙洪满1,2, 王有和*1,2, 许本静1, 阎子峰*1   

  1. 1. 中国石油大学重质油国家重点实验室 中国石油催化重点实验室 青岛 266580;
    2. 中国石油大学(华东)理学院 青岛 266580
  • 收稿日期:2015-01-01 修回日期:2015-01-01 出版日期:2015-05-15 发布日期:2015-03-16
  • 通讯作者: 王有和, 阎子峰 E-mail:yhewang@upc.edu.cn;zfyancat@upc.edu.cn
  • 基金资助:
    国家自然科学基金委员会-中国石油天然气集团公司石油化工联合基金项目(No. U1362202)和中国石油大学(华东)研究生创新工程项目(No.YCX2014037)资助

Green Routes for Synthesis of Zeolites

Li Yang1, Sun Hongman1,2, Wang Youhe*1,2, Xu Benjing1, Yan Zifeng*1   

  1. 1. State Key Laboratory of Heavy Oil Processing, Key Laboratory of Catalysis, CNPC, China University of Petroleum, Qingdao 266580, China;
    2. School of Science, China University of Petroleum(East China), Qingdao 266580, China
  • Received:2015-01-01 Revised:2015-01-01 Online:2015-05-15 Published:2015-03-16
  • Supported by:
    The work was supported by the Petrochemical Joint Funds of NSFC-CNPC (No. U1362202) and Postgraduate Innovation Project of China University of Petroleum (East China) (No. YCX2014037).
沸石分子筛因具有独特的孔道结构、较强的酸性和高的水热稳定性,在吸附分离、催化和离子交换等领域得到了广泛的应用.沸石分子筛的合成方法大多采用水热法,需要使用大量含硅铝的化工产品和有机模板剂,导致沸石分子筛的合成成本较高、效率较低,且环境污染较为严重,因此沸石分子筛高效绿色合成路线的研究具有重大意义.本文主要从沸石分子筛的合成原料绿色化、合成条件绿色化以及合成方法绿色化等三个方面综述了国内外沸石分子筛绿色合成路线的研究新进展,并提出现有沸石分子筛绿色合成路线存在的问题以及将来的发展方向.
Zeolites have been widely used as adsorbents, heterogeneous catalysts and ion-exchange materials due to their unique pore structure, strong acidity and high hydrothermal stability. At present, most of zeolites are synthesized by hydrothermal method, involving the use of commercial silicon- and aluminum-containing reagents and organic templates, which leads to high cost, low efficiency and seriously environmental pollution. Therefore, the research of highly efficient and green routes for synthesis of zeolites is of great significance. Three aspects including the greenization of the raw materials, synthesis conditions and synthesis methods are reviewed in this paper. The existing problems and future direction of development are also put forward.

Contents
1 Introduction
2 The greenization of raw materials
2.1 Synthesis of zeolite from kaolin
2.2 Synthesis of zeolite from diatomite
3 The greenization of synthesis conditions
3.1 Directed method
3.2 Seed solution-assisted method
3.3 Crystal seed-directed method
4 The greenization of synthesis methods
5 Conclusion

中图分类号: 

()
[1] Barrer R M. J. Chem. Soc., 1948, 127.
[2] [2014-12-02].http: //www.izastructure.org/databases/.
[3] Johnson E B G, Arshad S E. Appl. Clay Sci., 2014, 97: 215.
[4] Wang H Y, Li C S, Peng Z J, Zhang S J. J. Therm. Anal. Calorim., 2011, 105(1): 157.
[5] Howell P H, Acara N A, Towne M K. UK 980891, 1965.
[6] 翟彦霞(Zhai Y X), 杨赞中(Yang Z Z), 王华英(Wang H Y), 孟凡朋(Meng F P). 山东理工大学学报(自然科学版)(Journal of Shandong University of Technology (Natural Science Edition)), 2010, 24(3): 39.
[7] 胡芳华(Hu F H), 王万绪(Wang W X), 杨效益(Yang X Y), 胡青霞(Hu Q X), 李永峰(Li Y F), 赵慧贤(Zhao H X), 李萍(Li P). 煤炭学报(Journal of China Coal Society), 2009, 10: 1364.
[8] 孔德顺(Kong D S), 艾德春(Ai D S), 李志(Li Z),吴红(Wu H). 硅酸盐通报(Bulletin of the Chinese Ceramic Society), 2011, (2): 336.
[9] Zhou Z H, Jin G, Liu H, Wu J X, Mei J F. Appl. Clay Sci., 2014, 97: 110.
[10] Wang J Q, Huang Y X, Pan Y M, Mi J X. Micropor. Mesopor. Mater., 2014, 199: 50.
[11] 刘欣梅(Liu X M), 阎子峰(Yan Z F), 王槐平(Wang H P). 石油大学学报(自然科学版) (Journal of China University of Petroleum (Edition of Natural Science)), 2002, (05): 94.
[12] 杨贵东(Yang G D), 邢伟(Xing W), 胡清勋(Hu Q X), 闫新龙(Yan X L), 刘欣梅(Liu X M), 阎子峰(Yan Z F). 无机化学学报(Chinese Journal of Inorganic Chemistry), 2009, (04): 616.
[13] 王雪静(Wang X J), 张甲敏(Zhang J M), 杨胜凯(Yang S K), 杨风霞(Yang F X). 无机化学学报(Chinese Journal of Inorganic Chemistry), 2008, 24(2): 235.
[14] 吴杰(Wu J), 秦永宁(Qin Y N), 马智(Ma Z), 罗永康(Luo Y K), 齐晓周(Qi X Z). 化学工业与工程(Chemical Industry and Engineering), 2006, 23(1): 18.
[15] 裴仁彦(Pei R Y), 张耀日(Zhang Y R), 霍志萍(Huo Z P), 于海斌(Yu H B). 无机盐工业(Inorganic Chemicals Industry), 2013, 45(7): 61.
[16] Pan F, Lu X C, Wang Y, Chen S W, Wang T H, Yan Y. Mater. Lett., 2014, 115: 5.
[17] Pan F, Lu X C, Wang Y, Chen S W, Wang T H, Yan Y. Micropor. Mesopor. Mater., 2014, 184: 134.
[18] Holmes S M, Khoo S H, Kovo A S. Green Chem., 2011, 13(5): 1152.
[19] Wang Y H, Feng R, Li X M, Yan Z F. J. Porous Mater., 2013, 20(1): 137.
[20] 孙书红(Sun S H), 王智峰(Wang Z F), 马建泰(Ma J T). 分子催化(Journal of Molecular Catalysis), 2007, 21(2): 186.
[21] Li X, Li B S, Xu J Q, Wang Q, Pang X M, Gao X H, Zhou Z Y, Piao J R. Appl. Clay Sci., 2010, 50(1): 81.
[22] Losic D, Mitchell J G, Voelcker N H. Adv. Mater., 2009, 21(29): 2947.
[23] Ghosh B, Agrawal D C, Bhatia S. Ind. Eng. Chem. Res., 1994, 33(9): 2107.
[24] 满卓(Man Z),孟长功(Meng C G). 非金属矿(Non-Metallic Mines), 2006, (02): 1.
[25] Du Y C, Shi S L, Dai H X. Particuology, 2011, 9(2): 174.
[26] Chaisena A, Rangsriwatananon K. Mater. lett., 2005, 59(12): 1474.
[27] Rangsriwatananon K, Chaisena A, Thongkasam C. J. Porous Mater., 2008, 15(5): 499.
[28] Sanhueza V, Kelm U, Cid R. J. Chem. Technol. Biot., 2003, 78(5): 485.
[29] 历阳(Li Y), 王有和(Wang Y H), 刘元良(Liu Y L), 阎子峰(Yan Z F). 石油炼制与化工(Petroleum Processing and Petrochemicals), 2014, (05): 54.
[30] Sanhueza V, Kelm U, Cid R, López-Escobar L. J. Chem. Technol. Biot., 2004, 79(7): 686.
[31] Shan W, Zhang Y H, Wang Y J, Xia J C, Tang Y. Chem. Lett., 2004, 33(3): 270.
[32] Wang Y J, Tang Y, Dong A G, Wang X D, Ren N, Gao Z. J. Mater. Chem., 2002, 12(6): 1812.
[33] Zhang K, Liu Y Q, Zhao J C, Liu C G. Chinese J. Chem., 2012, 30(3): 597.
[34] 张珂(Zhang K), 柳云骐(Liu Y Q), 赵晋翀(Zhao J C), 刘晨光(Liu C G). 非金属矿(Non-Metallic Mines), 2011, (06): 1.
[35] Zhang K, Liu Y Q, Tian S, Zhao E H, Zhang J C, Liu C G. Fuel, 2013, 104: 201.
[36] Jia Y X, Han W, Xiong G X, Yang W S. Mater. Lett., 2008, 62(16): 2400.
[37] Hernández-Ramírez O, Hill P I, Doocey D J, Holmes S M. J. Mater. Chem., 2007, 17(18): 1804.
[38] Cho K, Na K, Kim J, Terasaki O, Ryoo R. Chem. Mater., 2012, 24(14): 2733.
[39] Li T S, Liu H Y, Fan Y, Yuan P, Shi G, Bi X T, Bao X J. Green Chem., 2012, 14(12): 3255.
[40] Yue Y Y, Liu H Y, Yuan P, Li T S, Yu C Z, Bi X T, Bao X J. J. Catal., 2014, 319: 200.
[41] Flanigen E M, Grose R W. US 4257885,1981.
[42] 李赫咺(Li H X), 项寿鹤(Xiang S H), 吴德明(Wu D M), 刘月亭(Liu Y T), 张晓森(Zhang X S), 刘述铨(Liu S Q). 高等学校化学学报 (Chemical Journal of Chinese Universities), 1981, (04): 517.
[43] Shiralkar V P, Clearfield A. Zeolites, 1989, 9(5): 363.
[44] Huang X L, Wang Z B. Chinese J. Catal., 2011, 32(11): 1702.
[45] Zhang L, Liu S L, Xie S J, Xu L Y. Micropor. Mesopor. Mater., 2012, 147(1): 117.
[46] Leonowicz M E, Vaughan D E W. Nature, 1987, 329: 819.
[47] Hsia C S, Schlenker J L, Wentzek S E. Zeolites, 1996, 17(4): 393.
[48] Gualtieri A F, Ferrari S, Galli E. Chem. Mater., 2006, 18(1): 76.
[49] Song J W, Dai L, Ji Y Y, Xiao F S. Chem. Mater., 2006, 18(12): 2775.
[50] Zhang L, Yang C G, Meng X J, Xie B, Wang L, Ren L M, Ma S J, Xiao F S. Chem. Mater., 2010, 22(10): 3099.
[51] 黄先亮(Huang X L),张荣荣(Zhang R R),王正宝(Wang Z B). 无机化学学报(Chinese Journal of Inorganic Chemistry), 2012, 28(11): 2285.
[52] Zhang H Y, Guo Q, Ren L M, Yang C G, Zhu L F, Meng X J, Li C, Xiao F S. J. Mater. Chem., 2011, 21(26): 9494.
[53] Kerr G T.J. Phys. Chem., 1966, 70(4): 1047.
[54] Kerr G T.J. Phys. Chem., 1968, 72(4): 1385.
[55] Kasahara S, Itabashi K, Igawa K. Stud. Surf. Sci. Catal., 1986, 28: 185.
[56] Xie B, Song J W, Ren L M, Ji Y Y, Li J X, Xiao F S. Chem. Mater., 2008, 20(14): 4533.
[57] Majano G, Delmotte L, Valtchev V, Mintova S. Chem. Mater., 2009, 21(18): 4184.
[58] Kalvachev Y, Jaber M, Mavrodinova V, Dimitrov L, Nihtianova D, Valtchev V. Micropor. Mesopor. Mater., 2013, 177: 127.
[59] Kamimura Y, Chaikittisilp W, Itabashi K, Shimojima A, Okubo T. Chem-Asian J., 2010, 5: 2182.
[60] Kamimura Y, Iyoki K, Elangovan S P, Itabashia K, Shimojimaa A, Okubo T. Micropor. Mesopor. Mater., 2012, 163: 282.
[61] Kamimura Y, Itabashi K, Okubo T. Micropor. Mesopor. Mater., 2012, 147(1): 149.
[62] Iyoki K, Kamimura Y, Itabashi K, Shimojimaa A, Okubo T. Chem. Lett., 2010, 39(7): 730.
[63] Honda K, Yashiki A, Itakura M, Ide Y, Sadakane M, Sano T. Micropor. Mesopor. Mater., 2011, 142(1): 161.
[64] Yashiki A, Honda K, Fujimoto A, Shibata S, Ide Y, Sadakane M, Sano T. J. Cryst. Growth, 2011, 325(1): 96.
[65] Zhang H Y, Yang C G, Zhu L F, Meng X J, Yilmaz B, Müller U, Feyen M, Xiao F S. Micropor. Mesopor. Mater., 2012, 155: 1.
[66] Yokoi T, Yoshioka M, Imai H, Tatsumi T. Angew. Chem., 2009, 121(52): 10068.
[67] Yoshioka M, Yokoi T, Liu M, Imai H, Inagaki S, Tatsumi T. Micropor. Mesopor. Mater., 2012, 153: 70.
[68] Majano G, Darwiche A, Mintova S, Valtchev V. Ind. Eng. Chem. Res., 2009, 48(15): 7084.
[69] Ren N, Broni? J, Suboti? B, Lv X C, Yang Z J, Tang Y. Micropor. Mesopor. Mater., 2011, 139(1): 197.
[70] Ren N, Broni? J, Suboti? B, Song Y M, Lv X C, Tang Y. Micropor. Mesopor. Mater., 2012, 147(1): 229.
[71] Ren N, Yang Z J, Lv X C, Shi J, Zhang Y H, Tang Y. Micropor. Mesopor. Mater., 2010, 131(1): 103.
[72] 姜杰(Jiang J), 宋春敏(Song C M), 阎子峰(Yan Z F), 王慧欣(Wang H X). 石油炼制与化工 (Petroleum Processing and Petrochemicals), 2008, 39(4): 16.
[73] 陈艳红(Chen Y H),李春义(Li C Y),杨朝合(Yang C H). 石油炼制与化工(Petroleum Processing and Petrochemicals), 2013, 44(11): 24.
[74] Yu Q J, Meng X J, Liu J W, Li C Y, Cui Q K. Micropor. Mesopor. Mater., 2013, 181: 192.
[75] Xie B, Zhang H Y, Yang C G, Liu S Y, Ren L M, Zhang L, Meng X J, Yilmaz B, Müller U, Xiao F S. Chem. Commun., 2011, 47(13): 3945.
[76] Kamimura Y, Tanahashi S, Itabashi K, Sugawara A, Wakihara T, Shimojima A, Okubo T. J. Phys. Chem. C, 2011, 115(3): 744.
[77] Meng X J, Xiao F S. Chem. Rev., 2014, 114(2): 1521.
[78] Ren L M, Wu Q M, Yang C G, Zhu L F, Li C J, Zhang P L, Zhang H Y, Meng X J, Xiao F S. J. Am. Chem. Soc., 2012, 134(37): 15173.
[79] 任利敏(Ren L M). 吉林大学博士论文(Doctoral Dissertation of Jilin University), 2012.
[80] Wu Q M, Wang X, Qi G D, Guo Q, Pan S X, Meng X J, Xu J, Deng F, Fan F T, Feng Z C, Li C, Maurer S, Müller U, Xiao F S. J. Am. Chem. Soc., 2014, 136(10): 4019.
[1] 王聪,刘秀凤,崔瑞利,张宝泉. 沸石分子筛膜缺陷的形成及修复*[J]. 化学进展, 2008, 20(12): 1860-1867.
[2] 翟尚儒,魏莉,杨东江,吴东,孙予罕. 硅铝基微孔/介孔复合分子筛的制备与应用*[J]. 化学进展, 2006, 18(10): 1330-1337.
阅读次数
全文


摘要

沸石分子筛的绿色合成路线