• 综述与评论 •
罗伟昂, 蒋斌杰, 程玲, 许一婷, 陈旭东, 戴李宗. 荧光探针技术在聚合物自组装研究中的应用[J]. 化学进展, 2013, 25(10): 1713-1725.
Luo Weiang, Jiang Binjie, Cheng Ling, Xu Yiting, Chen Xudong, Dai Lizong. Application of Fluorescent Probe Technique in Study of Polymer Self-Assembly[J]. Progress in Chemistry, 2013, 25(10): 1713-1725.
采用自组装技术制备新型功能性材料已成为聚合物材料的一个热门研究领域。大部分两亲性聚合物,如嵌段聚合物、接枝聚合物、星型聚合物、树枝状聚合物和部分无规聚合物及聚电解质,在特定条件下可发生自组装。在聚合物自组装的研究中,荧光技术已经得到了广泛的应用,尤其是荧光探针技术。根据荧光探针分子荧光光谱特征峰荧光波长、强度、偏振以及寿命等参数的变化,可以简便而又准确地研究聚合物的临界胶束浓度、温度和pH敏感性、结构与自组装形态的关系、微环境变化等信息。本文综述了荧光探针技术在两亲性聚合物自组装行为研究中的应用,重点介绍了荧光探针技术研究聚合物亲水亲油平衡值(HLB值)、浓度、温度、pH、溶剂组成及离子强度等因素对聚合物自组装形貌和微观特性参数的影响。此外,结合我们的研究工作对本征荧光光谱方法在聚合物研究中的应用做了阐述和展望,以期为两亲性聚合物的设计合成、自组装行为控制及应用提供参考。
中图分类号:
分享此文:
[1] Yuan C H, Luo W A, Zhong L N, Deng H J, Liu J, Xu Y T, Dai L Z. Angew. Chem. Int. Ed., 2011, 50: 3515—3519 [2] Yuan C H, Xu Y T, Jiang N N, Chen G J, Xu B B, He N, Dai L Z. Soft Matter, 2011, 7: 3366—3372 [3] Yuan C H, Zhong L N, Yang C J, Chen G J, Jiang B J, Deng Y M, Xu Y T, Luo W A, Zeng B R, Liu J, Dai L Z. J. Mater. Chem., 2012, 22: 7108—7112 [4] Yuan C H, Xu Y T, Liao Y F, Lin S J, He N, Dai L Z. J. Mater. Chem., 2010, 20(44): 9968—9975 [5] 许金钩(Xu J J), 王尊本(Wang Z B). 荧光分析法(Fluorescence Analysis). 北京: 科学出版社(Beijing: Scientific Technology Press), 2006. 3—22 [6] Zhang L F, Liang Y, Meng L Z. Polym. Adv. Technol., 2010, 21(10): 720—725 [7] Tang R P, Ji W H, Panus D, Palumbo R N, Wang C. J. Controlled Release, 2011, 151(1): 18—27 [8] Xue Y N, Huang Z Z, Zhang J T, Liu M, Zhang M, Huang S W, Zhuo R X. Polymer, 2009, 50(15): 3706—3713 [9] Castelletto V, Hamley I W. Biophys. Chem., 2009, 141(2/3): 169—174 [10] Hussain H, Tan B H, Gudipati C S, Liu Y, He C B, Davis T P. J. Polym. Sci., Polym. Chem., 2008, 46(16): 5604—5615 [11] Slaughter J N, Schmidt K M, Byram J L, Mecozzi S. Tetrahedron Lett., 2007, 48(22): 3879—3882 [12] Greene A C, Zhu J H, Pochan D J, Jia X Q, Kiick K L. Macromolecules, 2011, 42(7): 1942—1951 [13] Huang Y P, Yu H L, Guo L, Huang Q G. J. Phys. Chem. B, 2010, 114(23): 7719—7726 [14] Shi M, Shoichet M S. J. Biomater. Sci., Polym. Ed., 2008, 19(9): 1143—1157 [15] Lin Y N, Alexandridis P. J. Phys. Chem. B, 2002, 106(42): 10845—10853 [16] Li H, Chen H Q, Qing S, Zhang Y M. J. Polym. Res., 2011, 18(4): 645—650 [17] Namazi H, Adeli M. Polymer, 2005, 46(24): 10788—10799 [18] 胡晓芬(Hu Q F), 计剑(Ji J). 高分子学报(Acta Polymerica Sinica), 2009, 8: 828—833 [19] Li X, Wu Q, Chen Z C, Gong X G, Lin X F. Polymer, 2008, 49(22): 4769—4775 [20] Li X, Wu Q, Lu M, Zhang F, Lin X F. J. Polym. Sci., Polym. Chem., 2008, 46(8): 2734—2744 [21] Lu F Z, Meng J Q, Du F S, Li Z C, Zhang B Y. Macromol. Chem. Phys., 2005, 206(4): 513—520 [22] Beija M, Fedorov A, Charreyre M T M, Jose M G. J. Phys. Chem. B, 2010, 114(31): 9977—9986 [23] Prazeres T J V, Beija M, Charreyre M T, Farinha, Jose P S, Martinho J M G. Polymer, 2010, 51(2): 355—367 [24] Schillen K, Yekta A, Ni S R, Farinha J P S, Winnik M A. J. Phys. Chem. B, 1999, 103(43): 9090—9103 [25] Costa T, Miguel M G, Lindman B, Schillen K, de Melo J S S. J. Phys. Chem. B, 2005, 109(23): 11478—11492 [26] Costa T, Miguel M G, Lindman B, Schillen K, Lima J C, de Melo J S S. J. Phys. Chem. B, 2005, 109(8): 3243—3251 [27] 戴玉华(Dai Y H), 吴飞鹏(Wu F P), 李妙贞(Li M Z), 王尔鑑(Wang E J). 高分子学报(Acta Polymerica Sinica), 2006, 3: 500—504 [28] Burkhardt M, Martinez C N, Tea S, Drechsler M, Babin I, Grishagin I, Schweins R, Pergushov D V, Gradzielski M, Zezin A B, Mueller A H E. Langmuir, 2007, 23(26): 12864—12874 [29] Sun J, Shi Q, Chen X S, Guo J S, Jing X B. Macromol. Chem. Phys., 2008, 209(11): 1129—1136 [30] Signori F, Chiellini F, Solaro R. Polymer, 2005, 46(23): 9642—9652 [31] Hong H Y, Mai Y Y, Zhou Y F, Yan D Y, Chen Y. J. Polym. Sci., Polym. Chem., 2008, 46(2): 668—681 [32] Gonzalez L J, Alvarez L C, Taboada P, Sosnik A, Sandez M I, Concheiro A. Langmuir, 2008, 24(19): 10688—10697 [33] 赵长稳(Zhao C W), 庄秀丽(Zhuang X L), 陈学思(Chen X S), 景遐斌(Jing X B). 高分子学报(Acta Polymerica Sinica), 2008, (11): 1096—1101 [34] Qiu F, Feng J, Wu D Q, Zhang X Z, Zhuo R X. Eur. Polym. J., 2009, 45(4): 1024—1031 [35] Gao B J, Tang Z Z, He S X. Colloid. Polym. Sci., 2006, 284(7): 710—717 [36] 毛静(Mao J), 甘志华(Gan Z H). 高等学校化学学报(Chemical Journal of Chinese Universities), 2009, 30(11): 2291—2296 [37] Enomoto R Y, Kamitakahara H, Takano T, Nakatsubo F. Cellulose, 2006, 13(4): 437—448 [38] Enomoto R Y, Kamitakahara H, Yoshinaga A, Takano T. Cellulose, 2011, 18(4): 1005—1014 [39] Goh S L, Platt A P, Rutledge K E, Lee I. J. Polym. Sci., Part A: Polym. Chem., 2008, 46(16): 5381—5389 [40] Kim M, Choi Y W, Sim J H, Choo J, Sohn D. J. Phys. Chem. B, 2004, 108(24): 8269—8277 [41] 朱麟勇(Zhu L Y), 李妙贞(Li M Z), 王尔鉴(Wang E J). 化学学报(Acta Chimica Sinica), 2001, 59(2): 291—296 [42] Gitsov I, Lambrych K R, Remnant V A, Pracitto R. J. Polym. Sci., Polym. Chem., 2000, 38(15): 2711—2727 [43] Ogawa M, Momotake A, Arai T. Tetrahedron Lett., 2004, 45(46): 8515—8518 [44] Choi C, Chae S Y, Kim T H, Kweon J K, Cho C S, Jang M K, Nah J W. J. Appl. Polym. Sci., 2006, 99(6): 3520—3527 [45] Lübbert A, Castelletto V, Hamley I W, Nuhn H, Scholl M, Bourdillon L, Wandrey C, Klok H A. Langmuir, 2005, 21(14): 6582—6589 [46] Leiva A, Quina F H, Araneda E, Gargallo L, Radic D. J. Colloid Interface Sci., 2007, 310(1): 136—143 [47] Tan J J, Li Y X, Liu R G, Kang H L, Wang D Q, Ma L, Liu W Y, Wu M, Huang Y. Carbohydr. Polym., 2010, 81(2): 213—218 [48] Siddique B, Duhamel J. Langmuir, 2011, 27(11): 6639—6650 [49] Yuan W Z, Li X F, Gu S Y, Cao A M, Ren J. Polymer, 2011, 52(3): 658—666 [50] Qin S H, Geng Y, Discher D E, Yang S. Adv. Mater., 2006, 18(21): 2905—2909 [51] Motokawa R, Morishita K, Koizumi S, Nakahira T, Annaka M. Macromolecules, 2005, 38(13): 5748—5760 [52] Kotsuchibashi Y, Ebara M, Yamamoto K, Aoyagi T. J. Polym. Sci., Polym. Chem., 2010, 48(20): 4393—4399 [53] Xu L, Zhu Z C, Sukhishvili S A. Langmuir, 2011, 27(1): 409—415 [54] Zhao C Z, Wu D X, Lian X M, Zhang Y, Song X H, Zhao H Y. J. Phys. Chem. B, 2010, 114(19): 6300—6308 [55] Ge Z S, Luo S Z, Liu S Y. J. Polym. Sci., Polym Chem., 2006, 44(4): 1357—1371 [56] Zheng Y L, Zhong L, Huang W, Zhou Y F, Yan D Y. J. Polym. Sci., Polym. Chem., 2010, 48(20): 4428—4438 [57] Liu X M, Pramoda K P, Yang Y Y, Chow S Y, He C B. Biomaterials, 2004, 25(13): 2619—2628 [58] Bokias G, Staikos G, Iliopoulos I. Polymer, 2000, 41 (20) : 7399—7405 [59] Fang J, Bian F L, Shen W G. J. Appl. Polym. Sci., 2008, 110(6): 3373—3378 [60] Dai F Y, Wang P F, Wang Y, Tang L, Yang J H, Liu W G, Li H X, Wang G C. Polymer, 2008, 49 (24): 5322—5328 [61] Sinaga A, Hatton T A, Tam K C. J. Phys. Chem. B, 2008, 112(37): 11542—11550 [62] Housni A, Zhao Y. Langmuir, 2010, 26(15): 12933—12939 [63] Wu G, Chen S C, Zhan Q, Wang Y Z. Macromolecules, 2011, 44(4): 999—1008 [64] Qu T H, Wang A R, Yuan J F, Gao Q Y. J. Colloid Interface Sci., 2009, 336(2): 865—871 [65] Pan X Y, Mu M F, Hu B, Yao P, Jiang M. Biopolymers, 2006, 81(1): 29—38 [66] Uchman M, Prochazka K, Stepanek M, Mountrichas G, Pispas S, Spirkova M, Walther A. Langmuir, 2008, 24(20): 12017—12025 [67] Rodríguez H J, Lecommandoux S. J. Am. Chem. Soc., 2005, 127(7): 2026—2027 [68] General S, Thunemann A F. Int. J. Pharm., 2001, 230(1/2): 11—24 [69] Kellum M G, Harris C A, McCormick C L, Morgan S E. J. Polym. Sci., Polym. Chem., 2011, 49(5): 1104—1111 [70] Zhang D W, Zhang H, Nie J, Yang J. Polym. Int., 2010, 59(7): 967—974 [71] Lee E S, Oh K T, Kim D, Youn Y S, Bae Y H. J. Controled Release, 2007, 123(1): 19—26 [72] Sun X Y, Zhou Y F, Yan D Y. Sci. China, Ser. B, 2009, 52(10): 1703—1710 [73] Sarkar B, Lam S, Alexandridis P. Langmuir, 2010, 26(13): 10532—10540 [74] Costa T, de Melo J S S. J. Polym. Sci., Polym. Chem., 2008, 46(4): 1402—1415 [75] Rahman M S, Changez M, Min J, Shah P N, Samal S, Lee J S. Polymer, 2011, 52(9): 1925—1931 [76] Wang Y P, Zhang M, Moers C, Chen S, Xu H P, Wang Z Q, Zhang X, Li Z B. Polymer, 2009, 50(20): 4821—4828 [77] Chen C J, Liu G Y, Shi Y T, Zhu C S, Pang S P, Liu X S, Ji J. Macromol. Rapid Commun., 2011, 32(14): 1077—1081 [78] 江金强(Jiang J Q), 冯艳(Feng Y), 王红梅(Wang H M), 刘晓亚(Liu X Y), 张胜文(Zhang S W), 陈明清(Chen M Q). 物理化学学报(Chinese Journal of Chemical Physics), 2008, 24(11): 2089—2095 [79] Tang J, Fan Y B, Hu J, Liu H L. J. Colloid Interface Sci., 2009, 331(1): 191—195 [80] Tovar J D, Claussen R C, Stupp S I. J. Am. Chem. Soc., 2005, 127(20): 7337—7345 [81] Frster S, Schmidt M. Adv. Polym. Sci., 1995, 120: 51—133 [82] 吴强(Wu Q), 周剑平(Zhou J P), 上官勇刚(Shangguan Y G), 杜淼(Du M), 郑强(Zheng Q). 高分子材料科学与工程(Polymer Materials Science and Engineering), 2008, 24(7): 16—23 [83] Sondjaja H R, Hatton T A, Tam K C. Langmuir, 2008, 24(16): 8501—8506 [84] Szajdzinska-Pietek E, Wolszczak M, Plonka A, Schlick S. J. Am. Chem. Soc., 1998, 120(17): 4215—4221 [85] Zhong C R, Luo P Y, Ye Z B, Chen H. Polym. Bull., 2009, 62(1): 79—89 [86] Zhong C R, Ye L, Dai H, Huang R H. J. Appl. Polym. Sci., 2007, 103(1): 277—286 [87] Nayak R R, Roy S, Dey J. Polymer, 2005, 46(26): 12401—12409 [88] Lian X M, Zhao F, Li Y, Wang J, Li S, Zhao H Y. Polymer, 2012, 53(9): 1906—1914 [89] Zapotoczny S, Golonka M, Nowakowska M. Macromol. Rapid Commun., 2005, 26(13): 1049—1054 [90] Liu S S, Wang C Y, Liu X X, Tong Z, Ren B Y, Zeng F. Eur. Polym. J., 2006, 42(1): 161—166 [91] Jin J K, Sun J Z, Dong Y Q, Xu H P, Yuan W Z, Tang B Z. J. Lumin., 2009, 129 (1): 19—23 [92] Weitzel C R, Everett T A, Higgins D A. Langmuir, 2009, 25(2): 1188—1195 [93] Tedeschi C, Mohwald H, Kirstein S. J. Am. Chem. Soc., 2001, 123(5): 954—960 [94] Nilsson K P R, Inganas O. Macromolecules, 2004, 37(24): 9109—9113. [95] Pu K Y, Zhan R, Liu B. Chem. Commun., 2010, 46(9): 1470—1472 [96] Wang X Y, He F, Tang F, Li L D. J. Mater. Chem., 2012, 22(30): 15303—15308 [97] Feng X L, An Y X, Yao Z Y, Li C, Shi G Q. ACS Appl. Mater. Inter., 2012, 4(2): 614—618 [98] Kombarova S V, Il’ichev Y V. Langmuir, 2004, 20(15): 6158—6164 [99] Yang J, He G S, Zhang B, Luo W A, Chen X D, Fu R W, Zhang M Q. eXPRESS Polym. Lett., 2011, 5(9): 799-808 [100] Yang J, Zheng X D. Zhang B, Fu R W, Chen X D, Macromolecules, 2011, 44: 1026—1033 [101] Luo W A, Chen Y J, Chen X D, Liao Z F, Mai K C, Zhang M Q. Macromolecules, 2008, 41: 3912—3918 [102] Luo W A, Liao Z F, Yan J, Li Y B, Chen X D, Mai K C, Zhang M Q. Macromolecules, 2008, 41: 7513—7518 [103] Halary J L, Ubrich J M, Monnerie L, Yang H, Stein R S. Polym. Commun., 1985, 26: 73—76 |
[1] | 李良春, 郑仁林, 黄毅, 孙荣琴. 多组分自组装小分子水凝胶中的自分类组装[J]. 化学进展, 2023, 35(2): 274-286. |
[2] | 王萌, 宋贺, 李烨文. 三维自组装蓝相液晶光子晶体[J]. 化学进展, 2022, 34(8): 1734-1747. |
[3] | 韩冬雪, 金雪, 苗碗根, 焦体峰, 段鹏飞. 超分子组装体激发态手性的响应性[J]. 化学进展, 2022, 34(6): 1252-1262. |
[4] | 尹航, 李智, 郭晓峰, 冯岸超, 张立群, 汤华燊. RAFT链转移剂的选用原则及通用型RAFT链转移剂[J]. 化学进展, 2022, 34(6): 1298-1307. |
[5] | 刘玉玲, 胡腾达, 李伊莲, 林洋, Borsali Redouane, 廖英杰. 嵌段共聚物薄膜快速自组装方法[J]. 化学进展, 2022, 34(3): 609-615. |
[6] | 李红, 史晓丹, 李洁龄. 肽自组装水凝胶的制备及在生物医学中的应用[J]. 化学进展, 2022, 34(3): 568-579. |
[7] | 闫楚璇, 李青璘, 巩正奇, 陈颖芝, 王鲁宁. 纳米有机半导体光催化剂[J]. 化学进展, 2021, 33(11): 1917-1934. |
[8] | 冯业娜, 刘书河, 张书博, 薛彤, 庄鸿麟, 冯岸超. 基于聚合诱导自组装制备二氧化硅/聚合物纳米复合材料[J]. 化学进展, 2021, 33(11): 1953-1963. |
[9] | 王子瑄, 王跃飞, 齐崴, 苏荣欣, 何志敏. DNA-多肽复合分子的设计、组装与应用[J]. 化学进展, 2020, 32(6): 687-697. |
[10] | 智康康, 杨鑫. 天然产物凝胶及其凝胶质[J]. 化学进展, 2019, 31(9): 1314-1328. |
[11] | 林代武, 邢起国, 王跃飞, 齐崴, 苏荣欣, 何志敏. 多肽超分子手性自组装与应用[J]. 化学进展, 2019, 31(12): 1623-1636. |
[12] | 刘耀华, 刘育. 基于偶氮功能基的光控超分子组装[J]. 化学进展, 2019, 31(11): 1528-1539. |
[13] | 徐子悦, 张运昌, 林佳乐, 王辉, 张丹维, 黎占亭. 药物输送体系构筑中的超分子组装策略[J]. 化学进展, 2019, 31(11): 1540-1549. |
[14] | 郭家田, 卢玉超, 毕晨, 樊佳婷, 许国贺, 马晶军. 刺激响应型肽自组装及其应用[J]. 化学进展, 2019, 31(1): 83-93. |
[15] | 徐柳, 钱晨, 朱辰奇, 陈志鹏, 陈瑞*. 基于多肽的纳米药物递送系统的研究[J]. 化学进展, 2018, 30(9): 1341-1348. |
阅读次数 | ||||||
全文 |
|
|||||
摘要 |
|
|||||