• 综述与评论 •
李兴建, 王亚茹, 郑朝晖, 丁小斌, 彭宇行. 形状记忆高分子材料的网络结构化设计和性能研究[J]. 化学进展, 2013, 25(10): 1726-1738.
Li Xingjian, Wang Yaru, Zheng Zhaohui, Ding Xiaobin, Peng Yuxing. Structural Design and Property Study of Shape Memory Polymer Network[J]. Progress in Chemistry, 2013, 25(10): 1726-1738.
形状记忆聚合物是一种可以响应外界刺激,并调整自身状态参数,从而回复到预先设定状态的一种智能高分子材料。它是智能高分子材料研究、开发和应用的一个新热点。在智能纺织材料、生物医用材料、航空航天技术等领域显示了极为广阔的应用前景。为了使形状记忆聚合物材料在这些领域具有更加实际和广泛的应用,通常要求这些材料要有更高的固定率和回复率、更快的回复速度、优异的机械性能和良好的性能可控性。通常情况下材料的结构决定其性能,因此形状记忆聚合物的结构化设计是一个非常值得探讨的话题。本文从网络结构化设计的角度综述了基于互穿网络结构、AB型网络结构、规整网络结构、“互锁”网络拓扑结构设计的形状记忆高分子材料的研究进展,分别介绍了这些材料的结构和性能的关系、特点及其潜在应用。最后,对具有网络结构形状记忆高分子材料的发展方向和应用前景进行了展望。
中图分类号:
分享此文:
[1] Lendlein A, Kelch S. Angew. Chem. Int. Ed., 2002, 41(12): 2034—2057 [2] Leng J S, Lan X, Liu Y J, Du S Y. Prog. Mater. Sci., 2011, 56(7): 1077—1135 [3] Liu C, Qin H, Mather P T. J. Mater. Chem., 2007, 17(16): 1543—1558 [4] Meng Q H, Hu J L, Zhu Y, Lu J, Liu B H. Text. Res. J., 2009, 79(16): 1522—1533 [5] Hu J L, Meng H, Li G Q, Ibekwe S I. Smart Mater. Struct., 2012, 21(5): art. no. 053001 [6] Small W, Singhal P, Wilson T S, Maitland D J. J. Mater. Chem., 2010, 20(17): 3356—3366 [7] Sokolowski W, Metcalfe A, Hayashi S, Yahia L H, Raymond J. Biomed. Mater., 2007, 2(1): S23—S27 [8] Lendlein A, Langer R. Science, 2002, 296: 1673—1676 [9] Reed J L, Hemmelgarn C D, Pelley B M, Havens E. Proc. SPIE, 2005, 5762: 132—142 [10] Sokolowski W M, Tan S C. J. Spacecr. Rocket, 2007, 44(4): 750—754 [11] Pretsch T, Ecker M, Schildhauer M. Maskos M. J. Mater. Chem., 2012, 22(16): 7757—7766 [12] Gall K, Kreiner P, Turner D, Hulse M. J. Microelectromech. Syst., 2004, 13(3): 472—483 [13] Rodriguez E D, Luo X, Mather P T. ACS Appl. Mater. Interfaces, 2011, 3(2): 152—161 [14] Xiao X, Xie T, Cheng Y T. J. Mater. Chem., 2010, 20(17): 3508—3514 [15] Serrano M C, Carbajal L, Ameer G A. Adv. Mater., 2011, 23(19): 2211—2215 [16] Wischke C, Neffe A T, Steuer S, Lendlein A. J. Controlled Release, 2009, 138(3): 243—250 [17] 石田正雄(Shitian Z X). 配管技术 (Pipe Technology), 1989, 31(8): 112—114 [18] Behl M, Lendlein A. Mater. Today, 2007, 10(4): 20—28 [19] Mather P T, Luo X F, Rousseau I A. Annu. Rev. Mater. Res., 2009, 39: 445—471 [20] Behl M, Razzaq M Y, Lendlein A. Adv. Mater., 2010, 22(31): 3388—3410 [21] Xie T. Polymer, 2011, 52(22): 4985—5000 [22] Hu J L, Chen S J. J. Mater. Chem., 2010, 20(17): 3346—3355 [23] Hu J L, Zhu Y, Huang H H, Lu J. Prog. Polym. Sci., 2012, 37(12): 1720—1763 [24] Ahn S K, Deshmukh P, Gopinadhan M, Osuji C O, Kasi R M. ACS Nano, 2011, 5(4): 3085—3095 [25] Lee K M, Bunning T J, White T J. Adv. Mater., 2012, 24(21): 2839—2843 [26] Ahn1 S K, Rajeswari M. Kasi R M. Adv. Funct. Mater., 2011, 21(22): 4543—4549 [27] Li J, Viveros J, Wrue M, Anthamatten M. Adv. Mater., 2007, 19(19): 2851—2855 [28] Li J H, Lewis C L, Chen D L, Anthamatten M. Macromolecules, 2011, 44(13): 5336—5343 [29] Ware T, Hearon K, Lonnecker A, Wooley K L, Maitland D J, Voit W. Macromolecules, 2012, 45(2): 1062—1069 [30] Kumpfer J R, Rowan S J. J. Am. Chem. Soc., 2011, 133(32): 12866—12874 [31] Nan W J, Wang W, Gao H, Liu W G. Soft Matter, 2013, 9(1): 132—137 [32] Han Y J, Bai T, Liu Y, Zhai X Y, Liu W G. Macromol. Rapid. Commun., 2012, 33(12): 225—231 [33] Bai T, Han Y J, Zhang P, Wang W, Liu W G. Soft Matter, 2012, 8(25): 6846—6852 [34] Han X J, Dong Z Q, Fan M M, Liu Y, Li J H, Wang Y F, Yuan Q J, Li B J, Zhang S. Macromol. Rapid. Commun., 2012, 33(12): 1055—1060 [35] Lendlein A, Jiang H Y, Jünger O, Langer R. Nature, 2005, 434(7053): 879—882 [36] Wu L B, Jin C L, Sun X Y. Biomacromolecules, 2011, 12(1): 235—241 [37] Luo H S, Hu J L, Zhu Y. Mater. Lett., 2012, 89(15): 172—175 [38] Zhu Y, Hu J L, Luo H S, Young R J, Deng L B, Zhang S, Fan Y, Ye G D. Soft Matter, 2012, 8(8): 2509—2517 [39] Miller J R. J. Chem. Soc., 1960, 26(3): 1311—1317 [40] Liu G Q, Ding X B, Cao Y P, Zheng Z H, Peng Y X. Macromolecules, 2004, 37(6): 2228—2232 [41] Liu G Q, Guan C L, Xia H S, Guo F Q, Ding X B, Peng Y X. Macromol. Rapid. Commun., 2006, 27(14): 1100—1104 [42] Liu G Q, He W C, Peng Y X, Xia H S. J. Polym. Res., 2011, 18(16): 2109—2117 [43] Liu G Q, Ding X B, Cao Y P, Zheng Z H, Peng Y X. Macromol. Rapid. Commun., 2005, 26(8): 649—652 [44] Ratna D, Karger-Kocsis J. Polymer, 2011, 52(4): 1063—1070 [45] Zhang S F, Feng Y K, Zhang L, Sun J F, Xu X K, Xu Y S. J. Polym. Sci. Part A: Polym. Chem., 2007, 45(5): 768—775 [46] Feng Y K, Zhao H Y, Jiao L C, Lu J, Wang H Y, Guo J T. Adv. Technol., 2012, 23(3): 382—388 [47] Feng Y K, Zhao H Y, Zhang S F, Jiao L C, Lu J, Wang H Y, Guo J T. Macromol. Symp., 2011, 306/307(1): 18—26 [48] Li J, Liu T, Xia S, Pan Y, Zheng Z H, Ding X B, Peng Y X. J. Mater. Chem., 2011, 21(33): 12213—12217 [49] Xie T. Nature, 2010, 464: 267—270 [50] Xie T, Page K A, Eastman S A. Adv. Funct. Mater., 2011, 21(11): 2057—2066 [51] Sun L, Huang W M. Soft Matter, 2010, 6(18): 4403—4406 [52] Weber M, Stadler R. Polymer, 1988, 29(6): 1064—1070 [53] Lendlein A, Schmidt A M, Langer R. Proc. Natl. Acad. Sci. U. S. A., 2001, 98(3): 842—847 [54] Rickert D, Lendlein A, Schmidt A M, Kelch S, Roehlke W, Fuhrmann R, Franke R P. J. Biomed. Mater. Res. Part B: Appl. Biomater., 2003, 67B(2): 722—731 [55] Binzen E, Rickert D, Kelch S, Fuhrmann R. Clin. Hemorheol. Micro., 2003, 28(3): 183—188 [56] Binzen E, Lendlein A, Kelch S, Rickert D, Franke R P. Clin. Hemorheol. Micro., 2004, 30(3/4): 283—288 [57] Hiebl B, Rickert D, Fuhrmann R, Jung F, Lendlein A, Franke R P. Res. Soc. Symp. Proc., 2009, 1140: 143—149 [58] Rickert D, Scheithauer M O, Coskun S, Lendlein A, Kelch S, Franke R P. Biomed. Tech., 2006, 51(3): 116—124 [59] Rickert D, Scheithauer M O, Coskun S, Kelch S, Lendlein A, Franke R P. Clin. Hemorheol. Micro., 2007, 36(4): 301—311 [60] Kelch S, Steuer S, Schmidt A M, Lendlein A. Biomacromolecules, 2007, 8(3): 1018—1027 [61] Neffe A T, Hanh B D, Steuer S, Lendlein A. Adv. Mater., 2009, 21(32/33): 3394—3398 [62] Wischke C, Tripodo G, Choi N Y, Lendlein A. Macromol. Biosci., 2011, 11(12): 1637—1646 [63] Wischke C, Neffe A T, Steuer S, Engelhardt E, Lendlein A. Macromol. Biosci., 2010, 10(9): 1063—1072 [64] Kelch S, Choi N Y, Wang Z, Lendlein A. Adv. Eng. Mater., 2008, 10(5): 494—502 [65] Yakacki C M, Shandas R, Safranski D, Ortega A M, Sassaman K, Gall K. Adv. Funct. Mater., 2008, 18(16): 2428—2435 [66] Li Z H, Pan Y, Zhang P, Zheng Z H, Ding X B, Peng Y X. e-Polymers, 2009, no. 025 [67] Wornyo E, Gall K, Yang F Z, King W. Polymer, 2007, 48(11): 3213—3225 [68] Yakacki C M, Willis S, Luders C, Gall K. Adv. Eng. Mater., 2008, 10(1/2): 112—119 [69] Yakacki C M, Shandas R, Lanning C, Rech B, Eckstein A, Gall K. Biomaterials, 2007, 28(14): 2255—2263 [70] Behl M, Bellin I, Kelch S, Wagermaier W, Lendlein A. Adv. Funct. Mater., 2009, 19(1): 102—108 [71] Li J, Liu T, Pan Y, Xia S, Zheng Z H, Ding X B, Peng Y X. Macromol. Chem. Phys., 2012, 213(21): 2246—2252 [72] Hadjichristidis N. J. Polym. Sci. Part A: Polym. Chem., 1999, 37(7): 857—871 [73] Misha M K, Kobayashi S. Star and Hyperbranched Polymers. New York: Marcel Dekker, 1999 [74] Tanaka K, Chujo Y. J. Mater. Chem., 2012, 22(5): 1733—1746 [75] Cordes D B, Lickiss P D, Rataboul F. Chem. Rev., 2010, 110(4): 2081—2173 [76] Xu J W, Song J. Proc. Natl. Acad. Sci. U. S. A., 2010, 107(17): 7652—7657 [77] Mya K Y, Gose H B, Pretsch T, Bothe M, He C B. J. Mater. Chem., 2011, 21(13): 4827—4836 [78] Bothe M, Mya K Y, Lin E M J, Yeo C C, Lu X H, He C B, Pretsch T. Soft Matter, 2012, 8(4): 965—972 [79] Alteheld A, Feng Y K, Kelch S, Lendlein A. Angew. Chem. Int. Ed., 2005, 44(8): 1188—1192 [80] Lendlein A, Zotzmann J, Feng Y K, Alteheld A, Kelch S. Biomacromolecules, 2009, 10(4): 975—982 [81] Zotzmann J, Behl M, Hofmann D, Lendlein A. Adv. Mater., 2010, 22(31): 3424—3429 [82] Zotzmann J, Behl M, Feng Y, Lendlein A. Adv. Funct. Mater., 2010, 20(20): 3583—3594 [83] Niu Y, Zhang P, Zhang J J, Xiao L P, Yang K K, Wang Y Z. Polym. Chem., 2012, 3(9): 2508—2516 [84] Liu T, Li J, Pan Y, Zheng Z H, Ding X B, Peng Y X. Soft Matter, 2011, 7(5): 1641—1643 [85] Doi M, Edwards S F. The Theory of Polymer Dynamic. Oxford: Clarendon, 1986 [86] Milner S T, Mcleish T C B. Macromolecules, 1997, 30(7): 2159—2166. [87] Blottiere B, Hakiki A, Young R N, Milner S T, McLeish T C B. Macromolecules, 1998, 31(26): 9295—9304 [88] Xue L, Dai S Y, Li Z. J. Mater. Chem., 2012, 22(15): 7403—7411 [89] Xue L, Dai S Y, Li Z. Biomaterials, 2010, 31(32): 8132—8140 [90] Xue L, Dai S Y, Li Z. Macromolecules, 2009, 42(4): 964—972 [91] Feng Y K, Zhang S F, Zhang L, Guo J T, Xu Y S. Polym. Adv. Technol., 2011, 22(12): 2430—2438 [92] Miaudet P, Derré A, Maugey M, Zakri C, Piccione P M, Inoubli R, Poulin P. Science, 2007, 318(5854): 1294—1296 [93] Luo X F, Mather P T. Soft Matter, 2010, 6(10): 2146—2149 [94] Agarwal P, Chopra M, Archer L A. Angew. Chem. Int. Ed., 2011, 50(37): 8670—8673 [95] Madbouly S A, Lendlein A. Adv. Polym. Sci., 2010, 226: 41—95 [96] Liu Y P, Gall K, Dunn M L, McCluskey P. Mech. Mater., 2004, 36(10): 929—940 [97] Zhang Y M, Wang Q H, Wang C, Wang T M. J. Mater. Chem., 2011, 21(25): 9073—9078 [98] Kushner A M, Vossler J D, Williams G A, Guan Z B. J. Am. Chem. Soc., 2009, 131(25): 8766—8768 [99] Tsui N T, Torun L, Pate B D, Paraskos A J, Swager T M, Thomas E L. Adv. Funct. Mater., 2007, 17(10): 1595—1602 [100] Tsui N T, Paraskos A J, Torun L, Swager T M, Thomas E L. Macromolecules, 2006, 39(9): 3350—3358 [101] Zhang S, Yu Z J, Govender T, Luo H Y, Li B J. Polymer, 2008, 49(15): 3205—3210 [102] Yu Z J, Liu Y, Fan M M, Meng X W, Li B J, Zhang S. J. Polym. Sci. Part B: Polym. Phys., 2010, 48(9): 951—957 [103] Luo H Y, Liu Y, Yu Z J, Zhang S, Li B J. Biomacromolecules, 2008, 9(10): 2573—2577 [104] Luo H Y, Fan M M, Yu Z J, Meng X W, Li B J, Zhang S. Macromol. Chem. Phys., 2009, 210(8): 669—676 [105] Luo H Y, Meng X W, Cheng C, Dong Z Q, Zhang S, Li B J. J. Phys. Chem. B, 2010, 114(13): 4739—4745 [106] Fan M M, Yu Z J, Luo H Y, Zhang S, Li B J. Macromol. Rapid Commun., 2009, 30(11): 897—903 |
[1] | 王猛, 杨剑峰. 基于液晶弹性体的软体机器人[J]. 化学进展, 2022, 34(1): 168-177. |
[2] | 杜海燕, 雷霞, 许玉玉, 梁镇海, 王永洪. 聚乙烯醇基聚合物材料在多元驱动方式下的形状记忆行为[J]. 化学进展, 2016, 28(11): 1648-1657. |
[3] | 张凯强, 李博, 赵蕴慧, 李辉, 袁晓燕. 功能性POSS聚合物及其应用[J]. 化学进展, 2014, 26(0203): 394-402. |
[4] | 武元鹏, 林元华, 周莹, 左芳, 郑朝晖, 丁小斌. 光致型形状记忆高分子材料[J]. 化学进展, 2012, (10): 2004-2010. |
[5] | 王威, 王晓振, 程伏涛, 俞燕蕾, 朱玉田. 基于光响应高分子材料的柔性执行器件[J]. 化学进展, 2011, 23(6): 1165-1173. |
[6] | 张海璇,孟旬,李平. 光和温度刺激响应型材料*[J]. 化学进展, 2008, 20(05): 657-672. |
阅读次数 | ||||||
全文 |
|
|||||
摘要 |
|
|||||