• 综述 •
任飞, 石建兵, 佟斌, 蔡政旭, 董宇平. 具有聚集诱导发光性质的近红外荧光染料[J]. 化学进展, 2021, 33(3): 341-354.
Fei Ren, Jianbing Shi, Bin Tong, Zhengxu Cai, Yuping Dong. Near Infrared Fluorescent Dyes with Aggregation-Induced Emission[J]. Progress in Chemistry, 2021, 33(3): 341-354.
聚集诱导发光(AIE)现象的发现为解决传统有机荧光分子在高浓度和聚集形态下存在的荧光猝灭问题提供了最佳方案,并实现了在光电器件、化学传感、生物成像和靶向治疗等众多领域的广泛应用。随着对AIE发光机理研究的不断深入,AIE分子体系得到了极大的扩展。其中,一类具有给体-受体结构的AIE分子能够显著降低分子能隙,使发光分子波长从可见光区(400~700 nm)延伸到近红外(NIR)区(700~1700 nm)。由于NIR发光分子在生物医学领域中的独特优势,其已成为目前AIE研究的热点。随着对NIR分子设计及应用的不断探索,附加不同功能且发光波长更长的AIE分子也被开发出来了,并实现了对生物体特定组织的NIR荧光成像、光声成像、光动力治疗和光热治疗等。本文总结了近年来具有AIE性能的NIR荧光分子的结构及其在生物医学领域的相关应用。
分享此文:
[1] |
Luo J D, Xie Z L, Lam J W Y, Cheng L, Tang B Z, Chen H Y, Qiu C F, Kwok H S, Zhan X W, Liu Y Q, Zhu D B. Chem. Commun., 2001, (18):1740.
|
[2] |
Fan X, Sun J L, Wang F Z, Chu Z Z, Wang P, Dong Y Q, Hu R R, Tang B Z, Zou D C. Chem. Commun., 2008, (26):2989.
|
[3] |
Feng H T, Yuan Y X, Xiong J B, Zheng Y S, Tang B Z. Chem. Soc. Rev., 2018, 47(19):7452.
|
[4] |
Zhang Y H, Mao H L, Xu W Q, Shi J B, Cai Z X, Tong B, Dong Y P. Chem. Eur. J., 2018, 24(60):15965.
|
[5] |
Feng X, Tong B, Shen J B, Shi J B, Han T, Chen L, Zhi J G, Lu P, Ma Y G, Dong Y P. J. Phys. Chem. B, 2010, 114(50):16731.
|
[6] |
He J T, Xu B, Chen F P, Xia H J, Li K P, Ye L, Tian W J. J. Phys. Chem. C, 2009, 113(22):9892.
|
[7] |
Mei J, Hong Y N, Lam J W Y, Qin A J, Tang Y H, Tang B Z. Adv. Mater., 2014, 26(31):5429.
|
[8] |
Hu R R, Leung N L C, Tang B Z. Chem. Soc. Rev., 2014, 43(13):4494.
|
[9] |
Wang D, Tang B Z. Acc. Chem. Res., 2019, 52:2559.
|
[10] |
Guo Z Q, Park S, Yoon J, Shin I. Chem. Soc. Rev., 2014, 43(1):16.
|
[11] |
Gao M, Yu F B, Lv C, Choo J, Chen L X. Chem. Soc. Rev., 2017, 46(8):2237.
|
[12] |
He S Q, Song J, Qu J L, Cheng Z. Chem. Soc. Rev., 2018, 47(12):4258.
|
[13] |
Hong G S, Antaris A L, Dai H J. Nat. Biomed. Eng., 2017, 1:0010.
|
[14] |
Wang X D, Wang S M, Lv J, Shao S Y, Wang L X, Jing X B, Wang F S. Chem. Sci., 2019, 10(10):2915.
|
[15] |
Huang G X, Xia Q, Huang W B, Tian J W, He Z K, Li B S, Tang B Z. Angew. Chem. Int. Ed., 2019, 58(49):17814.
|
[16] |
Guo X M, Yuan P S, Qiao X F, Yang D Z, Dai Y F, Sun Q, Qin A J, Tang B Z, Ma D G. Adv. Funct. Mater., 2020, 30(9):1908704.
|
[17] |
Wei G Q, Tao Y C, Wu J J, Li Z Z, Zhuo M P, Wang X D, Liao L S. J. Phys. Chem. Lett., 2019, 10:679.
|
[18] |
Shahbazi M A, Faghfouri L, Ferreira M P A, Figueiredo P, Maleki H, Sefat F, Hirvonen J, Santos H A. Chem. Soc. Rev., 2020, 49(4):1253.
|
[19] |
Cheng H B, Li Y Y, Tang B Z, Yoon J. Chem. Soc. Rev., 2020, 49(1):21.
|
[20] |
Mei J, Leung N L C, Kwok R T K, Lam J W Y, Tang B Z. Chem. Rev., 2015, 115(21):11718.
|
[21] |
Hong Y N, Lam J W Y, Tang B Z. Chem. Commun., 2009(29):4332.
|
[22] |
Hong Y N, Lam J W Y, Tang B Z. Chem. Soc. Rev., 2011, 40(11):5361.
|
[23] |
Ding D, Li K, Liu B, Tang B Z. Acc. Chem. Res., 2013, 46(11):2441.
|
[24] |
Chi Z G, Zhang X Q, Xu B J, Zhou X, Ma C P, Zhang Y, Liu S W, Xu J R. Chem. Soc. Rev., 2012, 41(10):3878.
|
[25] |
Tu Y J, Liu J K, Zhang H K, Peng Q, Lam J W Y, Tang B Z. Angew. Chem. Int. Ed., 2019, 58(42):14911.
|
[26] |
Tian R, Ma H, Yang Q, Wan H, Zhu S, Chandra S, Sun H, Kiesewetter D O, Niu G, Liang Y, Chen X. Chem. Sci. 2019, 10:326.
|
[27] |
Zhang X, An L, Tian Q W, Lin J M, Yang S P. J. Mater. Chem. B, 2020, 8(22):4738.
|
[28] |
Staderini M, Martín M A, Bolognesi M L, MenÉndez J C. Chem. Soc. Rev., 2015, 44(7):1807.
|
[29] |
Kaur M, Choi D H. Chem. Soc. Rev., 2015, 44(1):58.
|
[30] |
Sun W, Guo S G, Hu C, Fan J L, Peng X J. Chem. Rev., 2016, 116(14):7768.
|
[31] |
Kowada T, Maeda H, Kikuchi K. Chem. Soc. Rev., 2015, 44(14):4953.
|
[32] |
Toutchkine A, Nguyen D V, Hahn K M. Org. Lett., 2007, 9(15):2775.
|
[33] |
Samanta A, Vendrell M, Das R, Chang Y T. Chem. Commun., 2010, 46(39):7406.
|
[34] |
Ding F, Zhan Y B, Lu X J, Sun Y. Chem. Sci., 2018, 9(19):4370.
|
[35] |
Sheng Z H, Guo B, Hu D H, Xu S D, Wu W B, Liew W H, Yao K, Jiang J Y, Liu C B, Zheng H R, Liu B. Adv. Mater., 2018, 30(29):1870214.
|
[36] |
Lin J C, Zeng X D, Xiao Y L, Tang L, Nong J X, Liu Y F, Zhou H, Ding B B, Xu F C, Tong H X, Deng Z X, Hong X C. Chem. Sci., 2019, 10(4):1219.
|
[37] |
Li Q Q, Ding Q H, Li Y, Zeng X D, Liu Y S, Lu S Y, Zhou H, Wang X F, Wu J Z, Meng X L, Deng Z X, Xiao Y L. Chem. Commun., 2020, 56(22):3289.
|
[38] |
Li Y, Liu Y F, Li Q Q, Zeng X D, Tian T, Zhou W Y, Cui Y, Wang X K, Cheng X D, Ding Q H, Wang X F, Wu J Z, Deng H, Li Y Q, Meng X L, Deng Z X, Hong X C, Xiao Y L. Chem. Sci., 2020, 11(10):2621.
|
[39] |
Du J, Liu S J, Zhang P F, Liu H X, Li Y Y, He W, Li C B, Chau J H C, Kwok R T K, Lam J W Y, Cai L T, Huang Y H, Zhang W J, Hou J Q, Tang B Z. ACS Appl. Mater. Interfaces, 2020, 12(7):8040.
|
[40] |
Zhang R P, Xu Y L, Zhang Y, Kim H S, Sharma A, Gao J, Yang G F, Kim J S, Sun Y. Chem. Sci., 2019, 10(36):8348.
|
[41] |
Wang S W, Chen H, Liu J, Chen C J, Liu B. Adv. Funct. Mater., 2020, 30(30):2002546.
|
[42] |
Redon S, Eucat G, Ipuy M, Jeanneau E, Gautier-Luneau I, Ibanez A, Andraud C, Bretonnière Y. Dye. Pigment., 2018, 156:116.
|
[43] |
Ren F, Shi J B, Tong B, Cai Z X, Dong Y P. Mater. Chem. Front., 2019, 3(10):2072.
|
[44] |
Li X J, Yao J, Angunawela I, Sun C K, Xue L W, Liebman-Pelaez A, Zhu C H, Yang C H, Zhang Z G, Ade H, Li Y F. Adv. Energy Mater., 2018, 8(23):1800815.
|
[45] |
Yang Y K, Qiu B B, Chen S S, Zhou Q J, Peng Y, Zhang Z G, Yao J, Luo Z H, Chen X F, Xue L W, Feng L L, Yang C, Li Y F. J. Mater. Chem. A, 2018, 6(20):9613.
|
[46] |
Guo Z Q, Shao A D, Zhu W H. J. Mater. Chem. C, 2016, 4(14):2640.
|
[47] |
Lei Y X, Lai Y Y, Dong L C, Shang G J, Cai Z X, Shi J B, Zhi J G, Li P F, Huang X B, Tong B, Dong Y P. Chem. Eur. J., 2018, 24(2):434.
|
[48] |
Shao A D, Xie Y S, Zhu S J, Guo Z Q, Zhu S Q, Guo J, Shi P, James T D, Tian H, Zhu W H. Angew. Chem. Int. Ed., 2015, 54(25):7275.
|
[49] |
Fu W, Yan C, Guo Z, Zhang J, Zhang H, Tian H, Zhu W H. J. Am. Chem. Soc., 2019, 141:3171.
|
[50] |
Wang D, Lee M M S, Xu W H, Shan G G, Zheng X Y, Kwok R T K, Lam J W Y, Hu X L, Tang B Z. Angew. Chem., 2019, 131(17):5684.
|
[51] |
Ni X, Zhang X Y, Duan X C, Zheng H L, Xue X S, Ding D. Nano Lett., 2019, 19(1):318.
|
[52] |
Mao D, Hu F, Kenry, Qi G B, Ji S L, Wu W B, Kong D L, Liu B. Mater. Horiz., 2020, 7(4):1138.
|
[53] |
Jin G R, He R Y, Liu Q, Lin M, Dong Y Q, Li K, Tang B Z, Liu B, Xu F. Theranostics, 2019, 9(1):246.
|
[54] |
Ren F, Liu P, Gao Y, Shi J B, Tong B, Cai Z X, Dong Y P. Mater. Chem. Front., 2019, 3(1):57.
|
[55] |
Chen Y Z, Ai W T, Guo X, Li Y W, Ma Y F, Chen L F, Zhang H, Wang T X, Zhang X, Wang Z. Small, 2019, 15(30):1902352.
|
[56] |
Chen C, Ni X, Jia S R, Liang Y, Wu X L, Kong D L, Ding D. Adv. Mater., 2019, 31(52):1970372.
|
[57] |
Wang D, Lee M M S, Shan G G, Kwok R T K, Lam J W Y, Su H F, Cai Y C, Tang B Z. Adv. Mater., 2018, 30(39):1802105.
|
[58] |
Xu W H, Lee M M S, Nie J J, Zhang Z H, Kwok R T K, Lam J W Y, Xu F J, Wang D, Tang B Z. Angew. Chem. Int. Ed., 2020, 59(24):9610.
|
[59] |
Zhang W J, Yu C Y Y, Kwok R T K, Lam J W Y, Tang B Z. J. Mater. Chem. B, 2018, 6(10):1501.
|
[60] |
Lee M M S, Xu W H, Zheng L, Yu B R, Leung A C S, Kwok R T K, Lam J W Y, Xu F J, Wang D, Tang B Z. Biomaterials, 2020, 230:119582.
|
[1] | 李婧, 朱伟钢, 胡文平. 基于有机复合材料的近红外和短波红外光探测器[J]. 化学进展, 2023, 35(1): 119-134. |
[2] | 陆峰, 赵婷, 孙晓军, 范曲立, 黄维. 近红外二区发光稀土纳米材料的设计及生物成像应用[J]. 化学进展, 2022, 34(6): 1348-1358. |
[3] | 李程浩, 刘亚敏, 卢彬, 萨拉乌拉, 任先艳, 孙亚平. 碳点的高性能化和功能化改性:方法、特性与展望[J]. 化学进展, 2022, 34(3): 499-518. |
[4] | 郭玲香, 李菊平, 刘志洋, 李全. 聚集诱导发光型光敏剂用于线粒体靶向光动力治疗[J]. 化学进展, 2022, 34(11): 2489-2502. |
[5] | 韩鹏博, 徐赫, 安众福, 蔡哲毅, 蔡政旭, 巢晖, 陈彪, 陈明, 陈禹, 池振国, 代淑婷, 丁丹, 董宇平, 高志远, 管伟江, 何自开, 胡晶晶, 胡蓉, 胡毅雄, 黄秋忆, 康苗苗, 李丹霞, 李济森, 李树珍, 李文朗, 李振, 林新霖, 刘骅莹, 刘佩颖, 娄筱叮, 吕超, 马东阁, 欧翰林, 欧阳娟, 彭谦, 钱骏, 秦安军, 屈佳敏, 石建兵, 帅志刚, 孙立和, 田锐, 田文晶, 佟斌, 汪辉亮, 王东, 王鹤, 王涛, 王晓, 王誉澄, 吴水珠, 夏帆, 谢育俊, 熊凯, 徐斌, 闫东鹏, 杨海波, 杨清正, 杨志涌, 袁丽珍, 袁望章, 臧双全, 曾钫, 曾嘉杰, 曾卓, 张国庆, 张晓燕, 张学鹏, 张艺, 张宇凡, 张志军, 赵娟, 赵征, 赵子豪, 赵祖金, 唐本忠. 聚集诱导发光[J]. 化学进展, 2022, 34(1): 1-130. |
[6] | 王振, 李曦, 栗园园, 王其, 卢晓梅, 范曲立. 可激活的NIR-Ⅱ探针用于肿瘤成像[J]. 化学进展, 2022, 34(1): 198-206. |
[7] | 祝梓琳, 范中贤, 缪梦昭, 黄怀义. 铱(Ⅲ)配合物乏氧肿瘤光动力治疗[J]. 化学进展, 2021, 33(9): 1473-1481. |
[8] | 党耶城, 冯杨振, 陈杜刚. 红光/近红外光硫醇荧光探针[J]. 化学进展, 2021, 33(5): 868-882. |
[9] | 刘园园, 郭芸, 罗晓刚, 刘根炎, 孙琦. 近红外荧光探针检测金属离子、小分子和生物大分子[J]. 化学进展, 2021, 33(2): 199-215. |
[10] | 刘加伟, 王婧, 王其, 范曲立, 黄维. 激活型有机光声造影剂的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(2): 216-231. |
[11] | 胡子涛, 丁寅. 基于共价有机框架材料的纳米体系在生物医学中的应用[J]. 化学进展, 2021, 33(11): 1935-1946. |
[12] | 黄晚秋, 高苗苗, 窦红静. 聚吡咯及其纳米复合材料在光热治疗领域的应用[J]. 化学进展, 2020, 32(4): 371-380. |
[13] | 王猛, 马丹阳, 王成杰. 近红外光响应液晶弹性体[J]. 化学进展, 2020, 32(10): 1452-1461. |
[14] | 李亚雯, 敖宛彤, 金慧琳, 曹利平. 四苯乙烯衍生物与大环主体在主客体相互作用下的聚集诱导发光[J]. 化学进展, 2019, 31(1): 121-134. |
[15] | 费进波, 李琦, 赵洁, 李峻柏. 二苯丙氨酸二肽组装体的光学性质及潜在应用[J]. 化学进展, 2019, 31(1): 30-37. |
阅读次数 | ||||||
全文 |
|
|||||
摘要 |
|
|||||